بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان. بهداشت بانوان , بارداری و زایمان ,

یائسگی به عنوان بخشی از زندگی زنان، عارضه‌ای است که در آن عادت ماهیانه قطع می‌شود. علائم یائسگی طبیعی معمولا در ۵۱ سالگی بروز می‌کند. عواملی همچون ژنتیک یا شرایط پزشکی، باعث می‌شود که برخی از زنان قبل از ۴۰ سالگی یائسگی را تجربه کنند، که به عنوان یائسگی زودرس شناخته می‌شود. اما در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا بررسی کنیم که یائسگی زودرس معمولا در چه زنانی بروز می‌کند؟ علائم و علت‌های آن کدام‌اند و چگونه می‌توان از این عارضه پیشگیری کرد؟

علائم یائسگی زودرس در زنان چیست؟

ممکن است برای بسیاری از افراد سوال شود که علائم یائسگی زودرس چیست؟ علائم یائسگی زودرس معمولاً مشابه علائم یائسگی طبیعی است.

از مهم‌ترین نشانه‌های یائسگی زودرس می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• دوره های قاعدگی نامنظم یا پریود نشدن؛
• گرگرفتگی (احساس ناگهانی گرما در قسمت فوقانی بدن که نشانه این است که تخمدان‌ها استروژن کمتری تولید می‌کنند.)

علاوه بر علائم گفته شده، ممکن است برخی از زنان، علائم زیر را تجربه کنند:

• خشکی واژن (در این دوران واژن نسبت به قبل نازک‌تر و انعطاف‌پذیرتر است.)؛
• کاهش میل جنسی؛
• قاعدگی که از حالت طبیعی، سنگین‌تر یا خفیف‌تر است؛
• نوسانات خلقی و افسردگی خفیف؛
• حساس شدن سینه‌ها و احساس درد در سینه؛
• اختلال در تمرکز و حافظه؛
• خشکی چشم، پوست و یا حتی دهان؛
• تعریق در خواب و اختلالات خواب؛
• چاقی و اضافه وزن؛
• رابطه جنسی دردناک؛
• تحریک‌پذیری مثانه و از دست دادن کنترل مثانه (بی‌اختیاری ادرار)؛

علت یائسگی زودرس چیست؟

اگر زیر ۴۰ سال سن دارید و هر یک از علائم گفته شده را تجربه کرده‌اید، باید برای تشخیص یائسگی زودرس به پزشک مراجعه کنید.

البته ممکن است یکی از دلائل زیر علت ابتلا به یائسگی زودرس باشد:

• شما ممکن است در دوره‌ای از زندگی، تحت شیمی درمانی یا پرتونگاری قرار گرفته‌ باشید. (درمان‌های سرطان و برخی از جراحی‌ها مانند برداشتن رحم (هیسترکتومی) می‌تواند به تخمدان‌ها آسیب برساند.)
• در برخی از موارد، ممکن است شما یا یکی از اعضای خانواده یک اختلال خود ایمنی مانند کم‌کاری تیروئید یا بیماری لوپوس داشته باشید.
• ممکن است شما یک سال تلاش به بارداری کرده باشید، اما موفق نشده باشید. در چنین شرایطی باید حتما به پزشک مراجعه کنید، چرا که ممکن است به یائسگی زودرس دچار شده باشید.
• از دیگر علت‌های یائسگی زودرس، این است که مادر یا خواهر شما قبلا یائسگی زودرس را تجربه کرده‌ باشند.

البته ژنتیک، برخی از عوامل سبک زندگی، نقص‌های کروموزومی و یا حتی بیماری صرع می‌توانند از دلائل ابتلا به یائسگی زودرس باشند.

مسلما یائسگی زودرس، خطرات و عوارضی برای سلامتی زنان به همراه دارد. اما زنانی که یائسگی طبیعی را پشت سر می‌گذانند، (بعد از ۵۵ سالگی) در مقایسه با زنانی که دچار یائسگی زودرس می‌شوند، به دلیل قرار گرفتن بافت پستان برای مدت طولانی در معرض استروژن، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارند. بنابراین یائسگی زودرس می‌تواند از شما در برابر سرطان پستان محافظت کند.

یائسگی زودرس چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص یائسگی زودرس، پزشک معمولا معاینه جسمی انجام می‌دهد و سابقه بیماری‌های شما را بررسی خواهد کرد. برخی از مهمترین آزمایش‌ها برای یائسگی زودرس عبارتند از:

• بررسی سطح هورمون‌های تخمدان (استرادیول): سطح پایین استرادیول، می‌تواند نشانه عدم موفقیت تخمدان‌ها باشد. هنگامی که سطح استرادیول کمتر از ۳۰ واحد در هر میلی لیتر باشد، ممکن است نشان دهد که یائسگی زودرس را تجربه می‌کنید.
• تست پرولاکتین: تست پرولاکتین به تشخیص قاعدگی زودرس کمک خواهد کرد. میزان بالای هورمون پرولاکتین می‌تواند منجر به مشکلات تخمک گذاری شود.
• هورمون آنتی مولرین (AMH): پزشک از این هورمون برای کمک به تعیین اینکه آیا در حال نزدیک شدن به یائسگی هستید یا نه، استفاده می کند.
• هورمون تحریک‌کننده تیروئید: (TSH) پزشک ممکن است سطح TSH شما را بررسی کند. اگر کم کاری تیروئید دارید، سطح TSH بسیار بالایی خواهید داشت.
• آزمایش خون: مهم‌ترین آزمایش برای تشخیص یائسگی زودرس، آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمون تحریک فولیکول (FSH) است. در این آزمایش وضعیت و عملکرد تخمدان‌ها مشخص خواهد شد. FSHتخمدان‌ها را تحریک می‌کند که استروژن تولید کنند. بنابراین با کاهش سطح استروژن، سطح هورمون FSH بالا می‌رود. برای تشخیص یائسگی زودرس، سطح هورمون FSH باید بالاتر از ۴۰ واحد در هر میلی‌لیتر باشد.

یائسگی زودرس چه عوارضی دارد؟

معمولا از هر ۱۰۰ زن بین ۳۰ تا ۴۰ سال، یک نفر یائسگی زودرس را تجربه خواهد کرد. احتمال ابتلا به یائسگی زودرس در زنانی که سابقه خانوادگی دارند، معمولا بیش‌تر است. در یائسگی زودرس سطح استروژن زنان کاهش پیدا می‌کند. پایین بودن استروژن می‌تواند منجر به تغییراتی در سلامت کلی زنان شود و خطر ابتلا به پوکی استخوان، بیماری قلبی، و حتی افسردگی را در برخی از آنان افزایش می دهد. 

برای پیشگیری از یائسگی زودرس چه باید کرد؟

در برخی از موارد ابتلا به یائسگی زودرس اجتناب ناپذیر است. اما مواردی وجود دارند که با کمک آن‌ها می‌توانید تا حدودی از این عارضه پیشگیری کنید:

• کمبود استروژن باعث می‌شود تراکم استخوان پایین‌ بیاید. بنابراین؛ از مکمل‌های غذایی حاوی ویتامین دی و کلسیم استفاده کنند.
• مصرف دخانیات را ترک کنید و تمرینات ورزشی و پیاده روی در برنامه روزانه یا هفتگی خود جای دهید.
• وزن سلامت خود را حفظ کنید.
• از استرس دوری کنید و تمرینات مدیتیشن و ریلکسین انجام دهید.
• تا حد ممکن غذاهای سالم و طبیعی که حاوی فیتواستروژن است، استفاده کنید. مانند (حبوبات، سویا، قهوه، روغن زیتون و…)

درمان یائسگی زودرس

معمولا راهکارهای درمانی یائسگی زودرس بر اساس شرایط فردی توسط پزشک تجویز می‌شود.

برخی از انواع درمان‌ها برای از بین بردن علائم یائسگی زودرس عبارتند از:

• هورمون ‌درمانی: هورمون‌درمانی (HT) یا استروژن‌درمانی، (EF) شامل قرص، اسپری پوستی، ژل، کرم و برچسب است که می‌تواند تا حدود علائم یائسگی زودرس را کاهش دهد. این نوع درمان موثرترین روش برای کنترل علائمی مانند خشکی واژن و گرگرفتگی است که خطراتی مانند سکته قلبی و مغزی و سرطان سینه را به همراه خواهد داشت.
• مصرف برخی از داروهای ضد افسردگی برای درمان و کاهش علائم یائسگی زودرس تجویز خواهد شد.
• استفاده از کرم‌ها، ژل‌ها و برخی از روان‌کننده‌های غیر هورمونی می‌توانند خشکی واژن را از بین ببرند. 

سخن پایانی

همانطور که گفته شد، یائسگی یک عارضه شایع در زنان است که در برخی از افراد ممکن است به دلائل مختلفی در سن کمتری رخ دهد. با توجه به آنچه که گفته شد، هیچ درمانی وجود ندارد که بتواند یائسگی زودرس را متوقف کند و یا به طور کلی از آن پیشگیری کند. اما با این حال رعایت برخی از موارد مانند عدم استعمال دخانیات و ورزش کردن تا حدود زیادی می‌تواند علائم یائسگی زودرس را کاهش دهد.

منبع: drzakerin.com