بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان,بهداشت بانوان , دارونامه
۱- گل مغربی
۲- ویتاگنوس
۳- هایپیران
فقط در نحوه مصرف آن دقت شود به یکباره دارو رو قطع نکنید و با پزشکتان مشورت کنید.
خانم‌هایی که در دوران یائسگی هم هستند می‌توانند از این داروها استفاده کنند چون در دوران یائسگی تولید استروژن کم است منجر به پوکی‌استخوان می‌شوند. با این داروها مشکل پوکی‌استخوان‌شان برطرف میشود.
فقط با مصرف این داروها شصت پای‌تان درد گرفت یا زیر چشم‌تان این دانه‌های سفید ظاهر شدند یک آزمایش کلیه دهید چون کلیه‌تان در این حالت درست کار نمی‌کند کلسیم رسوب داده در بدن.
_ آشنایی با گل مغربی
گُل مغربی یا علف خر (Oenothera) سرده‌ای است علفی از گل‌مغربیان با حدود ۱۲۵ گونه که برخی یک‌ساله و برخی دوساله و برخی دیگر چندساله هستند و بومی آمریکای شمالی و جنوبی به شمار می‌آیند. این گیاه با برگهای بیضی شکل و گل‌های سفید و زرد حدود ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر طول دارد.
و گل مغربی با نام عمومیEvening primrose که در عربی حشیشه الحمار نامیده میشود.
یکی از ویژگی‌های این گیاه آن است که هر گل چهار پرچم کوتاه و چهار پرچم بلند دارد و دیگر این که کاسبرگ‌های گل به گلبرگ‌ها نچسبیده‌اند و به سمت پایین خمیدگی دارند. همچنین ریشه‌ی این گیاه، گوشتدار و به رنگ قرمز می‌باشد.
گل مغربی احتمالا از آمریکای شمالی به دیگر نقاط دنیا راه یافته است و چون گل‌ها هنگام غروب شکفته می‌شوند، به گل مغربی معروف شده است. قسمت مورد استفاده ی گیاه اکثرا ریشه و دانه‌ی آن است. دانه‌ها حدود ۲۰ درصد روغن دارند که به روغن گل مغربی مشهورند. این گیاه در ایران نمی‌روید، ولی محصولات روغن آن در فرآورده‌های مهمی استفاده میشود.
_ ترکیبات مهم
دانه‌های گل مغربی حاوی ۱۴ درصد روغن ثابت به نام “اوی نینگ پرایم روزاویل” یا OEP است. این روغن ۵۰ تا ۷۰ درصد سیس لینولئیک اسید و ۷ تا ۱۰ درصد سیس گامالینولنیک اسید(GLA) در خود دارد. گل مغربی در شرایط سنی و آب و هوایی مختلف دارای مقادیر مختلفی از GLA است. همچنین در این گیاه ترکیب سیس ۶ و ۹ و ۱۲ اوکتاتری انولیک اسید وجود دارد.
ترکیبات دیگر این گیاه شامل مقادیر کمی اولئیک، پالمتیک و استئاریک اسید، استروئیدها، کامپسترول و بتاسیتوسترول می‌باشد.
_ نحوه مصرف روغن گل مغربی
به طور معمول حداکثر میزان استفاده از EPO به عنوان مکمل غذایی، روزانه ۴ گرم می‌باشد که این مقدار حاوی ۳۰۰ تا ۳۶۰ میلی‌گرم GLA است. بعضی منابع مصرف روزانه تا ۸ گرم برای بزرگسالان و ۴ گرم برای کودکان را بلامانع می‌دانند.
برای تسکین درد آرتریت روماتوئید، برخی از کارشناسان توصیه می کنند که روغن گل مغربی را همراه با کپسول روغن ماهی مصرف کنید طبق دستورالعمل برچسب استفاده شود. فرآورده های مختلفی از روغن گل مغربی بیشتر مکمل غذایی هستند و می‌توانند هر روز با مقادیر معینی مصرف شوند.
موارد مصرف و خواص درمانی قرص گل مغربی
۱- از قرص گیاه گل مغربی به عنوان یک مکمل دارویی در تامین نیاز بدن به اسیدهای چرب ضروری استفاده میشود.
۲- این قرص در درمان علایم قبل از قاعدگی بسیار موثر بوده، کاهش درد پستان پیش از قاعدگی و رفع مشکلات قبل از یائسگی از موارد استفاده از این قرص گیاهی است.
۳- از قرص گل مغربی برای درمان اختلال نعوظ در مردان و رفع برخی ناتوانی‌های جنسی آنان استفاده میشود.
۴- برای درمان بیماری آرتریت روماتوئید و بیماری اسکلروز مفید است و باعث کاهش علائم این بیماریها می‌گردد.
۵- مصرف قرص گل مغربی برای مبتلایان به دیابت، بیماران قلبی و عروقی مفید می‌باشد.
۶- استفاده از این قرص باعث کاهش درد میشود و به طور فزاینده‌ای در درمان سردردهای مزمن مفید است.
۷- برای رفع مشکلات ناشی از افزایش سن نظیر درد مفاصل، آرتروز و … استفاده از این قرص به عنوان مکمل توصیه می‌گردد.
۸- کپسول گل مغربی به درمان بیش فعالی کودکان کمک میکند.
۹- استفاده از این قرص به تنظیم هورمونی بدن کمک کرده یکی از نتایج استفاده از این قرص بهبود سلامت بافت پستان است و به‌طور کلی در پیشگیری از ایجاد سرطان پستان موثر است.
۱۰- استفاده از این قرص در درمان بیماری‌های ناشی از کم کاری کبد تاثیر دارد.
موارد مصرف کپسول گل مغربی
درمان کمکی در نوروپاتی دیابتی، آرتریت روماتوئید، بیماری اسکلروز متعدد، سندرم پیش از قاعدگی، درد پستان پیش از قاعدگی و درمان اختلال نعوظ، خصوصاً ناشی از دیابت و اختلالات میکرووسکولار دیابت.
_ کاهش درد مفاصل و التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید
بررسی‌ها نشان میدهد که مصرف مکمل روغن گل مغربی و سایر منابع GLA سبب کاهش درد مفاصل و التهاب در بیماری‌های مفصلی میشود. در یک مطالعه شش ماهه کاهش علائم التهاب در آرتریت روماتوئید با دریافت کپسول‌های حاوی GLA نسبت به گروه پلاسبو، دیده شده است. در مطالعه دیگر تعداد مفاصل حساس و متورم در مقایسه با گروه پلاسبو کاهش یافته بود.
_ کاهش آسیب عصبی ناشی از دیابت
تحقیق‌ها نشان می دهد که GLA موجود در روغن گل مغربی می‌تواند باعث پیشگیری و درمان آسیب‌های عصبی (نوروپاتی) در بیماران دیابتی باشد. در یک مطالعه یک ساله علائمی نظیر بی‌حسی و گزگز شدن در افرادی که نوروپاتی خفیف دیابتی داشتند، با مصرف روغن گل مغربی نسبت به گروه پلاسبو کاهش یافت.
_ کاهش علائم اگزما با روغن گل مغربی
در بعضی از بیماران زمانی که مشکلات تغذیه‌ای مربوط به GLA وجود داشته باشد، اگزما دیده میشود. بنابراین دریافت GLA از طریق مصرف روغن گل مغربی می‌تواند مفید واقع شود.
بعضی مطالعه‌ها نشان داده شده است که این روغن می‌تواند التهاب‌های ناشی از اگزما را در مقایسه با گروه پلاسبو کاهش داده و علائمی نظیر خارش، ترشح و پوسته پوسته شدن پوست که مربوط به اگزما هستند را بهبود بخشد. در این حالت بیمار نیاز کمتری به استفاده از کرم‌های استروئید و دارو و در نتیجه عوارض جانبی ناخوشایند آنها دارد.
_ مقابله با آسیب مولتیپل اسکلروزیس با گل مغربی
ذخیره زیاد اسیدهای چرب ضروری در روغن گل مغربی با کاهش التهاب ناشی از اختلال‌های پیش رونده عصبی مفید واقع میشود.
_ درمان کاهش حافظه ناشی از آلزایمر با گل مغربی
روغن گل مغربی با بهبود انتقال ایمپالس‌های عصبی در درمان اختلال‌های پیشرونده مغزی مفید است.
_ پیشگیری از ناتوانی مردان و نازایی زنان با گل مغربی
از طریق بهبود جریان خون، GLA موجود در روغن گل مغربی به مواردی از درمان ناتوانی جنسی در مردان که ناشی از اختلال‌های جریان خون در اعضای تناسلی است، کمک میکند. برای این منظور روغن معمولا با ویتامین C و Ginko Biloba تجویز میشود. به علاوه روغن به مدت طولانی مصرف میشود. GLA از تنگ شدن عروق خونی پیشگیری کرده و سپس از تشکیل پلاک در جدار رگ به دنبال افزایش کلسترول جلوگیری میکند. به علاوه با بهبود عملکرد رحم در زنانی که نازایی دارند، مفید واقع میشود.
_ استفاده گل مغربی در دوران بارداری و شیردهی
مثل همه داروها، در ارتباط با استفاده از این فراورده در طول سه ماهه اول بارداری، رعایت احتیاط توصیه میشود. مصرف این دارو در دوران شیردهی بی‌خطر است زیرا شیر مادر دارای لینولئیک اسید و گاما لینولنیک اسید می‌باشد. البته بعضی متخصصان طب سنتی استفاده از روغن گل مغربی را برای زنان باردار و شیرده ممنوع دانسته‌اند.
_ رفع التهاب و روغن گل مغربی
روغن گل مغربی می‌تواند در بیماری‌های التهابی مزمن مانند آرتریت روماتوئید باعث کاهش التهاب در مفاصل عضلات شود. این روغن همچنین می‌تواند در سندروم شوگرن به کاهش درد و ناراحتی ناشی از خشکی چشم و پوست کمک کند.
_ گیاه گل مغربی و جلوگیری از جوش و آکنه کیستیک
روغن گیاه گل مغربی حاوی دو نوع ماده مغذی است: گاما لینولنیک اسید (GLA) و لینولنیک اسید. هر دو ماده مغذی دارای اسیدهای چرب امگا ۶ هستند که به جذب اینولین کمک می‌کنند. اینولین، ساختاری است که سلولهای ما را می‌سازد. این ماده ی مغذی هورمونها را تنظیم میکند، بافت پوست را بهبود می‌بخشد، اعصاب را بهتر میکند و از التهاب جلوگیری میکند. متأسفانه بدن نمی‌تواند اسیدهای چرب امگا تولید کند و ما این ماده‌ی مغذی را از غذاهایی که می‌خوریم، دریافت می‌کنیم.
_ درمان جوش هورمونی با روغن گل مغربی
کورک یا جوش‌های هورمونی معمولا با التهاب افزایش می‌یابند. عوامل ضد التهابی در روغن گل مغربی، پوست تحریک شده را آرام خواهد کرد. همچنین فلورای پوست را دوباره متعادل کرده، چربی را تنظیم میکند و سطح پوست را صاف می‌گرداند که تمام این ها به داشتن پوستی صاف و بدون جوش کمک می‌کنند.
به منظور جلوگیری از بروز جوش، فقط مقدار کمی از این روغن را مستقیما روی جوش قرار دهید. همچنین می‌توانید چند قطره از روغن گل مغربی را به مرطوب‌کننده‌ی مورد علاقه‌تان اضافه کنید. این محصول را مثل همیشه روی پوستتان بمالید و این کار را تا زمانی‌که پوستتان شروع به آرام شدن کند، انجام دهید.
– سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
بر اساس مطالعات انجام شده با مصرف EPO مشکلات قبل از قاعدگی کاهش می‌یابد. اگر چه بعضی آزمایش‌ها نشان می‌دهند مصرف در بعضی افراد بی‌اثر بوده است، ولی مجموع تحقیقات تأثیر این ماده را تأیید می‌کنند.
– بیماری MS
مطالعات گوناگون نشان داده‌اند که استفاده از رژیم‌های حاوی LA بهبود مختصری در افراد مبتلا به MS ایجاد می کند؛ زیرا در این‌گونه افراد ناهنجاری متابولیسم EFA وجود دارد.
– جلوگیری از بروز علائم ترک الکل
GLA باعث ترشح نوع خاصی پروستاگلاندین به نام پروستاگلاندین E در مغز میشود که با حمایت غیر مستقیم از کبد و سیستم عصبی از علائم ترک الکل نظیر افسردگی و تشنج پیشگیری میکند.
_ نکات قابل توصیه کپسول روغن گل مغربی
فراورده را از دید و دسترس اطفال دور نگهدارید.
بلافاصله پس از مصرف، در ظرف را محکم ببندید و دور از نور، در دمای ۳۰-۱۵ درجه سانتی‌گراد نگهداری نمایید.
در بیماران مبتلا به درد پستان، قبل از درمان با این دارو باید تشخیص سرطان پستان رد شده باشد.
به پزشکان توصیه میشود در بیماران تحت درمان با داروهای ضدتشنج یا دارای سابقه تشنج، اثرات این دارو را به دقت پایش نمایند.
_ مضرات و عوارض جانبی روغن گل مغربی
زیاده‌‌روی در مصرف این گیاه و فراوردههای تهیه شده از آن ممکن است باعث:
کاهش انعقاد خون و افزایش خونریزی
سر درد
سوء هاضمه
ایجاد حالت تهوع
_ممنوعیت مصرف گل مغربی برای این افراد
از آنجا که گل مغربی آسیب پیشرونده مفاصل در آرتریت روماتوئید را متوقف نمی‌کند آن را در جای دارو استفاده نکنید.
اگر شما در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات هستید از گل مغربی استفاده نکنید (تصور بر این است که GLA رشد سلولهای سرطانی پروستات را ترویج میدهد).
اگر شما تشنج دارید ازخوردن گیاه گل مغربی اجتناب نمایید گزارش شده است که GLA ممکن است تشنج در افراد مبتلا به اختلالات تشنج را آغاز کند.
از خوردن گیاه گل مغربی در دوران بارداری اجتناب کنید نگرانی از روغن های غنی از GLA است که می‌تواند به جنین آسیب برسانند.
_ روغن گل مغربی را از کجا پیدا کنیم؟
گل مغربی در فروشگاه‌های مواد غذایی بهداشتی، سوپر مارکت‌ها موجود است و در برخی از کشورها، با نسخه پزشک داده میشود.
فرآورده‌های گل مغربی به صورت روغن و قرص و کپسول در بازار وجود دارد. البته مصرف به صورت موضعی به صورت روغن، پماد، لوسیون و کرم بیشتر دیده میشود.
– آشنایی با داروی ویتاگنوس
بسیاری از مشکلات قاعدگی، روحی، روانی، جسمی، پوست، مو، چاقی، یائسگی و …در دختران و زنان، در سنین مختلف، مربوط به اختلالات هورمونی است که متاسفانه نسبت به آن آگاهی کافی ندارند. مطالعه‌ی این مقاله می‌تواند اطلاعات مفیدی به شما ارائه دهد.
اختلال در میزان هورمونها باعث بروز مشکلات موقت یا دائم از جمله عوارض قبل از قاعدگی(سردرد، خستگی، نفخ، دل درد، حساسیت سینه‌ها و تغییر رفتاری)، عوارض هنگام قاعدگی(دردها، پریود سنگین و لکه‌بینی)، عوارض یائسگی(گرگرفتگی، تعریق، مشکلات روحی و روانی، پوکی‌استخوان و عوارض قلبی، آکنه(جوش صورت)، پُرمویی، کیست و فیبروم رحم و تخمدان در خانم‌ها میشود.
هورمون‌های شیمیایی که در چند دهه ی گذشته بهترین روش درمان این عوارض بوده‌اند، در سال‌های اخیر به علت عوارض جانبی متعدد مورد تردید و در بعضی از کشورها در لیست سیاه قرار گرفتهاند. مهم‌ترین عارضه‌ی جانبی هورمون‌های شیمیایی، سرطان‌زایی است که بعضی ها را گرفتار می کند. این عارضه نه فقط به خاطر خود دارو بلکه اکثراً به خاطر تجویز و مصرف مقادیر بیش از اندازه آن می باشد.
در سال‌های اخیر با تحقیقات گسترده در مورد گیاهان دارویی گیاهی به نام پنج انگشت با نام علمی “Vitex agnus castus” مدنظر قرار گرفته که از قدیم برای برطرف کردن اختلالات هورمونی زنان به کار میرفته است. این گیاه در دو دهه اخیر به نام گیاه زنان شهرت یافته است.
قدمت تهیه‌ی هورمون‌های شیمیایی کمتر از صد سال می‌باشد. این در حالی است که مشکلات زنان(مثلا مشکل یائسگی) به قدمت عمر بشر است و مسلما بشر تجارب بسیار خوبی برای رفع آنها کسب کرده است و امروز دانشمندان در حال مطالعه و به کار گرفتن آنها هستند.
با تحقیقات دهههای اخیر شگفتیهای جالبی از این گیاه کشف شده و امروز بیش از ۷۰ کارخانه داروسازی دنیا از میوه‌های آن، داروهایی به شکل قرص و قطره به منظور رفع اختلالات هورمونی زنان تولید و به بازار عرضه می‌کنند. داروی تهیه شده از این گیاه در ایران ویتاگنوس(VITAGNUS) نام دارد که اولین بار چند سال قبل به شکل قطره توسط داروسازی پورسینا تولید و به بازار عرضه شد ولی به دلیل مزه ی آن، که برای همگان مطلوب نیست، از ابتدای سال ۱۳۸۷ قرص آن به بازار ارائه میشود که همان خاصیت قطره را دارد.
نکته بسیار مهم
نکته بسیار مهم در مورد این دارو این است که بر خلاف تصور بسیاری از پزشکان و متخصصان، ویتاگنوس به صورت یک فیتواستروژن عمل نمی‌کند؛ بلکه توسط ترکیبات غیرهورمونی، مانند آکوبین و ویتکسین و از طریق محور هیپوتالاموس – هیپوفیز با متوقف کردن ترشح FSH و بالا بردن میزان ترشح LH اثر میکند. در نتیجه، میزان خونی پروژسترون بالا می‌رود و میزان پرولاکتین تعدیل میشود.
نکته بسیار با اهمیت دیگر این که این گیاه، با یک ماده موثر عمل نمی‌کند؛ بلکه با تعداد زیادی از ترکیبات اسانسی، فلاوونوئیدی و ایریدوئیدی و با چندین مکانیسم، اثرات گسترده را در بیشتر اختلالات هورمونی زنان به طور ایدهآل به جا می‌گذارد.
_ موارد استفاده درمانی قرص ویتاگنوس به قرار زیر است:
ویتاگنوس (به انگلیسی: VITAGNUS) نوعی داروی گیاهی است. که به صورت قطره استفاده دارویی دارد.
ویتاگنوس یا پنج انگشت را گیاه زنان می‌نامند. این گیاه در پیشگیری از اختلالات قاعدگی ،پریود دردناک ،قطع غیر طبیعی پریود ،اختلال در زمان و مقدار خونریزی ، نارسایی زودرس تخمدان وعوارض حین یائسگی موثر می‌باشد.
با تاثیرگذاری بر محور مرکزی ترشح هورمون در بدن یعنی هیپوتالاموس-هیپوفیز تاثیرات خود را اعمال میکند. این گیاه باعث کاهش آزاد شدن FSH و افزایش آزاد شدن LH و پرولاکتین از هیپوفیز می‌گردد .
لازم به ذکر است که مطالعات نشان داده است که گیاه پنج انگشت حاوی ترکیبات استروژنی نمی‌باشد و مستقیما بر روی تخمدان‌ها تاثیر نمی‌گذارد.
۱- رفع عوارض قبل از قاعدگی(PMS) که در ۳۰ تا ۴۰ درصد از خانم‌ها اتفاق می‌افتد؛ از جمله سردرد، حساسیت پستانها، خستگی، میل به غذای بیشتر و شیرین، عدم تمرکز، نفخ، درد و اسپاسم، تشویق و اضطراب، تحریک‌پذیری، افسردگی و تغییرات خلق و خو.
برای این منظور قرص ویتاگنوس باید حدود یک هفته قبل از قاعدگی تا هنگام قاعدگی و یا تا پایان دوره قاعدگی روزانه ۲ وعده میل شود.
۲- رفع عوارض LFD (بالا رفتن استروژن خون) از جمله پریود زیاد، لکه بینی، قطع قاعدگی یا قاعدگی مکرر. در این حالت باید روزی ۲ عدد قرص به مدت سه تا چهار ماه مصرف شود.
۳- رفع عوارض یائسگی از جمله گرگرفتگی، تعریق، خستگی، دلهره و اضطراب، خشکی پوست و شکستگی ناخن، پوکی‌استخوان، افسردگی، تغییر خلق وخو و عوارض قلبی. برای این منظور، روزی دو عدد قرص به مدت طولانی (بیش از دو سال) مصرف شود.
۴- کنترل و جلوگیری از پیشرفت فیبروم رحمی که در بعضی مواقع باعث خونریزی میشود. در این حالت روزی دو عدد قرص حداقل به مدت ۶ ماه و در صورت لزوم به مدت طولانی مصرف شود.
۵- کنترل و رفع آکنه یا همان جوش‌های صورت. در اکثر خانم‌ها آکنه مربوط به اختلالات هورمونی است؛ به همین دلیل داروهای پوستی و موضعی فقط به طور موقت باعث بهبود می‌شوند، لذا برای درمان اساسی باید هورمونها تنظیم شوند که در این موارد میتوان روزی دو عدد قرص به مدت سه ماه مصرف کرد و در صورت لزوم ادامه داد.
۶- کنترل کیست تخمدان و پستان. قرص ویتاگنوس می‌تواند بر حسب شدت عارضه باعث از بین رفتن، کاهش و یا توقف کیستهای تخمدان و پستان شود که مصرف روزی دو عدد قرص تا زمان مورد نیاز، توصیه میشود.
۷- کنترل چاقی با منشاء هورمونی، بسیاری از چاقی ها در خانم ها مربوط به اختلال در عملکرد هورمونها است، لذا تنظیم هورمونها می تواند باعث کنترل چاقی گردد. برای این منظور روزی دو عدد قرص به مدت مورد لزوم (به مدت طولانی) مصرف شود.
۸- نازائی به علت LFD که با مصرف بیش از شش ماه دارو موفقیتی معادل ۳۰ درصد در جهان داشته است. میزان مصرف روزی دو عدد قرص به مدت شش تا دوازده ماه است.
ترکیبات شیمیایی:
لیمونن Limonene سینیول Cineole از Essential oils
کاستیکان Castican اورینتین Orientin ایزووایتکسین Iso vitexin از Flavonoids
اگنوزید Agnuside ایوکوبین Eucubin از Iridoidglycosides
_ اشکال دارویی
عصاره این گیاه به صورت قرص و قطره در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد که بدون نسخه پزشک هم قابل خریداری است. اما توصیه میشود قبل از مصرف آن با پزشک مشورت شود.
بیشترین اثر این گیاه در استفاده با معده خالی در ابتدای صبح است. پس بهتر است آن را نیم ساعت قبل از صبحانه مصرف کنید.
عوارض جانبی:
قرص و قطره ویتاگنوس در حد مصرف دارویی، عارضه جانبی ندارد و می توان آن را بدون هیچ نگرانی سال ها مصرف کرد.
فقط در ۱ تا ۲ درصد از خانم ها، مصرف آن ممکن است باعث خارش پوست، تهوع و اسهال در روزهای اول شود.
همچنین، در ۲ تا ۴ درصد خانم‌ها، در ماه اول و دوم ممکن است باعث افزایش خونریزی ماهیانه شود.
اصولاً این عوارض جدی نبوده و گذرا هستند، ولی در صورتی که فردی نسبت به دارو حساسیت بالایی داشته باشد، باید از مصرف آن خودداری کند.
_ موارد منع مصرف و احتیاط:
در کسانی‌که سابقه حساسیت پوستی دارند احتمال بروز ضایعات پوستی بیشتر است.
در مواردی که بعد از زایمان مصرف شود زمان شروع اولین پریود را جلو می اندازد.
مردان به خاطر ترکیبات استروژنیک این گیاه نباید از آن استفاده کنند.
زنان شیرده ، باردار یا زنانی که احتمال حاملگی‌شان می‌رود باید با پزشک در مورد استفاده آن مشورت کنند.
این گیاه نباید به همراه قرصهای ضدبارداری استفاده شود.
افرادی که دچار اختلال در مقادیر دوپامین هستند نباید از این گیاه استفاده کنند.
_ قطره گیاهی هایپیران ( HYPIRAN )
قطره خوراکی هایپیران حاوی عصاره گیاه هوفاریقون (علف چای) است. هر میلیلیتر از این فراورده دارای ۲۵/۰میلی‌گرم هایپریسین می‌باشد.
اشکال دارویی:
قطره ۳۰ میلی‌لیتری
موارد مصرف:
هایپیران در درمان افسردگی، بیخوابی، اضطراب، سردردهای عصبی، سردردهای دوران قاعدگی و میگرن به‌کار می‌رود.
اجزاء فرآورده:
هایپیران از عصاره هیدرو‌الکلی گیاه علف چای Hypericum perforatum تهیه شده است که هر میلیلیتر آن حاوی ۲۵% میلی‌گرم هایپریسین می‌باشد.
مواد موثره:
هایپریسین، پزودوهایپریسین و فلانوییدهای هایپیرین، کورستین، ایزوکورستین و روتین.
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر:
مطالعات در آزمایشگاه و در انسان نشان داده است که گیاه هایپریکوم بدلیل داشتن هایپریسین و فلانوییدهای دارای اثرات آرام‌بخش، مسکن و ضداضطراب می‌باشد بررسی‌های انجام شده روی هایپریسین نشان داده است که این ماده از طریق مهار آنزیم منو آمینو اکسید از موجب بروی اثرات ضدافسردگی می‌گردد.
آخرین تحقیقات انجام شده نشان داده است که عصاره گیاه هایپریکوم می‌تواند میزان اکسیژن سلولی را افزایش دهد.
نکات قابل توجه:
* دارو دیر اثر بوده و در دو هفته اول اثر ضعیفی دارد. اثر حقیقی آن از هفته سوم به بعد ظاهر میشود.
* با توجه به این‌که برای درمان افسردگی گاهی به مدت طولانی باید دارو مصرف شود، قطره هایپیران را میتوان در طولانی مدت و حتی سال‌ها استفاده نمود.
* قطره هایپیران برای آرامش و تسکین دردهای قبل و هنگام قاعدگی و زمان یائسگی بسیار مناسب است.
* اطلاعات مربوط به قطره در بروشور همراه دارو ارائه شده است.
* برای به دست آوردن نتایج مطلوب، مصرف هایپیران را باید تا از بین رفتن کلیه علائم افسردگی و رضایت کامل ادامه داد. گاهی احتیاج به چندین ماه مصرف است.
تداخل دارویی :
تداخلات این فرآورده به اثر القای آنزیمی سیستم سیتوکروم P450 می باشد که منجر به کاهش غلظت‌های پلاسمایی و در نتیجه کاهش اثرات درمانی برخی از فرآورده‌های دارویی می‌گردد.
این نکته در بیماران ذیل باید مورد توجه قرار گیرد:
بیماران مبتلا به ایدز تحت درمان با داروهای آنتی‌رتروویرال ( بویژه ایندیناویر ) زیرا مصرف همزمان این دو فرآورده موجب کاهش اثر بخشی درمان ایدز گردد.
بیماران تحت درمان با داروهای ضدافسردگی، زیرا مصرف همزمان خطر بروز عوارض ناخواسته دارویی( بی‌قراری، تهوع و اختلالات گوارشی ) را افزایش میدهد.
مصرف مقادیر بیش از دوز درمانی ممکن است با سایر داروهای مهار کننده منو آمینو اکسیداز تداخل نماید.
مصرف همزمان با کنتراسپتیوهای خوراکی موجب کاهش اثر بخشی این داروها در جلوگیری از بارداری می‌گردد.
قطع مصرف ناگهانی این فرآورده ممکن است منجر به افزایش سطح خونی برخی داروها ( به خصوص سیکلو سپورین، دیگوکسین، تئوفیلین وارفارین ) و در نتیجه سمیت ناشی از آنها گردد .
مقدارمصرف:
بزرگسالان: روزی ۳-۲ بار ، هر بار ۰-۲۰ قطره
کودکان بالاتر از سه سال: روزی ۲ بار، هر بار ۱۵-۱۰قطره
در نصف لیوان آب و یا آب میوه ریخته و میل شود.
عوارض جانبی:
با مصرف این فرآورده احتمال بروز واکنش‌های آلرژیک و حساسیت به نور وجود دارد.
مصرف در حاملگی وشیردهی:
ایمنی مصرف این دارو ر دوران بارداری و شیردهی به اثبات نرسیده است با این وجود منافع آن در برابر مضار آن باید سنجیده شود.
نکات قابل توصیه:
رنگ دارو پس از افزودن آب به علت تغییر حلالیت تغییر میکند.
پس از مصرف دارو از قرار گفتن بیش از حد در معرض نور و یا آفتاب شدید خودداری گردد.
بهتر است دارو قبل از غذا مصرف شود.
پس از مصرف دارو در روزهای اول ممکن است باعث ایجاد ناراحتی‌های گوارشی و یا تشدید سردرد گردد که حداکثر پس از دو تا چهار هفته از بین می‌رود.
از آنجا که قطره گیاهی هایپیران از عصاره علف چای هست اطلاعاتی درباره خود علف چای
علف چای (نام علمی: Hypericum perforatum) که گاه به اشتباه چای کوهی خوانده میشود، گیاهی علفی و پایا از تیره هیپریکاسه (Hypericaceae) است که معمولاً به صورت خودرو در میان کشتزارهای گندم و ذرت یافت میشود.
در ایران در دامنه کوه‌های البرز، چالوس، مازندران و نقاط غرب ایران و در مسیر قله چین کلاغ به حد زیادی می‌روید. علف چای و گیاهان مشابه آن (Hypericumها)، بنابر داشتنِ hypericin شناسایی شده‌اند؛ امّا گونهٔ H. perforatum (به طور خاص)، یک گیاه دارویی نیرومند و یکی از گیاهان پرفروش در ایالات متّحدهٔ آمریکا است. این گیاه، به طور گسترده در مناطق معتدل اروپا (اوکراین و روسیه)، آسیا (ترکیه، هند و چین) و شمال آفریقا (خاورمیانه) و ایالات متّحدهٔ آمریکا پراکنده شده است. در هند، بر ارتفاعات بلندتر رشته کوه هیمالیا و در تپّه‌های بخش‌های مرکزی کشور می‌روید.
ریخت‌شناسی
علف چای تقریباً تا یک متر بلندی دارد و به همراه شاخههای جفتی و متقابل رشد میکند. برگهای آن متقابل و بی پایه (چسبیده) است، تا دو سانتی متر بلندی دارد و دارای نقاط غدّه ای و نیمه شفّاف متعدّدی که در برابر نور پدیدار میشود می باشد. گُل‌های زرد تا سفید رنگ، دارای پنج گلبرگ، با پرچم‌های بیرون زده است و به صورت مجتمع در بالای ساقه‌ها به چشم می‌خورد.
این گیاهان، حاوی تعداد زیادی از پیگمان(رنگیزه)های فلورسانس dianthrone (ترکیب‌های دارای دو انترون، به شکل ساختارهای سوزنی و به رنگ سفید تا زرد روشن)مربوط به طیف قرمز با فعّالیت زیستی هستند. این نیز گزارش شده که بیوسنتز hypericinها، با ریخت زایی و چیدمان غدد روغنی قرمز تیرهٔ موجود بر روی برگهای گیاه، مرتبط است.
اثر دارویی
گیاه گل راعی از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است و خواص درمانی بسیاری دارد این گیاه ضد کرم معده و روده است و گرفتگی صدا را باز میکند. این گیاه برای درمان مرض کزاز بکار می‌رود و اگر برگ آن را به صورت پودر روی زخمهای عمیق بپاشید این نوع زخمها را خوب میکند. مواد روغنی گیاه بالاخص دارای اثرات بارز ضد زخم، ضدسوختگی و التیام‌بخش پوستی می‌باشد.
گل راعی درمان کننده بیماری مننژیت است؛ درد پشت و گردن و خشکی گردن را درمان میکند و ضدافسردگی است. این گیاه اشتها را باز میکند بنابراین میتوان آنرا به بچه‌ها و افراد مسن که اشتها ندارند داد. کسانی که از داروهای آسم و ضدسرماخوردگی و حساسیت استفاده می‌کنند نمی‌توانند چای کوهی مصرف کنند.
اَشکال دارویی در داروخانه های موجود در ایران
از این گیاه سه فراوردهٔ دارویی در بازار ایران موجود است. قطرهٔ هایپیران و قرص پرفوران که هر دو در درمان افسردگی کاربرد دارند؛ همچنین افشانه نوروژیک، که در درمان دردهای عصبی کاربرد داشته و خاصیت ضدالتهابی دارد.
نکتهٔ قابل ذکر در مورد این گیاه و فراوردههای آن، تداخلات دارویی آن است که مصرف آن را محدود نموده و دلیلش هم مهار آنزیمی MAOاست، که با برخی از داروهای ضد افسردگی و داروهای دیگر تداخل شدید دارد. به هر حال، برای استفاده از این داروها، مشورت با دکتر داروساز و یا پزشک معالج لازم است.
تداخل‌های دارویی و احتیاط‌های پزشکی لازم برای مصرف مشتقات دارویی
دارو
۱- بازدارنده‌های پروتئاز HIV، مانند: indinavir, nelfinavir, ritonavir, saquinavir
اثر برهم کنش با دارو
سطوح خونی کاهش یافته، همراه با از دست دادن احتمالی سرکوب HIV
مدیریت پیشنهادی بیماران پیش از آماده‌سازی‌های SJW
سنجش بار ویروسی RNAی HIV و قطع SJW
دارو
۲- بازدارنده‌های ترانس کریپتاز معکوس غیرنوکلئوزیدی HIV، مانند: efavirenz, nevirapine
اثر برهم‌کنش با دارو
سطوح خونی کاهش یافته، همراه با از دست دادن احتمالی سرکوب HIV
مدیریت پیشنهادی بیماران پیش از آماده سازی‌های SJW
سنجش بار ویروسی RNAی HIV و قطع SJW
دارو
۳- وارفارین
اثر برهم‌کنش با دارو
کاهش اثر ضد انعقادی و نیاز به افزایش مقدار وارفارین
مدیریت پیشنهادی بیماران پیش از آماده سازی‌های SJW
کنترل INR و قطع SJW. ردیابی دقیق INR که ممکن است با قطع SJW افزایش یابد. ممکن است مقدار مصرف وارفارین نیاز به تنظیم داشته باشد.
دارو
۴-سیکلوسپورین
اثر برهم‌کنش با دارو
سطوح خونی کاهش یافته با خطر رد پیوند
مدیریت پیشنهادی بیماران پیش از آماده‌سازی‌های SJW
کنترل سطوح خونی سیکلوسپورین و قطع SJW. ممکن است سطوح سیکلوسپورین با قطع SJW افزایش یابد. ممکن است مقدار سیکلوسپورین نیاز به تنظیم داشته باشد.
دارو
۵- ضدآبستنی‌های خوراکی
اثر برهم‌کنش با دارو
سطوح خونیی کاهش یافته، همراه با خطر آبستنی ناخواسته و پیشرفت غیرمنتظرهٔ خونریزی
مدیریت پیشنهادی بیماران پیش از آماده سازی‌های SJW
قطع SJW
دارو
۶- داروهای ضدتشنج (کاربامازپین، فنوباربیتون، فنی تویین)
اثر برهم‌کنش با دارو
سطوح خونی کاهش یافته همراه با خطر وقوع حملات
مدیریت پیشنهادی بیماران پیش از آماده سازی‌های SJW
کنترل سطوح داروهای ضدتشنج و قطع SJW. ممکن است سطوح داروهای یاد شده با قطع SJW افزایش یابد. ممکن است مقدار داروی ضدتشنج نیاز به تنظیم دقیق داشته باشد.
دارو
۷-دیگوکسین
اثر برهم‌کنش با دارو
سطوح خونی کاهش یافته و از دست دادن کنترل ریتم (نواخت) قلب یا اختلال در کار قلب
مدیریت پیشنهادی بیماران پیش از آماده‌سازی‌های SJW
کنترل سطوح دیگوکسین و قطع SJW. ممکن است سطوح دیگوکسین با قطع SJW افزایش یابد. ممکن است مقدار دیگوکسین نیاز به تنظیم داشته باشد.
دارو
۸- تئوفیلین
اثر برهم‌کنش با دارو
سطوح خونی کاهش یافته و از دست دادن کنترل تنگی نفس یا محدودیت مزمن جریان هوا
مدیریت پیشنهادی بیماران پیش از آماده سازی‌های SJW
کنترل سطوح تئوفیلین و قطع SJW. ممکن است سطوح تئوفیلین با قطع SJW افزایش یابد. ممکن است مقدار تئوفیلین نیاز به تنظیم داشته باشد.
دارو
۹- تریپتانها (sumatriptan, naratriptan, rizatriptan, zolmitriptan)
اثر برهم‌کنش با دارو
اثرات افزایش یافتهٔ سروتوژنیک (وابسته به سروتونین) همراه با افزایش وقوع واکنش‌های سوء (مضر)
مدیریت پیشنهادی بیماران پیش از آماده سازی‌های SJW
قطع SJW
دارو
۱۰- بازدارنده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (سیتالوپرام، فلوکستین، فلوکسامین، پاروکستین، سرترالین)
اثر برهم‌کنش با دارو
اثرات افزایش یافتهٔ سروتوژنیک (وابسته به سروتونین) همراه با افزایش وقوع واکنش‌های سوء (مضر)
مدیریت پیشنهادی بیماران پیش از آماده سازی‌های SJW
قطع SJW
منابع:
۱- سایت دانشنامه‌آزاد
۲- سایت تبیان
۳- سایت دکتر سلام
