افتادگی انواع متفاوتی دارد که تفاوت آن‌ها بر اساس اندام درگیر آن طبقه‌بندی می‌شود. هنگامی که دیواره‌های واژن شل می‌شوند، اندام‌های درون لگن موجب ایجاد برامدگی در واژن می‌شوند و به اصطلاح دچار افتادگی می‌شوند. رحم که توسط ناحیه انتهایی واژن محافظت می‌شود در صورت شل شدن عضلات و لیگامان‌های دیواره واژن به درون واژن فرو می‌افتد که به آن افتادگی رحم می‌گویند. از انواع دیگر افتادگی می‌توان به افتادگی مثانه به درون دیواره واژن اشاره کرد که به این بیماری سیستوسل هم گفته می‌شود.

_افتادگی رحم و مثانه چیست؟

رحم و مثانه در جای خود درست بالای انتهای واژن توسط عضلات و لیگامان‌هایی نگه داشته می‌شوند. فرسودگی و پارگی این عضلات لگنی می‌تواند موجب افتادگی رحم یا مثانه یا هر دوی آن‌ها از میان لایه‌های عضلات شود. هنگامی که این اتفاق رخ می‌دهد، رحم یا مثانه موجب ایجاد برامدگی در واژن می‌شود. در موارد شدیدتر بیماری، ممکن است رحم یا مثانه تا دهانه وروی واژن هم بیاید یا حتی از آن بیرون بزند. هنگامی که رحم از دیواره واژن به پایین بیفتد، به این بیماری افتادگی یا پرولاپس رحم گفته می‌شود. هنگامی که مثانه به پایین می‌افتد به آن پرولاپس مثانه یا سیستوسل گفته می‌شود.

_علل افتادگی رحم و مثانه

فشارها و تنش‌های متعددی موجب ضعیف شدن عضلات و لیگامان‌های لگنی و افتادگی رحم و مثانه می‌شود که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:
• مهم‌ترین تنش وارده به عضلات و لیگامان‌های لگنی، زایمان طبیعی است. زنانی که چندین حاملگی و زایمان طبیعی داشته اند بیشتر در معرض ابتلا به افتادگی رحم و مثانه هستند.
• یبوست مزمن همراه با زور زدن مکرر برای دفع مدفوع
• اضافه وزن و چاقی نیز می‌تواند عضلات لگن را تحت تاثیر قرار دهد.
• سرفه مزمن
• کاهش استروژن در اثر یائسگی
تقریبا نیمی از زنان در طی سال‌های بعد از زایمان طبیعی دچار افتادگی رحم و مثانه می‌شوند. در اغلب این زنان، این علائم بدون درمان باقی می‌مانند و تنها ۱۰ تا ۲۰ درصد زنان به پزشک برای درمان بیماری خود مراجعه می‌کنند.

_علائم افتادگی رحم و مثانه

موارد خفیف افتادگی رحم و مثانه معمولا موجب علائم خاصی نمی‌شوند.. افتادگی رحم یا مثانه پیشرفته‌تر می‌تواند موجب علائم زیر شود:
• احساس ناراحتی در واژن، لگن، زیر شکم، کشاله ران یا کمر. ناراحتی مرتبط با افتادگی رحم و مثانه اغلب به صورت احساس تیر کشیدن یا درد توصیف می‌شود که می‌تواند در طی رابطه جنسی و قاعدگی بدتر شود.
• احساس سنگینی یا فشار در ناحیه واژن. برخی زنان ممکن است حس کنند که چیزی در حال افتادن از واژن‌شان است.
• بیرون زدن بافتی صورتی رنگ از واژن. این بافت ممکن است منجر به خارش شود یا زخم‌های کوچکی داشته باشد که خونریزی دارند.
• چکه کردن ادرار که می‌تواند در طی بلند کردن اجسام، سرفه، خنده یا عطسه بدتر شود.

• تکرر ادرار و احساس نیاز فوری و مکرر به دفع ادرار
• عفونت مکرر مجاری ادرار به دلیل عدم خالی شدن کامل مثانه در هنگام ادرار
• نیاز به فرو کردن انگشتان در واژن، مقعد یا پوست نزدیک واژن برای خالی مثانه یا ایجاد حرکات روده برای دفع مدفوع
• دشواری در دفع مدفوع
• درد در هنگام رابطه جنسی، چکه کردن ادرار در هنگام رابطه جنسی یا عدم توانایی در رسیدن به ارگاسم یا اوج لذت جنسی
• ترشح مرطوب که می تواند که لباس زیر را کثیف کند.

_تشخیص افتادگی رحم و مثانه

یک پزشک مجرب معمولا می‌تواند با معاینه لگنی افتادگی رحم یا مثانه را تشخیص دهد. به ندرت، ممکن است MRI برای تایید تشخیص به کار رفته شود.
در برخی موارد به خصوص اگر دچار عفونت مکرر مجاری ادراری باشید یا نتوانید ادرار خود را نگه دارید، پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری را برای ارزیابی عملکرد مثانه‌تان تجویز کند. آزمایش یورودینامیک (تست عصب مثانه) عملکرد مثانه شما را می‌سنجد و می تواند نشان دهد که آیا مثانه شما به‌طور کامل خالی می‌شود یا خیر.

_ درمان افتادگی رحم و مثانه

• تمرینات کگل برای تقویت عضلات کف لگم و کاهش علائم افتادگی در موارد خفیف بیماری موثر هستند.
• استفاده از وسیله پلاستیکی و حلقه ای شکل به نام پساری در قسمت بالای واژن می تواند برای رفع افتادگی رحم و مثانه مفید باشد. پساری‌ها می‌توانند رحم و مثانه را بالا بکشند و مانع افتادن آن‌ها درون واژن شوند.
• در موارد شدیدتر افتادگی رحم و مثانه ممکن است نیاز به جراحی برای حل مشکل باشد که از طریق واژن یا ایجاد برش بر روی شکم یا از طریق لاپاراسکوپی قابل انجام است. شیوه جراحی بر اساس سن بیمار، شدت علائم، سابقه بیماری‌های دیگر، تمایل برای باروری در آینده و تمایل برای داشتن رابطه جنسی انتخاب می‌شود. هدف بازگرداندن آناتومی طبیعی بدن، کاهش علائم، بازگردن عملکرد طبیعی مثانه و روده و احیای توانایی برقراری رابطه جنسی است. در برخی موارد برداشتن رحم از طریق جراحی یا هیسترکتومی توصیه می‌شود.

_جلوگیری از افتادگی رحم و مثانه

می‌توانید با انجام کارهای ساده‌ای فشار وارده بر عضلات لگن را کاهش دهید به خصوص اگر تا به حال زایمان طبیعی انجام داده‌اید. در ادامه به این موارد می‌پردازیم:
• از وزنه‌برداری سنگین خودداری کنید.
• از زور زدن و وارد کردن فشار در هنگام دفع مدفوع خودداری کنید.
• از مصرف دخانیات خودداری کنید تا احتمال ابتلای شما به سرفه مزمن کاهش یابد.
• سعی کنید وزن متعادلی از طریق رژیم و ورزش داشته باشید.
• مصرف مکمل‌های استروژن پس از یائسگی تحت نظر پزشک می‌تواند به حفظ قدرت و استحکام عضلات لگن کمک کند. این مکمل‌ها حتما باید تحت نظر پزشک انجام شوند زیرا مصرف زیاده از حد آن‌ها ممکن است منجر به سرطان رحم، سرطان تخمدان یا سرطان سینه شود.
منبع: drzakerin.com