مچ پا شبکه پیچیده‌ای از استخوان‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ها و ماهیچه‌ها می‌باشد. ممکن است این عضو از بدن که برای تحمل وزن از قدرت کافی برخوردار است در معرض آسیب و جراحت قرار گیرد.درد مچ پا در هر دو بخش درونی یا بیرونی مچ و یا در امتداد زردپی آشیل، که عضلات بخش پایینی ساق پا را به استخوان متصل می‌کند، احساس می‌شود. اگر چه دردهای خفیف مچ پا معمولاً پاسخ مناسبی به درمان‌های خانگی نشان می‌دهند، ولی گاهی اوقات مدت زمان زیادی طول می‌کشد تا چنین دردهایی مرتفع شوند.

دردهای شدید مچ پا، بویژه دردهایی که در پی وارد آمدن آسیب به پا ایجاد می شوند، نیازمند ارزیابی‌های دقیق پزشکی می‌باشند. حتی آسیب‌های نسبتاً خفیف وارد آمده به مچ پا نیز می‌توانند در طول مراحل اولیه بسیار دردناک باشند. معمولاً در چنین شرایطی امتحان درمان‌های خانگی ساده برای کوتاه مدت بی‌خطر و مؤثر می‌باشند.
درد مچ پا می تواند براثر آسیب دیدگی مانند دررفتگی مچ پا، رگ به رگ شدن مچ پا یا شکستگی مچ پا یا بیماری مانند آرتروز ایجاد شود.شکستگی استخوان مچ پا یکی از آسیب دیدگی‌های رایج در بین افراد در تمام سنین، با تمام علایق و نیز تمام روش‌های زندگی است. امروزه بسیاری افراد در حوزه گسترده‌ای از فعالیت‌های ورزشی شامل رقص باله، اسنو بورد، بسکتبال، و چتر بازی شرکت می‌کنند که فرد را در معرض ریسک بالای شکستگی مچ پا به خاطر فشار فیزیکی وارد شده به مچ‌ها قرار می‌دهد.

افراد مبتلا به پوکی استخوان بیشتر در معرض شکستگی‌های استخوان هستند بنابراین این گونه افراد باید مراقبت‌های بیشتری از خود به عمل آورند.یکی دیگر از علل درد مچ پا رگ به رگ شدن است.

براساس مطالعات دانشگاه ایلنویز رگ به رگ شدن مچ پا یکی از رایجترین دلائل درد شدید مچ پا است که ۸۵ درصد آسیب دیدگی‌های مچ پا را به خود اختصاص داده است. رگ به رگ شدن زمانی اتفاق می‌افتد که لیگامنت‌ها یعنی بافت‌هایی که به استخوان متصل شده است پاره یا کشیده شوند.

بیشتر رگ به رگ شدن مچ پا درناحیه جانبی مچ رخ می‌دهد زمانی‌که پای شما غلط می‌خورد ،باعث پیچ ‌خوردگی مچ پا به سمت زمین می‌شود و لیگامنت‌ها کشیده می‌شوند. مچ پایی که رگ به رگ شده باشد اغلب به مدت ۱۰ روز تا ۲هفته کبود و متورم می‌شود.اگرچه برای اینکه آسیب‌دیدگی به صورت کامل بهبود یابد چند ماهی وقت نیاز است.

مچ پای رگ به رگ شده بعد از بهبودی ضعیف است و استحکام کمتری نسبت به مچ‌های سالم دارد.

براساس مطالعات دانشگاه ایلنویز مچ‌هایی که دچار رگ به رگ شدگی شده‌اند بیشتر از مچ‌های سالم مستعد رگ به رگ شدن مجددهستند.

_علل شایع درد مچ پا

– ضربه به مچ پا، یا پیچ خوردگی مچ پا

– التهاب ناشی از نقرس

– آرتروز یا استئوآرتریت

– آرتریت روماتوئید یا روماتیسم

– نقرس کاذب

– التهاب ناشی از بیماری پسوریازیس

– سندرم رایتر

– عفونت مفاصل مچ پا

_ در این شرایط بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید

– وجود درد یا تورم شدید
– وجود یک زخم باز و یا یک تغییر شکل شدید در مچ پا
– وجود نشانه‌هایی از عفونت نظیر سرخی، گرمی و التهاب در ناحیه آسب دیده یا تب بالاتر از (۳۷٫ ۸°C) 100°F
– عدم امکان وارد آمدن فشار یا وزن بدن بر روی پا

_ در شرایط زیر به پزشک مراجعه کنید

– درد مچ پا به دنبال ضربه یا تصادف بوجود آمده باشد.

– اگر دچار تب هستید و یا مچ پای شما گرم، قرمز و حساس است.

– اگر اصلاً قادر به ایستادن روی مچ نیستید .

– درد مچ پای شما بیشتر از سه روز طول کشیده است.

_ هنگام مراجعه به پزشک و دادن شرح حال به این نکات توجه کنید

* آیا درد از یک مفصل به مفصل دیگر منتقل می شود و به طور متناوب دچار درد در مفاصل دیگر می‌شود.

* آیا هر دو مچ پای شما به طور قرینه درد می‌کند.

* آیا درد در مچ پای شما به طور ناگهانی و شدید آغاز شده است.

* آیا درد مچ پای شما به آهستگی ایجاد شده و به تدریج شدت پیدا کرده است.

* چه علائم دیگری دارد ؟ آیا دچار تب، گرمی، قرمزی و حساسیت مفصل گرفتار هستید.

_ راه‌ها و روش‌های درمان

_ تزریق
اگر شما دچار درد و التهاب درناحیه مچ پا هستید پزشکان تزریق را برای کاهش درد والتهاب به شما پیشنهاد می‌کنند تزریقات شامل ماده کورتیکاستروئید است این ماده محلولی ازکورتیزون ومواد بی‌حس کننده و مسکن است.

کورتیکاستروئید مانند کورتیزون می تواند باعث کاهش التهابات و تاثیرات پایداربرای چندهفته دربدن شود داروهای مسکن موضعی که به صورت موقت تزریق می شود می‌تواند باعث کاهش درد مچ پا برای چندروز به صورت موقت شود.

_ جزئیات درمان با تزریق

تزریق معمولا توسط پزشک و در مطب پزشک انجام می شود در ابتدا محل تزریق را کاملا تمیز وضدعفونی می‌کند وسپس مواد بی‌حس کننده ر ا برای بی‌حس شدن محل تزریق بروی محل اضافه می‌کند زمانیکه محل بی‌حس شد تزریق انجام می‌شود هنگام تزریق مایع درمفصل شما ممکن است احساس فشار یا درد داشته باشید.

پزشک به شما توصیه می‌کند که تاچند روز بعد از تزریق ازمچ پای خود محافظت کنید و آنرا حرکت ندهید. در صورت بروز ناراحتی بعد از انجام تزریق درحدود ۲۰ دقیقه ازکمپرس یخ بر روی مفصل استفاده کنید وازمسکن‌های ضدالتهاب بدون نسخه مانند ایبوپروفن استفاده کنید. اکثرافراد یک یا دو روز بعداز تزریق می‌توانند نتیجه را مشاهده کنند.

_ تاثیرات

تزریق کورتیکاستروئید باعث بهبود مشکلاتی می‌شود که بر روی مچ پا تاثیرمی‌گذارد مانند درد ناشی ازبیماری آرتروز .پزشک باید هنگام تزریق کاملا مراقب تاندون آشیل باشد وبادقت این تزریق را انجام دهد.

تحقیقات بیشتری نیاز است تا اینکه مشخص شود آیا تزریق کورتیزون می‌تواند برای انواع مختلفی از مشکلات ناحیه مچ پا مفید باشد. به عنوان مثال درصورتی که تاثیر کورتیزون درنواحی دیگر بدن برای کاهش التهاب ثابت شده است سوالی مطرح است که آیا میتواند برای التهابات ناحیه مچ پا هم موثر باشد.

اگرچه هیچ دلیل قاطعی برای تاثیر تزریق کورتیزون درتاندون مچ پا مانند تاندون آشیل وجود ندارد.

_درمان خانگی

درمان‌های خانگی که برای رگ به رگ شدن مچ پا توصیه می‌شود شامل موارد زیراست:

– حفاظت: نگهداری و محافظت ازمچ پا برای جلوگیری ازایجاد آسیب دیدگی مجدد باکمک آتل،بریس ویا بستن یک نوار به دور مچ

– استراحت: از تحمیل هرگونه وزن بر روی مچ پا جلوگیری کنید سعی کنید در چند روز اول بعدازآسیب‌دیدگی تاجایی که امکان دارد کم تحرک باشید ودرصورت حرکت یا راه رفتن ازچوب‌دستی یا عصا استفاده کنید.

– قراردادن یخ: یک کیف یخ به مدت ۲۰ دقیقه بر روی مفصل قراردهید این کار را ۳ تا ۵ مرتبه درهر روز تا ۳ روزبعد از آسیب‌دیدگی انجام دهید. این کار باعث بی حس شدن مفصل و کاهش تورم می‌شود.

– فشرده کردن مفصل: بوسیله یک باند کشی مانند باند ACE مچ پای خود راببندید این باند را به صورتی نبندید که باعث بی‌حس شدن مفصل و تغییر رنگ دادن انگشتان به رنگ آبی شود.

– بالا نگه داشتن مچ پا: تاجایی که امکان دارد مچ پای خود را روی زمین قرار ندهید و هنگام نشستن پای خود را بر روی چند تا بالش یا میز بگذارید شما می‌توانید برای کاهش درد مچ پا از مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن وایبوپروفن استفاده کنید.

زمانی‌که درد مچ پا آرام شد تمرینات آرام وسبک مچ پا مانند چرخاندن مچ به صورت دورانی را انجام دهید این کار را درهردو جهت انجام دهید ودرصورت بروز درد حرکت را متوقف کنید هم چنین شما می‌توانید با استفاده ازدست، مچ پا را به آرامی بالا و پایین دهید این حرکات باعث بازگشت تحرک به مچ و کاهش خطر بروز آسیب دیدگی مجدد می‌شود.

درصورتی که درد مچ پا براثر بیماری آرتروز باشد شما نمیتوانید به وسیله این درمان‌ها این درد را کاهش دهید اما راه‌هایی وجود دارد که بتوانید درد آن را مدیریت کند که شامل موارد زیراست

– استفاده ازمسکن‌های معمولی ورایج

– استفاده ازداروهای ضدالتهاب بدون استروئید برای کاهش دردوالتهاب

– انجام تمرینات فیزیکی برطبق یک برنامه حرکتی مناسب

– استفاده از رژیم غذایی مناسب

– کشش برای حفظ تحرک مفصل

– نگهداشتن وزن بدن به صورت متعادل برای کاهش فشار بر روی مفاصل

_نرمش و ورزش

– قدم به قدم دریک جهت

برروی یک صندلی بشینید به صورتی که کف پای‌تان کاملا برروی زمین قرارداشته باشد

یک توپ را در زیر پا در ناحیه کمانی پا قراردهید وبرای ۲ دقیقه بر زیر پا غلط دهید.

– قدم به قدم دریک جهت

به صورتی‌که پاهای‌تان به زمین برخوردنکند بشینید وبوسیله پاهای‌تان حروف الفبا را درهوا بنویسید این کار را بوسیله انگشت شست انجام دهید.

– قدم به قدم در یک جهت

به صورتی‌که کف پای شما کاملا روی زمین باشد بشینید و۲۰ مهره هم جلوی خود قراردهید.

باکمک انگشتان خودیکی یکی این مهره‌ها را ازروی زمین بردارید ودر یک کاسه قراردهید.

این حرکت را تا زمانی‌که همه مهره‌ها تمام شود انجام دهید.

درصورتی‌که که هردوپای‌تان بروی زمین قرارداشته باشد بشینید یک حوله درروی زمین جلوی خود قرار دهید.

مرکز حوله را باانگشتان خودبگیرید وبه سمت خود بلند کنید.

به مفصل استراحت دهید ودوباره تکرارکنید.

برروی زمین بشینید و پاهای خودرابه صورت مستقیم جلوی خود قراردهید.

برای کشش روی پا یک باند کشی ولاستیکی برپایه یک صندلی و یا میز ببندید وسپس به دور پای خود بپیچید.

به آرامی پای خود را به سمت خود بکشید وسپس به حالت اولیه بازگردید این حرکت را ۱۰ مرتبه تکرارکنید.

برای کشش کف پا ،باند کشی را به دور پای خود بپیچید و انتهای آن‌را دردست خودنگه دارید.

به آرامی انگشتان خود را بکشید و سپس به حالت اولیه بازگردید این حرکت را۱۰ مرتبه تکرارکنید.

منبع: سایت پزشکان بدون مرز