بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان,تغذیه,, دارونامه

 

بادَرَنجبویه یا بادَرَنگْبویه یا وارَنگ‌بو یا وارَانْوو (به گیلکی) (Melissa officinalis) گیاهی است معطر و علفی چندساله، خاستگاه اصلی آن شرق مدیترانه‌است و در بعضی از نقاط آذربایجان و جلگه خزر نیز یافت می‌شود. نام علمی این گیاه (Melissa) از واژه‌ای یونانی به معنای زنبور گرفته شده است.
وجه تسمیه آن به این دلیل است که زنبور زمانی که مسافت زیادی از کندوی خود دور می‌شود، با عطر این گیاه راه بازگشت خود را پیدا می‌کند. گفته می‌شود کندوی معطر به بوی این گیاه، زنبور‌های جدید را تشویق می‌کند که در آن کندو اقامت کنند.
این گیاه از راسته نعناسانان (Lamiales) و تیره نعناعیان (Lamiaceaes) است که بین ماه‌های تیر و مرداد گل می‌دهد. ساقه‌های آن راست و چهار گوش بوده و پوشیده از کرک است. از کنار برگ‌هایش، گل‌هایی با کاسبرگ‌های رنگی می‌روید که در وهله اول زرد کم رنگ است، سپس به سفید و در نهایت به بنفش تبدیل می‌شود.
می‌توان گفت تمام گیاه، عطر لیموی تندی از خود ساطع می‌کند. موطن اصلی این گیاه قسمت وسیعی از شرق مدیترانه است. امروزه به منظور بهره برداری‌های تزیینی و طبی و تولید عسل، این گیاه را در باغ‌ها و مزارع کشت می‌کنند.

*** خواص درمانی

بادرنجبویه داروی مورد علاقه پزشک بزرگ ایرانی، ابوعلی‌سینا بود که جهت تقویت قلب و انبساط روح تجویز می کرده است.

* طبع بادرنجبویه گرم و خشک است.
* کسانی که می‌خواهند هوش و حافظه آنان قوی گردد همراه غذا بادرنجبویه بخورند و یا این که از دمکرده برگ خشک بادرنجبویه استفاده کنند. ۵ گرم در ۱۰۰ سیسی آب به مدت ۲۰ دقیقه دمکرده مانند چای استفاده شود.
* برای جلوگیری از دل درد و تحریک معده از دمکرده بادرنجبویه استفاده کنید روش دمکردن گرم در ۱۰۰ سی‌سی آب به مدت ۲۰ دقیقه دمکرده مانند چای استفاده شود.
* دم‌کرده بادرنجبویه ضدتشنج است.
* دم‌کرده بادرنجبویه را برای تقویت معده و کبد می‌توان استفاده کرد.
* کسانی که تنگی نفس دارند از بادرنجبویه چه بهصورت شربت چه بهصورت دم‌کرده استفاده کنند.
* جویدن بادرنجبویه دهان را خوشبو می‌کند.
* یبوست‌هایی که در اثر حالت عصبی باشد بادرنجبویه برای آن مفید است از دم‌کرده یا تازه آن همراه غذا میل شود.
* ضماد برگ بادرنجبویه برای درد مفاصل مفید است.
* کسانی که میگرن دارند همراه غذای خود بادرنجبویه بخورند.
* کسانی که تپش قلب دارند خوردن بادرنجبویه را فراموش نکنند.
* سبزی بادرنجبویه آرام‌بخشی است که هیچ ضرری ندارد.
* دختران جوانی که کم‌خون هستند بادرنجبویه را در برنامه غذایی خود بگذارند.
* کسانی که پوست‌های خشک و حساس دارند از دمکرده بادرنجبویه مانند چای استفاده کرده سپس پارچ‌های در محلول دم‌کرده خیس نموده روی پوست بگذارید.
* کسانی که درد قلب یا ضعف قلب دارند از بادرنجبویه استفاده کنند و دم‌کرده آن را بدون چای استفاده کنند.
* اشخاص مسنی که تکرار ادرار دارند از این نسخه استفاده کنند. گل بابونه + اسطوخودوس + زیره سیاه از هرکدام ۱۰ گرم آسیاب کرده ۷ قسمت نموده هر قسمت را با یک لیوان آب جوش هر صبح ناشتا میل شود.
* بادرنجبویه غم‌ و اندوهی که بر اثر غلبه بلغم یا سودا باشد از بین می‌برد.
* کسانی که دچار تشویش و نگرانی هستند میتوانند از سبزی بادرنجبویه یا دم‌کرده آن استفاده کنند.
* کسانی که یائسه می‌شوند برای جلوگیری از بیماری‌های یائسگی از بادرنجبویه استفاده کنند.
* خوردن بادرنجبویه باعث جلوگیری از سکته قلبی و مغزی می‌شود.
نسخه ۱ :
سنبل الطیب یک قسمت

گل گاو زبان یک قسمت

بادرنجبویه یک قسمت

طرز تهیه و مقدار مصرف:

یک قاشق غذا خوری از مخلوط فوق را که قبلا کوبیده شده باشد، در یک لیوان آب جوش بریزید و مدت ۱۵ دقیقه باقی بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، هر بار یک فنجان، صبح و شب نیم ساعت بعد از غذا میل کنید .
فقط در مصرف گیاه گل گاو زبان زیاده روی نشود.

نسخه ۲:
گل زالزالک ۳۰ گرم

بادرنجبویه ۱۰ گرم

سنبل الطیب ۵ گرم

طرز تهیه و مقدار مصرف:

یک قاشق غذا خوری از مخلوط فوق را که قبلا کوبیده شده باشد، در یک لیوان آب جوش بریزید و ۲۰ دقیقه باقی بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، هر بار یک فنجان، صبح و شب نیم ساعت بعد از غذا میل کنید .

نسخه ۳:
گل زالزالک ۳۰ گرم

بادرنجبویه ۱۰ گرم

بابونه ۱۰ گرم

زیره ۱۰ گرم

طرز تهیه و مقدار مصرف:

یک قاشق غذا خوری از مخلوط فوق را که قبلا کوبیده شده باشد، در یک لیوان آب جوش بریزید و ۲۰ دقیقه باقی بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، هر بار یک فنجان، صبح و شب نیم ساعت بعد از غذا میل کنید .

* بوکردن بادرنجبویه نشاط‌آور است.
* کسانی که تنگی نفس یا آسم دارند از بخور آب جوشانده بادرنجبویه استفاده کنند.
* هنگامی که به‌طور ناگهانی ترسیدید و لرزه بر بدن شما افتاد از شربت بادرنجبویه استفاده کنید یا از عرق بادرنجبویه استفاده کنید.
* کسانی که درد چشم دارند از دم‌کرده بادرنجبویه گرم در ۱۰۰ سی‌سی آب به مدت ۲۰ دقیقه دم‌کرده مانند چای استفاده شود.
* برای تقویت اعصاب عرق بادرنجبویه ۵۰۰ سیسی + شنبلیله ۵۰۰ سی‌سی + کاسنی ۵۰۰ سیسی مخلوط نموده روزی ۳ بار نصف استکان میل کنند.
* بوکردن و خوردن بادرنجبویه دفع کننده وسواس‌های سوداوی می‌باشد.
* بادرنجبویه مقوی حواس پنجگانه است.
* برای رفع سوزش و درد ناشی از گزش حشرات خصوصاً زنبور کمپرس جوشانده برگ بادرنجبویه را بگذارید.
* کسانی که فشارخون بالا دارند روزی نصف استکان عرق بادرنجبویه به مدت ۷ روز در ماه بخورند.
* یک چای خوب برای سوء‌هاضمه و سوزش معده: برگ خشک بادرنجبویه ۱۵ گرم + رازیانه ۱۰ گرم + دارچین ۳ گرم مخلوط نموده ۴ گرم در یک قوری ریخته ۲۰ دقیقه دم کنید سپس بعد از غذا یک فنجان میل کنید.
* برای جلوگیری از استفراغ دوران بارداری خوب است که همراه غذا بادرنجوبیه بخورند.
* متأسفانه زمانی که اضطراب و نگرانی بر فرد غلبه می‌کند اسپاسم‌های عضلانی نیز آزاردهنده می‌شوند. در این شرایط می‌توانید به این گیاه اعتماد کنید. برگ‌های بادرنجبویه روی گیرنده‌های گابا (GABA) تأثیر می‌گذارند. این گیرنده‌ها در عملکرد انتقال‌دهنده‌های عصبی کنترل‌کننده‌ی سیستم عصبی اختلال ایجاد می‌کنند به طوری که فعالیت آن‌ها را افزایش داده و به این ترتیب مانع از فعالیت درست سیستم عصبی مرکزی می‌شوند که وظیفه‌ی آرامش عضلات را بر عهده دارد. برای این کار باید روزانه یک تا دو فنجان دمنوش بادرنجبویه میل کنید. برای تهیه‌ی آن برای هر لیتر آب ۴ قاشق غذاخوری از این گیاه کافی است.
* بادرنجبویه با ایجاد آرامش عضلانی و رفع گرفتگی آن‌ها به داشتن خواب راحت نیز کمک می‌کند. در سال ۱۹۹۲، نتایج یک پژوهش نشان داد که بادرنجبویه به همراه گیاه سنبل‌الطیب (والریان) به اندازه‌ی داروهای خواب‌آور موثرند.
برای رفع بی خوابی‌های ناشی از استرس و فشارهای عصبی نیز می‌توانید روزانه ۱ تا ۲ فنجان دمنوش بادرنجبویه میل کنید. برای هر لیتر آب ۴ قاشق غذاخوری از این گیاه کافی است. افراد بزرگسال همچنین می‌توانند پشت گردن خود را با روغن گیاهی بادرنجبویه ماساژ دهند. برای این کار یک تا دو قطره از روغن را با کمی روغن جوجوبا مخلوط کرده و پشت گردن خود را ماساژ دهید.
* منشأ تبخال ویروس است و استرس نیز یکی از عوامل بروز آن. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بادرنجبویه برای مقابله با این مشکل موثر است. این گیاه حاوی ترکیباتی مانند اسید رزمارینیک و همچنین سیترال است که هر دو خواص ضدویروسی دارند. برای این کار باید دست به کار شوید و یک روغن مخصوص درست کنید.
یک قاشق غذاخوری روغن جوجوبا را با یک قاشق غذاخوری موم عسل مخلوط کنید و کاملا هم بزنید تا یکدست شود. یک قاشق چای‌خوری تنتور بادرنجبویه و سپس ۵ قطره روغن گیاهی بادرنجبویه، ۱۰ قطره روغن گیاهی درخت چای و ۱۰ قطره روغن گیاهی اسطوخودوس به آن اضافه کنید. همه‌ی مواد را ترکیب کنید و با دیدن اولین علائم بروز تبخال روی محل بگذارید. هر نیم ساعت یک بار به مدت ۳ ساعت و بعد از آن یک مرتبه هر دو ساعت از این روغن را روی تبخال بزنید.

* روغن بادرنجبویه، کمپرس، پماد و روغن حاصل از این گیاه جهت دفع حشرات و درمان زخم نیش آن‌ها و رفع تنش عصبی، از زمان ابن سینا تجویز شده است. گیاه پزشکان و عطاران، روغن بادرنجبویه را برای از بین بردن افسردگی، نگرانی، بی قراری و سردردهای عصبی تجویز می‌کنند.

از آن‌جا که روغن این گیاه عامل اصلی درمانی گیاه است، توصیه شده است که از مصرف خشک شده‌ گیاه خودداری و تازه آن استفاده شود.
* عرق بادرنجبویه ضد قولنج می‌باشد.
* عرق بادرنجبویه آسم و سرفه را درمان می‌کند.
* عرق بادرنجبویه صدای گوش را از بین می‌برد.
* عرق بادرنجبویه لرزش دست را درمان می‌کند.
* بی‌نظمی‌های قاعدگیرا می‌توتن با عرق بادرنجبویه درمان کرد.
* عرق بادرنجبویه ضد درد مفاصل می‌باشد.
* عرق بادرنجبویه بوی بد دهان را از بین می‌برد.
* عرق بادرنجبویه شفا‌بخش هیستری می‌باشد.
* عرق بادرنجبویه درمان حساسیت‌های فصلی است.

*** مضرات
– بهتر است اشخاص گرم مزاج این گیاه ذا نخورند و اگر هم مصرف کردند، برای رفع عوارض آن می‌توانند از گل بنفشه و سکنجبین استفاده کنند.

– تهوع و گیجی

– تحریکات پوستی

– در مواردی ناراحتی گوارشی

– خستگی عمومی، احساس سنگینی در سر، بی‌حسی و سپس خواب عمیق و کاهش فشار خون (در مصرف بیش از حد)

*** تداخلات دارویی
مصرف همزمان بادرنجبویه با داروهای زیر می‌تواند تاثیر این داروها را کم کند و با عملکرد آن‌ها تداخل نماید. لذا در صورت مصرف یک داروی خاص، قبل از خوردن بادرنجبویه، حتما با پزشک خود مشورت کنید:

– ضد‌صرع‌ها مانند کاربامازپین، فنی توئین، والپروات سدیم

– باربیتورات‌ها مانند فنوباربیتال

– بنزودیازپین‌ها مانند آلپرازولام و دیازپام

– خواب آور‌ها مانند زولپی دم، سوناتا، lunesta، Rozerem

– ضد‌افسردگی‌های سه حلقه‌ای مانند آمی‌تریپتیلین، نورتریپتیلین، دوکسپین، آموکسیپین

– داروهای هایپرتیروئیدی و هایپوتیروئیدی مانند متی مازول، پروپیل تیویوراسیل، لوتیروکسین، لووکسیل، synthroid، unithroid

– دیفن هیدرآمین، doxylamine

*** موارد منع مصرف و احتیاط

– اختلالات هورمون‌های تیروئیدی

– افرد مبتلا به گلوکوم (آب سیاه چشم)

– بارداری و شیردهی

– افرد حساس به آسپیرین

– کودکان

*** هشدارهای مهم

۱٫ از مصرف خودسرانه داروهای گیاهی خودداری کنید.

۲٫ داروهای گیاهی نیز بی‌خطر و بدون عارضه نیستند، لذا بدون نظر پزشک در هر شرایطی قابل استفاده نمی‌باشند.

۳٫ در صورت داشتن هر گونه بیماری خاص یا مصرف دارویی خاص، قبل از استفاده از گیاه دارویی با پزشک مشورت کنید.

۴٫ در صورت بروز هر نوع واکنش حساسیتی، باید مصرف این گیاه را قطع کنید.

۵٫ با مشاهده هر گونه عارضه جانبی به پزشک اطلاع دهید.

منابع

۱- دانشنامه آزاد

۲- سایت طب اسلامی