کولونوسکوپی چیست؟
بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان
کولونوسکوپی روشی است که جهت مشاهده روده بزرگ و راست روده برای تشخیص بافت ملتهب، زخم و رشد غیرطبیعی بافت روده و پولیپ استفاده می‌شود. هنگامی‌که بیمار با مشکلاتی در اجابت مزاج، درد شکم، خونریزی از مقعد و یا کاهش وزن به پزشک مراجعه می کند، برای بررسی دقیق‌تر غالبا به او کولونوسکوپی پیشنهاد می‌شود.
چگونه برای کولونوسکوپی آماده شویم؟
معمولا پزشکان دستورالعمل نوشته شده‌ای را برای آمادگی بیمار جهت انجام این تست به او می‌دهند. همه جامدات باید از دستگاه گوارش با پیروی از یک رژیم غذایی مایع از یک تا سه روز قبل از انجام کولونوسکوپی خالی شوند. بیماران باید از نوشیدن مایعات حاوی رنگ بنفش یا قرمز خودداری کنند.
مایعات مجاز عبارتند از:
– آب گوشت یا مرغ بدون چربی؛
– آب میوه؛
– آب؛
– قهوه ساده؛
– چای ساده؛
– نوشیدنی‌های ورزشی؛
– ژله؛
شب قبل از کولونوسکوپی، استفاده از مسهل و یا تنقیه و شیاف لازم است. مسهل دارویی است که مدفوع را شل می‌کند و اجابت مزاج را افزایش می‌دهد. مسهل‌ها معمولا به شکل قرص یا به عنوان یک پودر که باید در آب حل شوند می‌باشند.
تنقیه با وارد کردن آب به مقعد یا محلول صابون ملایم و با استفاده از یک بطری شستشوی مخصوص انجام می شود.
بیماران باید با پزشک درباره داروها و ویتامین‌هایی که استفاده می‌کنند با پزشک مشورت کنند. همانند:
– آسپیرین؛
– داوهای آرتروز؛
– رقیق کننده‌های خون؛
– داروهای دیابت؛
– ویتامین‌هایی که حاوی آهن هستند.
از آنجایی‌که جهت انجام کولونوسکوپی از داروهای آرام‌بخش استفاده می‌شود، بیمار تا ۲۴ ساعت بعد از انجام این تست اجازه رانندگی ندارد. پس لازم است که بیمار برای رفتن به منزل از قبل فکری بکند.
کولونوسکوپی چگونه انجام می‌شود؟
در طول مدت انجام کولونوسکوپی بیمار روی تخت به پهلوی چپ دراز می‌کشد. اغلب، داروی آرام‌بخش ملایمی به بیمار تزریق می‌شود تا در طول مدت انجام این تست، آرام باشد و دردی احساس نکند. در بعضی موارد هم داروی مسکن قوی‌تری لازم می‌شود.
پزشک لوله باریک و قابل‌انعطاف و بلندی که یک سر آن دوربین تعبیه شده و آغشته به ژل روان کننده است و کولونوسکوپ نام دارد را به آرامی از مقعد وارد راست روده می‌کند. این لوله برای کمک به دید بهتر پزشک، روده بزرگ را با گاز دی‌اکسید کربن باد می‌کند. دوربین سر لوله، تصاویر روده بزرگ را بر روی صفحه نمایش منتقل می‌کند و پزشک به دقت به بررسی روده می‌پردازد.
خونریزی و سوراخ شدن روده بزرگ در حین کولونوسکوپی هر چند از عوارض غیرمعمول است اما دور از ذهن نیست.
برداشتن پولیپ‌ها و بیوپسی:
پزشک در صورت مشاهده پولیپ در روده بزرگ، آنها را برمیدارد و بعد از اتمام کولونوسکوپی آنها را از نظر بررسی سرطانی بودنشان به آزمایشگاه می‌فرستد.
پولیپ در بزرگسالان شایع است اما اغلب بدون خطر است. با این‌حال گاهی سرطان روده بزرگ از یک پولیپ شروع می‌شود. بنابراین برداشتن آنها در جلوگیری از سرطان روده بزرگ موثر است.
پزشک در حین کولونوسکوپی چنانچه بافت غیرطبیعی مشاهده کند نمونه ای از آنرا برمیدارد که به این عمل بیوپسی می‌گویند و پزشک می‌تواند با میکروسکوپ به بررسی دقیق نمونه گرفته شده بپردازد.
اگر در حین برداشتن پولیپ و یا بیوپسی خونریزی اتفاق بیفتد، پزشک یا استفاده از یک پروب الکتریکی و یا داروهای مخصوص، از طریق کولونوسکوپ جلوی آنرا می‌گیرد.
بهبودی
کولونوسکوپی معمولا بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد. درد شکم و نفخ در ساعت‌های اولیه بعد از کولونوسکوپی گاهی پیش می‌آید. ممکن است که لازم باشد بیمار یک تا دو ساعت بعد از این تست در کلینیک باشد.
بهبودی کامل بیمار و از بین رفتن اثر داروی آرام‌بخش تا روز بعد طول می‌کشد.
بیمارانی که بعد از انجام کولونوسکوپی دچار حالات و عوارض زیر شوند باید بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهند:
– درد شکمی؛
– تب؛
– مدفوع خونی؛
– سرگیجه؛
– ضعف.
کولونوسکوپی برای چه کسانی لازم است
– افراد بالای ۵۰ سال.
– افرادی که در خانواده‌شان سابقه بیماری‌های التهابی روده یا سرطان روده دارند.
– افرادی که دچار اسهال یا یبوست بیش از یک هفته شوند.
– افرادی که متوجه وجود خون در مدفوع می‌شوند.
– افرادی که سابقه پولیپ روده دارند.
بنا به تشخیص پزشک، گاهی لازم است به صورت دوره‌ای کولونوسکوپی انجام شود.
منبع: .rpsi.ir