سارکوئیدوز چشم؛ علل و روشهای تشخیص و درمان
سارکوئیدوز چشم ( Sarcoidosis Eyes ) نوعی عفونت است که با تشکیل گرههای عجیب و غریب یا تودههای بافتی ملتهب، که در اندامهای بدن به عنوان گرانولوم شناخته میشوند، مشخص میشود.
این بیماری اعضای مختلف بدن را تحت تاثیر قرار میدهد، به خصوص غدد لنفاوی، کبد و ریهها. به غیر از سارکوئیدوز چشم که روی چشمها تاثیر میگذارد، این بیماری میتواند عملکرد مغز، طحال، قلب، اعصاب، غدد اشکآور، سینوسها، غدد بزاقی، مفاصل و استخوانها را مختل کند. تشکیل گرانولومها در هر عضوی از بدن، ساختار و احتمالا عملکرد آن را تغییر میدهد.
علائم سارکوئیدوز چشم
آمارها نشان دادهاند که بین ۲۵ تا ۵۰ درصد افراد مبتلا به سارکوئیدوز دارای علائمی هستند که بر روی چشم ها اثر میگذارند.
چنین علائمی از سارکوئیدوز شامل موارد زیر هستند:
خارش
سوزش
خشکی چشمها
آبریزش از چشمها
قرمزی
تاری دید
حساسیت چشم به نور خورشید
چنین افرادی دارای برجستگی زرد رنگی در چشم نیز هستند. در موارد شدید، سارکوئیدوز میتواند منجر به التهاب uvea (غشاء موجود در چشم است که غنی از رگهای خونی میاشد) شود. این التهاب به نام یووئیت شناخته میشود.
این وضعیت سبب میشود که گلبولهای سفید خون به سمت جلو چشم حرکت کنند و چشم چسبناک شود. این چسبندگی باعث میشود ساختارهای چشم به هم بچسبند. در برخی موارد این بیماری میتواند منجر به افزایش فشار داخل چشم شود.
علائم یووئیت عبارتند از:
قرمزی
درد
حساسیت به نور
اگر یووئیت درمان نشود، میتواند به نابینایی منجر شود. اگر سارکوئیدوز چشم دارید، توصیه میشود بهطور منظم و هر ساله پس از تشخیص، معاینه دقیقی از چشم انجام دهید.
علائم دیگر سارکوئیدوز
علائم عمومی: در مراحل اولیه عفونت، بسیاری از بیماران نشانههای زیر را دارند:
خستگی
تب
کاهش وزن
تورم غدد لنفاوی
علائم ریوی: تقریبا تمام بیماران در برخی موارد از مشکلات ریوی و نشانههای زیر رنج میبرند:
سرفه خفیف
تنگی نفس
درد قفسه سینه
خس خس سینه
علائم پوستی: حدود ۲۵ درصد از افراد مبتلا به سارکوئیدوز باید منتظر مشکلات پوستی از جمله موارد زیر باشند:
خارش
بنفش یا قرمز شدن اطراف مچ پا و ساق پا
ضعیف شدن پوست گونهها، گوشها و بینی
رشد غده زیر پوست، به خصوص در نزدیکی خالکوبی و زخمها
تیره شدن یا روشن شدن رنگ پوست در مناطق خاص
توجه: اگرچه ممکن است این بیماری جدی نباشد، اما به مرور زمان میتواند اثرات مخربی بر روی اندامهای آسیب دیده داشته باشد. به همین دلیل، اگر علائم سارکوئیدوز را دارید، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
چه عواملی باعث سارکوئیدوز چشم میشوند؟
دلیل سارکوئیدوز چشم هنوز مشخص نشده است. با این حال، برخی از افراد، عامل ژنتیکی برای ایجاد این عفونت دارند.
این عفونت ممکن است توسط عوامل مختلفی، از جمله موارد زیر ایجاد شود:
قرار گرفتن در معرض گرد و غبار
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
قرار گرفتن در معرض ویروسهای خاص و باکتریها
در حال حاضر محققان مختلف در حال تلاش برای یافتن ژنهایی هستند که افراد را به این بیماری مبتلا میکنند. در شرایط عادی، سیستم ایمنی بدن به عوامل بیماریزا و میکروارگانیسمها حمله میکند. اما در مورد سارکوئیدوز، برخی از سلولهای ایمنی بدن در اندامهای خاصی جمع می شوند و گرانولوم را تشکیل میدهند. ساخت این گرانولومها در چنین اندامهایی می تواند به مرور زمان کارکرد آنها را مختل کند.
اگر چه هر کسی میتواند این عفونت را تجربه کند، اما عوامل خاصی وجود دارد که افراد را بیشتر در معرض عفونت قرار میدهد. بعضی از عوامل مستعدکننده عبارتند از:
جنسیت و سن: اساسا زنان بیشتر به این عارضه مبتلا میشوند. سارکوئیدوز عمدتا در افراد ۲۰ تا ۴۰ ساله رخ میدهد.
نژاد: در مقایسه با آمریکاییهای سفید پوست، آفریقایی-آمریکاییها بیشتر از سارکوئیدوز رنج میبرند. این بیماری در آمریکا بیشتر در آفریقا-آمریکاییها اتفاق میافتد.
سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده به این بیماری مبتلا شده باشد، سایر اعضا نیز در معرض خطر هستند.
روشهای تشخیص سارکوئیدوز
تشخیص این بیماری ممکن است کمی دشوار باشد، چرا که علائم آن مشابه سرطان و آرتریت است. به همین دلیل، دکتر برای تشخیص سارکوئیدوز چندین آزمایش انجام خواهد داد.
در ابتدا، پزشک معاینه فیزیکی را برای بررسی موارد زیر انجام میدهد:
بثورات پوستی
تورم غدد لنفاوی
بزرگ شدن طحال و کبد
اگر نتایج حاصل از این بررسی فیزیکی مثبت باشد، پزشک تستهای تشخیصی گستردهای را انجام میدهد، بعضی از این آزمایشات در زیر ذکر شدهاند.
اشعه ایکس قفسه سینه برای بررسی وجود گرانولومها
سی تی اسکن از قفسه سینه (تصویربرداری مقطعی از قفسه سینه)
بیوپسی (نمونهبرداری از بافت برای تجزیه و تحلیل بیشتر)
آزمایش عملکرد ریه برای تعیین اینکه آیا ریهها به درستی کار میکنند
علاوه بر این، پزشک میتواند آزمایش خون را برای بررسی عملکرد کبد و کلیه تجویز کند.
درمان سارکوئیدوز
در حالی که هیچ درمان ویژهای برای سارکوئیدوز وجود ندارد، اما روشهایی طراحی شدهاند که برای به حداقل رساندن علائم این بیماری و بازگرداندن عملکرد مناسب به ارگانهای معیوب استفاده میشوند. به این ترتیب، موارد خفیف این بیماری نیازی به درمان ندارد.
درمان سرکوئیدوز چشم
درمان سارکوئیدوز چشم بر اساس شدت عفونت متفاوت است. به عنوان مثال، cycloplegics و استروئیدهای موضعی ممکن است برای درمان موارد خفیف یووئیت قدامی استفاده شوند. اگر یووئیت به درمان با استروئید موضعی پاسخ ندهد، استروئیدهای سیستمیک ممکن است تجویز شوند. استروئیدهای سیستمیک ممکن است برای بیمارانی که عصب بیناییشان درگیر است یا به یووئیت خلفی مبتلا هستند، تجویز شوند.
اگر بیمار به استروئیدها مقاوم باشد، ممکن است داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی تجویز شود. اگر تورم همچنان ادامه یابد، ممکن است لازم باشد از سایر روشهای درمان مانند شیمیدرمانی استفاده شود. در موارد مختلف، روش cryoablative و ترابوکالکتومی برای درمان گلوکوم ثانویهای که به درمانهای معمول پاسخ نمیدهد، مورد استفاده قرار میگیرد.
درمانهای عمومی برای سارکوئیدوز
درمان این بیماری ممکن است به دو دسته تقسیم شود:
روشهای درمانی برای حفظ سلامت بدن بیمار
انجام معاینات منظم
مصرف رژیم غذایی متعادل که شامل سبزیجات و میوهها است
خواب کافی به مدت ۶ تا ۸ ساعت
اجتناب از سیگار کشیدن
مصرف مایعات کافی در طول روز
درمان دارویی
درمانهای دارویی عمدتا برای کاهش التهاب و از بین بردن علائم استفاده میشوند.
بعضی از داروهایی که معمولا برای سارکوئیدوز استفاده میشوند عبارتند از:
کورتیکواستروئیدها: این داروها اولین درمانی هستند که برای بیماران مبتلا به سارکوئیدوز استفاده میشوند. آنها داروهای ضدالتهابی قوی هستند که ممکن است به صورت مستقیم در ناحیه آسیبدیده به کار گرفته شوند. این داروها در صورتی که ریهها تحت تاثیر قرار گرفته باشند، به شکل اسپری و اگر ضایعات پوستی وجود داشته باشد به شکل کرم استفاده میشوند.
داروهای ضد رد پیوند: این داروها برای کاهش التهاب همراه با این بیماری استفاده میشوند. آنها با سرکوب سیستم ایمنی بدن، باعث میشوند التهاب کاهش پیدا کنند.
داروهای ضدمالاریا: این داروها هنگامی که سیستم عصبی تحت تاثیر قرار گرفته یا سطح کلسیم خون و پوست افزایش پیدا کرده است، کاربرد دارند.
مهارکنندههای فاکتور نکروز تومور آلفا (TNF-alpha): این دارو برای کاهش التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید تجویز میشود. همچنین ممکن است برای درمان سارکوئیدوزی که به سایر داروها مقاوم است نیز استفاده شوند.
منبع: Sarcoidosis Eyes