کبودی استخوان؛ نشانهها، دلایل و درمان
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان
بیشتر مردم با کبودی، تغییر رنگ و تورمی که هنگام ضربه خوردن عضلات و بافت نرم شکل میگیرند، آشنا هستند. اما شاید آنچه نمیدانیم این است که استخوانها نیز میتوانند دچار کبودی شوند. کبودیها میتوانند از چند روز تا چند ماه باقی بمانند و شدت آنها از خفیف تا شدید متغیر است. کبودیهای استخوان در میان جدیترین و دردناکترین انواع کبودی قرار میگیرند. کبودیهای استخوان به طور معمول طی دو ماه بهبود مییابند، اگرچه کبودیهای استخوان بزرگتر ممکن است به مدت زمان بیشتری برای بهبودی نیاز داشته باشند.
_ کبودی استخوان چیست؟
کبودیها زمانی شکل میگیرند که یک رگخونی نزدیک به سطح پوست پس از یک ضربه پاره میشود. از رگخونی پاره شده مقدار کمی خون به بافتهای زیر پوست نشت میکند. این ناحیه در ابتدا قرمز رنگ به نظر میرسد و سپس به آبی یا بنفش، سبز، زرد-قهوه ای، و در نهایت با بهبودی کبودی به رنگ طبیعی پوست تغییر میکند.
کبودیها میتوانند نه تنها زیر پوست، بلکه در عمق بیشتر در بافتها، اندامها و استخوانها نیز شکل بگیرند. در شرایطی که این کبودیهای عمیقتر نشانه های قابل رویت خونریزی را نشان نمیدهند، اما میتوانند موجب احساس درد شوند.
در سال ۱۹۸۸، طی یک مطالعه شرایطی کشف شد که پژوهشگران آن را ورم مغز استخوان نامیدند. ورم مغز استخوان در حال حاضر به کبودی استخوان ارجاع میشود تا بازتاب دهنده ماهیت آسیبزای این شرایط باشد. کبودی استخوان گاهی اوقات به نام کوفتگی استخوان نیز شناخته میشود.
تغییرات مغز استخوان در یک کبودی استخوان میتواند به واسطه عوامل زیر شکل گرفته باشد:
تجمع خون افزایش یافته: مویرگهای متسع شده به رکود جریان خون منجر میشود، که التهاب شدید را در پی دارد.
مایع در استخوان: در آسیبهای عضلانی، مایع در عضلات جمع میشود و آنها را متورم میسازد. از آنجایی که استخوانها سخت هستند، پس نمیتوانند متورم شوند. در عوض، مایعات در استخوانها ایجاد فشار میکنند، که به شکل گیری درد منجر میشود.
پرخونی واکنشی: این شرایط زمانی رخ میدهد که جریان خون پس از وقفهای موقت افزایش مییابد.
شکستگی: ممکن است یک شکستگی کوچک در لایه استخوان، درست زیر یک غضروف در یک مفصل وجود داشته باشد.
ترابکولها شبکهای از بافتهای فیبروزی در یک استخوان هستند. یک شکستگی کامل استخوان به معنای آن است که تمامی ترابکولهای استخوانی در آن ناحیه مشخص از استخوان آسیب دیدهاند، که موجب یک شکستگی میشود. کبودی استخوان اغلب به عنوان مرحلهای پیش از یک شکستگی توصیف میشود. در این شرایط، تنها برخی از ترابکولها آسیب دیدهاند.
_ نشانههای کبودی استخوان
در ناحیه آسیب دیده به واسطه کبودی استخوان، نشانهها میتوانند شامل موارد زیر باشند:
تداوم درد یا حساسیت پس از بهبودی کبودی پوست
تورم
تغییر در رنگ پوست
درد مفصلی در نزدیکی منطقه آسیب دیده
التهاب مفصلی
سفتی و خشکی مفصل
درد مرتبط با کبودی استخوان بیشتر از یک آسیب دیدگی بافت نرم طول میکشد.
_ انواع کبودی استخوان:
سه نوع کبودی استخوان وجود دارند:
هماتوم Subperiosteal، زمانی که خون زیر غشا فیبروزی ( غشای پایه باعث ارتباط پوشش اندام با بافتهای زیرین میشود و در اغلب اندامها دیده میشود ) که سطح استخوان را پوشش میدهد، جمع میشود.
کبودی Interosseous، خونریزی و تورم در فضای استخوانی جایی که مغز استخوان قرمز و زرد ذخیره شدهاند را شامل میشود.
ضایعه Subchondral، خونریزی و تورم بین غضروف و استخوان زیرین رخ میدهد.
نوع کبودی استخوان در یک فرد به محلی که آسیب در استخوان رخ داده بستگی دارد.
هماتوم Subperiosteal بیشتر پس از یک ضربه آسیبزا به استخوان رخ میدهد. این نوع در مناطق پایینی بدن شایع است.
کبودی Interosseous میتواند در نتیجه فشار فوقالعاده زیاد بر استخوان به صورت منظم شکل بگیرد. این نوع کبودی بیشتر بازیکنان فوتبال و بسکتبال و دونده ها را تحت تاثیر قرار میدهد.
ضایعه Subchondral در نتیجه نیروی فشاری که سلولها را نابود میکند و غضروف و استخوان را از هم جدا میکند، یا در نتیجه یک نیروی چرخشی ایجاد میشود. این نوع از کبودی استخوان نیز اغلب در بازیکنان فوتبال و بسکتبال رخ میدهد.
پرش و تاثیر دویدن روی سطوح سخت می تواند هر سه نوع از کبودی استخوان را ایجاد کند.
_ دلایل کبودی استخوان
هر استخوانی در بدن انسان میتواند دچار کبودی شود. کبودی های استخوان اغلب در زانو، مچ، استخوان پاشنه، پا، قوزک، و ران گزارش شدهاند. آنها اغلب پس از یک رویداد آسیبزا مانند صدمه ورزشی، زمین خوردن، تصادف خودرو، یا ضربه وارده از یک فرد یا یک شی شکل میگیرند.
آسیبهایی مانند پیچخوردگی که میتوانند موجب رگ به رگ شدن مفصل شوند نیز میتوانند کبودی استخوان را موجب شوند.
کبودیهای استخوان پس از فرمهای آسیبزای زیر میتوانند رخ دهند:
ضربهای مستقیم به استخوان
نیروهایی که به جدا شدن پوست یا عضله از استخوان منجر میشوند
برخورد دو استخوان با یکدیگر پس از آسیبهای رباط (لیگامنت)
آسیب دیدن استخوانهای مجاور
هر یک از این اشکال آسیبزا دارای الگوی کبودی استخوان منحصر به فرد هستند.
کبودیهای استخوان میتوانند به واسطه شرایط پزشکی مانند ورم مفاصل (آرتروز)، که میتواند به سایش سطح استخوانها روی یکدیگر منجر شود نیز شکل بگیرد.
_ عوامل خطرآفرین برای یک کبودی استخوان
از جمله عواملی که میتوانند یک فرد را هرچه بیشتر در معرض خطر کبودی استخوان قرار دهند میتوان به موراد زیر اشاره کرد:
حضور در فعالیت های ورزشی با احتمال بالای تجربه برخورد
حضور در مشاغلی که نیازمند فعالیت جسمانی سخت هستند
عدم استفاده از تجهیزات محافظ هنگام ورزش یا کار
ابتلا به آرتروز
تجربه کبودی استخوان در افرادی که فوتبال، راگبی، هاکی، و بسکتبال بازی میکنند، و همچنین، افراد فعال در هنرهای رزمی و دوندگان ماراتن معمول است.
_ تشخیص کبودی استخوان
در موارد مشکوک به کبودی استخوان بهرهمندی از مشورت پزشک مهم است زیرا این شرایط میتواند بخشی از یک مساله جدیتر باشد. در صورت تشدید تورم، از بین نرفتن تورم، یا در صورت افزایش درد و عدم تسکین پس از دریافت داروهای مسکن، دریافت کمک پزشکی ضروری است.
پزشک اغلب جزئیاتی درباره سابقه پزشکی و نشانهها را مد نظر قرار داده و درباره چگونگی بروز آسیب پرسش میکند. وی ممکن است یک معاینه بدنی انجام دهد و ناحیه آسیب دیده را برای بررسی درد، کبودی و تورم کنترل کند. پزشک از این طریق میتواند به کبودی استخوان مشکوک شده و آن را تشخیص دهد. در صورتی که نشانهها بهبود نیابند، تصویربرداری MRI پیشنهاد میشود.
کبودی استخوان از طریق تصویربرداری پرتو اکس نشان داده نمیشود، اگرچه این نوع تصویربرداری میتواند شکستگی استخوان را نشان دهد.
_ درمان کبودی استخوان
پزشک برای بهبودی کبودی استخوان می تواند موارد زیر را توصیه کند:
استراحت استخوان یا مفصل آسیب دیده
کاهش تورم با قرار دادن ناحیه آسیب دیده بالاتر از سطح قلب
استفاده از کمپرس یخ چند بار در روز روی ناحیه آسیبدیده
تجویز دارو برای کاهش درد و التهاب
استفاده از یک نگه دارنده برای محدود کردن حرکت
پرهیز از اعمال فشار ثابت یا شدید یا وزن زیاد روی ناحیه آسیبدیده برای پیشگیری از تشدید مشکل مهم است. اگر استخوان یا مفصل به میزان کافی استراحت نداشته باشند، روند بهبودی میتواند کند شود و آسیب بیشتری شکل بگیرد.
همچنین، پزشک می تواد توصیههایی درباره رژیم غذایی داشته باشد. دنبال کردن یک رژیم غذایی سرشار از کلسیم، ویتامین D، و پروتئین میتواند به روند بهبودی کمک کند. سیگار کشیدن بهبودی استخوان را به تاخیر میاندازد.
بیشتر کبودیهای استخوان طی دو ماه بهبود مییابند. با این وجود، ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشد تا فرد بار دیگر توانایی بازگشت به میدان ورزشی را داشته باشد.
در موارد نادر، بدن ممکن است در بازگشت جریان خون به ناحیه آسیبدیده دچار مشکل شود، که این شرایط موجب نکروز آواسکولار استخوان می شود. نکروز آواسکولار به مرگ بافت استخوانی در نتیجه عدم جریان خون گفته می شود. اگر استخوان بمیرد، آسیب وارده برگشتناپذیر است.
مدت زمانی که طول میکشد تا کبودی استخوان بهبود یابد به شدت آن بستگی دارد. کبودیهای استخوان میتوانند طی سه هفته تا دو سال بهبود یابند.
در شرایطی که کبودیهای استخوان همواره قابل پیشگیری نیستند، دنبال کردن یک رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم، ترک سیگار، ترک الکل، و استفاده از تجهیزات محافظتی هنگام ورزش یا کار می توانند به حفظ سلامت استخوانها کمک کنند.
منبع: سایت عصر ایران