بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان. , دارونامه

 

آتنولول (به انگلیسی: Atenolol)
رده: بتا بلوکر .
اشکال دارویی: قرص ۵۰ و ۱۰۰ میلی‌گرمی
نام تجاری :Tenormin
گروه دارویی-درمانی: مهار کننده گیرنده بتا آدرنرژیک – ضد‌فشار خون – ضد‌درد قلبی – ضد‌نامنظمی ریتم قلب
موارد و مقدار مصرف: در فشار خون بالا، با دوز ۲۵ تا ۵۰ میلی‌گرم شروع می‌کنیم. در صورتی‌که فشار بیمار کنترل نشد، می‌توان یک داروی مدر به آن افزود. اگر باز هم فشار خون کنترل نشد، دوز آتنولول به ۱۰۰ میلی‌گرم در روز افزایش داده می‌شود. درد قلبی را با دوز ۵۰ میلی‌گرم در روز شروع می‌کنیم. اگر این درد کاهش نیافت، پس از یک هفته به ۱۰۰ میلی‌گرم در روز می‌رسانیم.

در سکته قلبی حاد در صورتی که قلب نارسا نشده باشد، بهتر است دوز اولیه را به صورت تزریق وریدی (IV) انجام دهیم (متاسفانه فرم تزریقی در ایران موجود نمی‌باشد). به این ترتیب از ابتدا فرم خوراکی را تجویز می‌کنیم. شروع درمان باید طی ۱۲ ساعت اول پس از شروع علائم انجام گیرد و به مدت ۷ روز ادامه پیدا کند. ۵۰ میلی‌گرم ۲ بار در روز یا ۱۰۰ میلی‌گرم ۱ بار در روز به طریقه خوراکی.

در سندرم محرومیت از الکل ۵۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم در روز تجویز می‌کنیم.

برای پیشگیری از میگرن ۵۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم در روز کافی است.
۷۲ ساعت قبل از انجام عمل بای پس رگ‌های کرونر قلب ۵۰ میلی‌گرم از این دارو را در روز به بیمار می‌دهیم.

در کودکانی که به این دارو نیاز دارند ۸/۰ تا ۵/۱ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن کودک تجویز می‌کنیم. حداکثر دوز کودکان ۲ میلی‌گرم بر کیلوگرم است.

_ فارماکوکینتیک آتنولول
حدود ۶۰-۵۰ درصد دارو از مجرای گوارش جذب می‌شود. پیوند این دارو به پروتئین‌های پلاسما اندک است. متابولیسم دارو به مقدار کم در کبد صورت می‌گیرد. نیمه‌عمر دارو ۷-۶ ساعت و زمان لازم برای رسیدن به اوج اثر ۴-۲ ساعت می‌باشد. ۱۰۰-۸۵ درصد دارو به صورت تغییر نیافته از راه کلیه دفع می‌شود.

_ منع مصرف آتنولول
این دارو در شوک قلبی، نارسایی آشکار قلب، بلوک قلبی درجه دو یا سه دهلیزی-بطنی، برادی کاردی سینوسی و کاهش فشار خون سیستولیک به کمتر از ۱۰۰ میلی‌لیتر جیوه(برای پیشگیری از انفارکتوس مجدد میوکارد) نباید مصرف شود.
تداخلات دارویی

املاح آلومینیوم موجود در شربت معده، ترکیبات باربیتورات مانند فنوباربیتال، املاح کلسیم موجود در مکمل‌های غذایی، کلستیرامین، آمپی‌سیلین، ریفامپین و سالسیلات‌ها اثر درمانی این دارو را کاهش می‌دهند..

داروهای ضد‌بارداری، نیفدیپین (آدالات) و کینیدین باعث تشدید اثر این دارو می‌شود.

آتنولول عوارض جانبی داروهای ضد‌انعقاد مانند وارفارین، داروهای بیحس کننده مانند لیدوکائین و پرازوسین را افزایش می‌دهند.

مصرف آتنولول تاثیر داروهای کاهش‌دهنده قند خون از جمله داروهای خوراکی (گلی بن کلامید) و انسولین را تغییر دهند.

تداخل این دارو با دیگر داروهای کاهش‌دهنده فشار خون بصورت افزایش اثر و کاهش بیش از اندازه فشارخون است.
تداخلات آزمایشگاهی: آتنولول با کاهش قندخون، در میزان گلوکز اندازه‌گیری شده اشکال ایجاد می‌کند. از طرف دیگر غلظت تری‌گلیسیرید و کلسترول خطرناک (LDL) را افزایش و غلظت کلسترول مفید (HDL) را کاهش می‌دهد.

_ عوارض جانبی:
شایع‌ترین: کاهش ضربان قلب – افت فشار خون
مهم‌ترین: نارسایی قلبی – تنگی‌نفس
به‌طور کلی عوارض جانبی آتنولول خفیف و گذرا می‌باشد و به ندرت لازم است که مصرف دارو قطع شود.

_ هشدارها آتنولول
۱- مصرف این دارو در موارد زیر باید با احتیاط فراوان صورت گیرد: سابقه آلرژی، آسم نایژه‌ای، آمفیزم یا برونشیت غیر آلرژیک، نارسایی احتقانی قلب، دیابت، پرکاری تیروئید، افسردگی روانی یا سابقه ابتلاء به آن.

۲- مقدار مصرف این دارو در سالمندان باید بر اساس پاسخ بیمار تعیین شود، زیرا از یک طرف به علت کاهش حساسیت این بیماران به اثر دارو ممکن است افزایش مقدار مصرف لازم باشد و از طرفی دیگر به علت کاهش توانایی متابولیسم و دفع دارو کاهش مقدار مصرف ممکن است ضرورت یابد.
۳- در بیماران مبتلا به عیب کار کلیه، مقادیر مصرف آتنولول باید کاهش یابد.
۴- در صورت بروز افسردگی ناشی از این دارو، مصرف آن باید قطع شود.
۵- اگر بعد از یک دوره درمان طولانی با این دارو قطع مصرف آن ضرورت پیدا کند، باید به تدریج و حداقل طی سه روز تا دو هفته مصرف دارو قطع شود. در طول این مدت، بیمار باید از فعالیت‌های شدید بدنی پرهیز کند تا خطر بروز انفارکتوس میوکارد یا آریتمی به حداقل برسد. اگر پس از قطع مصرف دارو، علایم قطع مصرف بروز کرد، باید مصرف دارو را به طور موقت مجدداً شروع نمود و به دنبال بهبود بیمار، مصرف دارو را با احتیاط قطع کرد.
۶- در طول مصرف این دارو، پیگیری عملکرد قلب، تعیین نبض، اندازه‌گیری فشارخون و ثبت نوار قلبی و اندازه‌گیری ضربان قلب ضروری است.

_ توصیه‌های دارویی آتنولول
الف– هیچ یک از نوبت‌های مصرف این دارو نباید فراموش شود، به خصوص اگر روزی یک بار مصرف می‌شود.

ب – این دارو، زیادی فشار خون را درمان نمی‌کند، بلکه آن را کنترل می‌نماید. مصرف آن ممکن است تا پایان عمر ضروری باشد.

ج- مصرف دارو، حتی رد صورت احساس بهبودی، باید ادامه یابد.

د- در صورتی که یک نوبت مصرف دارو فراموش شود، به محض به یاد آوردن آن نوبت باید مصرف شود، ولی اگر تا زمان مصرف نوبت بعدی ۸ ساعت باقیمانده باشد، از مصرفآن نوبت باید خودداری شود و مقدار مصرف بعدی نیز دو برابر نگردد.

ه- در بیماران مبتلا به دیابت، با مصرف این دارو علایم کمی قندخون ممکن است پوشانده شود یا غلظت قندخون افزایش یابد یا کاهش قندخون طولانی شود.

و- از مصرف با سایر داروها، به ویژه داروهای مقلد سمپاتیک که نیاز به نسخه پزشک ندارند، باید خودداری گردد.

ز- قبل از قطع مصرف دارو، باید با پزشک مشورت شود.

ح- به علت احتمال بروز سرگیجه، خواب‌آلودگی و منگی، هنگام رانندگی یا کار با وسایلی که نیاز به هوشیاری دارند، باید احتیاط نمود.

منابع:

۱- سایت دانشنامه رشد

۲- سایت دارویاب