نوشته شده توسط تحریریه جامعه پزشکان ایران

گیاهان مفید برای دیابتی‌ها

بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان , تغذیه سالم, دارونامه

 

قبل از کشف انسولین و داروهای کاهش دهنده قندخون، بیماران دیابتی با گیاهان دارویی و درمان‌های سنتی معالجه می‌شدند. تاکنون تاثیر مثبت بیش از ۱۲۰۰ گیاه دارویی در کاهش میزان قند خون یا کاهش عوارض ناشی از آن شناخته شده است.افرادی که از دیابت نوع ۱ یا ۲ رنج می‌برند باید تمام تلاش‌شان را برای کنترل قند خون‌شان بکنند که گاهی کار بسیار سختی است. اما هیچ چیز غیرممکن نیست به شرطی که به تغذیه ی خود دقت کنید. خوشبختانه گیاهان و ادویه‌هایی وجود دارد که به کنترل قند خون و در نتیجه مقابله با دیابت و اضافه وزن کمک می‌کنند. با ما باشید تا بیشتر با این گیاهان و ادویه‌ها آشنا شوید.

_ بابونه
چای بابونه محتوی موادی با خواص درمانی است که برای آرامش و تسکین اعصاب مصرف می‌شود. پیش از این عقیده بر این بود که آثار تسکین‌دهنده چای به علت خواص ضدالتهابی آن است. مصرف روزانه بابونه، می‌تواند سطح قند خون را در مبتلایان به دیابت تا ۲۵درصد کاهش دهد.

بر اساس جدیدترین یافته‌ها، با مصرف روزانه چای بابونه به‌همراه غذا، از بروز بسیاری از عوارض جدی دیابت پیشگیری می‌شود.

بابونه قند خون را کاهش می‌دهد و منابع عوارض دیابت روی کبد می‌شود. بعد از یک روز کاری سخت، یک فنجان چای بابونه می‌تواند خاصیت آرام بخشی و تسکین دهندگی داشته باشد.

_ دارچین سیلان ادویه‌ای مناسب برای کنترل قند خون در دیابتی‌ها
دارچین یکی از ادویه‌های معروف در جهان است. این ادویه طعم فوق العاده‌ای به غذاها و کیک و شیرینی‌جات می‌بخشد. اما باید بدانید که دارچین خواص درمانی فوق‌العاده ای نیز دارد. این ادویه حاوی ترکیبات بیولوژیک فعالی است که برای کنترل قند خون در دیابتی‌ها مؤثر عمل می‌کنند. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهند که مصرف چند گرم دارچین در روز می‌تواند به کنترل قند خون و همچنین کاهش کلسترول بد خون کمک کند. این ادویه‌ی معطر همچنین باعث افزایش کلسترول خوب خون می‌شود.

_ زیره سیاه
زیره سیاه قند خون و کلسترول را کاهش می‌دهد. زیره سیاه باعث افزایش حساسیت به انسولین و افزایش برداشت گلوکز از طریق سلول و متعاقباً کاهش قندخون می‌شود. همچنین دانه زیره از تشکیل محصولات نهایی گلیکاسیون که در دیابت معمول است و اغلب منجر به عوارض دیابت می‌گردد، جلوگیری می‌کند.

_ شنبلیله
اگر شما مبتلا به دیابت هستید به سبزی معطر شناخته شده برای همه‌ی ایرانی‌ها ارتباط بیشتری داشته باشید. شنبلیله که به صورت آرد نیز وجود دارد به بهبود تحمل گلوکز کمک کرده و به این ترتیب باعث کاهش قند و کلسترول خون می‌شود. می‌توانید از تخم شنبلیله هم برای کنترل قند خون‌تان استفاده کنید. در این صورت می‌توانید آن‌ها را قبل از مصرف در آب خیس و با شکم خالی میل کنید. می‌توانید قبل از مصرف هر نوع داروی گیاهی با پزشک معالج خود مشورت کنید.

_ سیر
سیر با داشتن ۴۰۰ ماده ی شیمیایی دارای فواید بی‌پایانی است، محققین دریافتند که مصرف سیر در درمان و پیشگیری از بسیاری آفات و بیماری‌ها موثر است. سیر به پایین آوردن قند خون کمک می‌کند و افراد مبتلا به دیابت تحت نظر پزشک علاوه بر رعایت رژیم دارویی و غذایی خود می‌توانند از سیر نیز استفاده کنند.

_ زنجبیل
زنجبیل یک ادویه‌ی فوق العاده و خوش عطر و طعم است که در تهیه‌ی غذاها و شیرینیجات استفاده می‌شود. این ادویه برای دیابتی‌ها نیز مفید است. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که مصرف روزانه ۳ گرم از این ادویه (به صورت کپسول) به تنظیم کلسترول، کنترل قند و وزن افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک می‌کند. اگر علاقه ای به مصرف کپسول زنجبیل ندارید می‌توانید روزانه دو فنجان چای زنجبیل بنوشید. البته حواس‌تان باشد که مصرف زنجبیل زیاد برای افرادی که از فشارخون بالا رنج می‌برند توصیه نمی‌شود. می‌توانید به شیر یا چای معمولی نیز کمی پودر زنجبیل اضافه کنید.

_ زردچوبه
زردچوبه یک طلای خوراکی است که در تهیه‌ی غذاها به وفور استفاده می‌شود. این ادویه به کاهش قند خون کمک می‌کند. زردچوبه یک ماده ی ضدالتهاب و حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانی است که برای سلامت قلب مفید و به کاهش وزن کمک می‌کند. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهند که زردچوبه برای افرادی که از اختلالات مربوط به کلیه‌ها رنج می‌برند نیز مفید است. زردچوبه سرشار از نیاسین، ویتامین B۳، کلسیم، آهن، روی، مس، پتاسیم و منیزیم است.

زردچوبه موجب افزایش ترشح انسولین و کاهش قند خون می‌شود و ادویه‌ای مناسب برای دیابتی‌ها است.

_ چوب میخک
چوب میخک طعم معطر تندی دارد که برای تهیه‌ی انواع غذاها استفاده می شود. این گیاه ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی قوی‌ای دارد که در کنترل قند خون به دیابتی‌ها کمک زیادی می‌کند. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مصرف ۳ گرم چوب میخک در روز می‌تواند به کنترل میزان قند و چربی خون کمک کند. می توانید این ادویه را به غذاهای‌تان اضافه کنید و یا اینکه با صلاحدید پزشک‌تان از مکمل‌های موجود در بازار استفاده کنید.

_ پونه‌ی کوهی
پونه‌ی کوهی یکی از آن سبزیجات معطر فوق‌العاده است که عطر و طعم خوبی به غذاها می‌دهد. علاوه بر این افرادی که به دنبال راهی برای کاهش قند خون و سالم ماندن هستند نیز می‌توانند به این گیاه اعتماد کنند. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهند که پونه‌ی کوهی مانند رزماری می‌تواند به کنترل ترشح انسولین کمک کند. می‌توانید از روغن خوراکی این گیاه (آن را با یک لیوان آب مخلوط کنید) یا از مکمل‌های موجود در بازار استفاده کنید.

_ خیار تلخ
این میوه شبیه کدوی زگیل‌دار است و در نواحی گرمسیر مانند آمازون، آفریقای شرقی و آسیا رشد می کند و در آمریکای جنوبی به عنوان غذا و دارو کشت می‌شود. میوه تازه آن به رنگ سبز است که با رسیدن به رنگ نارنجی زرد تبدیل می‌شود. تمام قسمت‌های این میوه بسیار تلخ است. میوه خیار تلخ حاوی ماده ای شبیه انسولین است و مصرف روزانه حدود ۶۰ گرم شیره این گیاه به کاهش مختصر قندخون منجر می‌شود.

_ سیاه گیله
در ایران تنها یک گونه از قره‌قات وجود دارد که آن هم در جنگل‌های تالش و نواحی مرطوب رشد می‌کند که در زبان محلی به آن سیاه گیله می‌گویند. این گیاه در جنگل های شمال ایران می‌روید. قره گیله یا سیاه گیله دارای برگ‌های بیضوی و نوک تیز با گل‌های صورتی و سفید ریز است و در اواخر تابستان، دانه‌های سیاه ارغوانی آن برای چیده شدن آماده می‌شوند. میوه آن را می‌توان هم به صورت تازه و هم خشک شده مصرف کرد یا در تهیه انواع مرباها و دسرها به کار برد. برگ‌های این گیاه در طب سنتی در درمان بیماری دیابت استفاده می‌شود. اثر ضد دیابت یک بار مصرف عصاره این گیاه که اثری مشابه انسولین دارد، تا چند هفته در بدن باقی می‌ماند. به علاوه این گیاه دارویی در پیشگیری از عوارض بلندمدت دیابت مانند عوارض قلبی عروقی، عصبی، کلیوی و چشمی تا حدی موثر است. عصاره آن به مقدار۸۰ تا ۱۶۰ میلی گرم ۳ بار در روز برای بیماران مبتلا به دیابت توصیه می‌شود.

_ خار مریم

خار مریم اصالتا بومی منطقه مدیترانه است. این گیاه امروزه در سراسر نقاط دنیا از اروپا تا آسیا و از آفریقا تا آمریکای شمالی گسترده شده است. این گیاه تنومند معمولا در مناطق خشک و آفتابی رشد می‌کند. این گیاه دارویی موجب افزایش حساسیت سلول‌ها به انسولین و کاهش قندخون می‌شود. ماده موثر آن سیلی مارین نام دارد که تجویز آن به مقدار ۲۰۰ میلی‌گرم ۳ بار در روز موجب کاهش مختصر قندخون ناشتا و هموگلوبین ای.وان.سی و چربی‌های خون می‌شود. فرآورده‌های این گیاه از تخم‌های داخل میوه تهیه می‌شوند.

_ هندوانه ابوجهل

هندوانه ابوجهل یا خربزه روباه یکی از گیاهان دارویی متعلق به خانواده خیارها و کدوها است. این گیاه بومی ایران بوده و در نواحی جنوبی کشور و مناطقی مانند جنوب استان خراسان یافت می‌شود. میوه این گیاه دارای گلوکوزید قابل تبلوری با طعم بسیارتلخ به نام کولوسنتین است. این گلوکوزید که به حالت متبلور و خالص به رنگ زرد است، در آب به نسبت ۲۰ درصد حل می‌شود و اگر هیدرولیز شود، گلوکز و ماده ای به نام کولوسنتتین می‌دهد. در طب سنتی بسیاری از کشورها از جمله ایران تجویز میوه این گیاه جهت کاهش قند خون متداول است. میوه این گیاه بسیار سمی است و مصرف مقدار زیاد آن باعث اسهال خونی و درنهایت مرگ می‌شود. تجویز مقدار ۱۰۰ میلی گرم ۳ بار در روز ماده موثر هندوانه ابوجهل به مدت ۲ ماه در بیماران دیابتی نوع دوم، موجب کاهش مختصر میزان هموگلوبین ای.وان.سی و قندخون ناشتا می‌شود. تجویز این مقدار به مدت ۲ ماه در این بیماران بدون هیچ گونه عوارض جانبی گوارشی، کبدی و کلیوی است.

_ پسیلیوم

پسیلیوم یا اسفرزه، گیاهی از خانواده پلانتاجیناسه آو یک داروی ملین گیاهی است که از طریق جذب آب باعث حجیم شدن محتویات روده شده و با افزایش حرکات دودی شکل باعث تخلیه مدفوع می‌شود. مصرف پودر پسیلیوم به مقدار ۱۰ گرم در روز و به مدت ۸ هفته هموگلوبین ای.وان.سی را مختصرا کاهش می‌دهد.

_ عدس الملک

این گیاه بومی ایران است و در طب سنتی جهت کاهش قندخون بیماران دیابتی تجویز می‌شود. با این حال مصرف روزانه پودر بذر گیاه به مقدار ۱۵۰۰ میلی گرم در روز به مدت ۲ ماه اثر مفیدی بر قندخون نشان نداده است و فعلا اطلاعات علمی کافی در مورد اثرات این گیاه در دسترس نیست.

_ چای سبز

چای سبز و سیاه در اصل یکی هستند اما فرآیند تولید چای سیاه به گونه‌ای دیگر است. برگ‌های چای سیاه طی روش خاصی تخمیر و سپس خشک می‌شوند اما برگ‌های چای سبز پس از چیدن خشک می‌شوند. عدم تخمیر موجب می‌شود که تقریبا بیشتر مواد طبیعی به همان مقدار در برگ‌های چای باقی بمانند. مردم چین از دیرباز چای سبز را به عنوان یک نوشیدنی دارویی مصرف می‌کردند و به دلیل اهمیت ویژه این گیاه، اصول خاصی نیز برای تهیه آن دارند. در سال‌های اخیر چای سبز در بسیاری از کشورهای جهان طرفداران فراوانی یافته است. دلیل اصلی این استقبال، آشنایی مردم دیگر کشورها با خواص درمانی این نوع نوشیدنی است. بسیاری از خواص چای سبز مربوط به ماده ای به نام کاتچین است که فعالیت آنتی‌اکسیدانی آن بسیار بالا است. مصرف روزانه ۵/۱ گرم پودر چای سبز خشک موجب کاهش مختصر قندخون در بیماران دیابتی می‌شود. مقدار توصیه شده برای بیماران دیابتی مصرف ۲ فنجان چای دم کرده در روز است.

_ دم کرده گزنه

ساقه این گیاه را پرزها و تارهای مخروطی شکل پوشانده است که در صورت لمس کردن ساقه به دست می‌چسبد و پوست را می‌گزد و تولید خارش و سوزش می‌کند و شاید به همین دلیل آن را گزنه نامیده‌اند. تخم آن نرم، ریز و تیره رنگ و مانند تخم کتان است. قسمت مورد استفاده این گیاه برگ‌های تازه، ریشه، شیره و دانه آن است. گزنه در طب سنتی ایران به عنوان یک داروی کاهنده گلوکز خون معرفی شده است. عصاره برگ گزنه می‌تواند یک نقش حفاظتی در برابر افزایش میزان قندخون و تخریب سلول‌های پانکراس داشته باشد.

_ کلپوره همدانی، مریم نخودی همدانی

استفاده از این گیاه به طوری که در کتب دارویی قدیمی آمده است به زمان‌های دور نسبت داده می‌شود. بقراط، دیوسکورید، پلین و جالینوس از این گیاه در آثار خود نام برده‌اند. عصاره این گیاه محتوی مواد موثره زیره است. مصرف عصاره این گیاه به مقدار ۱۲۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به مدت ۶ هفته قندخون را مختصرا کاهش می‌دهد.

_ توجه
در مجموع، مصرف گیاهان دارویی توسط بیماران دیابتی تحت هیچ شرایطی نباید بدون نظر تیم پزشکی انجام شود. این گیاهان دارویی نباید جایگزین داروهای ضددیابت یا انسولین در بیماران دیابتی شود چرا که اولا اثر این گیاهان بر کاهش قندخون خفیف است و ثانیا از فردی به فرد دیگر متفاوت بوده و ثالثا ممکن است با دیگر داروهای مورد استفاده بیماران تداخل داشته باشند.

منبع سایت تبیان

 

اشتراک‌‌گذاری:
0

دیدگاهتان را بنویسید

نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را وارد کنید بخش های مورد نیاز علامت گذاری شده اند