چگونه سلول‌های تولیدکنندۀ انسولین می‌توانند عملکرد بیماری دیابت را تغییر دهند
بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان. , شیرین کریمی , اخبار پزشکی , دارونامه
به گزارش سایت سازمان بهداشت اروپا که در تاریخ ۱۷ می ۲۰۱۹ منتشر شده است.
در مطالعۀ جدیدی فقط با استفاده از مواد مشتق‌شده از انسان‌ها، نشان داده شده است که انسولین تولید شده می‌تواند عملکرد دیابت را تغییر دهد و ایت تغییر ممکن است برگشت‌پذیر باشد.
این مطالعه در دانشگاه اکستر انجام شده است، اولین تحقیقی است که در آن سلول‌های مورد بررسیِ تولیدکنندۀ انسولین کاملاً از مدل غیرحیوانی استفاده می‌کنند و به جای آن برای اولین بار از نظام سلول‌های انسانی در آزمایشگاه استفاده می‌کنند. این گروه تحقیقاتی متوجه شد که سیستم پیام‌رسانی RNA، که نشان می‌دهد رفتار پروتئین‌ها در سلول‌ها چگونه است، در دیابت عملکردی متفاوت دارد.
این تغییرات باعث می‌شود برخی از سلول‌های بتا، که قند خون را تنظیم می‌کنند، دیگر انسولین تولید نکنند و به جای آن هورمون سوماتواستاتین تولید کنند، هورمونی که می‌تواند ترشح سایر هورمون‌های مهم از جمله انسولین را متوقف سازد.
کندوکاو در دنیای سلول‌هایی که انسولین تولید می‌کند
مطالعه‌ای توسط موسسۀ تحقیقات غیرحیوانی UK صورت گرفته است، یافته‌های این مطالعه در مجلۀ ژنتیک مولکولی انسانی منتشر شده است، این مطالعه می‌تواند بینش جدیدی دربارۀ این موضوع به ما بدهد که چگونه قند خون بالا می‌تواند رفتار سلول‌های تولیدکنندۀ هورمون را تغییر دهد و راه را برای درمان‌های جدید برای بیماران مبتلا به دیابت هموار کند.
پروفسور لورا هریس، از دانشکدۀ پزشکی دانشگاه اکستر این تحقیق را مدیریت می‌کند، او می‌گوید: «این بینش و دانش جدید واقعاً هیجان‌انگیز است. محققان دانشگاه اکستر به تازگی کشف کرده‌اند که افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ هنوز برخی از سلول‌های تولیدکنندۀ انسولین را حفظ کرده‌اند اما فضای تولیدشده توسط دیابت می‌تواند برای این سلول‌های باقی‌مانده سمّی باشد.»
«کار ما می‌تواند به تغییرات جدید به منظور محافظت از این سلول‌ها منجر شود و این کار می‌تواند به افرادی که برخی از توانایی خود در ساخت انسولین مورد نیازشان را حفظ کرده‌اند کمک کند. روش ما برای ساخت یک سیستم سلولی کاملاً انسانی برای اولین بار است که استفاده می‌شود و این بسیار اهمیت دارد و گمان نکنم این تغییرات را در سلول‌های موش دیده باشیم.»
جزئیات این مطالعه
از دست دادن سلول‌های بتا هم در دیابت نوع ۱ و هم نوع ۲ رخ می‌دهد. دانشمندان پیش از این فرض می‌کردند که این موضوع به این دلیل است که محیط کوچک اطراف این سلول‌ها علّت مرگ آنهاست.
اما این گروه تحقیقاتی برای اولین بار کشف کرد که در بخش بزرگی از این سلول‌ها دیگر سلول‌های بتا نیستند که انسولین می‌سازند. آنها در واقع آغاز به ایجاد هورمون دیگری به نام سوماتواستاتین می‌کنند که مشخصۀ سلول دلتا است.
این گروه تحقیقاتی بافت پانکراس (لوزالمعده) افرادی که مبتلا به دیابت نوع ۱ یا نوع ۲ بودند را پس از مرگ کالبدشکافی و تجزیه و تحلیل کرد. این کار نشان داد که تعداد سلول‌های دلتا در آنها بیشتر از آنچه هست که باید باشد و این نشان می‌دهد که دیابت می‌تواند منجر به این شود که برخی از سلول‌های بتا در افراد تبدیل به سلول‌های دلتا بشوند، همان‌گونه که در سلول‌های آزمایشگاه این تبدیل رخ داد.
یافته‌های مشابهی در مدل‌های حیوانی گزارش شده‌اند اما تغییرات در آنها متفاوت است. در موش‌ها بیشتر تغییرات شامل تغییر سلول بتا به سلول آلفا است، در انسان سلول بتا به سلول دلتا تغییر می‌کند. سلول‌های آلفا هورمون دیگری به نام گلوکاگون (یکی از ترشحات پانکرآس که غلظت قند خون را افزایش می‌دهد) می‌سازد. این یعنی پیامدهای تغییرات در سلول‌هایی که انسولین تولید می‌کنند می‌تواند میان موش‌ها و انسان‌ها متفاوت باشد.
در مرحلۀ بعدی از این تحقیق گروه با تحقیقات دربارۀ تنظیم ژن به دنبال این بود که بداند چرا سلول‌های بتا به سلول‌های دلتا تبدیل می‌شوند. آنها تفاوت‌های ژن‌هایی را بررسی کردند که تصمیم می‌گیرند چه نوع پیام RNA به سلول‌ها فرستاده می‌شود که کمک می‌کند با محیط خود تعامل کنند.
محققان در نمونه‌هایی که از پانکراس افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ برداشته‌اند به این موضوع پی برده‌اند که حدود یک چهارم از ژن‌ها در الگوی مورد انتظار پیام‌ها دچار اختلال هستند و این الگوی مختل شده در مقایسه با نمونه‌هایی است که افراد غیردیابتی گرفته شده است.
این نشان می‌دهد که تفاوت در تنظیم‌کننده‌های به ترجمۀ متفاوتی در پیام‌هایی که ارسال می‌شوند منتهی می‌شود. پیام نوع RNA وضعیت‌ها و رفتار زندگی سلولی را کنترل می‌کنند و نویسندگان این تحقیق فکر می‌کنند این می‌تواند دلیلی برای رفتار متفاوت سلول‌ها باشد.
پروفسور هریس می‌گوید: «یافته‌ها واقعاً هیجان‌انگیز هستند و ما دست کم در آزمایشگاه توانستیم این تغییرات را معکوس کنیم، یعنی توانستیم سلول‌های دلتا را به سلول‌های بتا برگردانیم، اگر ما محیط را به حالت طبیعی بازگردانیم یا اگر سلول‌ها را با مواد شیمیایی درمان کنیم بازگشت ژن‌های تنطیم‌کننده و الگوی پیام‌های RNA به حالت نرمال بازمی‌گردد. وقتی ما به پتانسیل درمان‌های جدید فکر می‌کنیم این یافته‌ها بسیار امیدبخش هستند.»
منبع: healtheuropa.eu