بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان , دارونامه

 

قرص لیتیوم برای مشکلات روحی و روانی تجویز می‌شود. لیتیوم، نه تنها دوره حاد مانیا را کنترل می‌کند، بلکه از عود آن نیز جلوگیری می‌نماید.این دارو به طور کامل از کلیه دفع می‌شود، از سد خونی – مغزی عبور نمی‌کند، در شیر و به مقدار کم در عرق ترشح می‌شود.
لیتیوم، از رها شدن هورمون‌های تیروئیدی ممانعت به عمل می‌آورد که این خود به کندکاری تیروئید و گواتر می‌انجامد. همچنین موجب اختلال در عملکرد ضربان‌سازی گره سینوسی می‌شود که می‌تواند در افراد مستعد، به بلوک عصبی بیانجامد، بدین جهت برای تجویز لیتیوم انجام تست‌های تیروئید، CBC، الکترولیت‌ها و کراتینین لازم است.

وضعیت تیروئید و کلیه باید کنترل شود، لیتیوم، می‌تواند بی‌کفایتی کلیوی، کم‌کاری تیروئید و ندرتا پرکاری تیروئید را به وجود آورد. و داروی پر عارضه‌ای است.

_ لیتیوم چیست و برای چه مصرف می‌شود؟

لیتیوم Lithium بر روی جریان سدیم در عصب‌ها و سلول‌های عضلانی تاثیر می‌گذارد. سدیم بر روی جنون تاثیر می‌گذارد. لیتیوم برای درمان حالت‌های جنون در اختلال دو قطبی یا بایپولار مصرف می‌شود. نشانه‌های جنون در اختلال دو قطبی عبارتند از:

*بیش فعالی
*صحبت کردن با سرعت زیاد
*قضاوت‌های نادرست
*کاهش میزان خواب
خشم و عصبانیت

لیتیوم به شکل‌های مختلف موجود است، از جمله : قرص خوراکی، محلول خوراکی، شربت خوراکی و قرص خوراکی طولانی رهش. لیتیوم از بروز حالت جنون و کاهش شدت آن نیز کمک می‌کند.

_ اطلاعات مهم در مورد قرص لیتیوم

اگر باردار هستید، بدون مشورت با پزشک لیتیوم مصرف نکنید. این دارو به نوزاد متولد نشده آسیب می‌زند. در دوره مصرف لیتیوم از یک روش مطمئن برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید و اگر در دوره درمان باردار شدید، حتما به پزشک اطلاع دهید.

در صورت مشاهده علائم مسمومیت به لیتیوم به پزشک مراجعه کنید، نشانه‌های مسمومیت به لیتیوم عبارتند از:

*تهوع
*استفراغ
*اسهال
*خواب‌آلودگی
*ضعف عضلانی
*لرز
*عدم تعادل
*تاری دید
*وزوز گوش

در هنگام مصرف قرص از خراشیدن، جویدن یا شکستن قرص طولانی رهش لیتیوم اجتناب کنید. در زمان مصرف قرص لیتیوم آب زیاد بنوشید تا از کم آب شدن بدن جلوگیری کنید. اگر زیاد عرق می کنید یا اگر دچار اسهال و استفراغ همراه با تب شده‌اید، به پزشک مراجعه کنید.

در زمان مصرف داروی لیتیوم مراقب باشید در هنگام ورزش کردن یا زمانی که در آب گرم هستید، مراقب باشید دمای بدن زیاد بالا نرود و یا بدن کم آب نشود. در بعضی موارد نیز نوشیدن زیاد مایعات می‌تواند تاثیر معکوس داشته و خطرناک باشد، بنابراین بهتر است مایعات را به اندازه بنوشید.

_ قبل از مصرف لیتیوم

اگر به لیتیوم حساسیت دارید، حتما به پزشک اطلاع دهید.

اگر تجربه هر یک از موارد زیر را دارید، حتما به پزشک اطلاع دهید:

*الکتروکاردیوگرافی یا نوار قلب غیرطبیعی
*غش کردن
*سابقه خانوادگی مرگ کمتر از ۴۵ سال
*بیماری کلیوی
*بیماری قلبی
*بیماری ناتوان کننده
*اختلال در تیروئید
*پایین بودن سطح سدیم در خون
*کم بودن سطح آب بدن

برخی داروها با لیتیوم تداخل پیدا می‌کنند و منجر به بروز شرایط جدی به نام سندروم سروتونین می‌شوند.

اگر در حال مصرف داروهای دیگری هستید، داروهای محرک، داروهای مخدر، داروها و مکمل‌های گیاهی و داروهای ضدافسردگی، داروهایی برای بیماری‌های روحی و روانی، بیماری پارکینسون، سردردهای میگرنی، عفونت‌های جدی یا داروهای پیشگیری کننده از تهوع و استفراغ. قبل از این‌که هر نوع تغییری در میزان یا زمان مصرف این داروها بدهید، با پزشک مشورت کنید.

_ موارد مصرف لیتیوم

۱- اختلال دوقطبی: این دارو هم در درمان کوتاه مدت و هم درمان پیشگیرانه اختلال دو قطبی در ۷۰ تا۸۰ درصد موارد مؤثر است، هم دوره‌های مانیا هم دوره‌های افسردگی این اختلال به درمان با این دارو پاسخ می‌دهند.

۲- اختلال اسکیزوافکتیو
۳- اختلال افسردگی اساسی
۴- اسکیزوفرنی
۶- سایر اختلالات

_ قرص لیتیوم در بارداری

مشخص نیست که آیا این دارو به نوزاد متولد نشده آسیب می‌زند یا خیر. در زمان مصرف لیتیوم اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، حتما به پزشک اطلاع دهید.

_داروی لیتیوم و شیردهی

در زمان مصرف داروی لیتیوم نباید به نوزاد خود شیر بدهید. لیتیوم وارد شیر مادر می‌شود و بر روی نوزاد تاثیر می‌گذارد. به علاوه مصرف لیتیوم برای افراد کمتر از ۱۲ سل توصیه نمی‌شود.

_ چگونگی مصرف لیتیوم

لیتیوم را درست طبق دستور پزشک مصرف کنید. به تمام توصیه‌های پزشک عمل کرده و راهنمایی مصرف دارو را نیز با دقت مطالعه کنید. به ندرت اتفاق می‌افتد که پزشک میزان مصرف دارو را تغییر دهد. هرگر لیتیوم را به میزان زیاد و برای مدت طولانی مصرف نکنید. در صورت مصرف بیش از اندازه یا طولانی تر از دوره توصیه شده ممکن است مشکل اور دوز رخ دهد.

قرص لیتیوم را به‌طور کامل بلعیده و از خراشیدن، جویدن و یا شکستن آن اجتناب کنید. اگر شکل مایع دارو را مصرف می‌کنید، شربت لیتیوم، میزان آن را دقیق اندازه بگیرید و از قاشق‌های اندازه‌گیری استفاده کنید.
مصرف لیتیوم احتمال کم شدن آب بدن را بیشتر می‌کند، به ویژه اگر دچار اسهال یا استفراغ شده باشید یا بیرون و در معرض نور آفتاب هستید، یا ورزش شدید می‌کنید و بیش از حد معمول عرق می‌کنید. کم آبی بدن خطر بروز برخی عوارض جانبی لیتیوم را افزایش می‌دهد.
در صورت بروز بیماری همراه با تب، اسهال یا استفراغ یا عرق کردن بیش از حد به پزشک اطلاع دهید. بدون مشورت با پزشک زمان و میزان مصرف دارو را تغییر ندهید. در زمان مصرف قرص لیتیوم آب زیاد بنوشید.

اثر بخشی دارو و بهبود علائم ۳ هفته طول می‌کشد. مصرف دارو را درست طبق دستور پزشک ادامه دهید و اگر بهبود علائم یک هفته بعد از مصرف دارو شروع نشد، حتما به پزشک اطلاع دهید. در زمان مصرف لیتیوم ممکن است نیاز به آزمایش خون منظم داشته باشید.
اگر قرار است جراحی انجام دهید، به پزشک یا دندان‌پزشک خود اطلاع دهید که در حال مصرف داروی لیتیوم هستید.

_ عوارض قرص لیتیوم

همراه با تاثیرات مفید، هر دارو از جمله لیتیوم ممکن است عوارض جانبی هم در پی داشته باشد. گرچه تمام این عوارض اتفاق نمی‌افتند، اما در صورت بروز هر یک نیاز به مراقبت‌های پزشکی و توجه خواهد بود.

در زمان مصرف قرص لیتیوم در صورت بروز هر یک از موارد زیر بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:

_ عوارض کمتر مشاهده شده

*گیجی، ضعیف شدن حافظه یا کم شدن هوشیاری
*ضعف
*ضربان قلب سریع یا کند
*تکرر ادرار
*افزایش تشنگی
*نبض نامنظم
*سفتی دست‌ها یا پاها
* مشکل تنفسی (به ویژه در زمان ورزش کردن یا سخت کار کردن)
*ضعف یا خستگی غیر عادی
*افزایش وزن

_ عوارض کمیاب لیتیوم

* آبی رنگ شدن یا درد در انگشت‌های دست و پا
*سردی دست ها و پاها
*سرگیجه
*درد چشم
*وزوز یا سر و صدا در گوش
*مشکلات بینایی

_ عوارض ناشناخته لیتیوم

*خشکی یا زبر شدن پوست
*نبض یا ضربان قلب سریع یاا نامنظم
*ریزش مو
*خشن شدن صدا
*سبکی سر
*افسردگی
*حساسیت به سرما
*تنگی‌نفس
*التهاب دست‌ها و پاها
*التهاب گلو
*هیجان غیر عادی

_نشانه‌های اور دوز قرص لیتیوم

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر بلافاصله به اورژانس اطلاع دهید:

*تاری دید
*عدم تعادل
*تشنج
*اسهال
*خواب‌آلودگی
*افزایش میزان ادرار
*از دست دادن اشتها
*ضعف عضلانی
*تهوع و استفراغ
*وزوز گوش
*لکنت زبان
*لرز

برخی عوارض مربوط به لیتیوم معمولا نیاز به توجهات پزشکی ندارند. این عوارض در طول درمان و با سازگار شدن بدن با دارو به مرور برطرف می‌شوند.

به علاوه پزشک نیز راهکارهایی برای پیشگیری و کاهش این عوارض ارائه خواهد کرد. در صورتی که هر یک از عوارض زیر ادامه پیدا کرده و آزار دهنده شدند، حتما به پزشک اطلاع دهید:

*آکنه یا جوش‌های پوستی
*احساس نفخ یاا فشار در معده یا شکم
*کشش یا تحریک عضلانی

منبع: سایت سیمرغ