گیاهان دارویی؛ آشنایی با خواص و مضرات زنجبیل
بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان , تغذیه سالم, دارونامه
زنجبیل از زمان‌های دور مورد استفاده بوده وهنوز هم درطب سنتی نقش مهمی را ایفا می‌کند.
_ ترکیبات شیمیایی:
مهم‌ترین ترکیبات زنجبیل شامل مواد بودار سوزاننده‌ای است که بیشتر اثرات اصلی آن مربوط به همین مواد است.
ترکیبات اصلی آن شامل: انواع قندها (۵۰ تا ۷۰ درصد)، چربی‌ها ( ۳ تا ۱۸ درصد) اولئورزین (۴ تا ۵/۷درصد) و ترکیبات سوزاننده (۱ تا ۳ درصد) است.
یک قاشق غذاخوری زنجبیل تازه (۶ گرم) حاوی ۵ کالری، یک گرم کربوهیدرات و مقدار بسیار جزئی چربی، پروتئین و فیبر می‌باشد.
_ خواص داروئی:
زنجبیل سرشار از ویتامین‌های C، D و B، مواد معدنی مثل پتاسیم و کلسیم، منیزیم، مس و زینک می‌باشد. برای همین هم یک ماده‌ی انرژی‌زای قوی محسوب می‌شود.
این گیاه همراه با گیاهان دیگر بعنوان تقویت کننده معده و بدن، بادشکن و ضد نفخ بکار می‌رود .
زنجبیل تازه وشربت زنجبیل با چای زنجبیل در بدن گرما تولید کرده و بدین وسیله مواد سمی و زائد بدن را بصورت عرق از بدن خار می‌سازد .
زنجبیل همیار فوق‌العاده‌ای برای تسکین التهاب‌ها و دردهایی مثل روماتیسم و سردرد است. به خاطر این که مانع از تولید هورمون‌های التهاب‌زا می‌شوند.
برای تسکین روماتیسم: ۱ میلی‌لیتر افشره‌ی خوراکی زنجبیل را در ۳۰ میلی‌لیتر روغن گیاهی حل کنید. هر صبح و شب ۶ قطره از این ترکیب را روی مناطق دردناک بدن قرار دهید تا درد تسکین پیدا کند.
برای مقابله با سردرد: ۱ گرم زنجبیل خشک را در ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلی‌لیتر آب به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه دم کنید. روزانه دو تا چهار فنجان از این دم کرده میل کنید.
زنجبیل بهترین داروی سرماخوردگی و گلو درد می‌باشد . هنگامی که حس کردید دچار سرماخوردگی شده‌اید چند بار چای زنجبیل بنوشید و اگر گلو درد درید علاوه بر آنکه چای آنرا میل می‌نمائید با آن نیز قرقره کنید .
زنجبیل را حتی برای کمپرس نیز می توان استفاده کرد که سموم بدن را خارج می‌سازد . برای این منظورابتدا چای زنجبیل استفاده کنید دستمالی را با آن آغشته و آب اضافی آنرا فشار داده در محل زخم یا درد بگذارید .
درمان کننده یرقان است.
تقویت کننده حافظه، بازکننده کبد و قاطع بلغم است و رطوبات غلیظی که در روی جدار روده و معده چسبیده باشد، از بین می‌برد.
چربی‌های ضروری موجود در این ماده غذایی باعث می‌شود جریان خون در بدن افزایش یابد و این به بهبود دردهای عضلانی و رفع خستگی عضلاتی که از آنها کار کشیده‌اید، کمک می‌کند.
زنجبیل را جهت فلج و ضعف اعصاب تجویز کرده‌اند.
زنجبیل برای درمان اسهال ناشی از مسمومیت غذایی نیز مفید است.
تشنگی را برطرف می‌کند.
مخلوط زنجبیل با نبات و کندر را جهت جلوگیری از نفخ میوه‌های نارس تجویز کرده‌اند.
از آن‌جایی که زنجبیل حاوی آنتی‌اکسیدانی به نام شوگائول Shogaol است می‌تواند با پیشرفت بیماری آلزایمر مقابله کند.
اگر زنجبیل را کوبیده و روی آبگوشت بپاشند، درد مفاصل را تسکین می‌دهد.
زنجبیل مانع لخته شدن خون و گرفتگی رگ‌های خونی می‌شود برای همین هم جریان خون را راحت‌تر می‌کند.
زنجبیل می‌تواند به عنوان ماده‌ای برای طراوت و تازگی بخشیدن به پوست نیز مورد استفاده قرار گیرد. میتوانید اندکی نمک، یک قاشق سوپخوری آبلیمو و یک قاشق سوپخوری زنجبیل ریز خرد شده را با هم مخلوط کنید.
سپس آنها را با فواصل ۱۵ ثانیه‌ای در مایکروویو قرار دهید تا گرم شود. بعد این مخلوط را به همه پوست‌تان بمالید و بعد بشویید. زنجبیل به پوست شما درخشندگی می‌دهد و ویتامین C موجود در آبلیمو به پوست‌تان نرمی و لطافت می‌بخشد.
اگر در هنگام مسافرت با هواپیما یا خودروی سواری دچار دل به هم خوردگی می‌شوید، خوردن زنجبیل شور یا شکر اندود را امتحان کنید.
ترکیبات موجود در زنجبیل مانند یک آنتی‌اکسیدان قوی عمل کرده و سلول‌ها را از گزند رادیکال‌های آزادی که باعث پیشرفت سرطان می‌شوند حفظ می‌کند.
مصرف زنجبیل به اندازه مصرف قرص ایبوبروفن در تسکین دردهای ناشی از قاعدگی موثر بوده است. شما میتوانید دو قاشق سوپخوری ریشه زنجبیل تازه را به مدت ۱۵ دقیقه در آب خیس کنید. سپس آن را صاف نمایید و به همراه چند قطره عسل یا آبلیمو بنوشید.
این گیاه برای خانم هائی که عادت ماهیانه آنها عقب می افتد نیز تجویز شده است .
زنجبیل برای غدد فوق‌کلیه مفید بوده و ترشح هورمون کورتیزول را از این غدد زیاد می‌کند و بیشتر خواص زنجبیل به همین دلیل می‌باشد.
افشره‌ی خوراکی زنجبیل حاوی خواص ملینی است که می‌تواند به رفع یبوست کمک کند به این منظور دو قطره از افشره‌ی خوراکی زنجبیل را روی شکم‌تان چکانده و دایره‌وار در جهت عقربه های ساعت ماساژ دهید و یا اینکه یک قطره از این افشره را در یک قاشق روغن زیتون چکانده و قبل از غذا ببلعید.
_ طرز استفاده:
یک قاشق چای‌خوری پودر خشک زنجبیل و یا دو قاشق چای‌خوری زنجبیل رنده شده تازه را در داخل قوری ریخته رویآن آب جوش بریزید و به مدت پنج دقیقه آنرا با حرارت ملایم دم کنید و سپس آنرا با عسل شیرین کرده و میل کنید .
چای زنجبیل هر چقدر بیشتر بماند و دم بکشد تند‌تر می‌شود. حتی می توان چای زنجبیل را بعد از سرد شدن در داخل یخچال گذاشت و خنک کرد و مانند یک نوشابه سرد استفاده نمود.
برای تهیه شربت زنجبیل یک قسمت زنجبیل رنده شده را با سه قسمت عسل مخلوط کرده و در شیشه دربسته در یخچال نگهدری کنید و هر موقع خواستید مصرف کنید .برای درست کردن تنتور زنجبیل میتوانید از الکل ۵۰ درجه استفاده نمائید . یک قسمت زنجبیل رنده شده را با سه قسمت الکل ۵۰ درجه مخلوط کرده و داخل یک شیشه تیره رنگ بریزید و بمدت چهارده روز آنرا چند بار در روز تکان دهید . بعد ازاین مدت آنرا صاف کرده و در جای خشک و خنک نگهدری کنید .
_ موارد احتیاط:
روزانه بیش از ۲ میلی‌گرم زنجبیل خشک که معادل ۱۰ گرم زنجبیل تازه است مصرف نکنید.
در کودکان زیر دو سال نباید استفاده شود.
مصرف زیاد زنجبیل موجب سوزش سردلمی شود.
افرادی که سنگ کلیه دارند، باید قبل از مصرف زنجبیل حتما با پزشک خود مشورت نمایند.
اگر داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین و آسپیرین مصرف می کنید، زنجبیل نخورید
مصرف زیاد زنجبیل ممکن است با داروهای قلبی و دیابت تداخل نماید.
مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی باید در حد متعادل باشد.
مصرف زیاد زنجبیل ممکن است باعث اختلالات سیستم عصبی مرکزی گردد.
افشرده‌ی خوراکی زنجبیل برای زنان باردار و شیرده توصیه نمی‌شود. توجه داشته باشید که درمان‌های گیاهی نیز می‌توانند آسیب‌رسان باشند.
منابع:
۱- طب اسلامی