بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان

 

نزدیک‌بینی (به انگلیسی: Myopia) یکی از عیوب انکساری چشم به معنی این است که چشم بیمار نوشته‌ها و علامتها را در فاصله نزدیک تشخیص می‌دهد ولی در فاصله دور (نسبت به افراد سالم) نمی‌تواند تشخیص دهد.

آسیایی‌ها و زنان بیشتر دچار نزدیک بینی می‌شوند. در اصل نزدیک بینی شایع‌ترین علت تاری دید است. اگر شما نزدیک بین باشید، اشیایی را که از شما دور هستند تار خواهید دید. میزان این تاری، به شدت نزدیک‌بینی و مسافت جسم از شما بستگی دارد و ممکن است مجبور شوید برای واضح دیدن، چشم های تان را جمع کنید. نزدیک‌بینی بیماری نیست و معمولاً حالتی است که کارکرد چشم از حالت طبیعی دور شده و در موارد اندکی هم نزدیک‌بینی به خاطر یک بیماری زمینه‌ای بروز می کند. بیش از ۳۰٪ افراد جهان دچار درجاتی از نزدیک‌بینی هستند.

نزدیک‌بینی اغلب به دلیل زیاد بودن تحدب قرنیه چشم و بزرگ‌تر بودن طول کرهٔ چشم نسبت به حالت عادی بوده که نقطه کانونی عدسی روی شبکیه قرار نمی‌گیرد و در جلوی آن تشکیل می‌شود.

افراد نزدیک بین فقط وقتی تصویر جسمی را واضح می‌بینند که جسم به چشم آن‌ها نزدیک باشد. آن‌ها باید از عدسی واگرا (مقعر) در عینک خود استفاده کنند.

این بیماری ارثی است ولی به عوامل دیگری بجز ژن نیز بستگی دارد. معمولاً در دوران کودکی ظاهر می‌شود و پس از ایجاد با رشد بدن و چشم منجر به افزایش طول چشم می‌شود، شدت آن افزایش یافته و شماره عینک بالاتر می‌رود.

اصلاح دید با عدسی مقعر یا واگرا است. گاه از لنز تماسی نیز استفاده می‌شود. درمان توسط جراحی با لیزر است.

عینک افراد نزدیک‌بین شمارهٔ منفی دارد و هرچه چشم ضعیف‌تر باشد شماره بالاتر خواهد بود.

_ نشانه‌های نزدیک بینی

اصلی‌ترین نشانه ی نزدیک‌بینی این است که هنگام دیدن جسم دور، آن را تار می‌بینید. مثلا ممکن است نتوانید کلمات روی تخته سیاه را درست ببینید، وقتی به سینما می‌روید تصاویر برای تان واضح نباشد یا صفحه تلویزیون را تار ببینید.

از قدیم این باور وجود داشته است که اگر اشیا را زیاد نزدیک چشم بگیریم؛ مثلا زیاد مطالعه کنیم یا نزدیک تلویزیون بنشینیم، دچار نزدیک بینی خواهیم شد. برخی متخصصان عقیده دارند که میزان بروز نزدیک‌بینی در کسانی که به خاطر کارشان ساعت‌های طولانی مطالعه می کنند، بیشتر است.

علامت دیگر نزدیک‌بینی تنگ کردن شکاف پلکی و یا جمع کردن پلک‌ها می‌باشد. با این کار نزدیک‌بین‌ها می‌توانند اندکی بینایی خود را بهبود بخشند.

از علائم دیگر نزدیک‌بینی ، فوتوفوبیا (ترس از نور) می‌باشد. این علامت بیشتر به علت گشاد بودن مردمک افراد نزدیک بین می‌باشد. دید در شب برای همه یکسان است، اما در مورد نزدیک بینها دید در شب اندکی کاهش می‌یابد.

علائم دیگر نزدیک‌بینی بر روی شبکیه چشم ایجاد می‌گردد که در معاینات افتالموسکوپیک قابل مشاهده است. از جمله کشیدگی پرده شبکیه ، شبکیه پوست ببری ، بزرگ شدن اپتیک دیسک و ایجاد قوس نزدیک‌بینی.

علاوه بر تغییر شکل طبیعی کره چشم، چند عامل نادر دیگر هم می‌توانند باعث بروز نزدیک‌بینی شوند.

این عوامل عبارت هستند از:

_ نزدیک‌بینی پاتولوژیک

در این نوع نزدیک‌بینی، کره‌ی چشم پس از این که به اندازه‌ی طبیعی خود در دوران بزرگسالی رسید، باز هم رشد می‌کند.

_ نزدیک‌بینی ثانویه

این نوع از نزدیک‌بینی می‌تواند به خاطر عوامل گوناگونی چون تولد زود هنگام و تعدادی از بیماری‌های چشمی بروز کند.

_ نزدیک‌بینی کاذب

در این حالت، نزدیک‌بینی ناگهان بروز کرده و به خاطر یک مشکل زمینه‌ای مانند دیابت کنترل نشده به سرعت پیشرفت می‌کند. این نوع از نزدیک‌بینی را کاذب می‌گویند، چرا که بیمار با تاری دیدش فکر می‌کند دچار نزدیک‌بینی معمولی شده است؛ ولی در واقع این کره چشم نیست که دچار تغییرات شده بلکه رسوب قند در عدسی چشم است که چشم را تار کرده است. وقتی قند بیمار کنترل شود، این مشکل هم از بین خواهد رفت.

گاهی اوقات هم، نزدیک‌بینی به علت بیماری‌های دیگر چشمی مانند آب مروارید و کراتوکونوس(Keratoconus )، که همان بیرون‌زدگی مخروطی شکل بخش مرکزی قرنیه است، ایجاد می شود. تولد زود هنگام هم می تواند ابتلا به نزدیک بینی را در کودکی افزایش دهد.

افرادی که نزدیک بینی شان بسیار شدید است بیش از دیگران در معرض ابتلا به گلوکوم( آب سیاه) و جدا شدگی شبکیه هستند. این مشکل وقتی که شبکیه در اثر نزدیک بینی بسیار شدید، تحت فشار قرار گیرد، بروز می کند.

_ نزدیک‌بینی در کودکان
_ نزدیک‌بینی

کودکان ۸ یا ۹ ساله ممکن است اصلا متوجه نزدیک بینی خود نشوند و تاری و ضعف دید خود را طبیعی پنداشته و فکر کنند که همه همین طور می بینند.

_ پدر و مادرها و معلمان باید متوجه علامت‌های زیر که خبر از نزدیک بینی کودک می‌دهد باشند:

* اخم کردن یا جمع کردن مکرر چشم‌ها

* نزدیک کردن اشیا یا کتاب ها به چشم خود

* نشستن در جلوی کلاس و سینما و نزدیک کردن خود به تلویزیون یا کامپیوتر

* بی علاقگی به ورزش یا کارهایی که نیاز به وقت دارد.

* سردردهای مکرر

_ دلایل نزدیک بینی

افزایش طول قدامی خلفی چشم : به عبارت ساده‌تر بزرگ بودن کره چشم. کاهش و افزایش ۱ میلیمتر در این طول سبب ایجاد ۳ دیوپتر تغییر در نمره چشم می‌شود.

زیاد بودن قدرت انکساری اجزا اپتیکی چشم : مثلا کاهش شعاع انحنای قرنیه ، بطوری که کاهش و افزایش ۱ میلیمتر در شعاع انحنای قرنیه موجب ایجاد ۶ دیوپتر تغییر نمره چشم می‌شود.

افزایش ضریب شکست اجزا اپتیکی چشم : مثلا بالا رفتن ضریب شکست عدسی از بیماری قند (دیابت)، به همین علت است که افراد مبتلا به قند خون در اوایل بیماری دچار نزدیک بینی می‌گردند.

تطابق بیش از حد (اسپاسم تطابقی) : در این حالت تطابق بیش از حد موجب نزدیک بینی می‌شود، با وجود اینکه تمام اجزا چشم در حالت طبیعی هستند. (نزدیک بینی کاذب)

_ پیشگیری از بروز نزدیک بینی

از کار طولانی با فاصله کم بخصوص در شرایط نامساعد محیطی پرهیز شود.
تشویق به انجام کارهای عملی که نیاز به مطالعه مستمر نداشته باشد.
تشویق شخص به فعالیتهای ورزشی شدید فاقد خشونت.
تجویز تغذیه دوره‌ای با مواد ویتامین دار مانند کارتن و مواد ضد سیانوزی برای افزایش حساسیت شبکیه.
کنترل دوره‌ای رشد تا پایان مرحله بلوغ.
در اولین موقعیت توصیه بر بکار گیری عدسیهای تماس‌دار است. این راه کار از محاسن متعدد و مهمی برخوردار است.

_ تصحیح عیب انکساری

برای کودک و فرد بالغ باید کامل باشد، بخصوص و بدون استثنا باید بصورت مستمر از عینک استفاده شود.

برای شخص بالغ: تجویز همواره یک راه حل میانی است، در اصل نوعی ایجاد تعادل بین نیازهای روزمره زندگی است که نیازمند تیزبینی بهینه می‌باشند (مثل رانندگی در شب).

_ نزدیک‌بینی شدید
تصحیح کامل بندرت برای شخص قابل تحمل است، به همین دلیل اکثر متخصصان کمتر از حد را توصیه می‌کنند.
ضخامت بارز لبه
می‌توان این شکل را با بکار گیری حلقه‌های کم قطر و انتخاب اشکالی معمولی و گوشه‌های گرد کم کرد. در صورتی که نتوان ضخامت لبه را کم کرد، آنرا به حلقه‌های ضخیم و تیره رنگ که به طرف داخل ادامه دارند تصویر مخفی می‌سازند و یا اینکه از تکنیکهای ویژه بیزته کردن اتوماتیک استفاده می‌شود.
وزن بیش از اندازه
برای مقابله با آن می‌توان از عدسیهایی از جنس پلاستیک و یا قابهای کوچک استفاده نمود.
عیوب ظاهری
یک دلیل آن بازتابهایی به شکل دوایر هم مرکز است که در لبه خارجی عدسی بیشتر مشهود است و به آنها حلقه‌های نزدیک بینی می‌گویند. دلیل دیگر قطع شدن پروفیل صورت در پشت عینک است که به دلیل اثر کوچک کنندگی عدسی منفی است.

_ چند راه حل فنی برای رفع موارد بالا

استفاده از شیشه هایی با ضریب شکست بالا: مثلا شیشه‌هایی از نوع تیتانییوم یا لانتونیوم که هر دو از نوع فلینت سنگین می‌باشد. قادر به کاهش انحنا و ضخامت لبه می‌باشد ولی معایب این عدسیها افزایش اجتناب ناپذیری بازتاب و پخش رنگ است که موجب تشکیل هاله‌های قزح سان می‌شود.

عدسیهای غیر کروی: این نوع عدسیها از هندسه خاصی برخوردارند، به این ترتیب که در یکی از سطوح انحنا ثابت نبوده و مقطع آن از نوع مخروطی دورانی بیضوی ، هذلولی و سهمی می‌باشد.

_ درمان نزدیک بینی

عینک: برای اصلاح دید افراد نزدیک بین از عدسی واگرا استفاده می‌شود، زیرا در نزدیک بینی توان عدسی چشم که از نوع همگرا است، از چشم سالم بیشتر بوده، لذا فاصله کانونی آن کمتر از فاصله کانونی چشم سالم است. پس تصویر اجسام واقع در فاصله دور جلوی شبکیه ، داخل کره چشم ، تشکیل می‌شود. چون توان عدسی واگرا منفی است، پس نمره عینک شخص نزدیک بین که همان توان عدسی است، منفی خواهد بود. همچنین چشم افرادی که نزدیک بین هستند، از پشت عینک ریز دیده می‌شود.

لنز : استفاده از لنز بجای عینک علاوه بر اینکه سبب زیبایی می‌شود، مانع از افزایش نزدیک بینی می‌گردد. البته این مقدار زیاد نیست و بسیار جزئی است.

جراحی لیزری: جراحی لیزری بعد از سن ۲۰ سالگی ممکن است، چون تغییرات نزدیک بینی مربوط به سن تثبیت شده است و برای نزدیک بینیهای متوسط (۶ تا ۱۰ دیوپتر) و شدید (بیشتر از ۱۰ دیوپتر) بکار می‌رود.

منبع: هفته نامه سلامت