آشنایی با نشانههای دپرسیون تنفسی
دپرسیون تنفسی ( Respiratory depression ) به احساس نیاز به کاهش میل به تنفس اشاره دارد. این بیماری میتواند الگوهای دیگری مانند الگوی تنفسی که در زمان آسم ایجاد میشود را به وجود آورد. در این الگو نفسها عمیق و با مکث طولانی انجام می شود. اغلب دپرسیون تنفسی ناشی از استفاده از مواد مخدر است.
هنگامی که مواد مخدر در دوزهای بالا و یا با هم مصرف میشوند، نتیجه افسردگی تنفسی است که میتواند مرگبار و کشنده باشد. سطوح مختلفی از دپرسیون تنفسی وجود دارد که شدت آنها با توجه به میزان مصرف مواد، متغییر است. هر چه میزان مصرف مواد بیشتر باشد، شدت این عارضه نیز بیشتر میشود.
دپرسیون تنفسی حداقل، دپرسیونی است که عموما با مصرف حتی دوز کمی از مواد مخدر رخ میدهد. با مصرف دوز کمی بالاتر، افسردگی تنفسی متوسط به وجود میآید. با مصرف دوزهای بسیار زیاد از مواد مخدر، افسردگی شدید تنفسی رخ میدهد. این حالت اغلب با احساس سردرگمی و اضطراب شدید نیز همراه است.
در انتها نیز نارسایی تنفسی رخ می دهد. این عارضه زمانی ایجاد میشود که فرد شروع به از دست دادن هوشیاری خود میکند، به کما میرود و یا بهطور کامل تنفسش قطع میشود. هنگامی که این اتفاق میافتد، پوست فرد کم کم شروع به آبی شدن میکند.
استفاده از الکل یا قرصهای خوابآور با هم نیز میتواند چنین حالتهایی را در بدن ایجاد کند. یکی دیگر از خطرات ناشی از افیونها که در حالت افسردگی تنفسی اتفاق میافتد زمانی رخ میدهد که فرد به آپنه تشخیص داده نشده مبتلا میشود.
دپرسیون تنفسی چیست؟
افسردگی تنفسی بدان معنی است که میزان و عمق تنفس فرد کمتر از حد نرمال است. این عارضه نتیجه کاهش سطح اکسیژن و افزایش سطح دیاکسید کربن در خون است. اگر این عارضه بدون درمان رها شود میتواند عوارض کشنده از جمله کما و مرگ را ایجاد کند.
هر چیزی که باعث کاهش قدرت سیستم عصبی مرکزی (مغز) بشود میتواند دپرسیون تنفسی را ایجاد کند. زیرا کاهش قدرت این سیستم باعث کاهش قدرت کنترل مغز بر روی تنفس میشود. در موارد جزئی، علائم افسردگی تنفسی ممکن است غیر قابل تشخیص باشد.
برخی از علائم این عارضه شامل تنفس آهسته و کم عمق است. با توجه به شدت علائم، ممکن است درمان با اکسیژن و دستگاه تنفسی، برای بیمار استفاده شود.
افسردگی تنفسی اشاره به نارسایی ریهها برای تبادل دی اکسید کربن و اکسیژن دارد. نتیجه این کاهش توانایی تنفس آهسته و کم عمق است. افسردگی تنفسی یک عارضه خطرناک و کشنده است. در بیشتر موارد، میزان تنفس به ۸ تا ۱۲ نفس در دقیقه کاهش مییابد.
این وضعیت میتواند باعث تجمع اسید در بدن شده و به اسیدوز تنفسی که یک بیماری کشنده مرتبط با نارسایی اندام ها است، منجر شود.
علل شایع ایجاد کننده دپرسیون تنفسی
بعضی از داروها، به ویژه آرامبخشها، باعث ایجاد یا افزایش خطر ابتلا به دپرسیون تنفسی میشوند. مهمترین علل شایع افسردگی تنفسی عبارتند از:
مصرف بیش از حد مواد مخدر یا اپیوئید (مورفین، ترامادول، هروئین، فنتانیل)
پس از جراحی (افسردگی تنفسی ناشی از داروی بیهوشی)
سکته مغزی که بر روی ساقه پایینی مغز تاثیر میگذارد
مصرف بیش از حد اتانول یا مسمومیت با این ماده
مصرف بیش از حد نمک اسید باربیتوریک یا مسمومیت با این ماده
مصرف بیش از اندازه مسکن یا مسمومیت با این ماده
مصرف بیش از حد بنزودیازپین یا مسمومیت با این ماده
ابتلا به سندرم هیپوفیبریسیون مرکزی مادرزادی (CCHS)
آپنه مرکزی خواب
وجود آمونیاک زیاد در خون همراه با نارسایی کبد و سیروز
وجود تومور در مغز که بر روی ساقه مغز در مرکز تنفسی فشار وارد میکند
سایر علل ایجاد دپرسیون تنفسی عبارتند از:
بیماریهای ناشی از انسداد مجاری هوایی از جمله آپنه خواب، COPD و فیبروز کیستیک
هر گونه تغییر در ریه ها که توانایی دیوار قفسه سینه را کاهش میدهد
مصرف بیش از حد داروهایی مانند باربیتوات و بنزودیازپین ها، یا مصرف بیش از حد الکل و سیگار نیز میتواند باعث تنگ شدن یا التهاب مسیرهای تنفسی شود.
کاهش میزان CO2 در خون. CO2 در هنگام خروج از بدن آزاد میشود. بنابراین بدن به طور خودکار برای محافظت از CO2، تنفس میکند.
بیماری مزمن کوه
چاقی مفرط
بیماریهای عصبی عضلانی که عضلات درگیر در تنفس را تضعیف میکنند.
علائم چیست؟
علائم افسردگی تنفسی به شدت این عارضه بستگی دارد. در موارد شدیدتر، علائم افسردگی تنفسی بیشتر آشکار میشود.
علائم دپرسیون تنفسی
علائم مرتبط با این عارضه عبارتند از:
احساس سردرگمی
بیحالی
خستگی
سردرد
سرگیجه
حالت تهوع
نشانههای مرتبط با این بیماری نیز عبارتند از:
تنفس کم عمق و آهسته که با حرکت ملایم قفسه سینه خود را نشان میدهد
استفراغ
سردرد
فشارخون بالا یا پایین
کاهش انقباض و انبساط مردمک چشم
کاهش تنفس و شنیدن صداهای عجیب و غریب هنگام خروج هوا از ریهها
لرز
آپنه یا اختلالات غیر طبیعی طولانی بین تنفس و پس از آن تنفس با صدای عمیق
رنگ پریدگی پوست به خصوص در قسمت انگشتان دست و پا
تشنج
کاهش سرعت ضربان قلب
اگر دپرسیون شدید تنفسی درمان نشود، میتواند منجر به موارد زیر شود:
ایست تنفسی
ایست قلبی
ضربه مغزی
کما یا مرگ
کاهش ضربان قلب
اگر به دپرسیون تنفسی مشکوک هستید، یا اگر چندین نمونه از علائمی که در بالا مطرح شد را دارید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. اگر کسی در اطراف شما این علائم را دارد، بسیار مهم است که او را هر چه سریع تر به مرکز اورژانس برسانید.
روشهای تشخیص دپرسیون تنفسی
معمولا پزشکان با سؤالاتی درباره علائم و مرور سابقه پزشکی بیمار و مشخصات داروهایی که او مصرف میکند، تشخیص را شروع میکنند. سپس یک معاینه فیزیکی انجام خواهند داد تا علائم تنفسی غیرطبیعی و ریتم قلب را بررسی کنند. پس از چک آپ اولیه، پزشک معمولا از آزمایشهای تشخیصی برای کمک به تایید دپرسیون تنفسی و اندازه گیری شدت آن اقدام میکند.
آزمایشات مورد استفاده برای تشخیص بیماری عبارتند از:
اندازهگیری سطح داروهای در ادرار و سرم
اندازهگیری سطح الکل خون
اندازهگیری میزان سموم دیگر در خون
اندازه گیری سطح آمونیاک در سرم
آزمایش گاز خون، برای محاسبه نسبت اسید به پایه و میزان دیاکسید کربن و اکسیژن در خون
توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) مغز برای بررسی سکته مغزی یا تومور
الکتروانسفالوگرام (EEG)
روشهای درمان دپرسیون تنفسی
درمانهای شایع و داروهای مورد استفاده برای درمان دپرسیون تنفسی عبارتند از:
اکسیژن درمانی
اگر این عارضه ناشی از مصرف بیش از حد دارو باشد، سمزدایی انجام میشود. برای این کار اغلب از داروهایی استفاده میشود که اثرات مواد مخدر مانند نالوکسون، متادون و سابوکسیون را کنترل میکنند.
مایع درمانی به صورت داخل وریدی یا خوراکی
استفاده از دیتگاه فشارهای مداوم مثبت هوایی، CPAP یا BiPAP
تهویه مکانیکی
روشهای جلوگیری از این عارضه
برخی از موارد دپرسیون تنفسی غیرقابل پیشبینی هستند. این موارد ناشی از تصادفات رانندگی یا بیماریهای ناگهانی میباشند. با این حال، از برخی از موارد میتوان جلوگیری کرد. روشهایی که برای جلوگیری از این عارضه معمولا تجویز میشوند عبارتند از:
اجتناب از مصرف داروهای آرامبخش و یا رعایت احتیاط در هنگام مصرف داروهای آرامبخش
نظارت بر روی وضعیت بدن کودکان در هنگام مصرف داروهای تجویزی
اجتناب از مصرف بیش از حد الکل
اجتناب یا مصرف داروهای آرامبخش هنگام استفاده از داروهای مخدر
منابع:
Respiratory depression: Causes, symptoms, and treatment