شیمیدرمانی چطور انجام میشود؟
اگرچه شیمیدرمانی یکی از راهکارهای موثر در درمان سرطانهای مختلف است، اما به نظر میرسد خودش روی سلولهای سالم بدن تاثیر میگذارد و باعث میشود که با تولید نوعی پروتئین، به رشد و مقاومتر شدن سلولهای سرطانی کمک شود.
بعضی افراد مبتلا به سرطان دوست دارند تمامی ریزه کاریهای بیماری و درمان خود را بدانند و بعضی دیگر اطلاعات کلی را دوست دارند.
همیشه خودتان را هنگام پرسش از پزشکان پرستاران و داروخانه آزاد احساس کنید و هر مقدار که لازم است سئوال کنید. اگر متوجه جواب سئوال نشدید، مجدداً سئوال کنید تا متوجه شوید.
برای این که مطمئن شوید تمام جوابهایی که میخواهید را دریافت کردهاید، بهتر است یک لیست از سئوالهای خود را قبل از مراجعه به پزشک تهیه کنید.
شیمیدرمانی در کجا انجام میشود؟
شیمیدرمانی در محلهای مختلفی میتواند انجام شود:
ـ منزل
ـ مطب پزشک
ـ کلینیک
ـ بیمارستان به صورت سرپایی و یا بستری
انتخاب محل شیمیدرمانی بسته به نوع درمان، نوع داروها، نوع بیمه و نهایتا تمایل خود شما دارد. اکثر بیماران، شیمیدرمانی را بهطور سرپایی دریافت میکنند. گاها، ممکن است شیمیدرمانی در بیمارستان شروع شود تا بیمار در شروع درمان بهطور دقیق تحت نظر قرار گرفته شود و در صورت عدم بروز عارضه، سپس درمان به صورت سرپایی ادامه یابد.
برای چه مدتی باید شیمیدرمانی شد؟
جواب این سئوال بستگی دارد به:
ـ نوع سرطان
ـ هدف درمانی
ـ نوع داروهایی که مصرف میشود
ـ پاسخ بدن به این داروها
شما ممکن است هرروز، هر هفته و یا هرماه طبق برنامه، شیمیدرمانی دریافت کنید. شیمیدرمانی معمولاً به صورت دورهای تجویز می شود که در فواصل آن درمان قطع و به اصطلاح به بیمار استراحت داده میشود.
این دورههای استراحت به بدن شما این شانس را میدهد که سلولهای جدید سالم ساخته و قدرت خود را به دست آورد. شما باید از تیم درمانی خود، فواصل درمانی و مدت آن را سئوال کنید.
مقید بودن شما به فواصل درمانی جهت عملکرد صحیح داروها بسیار مهم است. در این برنامهی درمانی، گاها به عللی از جمله تعطیلات ممکن است تغییرات مختصری داده شود. اگر شما به علتی یک دوره درمانی را مراجعه نکردهاید، حتما سریعا به پزشک خود اطلاع دهید.
گاها پزشک مجبور است بر اساس نتایج آزمایشات خونی و عوارض دیگر، زمان درمان شما را به تعویق اندازد. پزشک شما خواهد گفت که در این دوره چه کار باید کنید و چه مدت درمان به تعویق میافتد.
شیمیدرمانی چگونه تجویز میشود؟
شیمیدرمانی به روشهای مختلف از جمله از طریق ورید و یا از طریق خوراکی و یا از طریق تزریق عضلانی و گاها زیرجلدی تجویز میشود.
ـ تزریق وریدی: در اغلب موارد شیمیدرمانی از طریق تزریق وریدی انجام میشود. غالباً یک سوزن باریک در عروق وریدی پشت دست و یا قدام ساعد در هر بار شیمیدرمانی گذاشته شده و در پایان شیمیدرمانی خارج میشود.
در صورت بروز هر کدام از عوارض زیر در ضمن شیمیدرمانی، فورا باید به پرستار و یا پزشک اطلاع دهید:
* اگر شما سرمای شدید و یا گرگرفتگی و یا ناراحتی غیرطبیعی در اطراف محل ورود سوزن در هنگام شیمیدرمانی احساس کردید.
* هم چنین هرگونه درد، سوزش، قرمزی پوست، ورم و یا احساس ناراحتی که در ضمن و بعد از اتمام شیمی درمانی حس کردید، گزارش کنید.
شیمیدرمانی وریدی ممکن است از طریق کاتتر و یا پورت و یا به وسیله ی پمپ تجویز شود.
کاتتر یک لوله نرم و باریک و ارتجاعی است که در یک رگ بزرگ وارد میشود و تا هنگامی که نیاز باشد جهت بیمارانی که نیاز به تزریقات وریدی مکرر دارند حفظ میشود.
از طریق این کاتتر، هم میتوان تزریقات را انجام داد و هم نمونهگیری خون انجام داد. گاهاً این کاتترها را به یک پورت وصل میکنند. پورت یک وسیله پلاستیکی و یا فلزی است که در زیر پوست کار گذاشته میشود و میتوان تا هنگامی که نیاز است از آن استفاده کرد. گاها جهت تنظیم سرعت تزریق، از پمپ استفاده میشود.
اکثرا پمپها متحرک و قابل جابهجایی هستند که به بیمار اجازه میدهد در هنگام درمان، تحرک داشته باشد.
کاتترها، پورتها و پمپها هیچ کدام ایجاد درد نمیکنند، به شرطی که درست کار گذاشته شده باشند و خوب از آنها نگهداری و مراقبت شود.
کاتترها معمولاً در عروق بزرگ به خصوص درقدام قفسه صدری و وریدهای مرکزی کارگزاری میشود. میتوان از کاتترهای محیطی در قدام ساعد هم استفاده کرد. گاهی کاتترها را در شریانها کار میگذارند. جهت تزریق درون نخاع و درون حفرات بدن مانند درون شکم و لگن و قفسه صدری هم از کاتترها استفاده میشود.
ـ درمان از طریق دهان یا خوراکی: گاهی داروهای شیمیدرمانی را به صورت قرص و کپسول مصرف میکنند.
ـ درمان توسط تزریق: از سوزن و سرنگ جهت تزریق دارو به یکی از روشهای زیر استفاده میشود:
ـ درون عضلانی
ـ زیرجلدی
ـ تزریق درون ضایعه از طریق پوست
شیمیدرمانی و مقاوم شدن سلولهای سرطانی
اگرچه شیمیدرمانی یکی از راهکارهای موثر در درمان سرطانهای مختلف است، اما به نظر میرسد خودش روی سلولهای سالم بدن تاثیر میگذارد و باعث میشود که با تولید نوعی پروتئین، به رشد و مقاومتر شدن سلولهای سرطانی کمک شود.
تصور کنید که خانه شما دچار آتشسوزی شده و آتشنشانها، مشغول رساندن آب برای خاموش کردن آتش باشند. در این حالت، اگر ببینید ریختن آب در واقع باعث افزایش شعلههای آتش میشود چه فکری میکنید؟
به نظر میرسد این همان اتفاقی است که در مورد شیمیدرمانی و سرطان میافتد.
به گزارش دیسکاوری، محققین در مطالعه جدید خود نشان دادهاند که اگرچه ما فکر میکنیم شیمیدرمانی، درمانی موثر برای سرطان است، اما در واقع میتواند کاتالیزوری بسیار آسیبزننده باشد.
شیمیدرمانی سلولهای سرطانی را از بین میبرد و به خاطر همین طبیعت تهاجمی، این روش درمانی همچنان یکی از روشهای پرکاربرد در مبارزه با سرطان است. با این وجود، دانشمندان هشدار میدهند که شیمیدرمانی در برخی موارد خودش میتواند به رشد تومور سرطانی کمک کند.
محققین، تاثیر شیمیدرمانی را بر مردان مبتلا به سرطان پروستات مورد مطالعه قرار دادند. آنها متوجه نوعی آسیب به دی.ان.ای سلولهای سالم بدن این افراد شدند، به نحوی که این سلولها حاوی مقدار بالاتری از مادهای موسوم به دبلیو.ان.تی.۱۶٫بی بودند، نوعی پروتئین که در واقع به بقای سلولهای سرطانی کمک میکند.
پیتر نلسون، از مرکز مطالعات سرطان فرد هوتچینسون واقع در سیاتل و از محققین این مطالعه در اینباره میگوید: “افزایش دبلیو.ان.تی.۱۶٫بی چیزی بود که ما اصلا انتظارش را نداشتیم. این ماده وارد تعامل با سلولهای تومور نزدیک میشود و باعث میشود که آنها رشد کنند، حمله کنند و مهمتر از همه این که، در برابر درمانها مقاومتر شوند.”
نلسون و همکارانش در مطالعات خود بر روی افراد مبتلا به سرطان سینه و سرطان تخمدان هم، همین نتایج را تایید کردهاند.
البته این نتایج بدان معنا نیست که باید شیمیدرمانی را به کلی کنار گذاشت. هنوز هم شیمیدرمانی روش درمانی موثر برای نجات جان بسیاری از مبتلایان به سرطان در سراسر دنیا محسوب میشود. در واقع، این مطالعه مقدمهای برای مطالعات بیشتر در آینده خواهد بود تا شاید بتوان به راهکار درمانی مناسبتری دست یافت.
منبع: سایت تبیان