اطلاعاتی درباره آسیب حاد کلیه
بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان , فرناز اخباری
به گزارش سایت nhs.uk
آسیب حاد کلیه (AKI) زمانی است که کلیه‌های شما به‌طور ناگهانی به درستی کار نمی‌کنند که می‌تواند به صورت از دست دادن جزئی عملکرد کلیه تا نارسایی کامل کلیه تظاهر یابد.
معمولاً آسیب حاد کلیه به‌عنوان یک عارضه از بیماری جدی دیگری می‌باشد و همان‌طور که از نام آن برمی‌آید، نتیجه ضربات جسمی به کلیه‌ها نیست. این نوع آسیب کلیوی معمولاً در افراد مسن دیده می‌شود که شرایط خوبی ندارند و در نتیجه کلیه‌ها نیز تحت تاثیر هستند.
ضروری است که آسیب حاد کلیه زود تشخیص داده شود و به موقع نیز درمان شود.
درصورت عدم درمان سریع، سطح غیرطبیعی نمک و مواد شیمیایی در بدن ایجاد می‌شود، که این امر بر توانایی درست کار کردن سایر اعضای بدن تأثیر می‌گذارد.
اگر کلیه به‌طور کامل از کار بیوفتد ،ممکن است نیاز به حمایت موقت به وسیله دستگاه دیالیز داشته باشد و یا در غیر اینصورت منجر به مرگ می‌شود.
_ علائم آسیب حاد کلیه
علائم آسیب حاد کلیه عبارتند از:
- احساس بیماری یا مریض بودن؛
- اسهال؛
- کمبود آب بدن؛
- دفع مزاج کمتر از حد معمول؛
- گیجی؛
- خواب‌آلودگی؛
حتی اگر نارسایی کلیه تا حد پیشرفته نباشد، باید نارسایی حاد کلیه جدی در نظرگرفته شود.
تاثیر آن در کل بدن تأثیردارد، تاثیر برخی از داروها توسط بدن تغییر می‌کند و می‌تواند برخی از بیماری‌های زمینه‌ای را وخیم‌تر کند.
آسیب حاد کلیوی با بیماری مزمن کلیه متفاوت است، در بیماری مزمن، کلیه‌ها به تدریج در مدت زمان طولانی عملکرد خود را از دست می‌دهند.
_ چه کسی در معرض آسیب حاد کلیه است؟
اگر:
- شما ۶۵ سال یا بیش‌تر دارید؛
- شما در حال حاضر یک مشکل کلیوی مانند بیماری مزمن کلیه دارید؛
- شما یک بیماری طولانی مدت مانند نارسایی قلبی، بیماری کبد یا دیابت دارید؛
- دهیدراته شده‌اید یا قادر به دریافت مقدار مناسب مایعات نیستید؛
- انسداد دستگاه ادراری دارید (یا در معرض خطر این بیماری هستید)؛
- شما به عفونت شدید یا سپسیس مبتلا هستید؛
- داروهای خاصی استفاده می‌کنید، از جمله داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDS، مانند ایبوپروفن) یا داروهای فشارخون، مانند مهار کننده‌های ACE یا دیورتیک‌ها. دیورتیک‌ها معمولاً برای کلیه‌ها مفید هستند، اما ممکن است در مواردی که فرد دهیدراته شده یا از بیماری شدید دیگری رنج می‌برد کمتر کمک کننده باشد؛
- به شما آمینوگلیکوزیدها (نوعی آنتی‌بیوتیک) داده می‌شود. مجدداً، این مسئله فقط در صورتی است که فرد دچار کمبود آب بدن یا بیماری باشد و معمولاً در بیمارستان تجویز می‌شود؛
_ علل آسیب حاد کلیه
بیش‌تر موارد ابتلا به آسیب حاد کلیه در اثر کاهش جریان خون به کلیه‌ها ایجاد می‌شود، معمولاً در فردی که از قبل وضعیت سلامتی خوبی نداشته باشد دیده می‌شود.
این کاهش جریان خون می‌تواند ناشی از:
- حجم خون پایین بعد از خونریزی، استفراغ بیش از حد یا اسهال یا کم‌آبی شدید؛
- پمپاژ خون از قلب کمتر از حد معمول است که در نتیجه نارسایی قلبی، نارسایی کبدی یا سپسیس خون می‌باشد؛
- مشکلات عروق خونی – مانند التهاب و انسداد در رگ‌های کلیه‌ها (یک بیماری نادر به نام واسکولیت)؛
- داروهای خاصی که می‌توانند بر خون‌رسانی به کلیه تأثیر بگذارند – سایر داروها ممکن است باعث واکنش غیرمعمول در کلیه شوند؛
آسیب حاد کلیه همچنین ممکن است در اثر مشکل خود کلیه مانند گلومرولونفریت ایجاد شود. که ممکن است در اثر واکنش به برخی داروها، عفونت‌ها یا رنگ مایع مورد استفاده در برخی از ایکس- ری ایجاد شود.
همچنین ممکن است نتیجه انسداد مؤثر در تخلیه کلیه‌ها باشد، مانند:
- پروستات بزرگ شده؛
- تومور در لگن، مانند تومور تخمدان یا مثانه؛
- سنگ کلیه؛
_ تشخیص آسیب حاد کلیه
پزشک ممکن است به آسیب حاد کلیه شک کند:
اگر
- در گروه «در معرض خطر» باشید و ناگهان بیمار شوید؛
- علائم آسیب حاد کلیه داشته باشید؛
معمولاً آسیب حاد کلیه به وسیله آزمایش خون برای اندازه‌گیری میزان کراتینین و ماده زاید شیمیایی تولید شده توسط عضلات تشخیص داده می‌شود.
اگر مقدار زیادی کراتینین در خون شما وجود داشته باشد، این بدان معنی است که کلیه‌های شما به اندازه که باید خوب کار نمی‌کنند.
همچنین ممکن است از شما نمونه ادرار گرفته شود و یا سونوگرافی از کلیه‌های شما انجام شود تا به دنبال هرگونه انسداد باشند.
بررسی علت زمینه‌ای:
ادرار را می توان از نظر پروتئین ، سلول های خونی ، قند و مواد زائد آزمایش کرد ، که ممکن است سرنخ هایی برای علت اصلی بیماری یافت.
پزشکان همچنین باید از این موارد مطلع شوند:
- علائم دیگری مانند علائم بیماری سپسیس یا علائم نارسایی قلبی؛
- شرایط پزشکی دیگر؛
- هر دارویی که در هفته گذشته مصرف شده باشد، زیرا بعضی از داروها می‌توانند باعث ایجاد آسیب حاد کلیوی شوند؛
سونوگرافی باید علت انسداد سیستم ادراری مانند بزرگ شدن پروستات یا تومور مثانه را بررسی کند.
_ درمان آسیب حاد کلیه
درمان آسیب حاد کلیوی بستگی به این دارد که چه عواملی باعث ایجاد بیماری شما شده و چه میزان بیماری شدت دارد.
ممکن است شما نیاز داشته باشید:
- در صورت دهیدراته بودن، جذب آب و مایعات دیگر را افزایش دهید؛
- در صورت ابتلا به عفونت آنتی‌بیوتیک مصرف کنید؛
- متوقف کردن مصرف داروهای خاص (حداقل تا زمانی که مشکل برطرف شود)؛
- سوند ادرار، یک لوله نازک که برای تخلیه مثانه در صورت وجود انسداد استفاده می‌شود؛
ممکن است لازم باشد برای انجام برخی از معالجات به بیمارستان بروید.
اکثر مبتلایان به AKI بهبودی کامل می‌یابند، اما برخی از افراد در نهایت به بیماری مزمن کلیه یا نارسایی طولانی مدت کلیه مبتلا می‌شوند.
در موارد شدید، دیالیز ( که یک دستگاه برای خلاص شدن بدن از مواد مضر، نمک و آب اضافی، خون را فیلتر می‌کند ) لازم است.
_ جلوگیری از آسیب حاد کلیه
افراد در معرض خطر بیماری آسیب حاد کلیه در صورت احساس بیماری یا شروع مصرف داروهای جدید باید با آزمایش خون منظم کنترل شوند.
همچنین بررسی مقداردفع ادرار از بدن نیز مفید است.
هرگونه علائم هشدار‌دهنده آسیب حاد کلیوی، مانند استفراغ یا تولید کم ادرار، نیاز به بررسی فوری از لحاظ آسیب حاد کلیوی و درمان دارد.
افرادی که دهیدراته هستند یا در معرض خطر کمبود آب بدن هستند ممکن است نیاز به دریافت مایعات از طریق سرم داشته باشند.
هر دارویی که به نظر می‌رسد مشکل را وخیم‌تر می‌کند یا به‌طور مستقیم به کلیه آسیب می‌زند، حداقل باید به‌طور موقت متوقف شود.
انستیتوی ملی سلامت و مراقبت‌های ویژه (NICE) دستورالعمل‌های مفصلی در مورد جلوگیری، تشخیص و مدیریت AKI آسیب حاد کلیوی تهیه کرده است.
_ عوارض آسیب حاد کلیه
جدی‌ترین عوارض آسیب حاد کلیه:
- سطح بالای پتاسیم در خون – در موارد شدید، این مورد می‌تواند به ضعف عضلات، فلج و مشکلات ریتم قلب منجر شود؛
- مایع در ریه‌ها (ادم ریوی)؛
- اسیدوز متابولیک- که می‌تواند باعث تهوع، استفراغ، خواب‌آلودگی و گرفتگی نفس شود؛
منبع: nhs.uk