بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان. , شیرین کریمی  , اخبار پزشکی ,

به گزارش صفحهScience Nature Page

دانشمندان از سلول‌های بنیادی برای ترمیم مفاصل و غضروف‌های بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید (RA) استفاده می‌کنند. آرتریت روماتوئید نوعی اختلال در سیستم خود ایمنی بدن است که در سراسر جهان از هر ۱۰۰ نفر یک نفر به آن مبتلا می‌شود. به‌طور معمول سیستم ایمنی بدن شما برای حمله به مواد خارجی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها آنتی‌بیوتیک تولید می‌کند. در بیماری آرتریت روماتوئید، سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه آنتی‌بادی‌ها یا پادتن‌ها را به سمت مفاصل شما هدایت می‌کند. این باعث التهاب و درد در بافت‌های میان مفاصل می‌شود.

التهاب مزمن استخوان‌ها و غضروف‌های نزدیک به هم را که بافت‌های پیوندی مفاصل هستند را از بین می‌برد. ساییدگی استخوان و مفصل منجر به ایجاد درد شدیدی در حین حرکت می‌شود. با گذشت زمان، دویدن، راه رفتن، خم شدن یا حتی قراردادن وزن‌تان بر روی مفاصل سخت‌تر می‌شود. در حال حاضر درمانی برای آرتریت روماتوئید وجود ندارد، اما درمان سلول بنیادی ممکن است بتواند به زودی گزینه درمانی بهتری برای مبتلایان به این بیماری باشد.

متاسفانه موضوع به آن سادگی نیست که بتوان به آن امید بست. سلول‌های بنیادی سلول‌های ناوابسته‌ای هستند که توانایی تبدیل‌شدن به سایر انواع سلول‌های انسانی را دارند. آن‌ها مانند سلول‌های اصلی بدن هستند که می‌توانند برای بازسازی و ترمیم هر نوع از بافت در بدن استفاده شوند. شایع‌ترین نوع سلول‌های بنیادی باری درمان آرتروز سلول‌های بنیادی مزانشیم MSCs هستند.

این نوع سلول‌های بنیادی معمولاً از بافت چربی بیمار، خون یا مغز استخوان جمع‌آوری می‌شود. تنها سلول درمانی بنیادی مورد تأیید FDA برای آرتریت روماتوئید از سلول‌های بنیادی بافت بند ناف انسان استفاده می‌کند، زیرا آن‌ها نسبت به سلول‌های بنیادی مزانشیمی به دست آمده از منابع دیگر قوی‌تر هستند. سلول‌های بنیادی مزانشیمی واکنش‌های ایمنی را فرو می‌نشاند و تولید مواد ضدالتهابی را آغاز می‌کنند، موادی که فقط در محل آسیب دیدگی عمل می‌کند. از آن‌جایی که بیشتر سلول‌های بنیادی از بدن خود بیمار جمع‌آوری می‌شوند، سیستم ایمنی بدن آن‌ها را به عنوان مهاجمان خارجی نمی‌شناسد، بنابراین بدن واکنش منفی نشان نمی‌دهد.

سلول‌های بنیادی در کنار سلول‌های بنیادی مزانشیمی سلول‌های تنظیم‌کننده T را نیز تولید می‌کنند که نوعی سلول ایمنی بدن است و در برابر حملات خود بدن به سیستم ایمنی از بدن محافظت می‌کند. هنگامی که سلول‌های بنیادی برنامه‌ریزی شدند، می‌توان آن‌ها را از طریق تزریق به خون یا مفاصل بیمار وارد کرد. سپس چارچوبی شکل می‌گیرد که سلول‌های بنیادی در آن قادر به تکثیر و تشکیل غضروف جدید به منظور جایگزینی بافت آسیب‌دیده هستند. روش دیگر انتقال سلول‌های بنیادی جراحی است.

در درمان از طریق جراحی، سطح مفاصل را باز می‌کنند و سلول‌های بنیادی به آن پیوند زده می‌شوند. فاکتورهای رشد برای تقویت کردن روند بهبودی ضمیمه می‌شوند. در یک آزمایش بالینی، ۱۷۲ بیمار به ۲ گروه تقسیم شدند. یک گروه به طور منظم داروهای آرتریت روماتوئید دریافت کردند و گروه دیگر نیز تحت درمان با سلول‌های بنیادی مزانشیم قرار گرفتند. افراد دریافت‌کننده سلول‌های بنیادی مزانشیم بهبود قابل توجهی و مداومی در وضعیت خود نشان دادند. اما درمان آرتریت روماتوئید با سلول‌های بنیادی هنوز تجربی است، یعنی خطرات خاصی در این روش درمانی وجود دارد. مشکل سلول‌های بنیادی این است که این سلول‌ها می‌توانند به رشد خود ادامه دهند. آن‌ها می‌توانند بارها تقسیم شوند و به انواع زیادی از سلول‌های متمایز تبدیل شوند و تغییراتی را که تومورها ایجاد می‌کنند را افزایش دهند. همچنین سلول‌های بنیادی مزانشیمی بدن سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کنند و محیط مطلوب‌تری برای  رشد سلول‌های سرطانی ایجاد می‌کنند.

یک تحقیق در سال ۲۰۱۴ نشان داد که درمان مفاصل آرتریت با سلول‌های بنیادی مزانشیمی ممکن است بیماری را بدتر کند. تزریق داخل وریدی سلول‌های بنیادی مزانشیمی به مفاصل باعث ایجاد سلول‌های خاصی می‌شود که در التهاب و تخریب مفاصل نقش دارند. بنابراین با در نظر گرفتن همۀ موارد، این تحقیق هنوز به پایان نرسیده است. اما یک چیز مسلّم است: استفاده از سلول‌های بنیادی در معالجۀ بیماری‌ها فقط با گذشت زمان و متداول‌ترشدن این روش ادامه پیدا خواهد کرد زیرا سلول‌های بنیادی توانایی تطبیق‌پذیری قابل‌توجهی دارند. با هر مقدار شانسی که وجود داشته باشد، ما راهی پیدا خواهیم کرد که خطرات درمان از طریق سلول‌های بنیادی را کم کند و بتواند بیماری را درمان کند و افراد آسیب‌دیده و مجروح بتوانند با سلول‌های شگفت‌انگیز بدنِ خودشان درمان شوند.

_ پانویس:
پیوند سلول‌های بنیادی مزانشیمی
سلول‌های بنیادی مزانشیمی(MSCs)، تنظیم‌کننده‌های ایمنی(immunomodulatory)، چندتوان(Multipotency) و به سرعت تکثیرشونده هستند و این قابلیت‌های منحصربه فرد باعث می‌شوند که آن‌ها بتوانند برای یک دامنه وسیعی از درمان‌ها شامل درمان تعدیلی سیستم ایمنی(immune-modulatory therapy)، بازسازی استخوان و غضروف ، بازسازی ماهیچه قلب و درمان سندرم هورلر(یک اختلال اسکلتی و عصبی) استفاده شوند[۱۸]. محققان نشان داده‌اند که از سلول‌های بنیادی مزانشیمی می‌توان برای درمان نقص استخوان‌سازی (OI) استفاده کرد. در برخی پژوهش‌ها، سلول‌های مغز استخوان از آنتی ژن لکوسیت انسانی (HLA) خواهری یکسان، به بیماران درای نقص استخوان‌سازی ، پیوند زده شده‌اند. نشان داده شده که سلول‌های بنیادی مزانشیمی می‌توانند به استئوبلاست‌های نرمال تمایز یافته و بدین ترتیب منجر به رشد سریع استخوان و کاهش تکرار شکستگی شوند.

منبع: ScienceNaturePage