ناخنک چشم چیست؟ علائم و درمان ناخنک چشم - جامعه پزشکان ایران

بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان

ناخُنَک زائده ( پتریژیوم pterygium ) ،یا غشایی مثلثی‌شکل است که در گردن، چشم، زانو، آرنج، مچ پا یا انگشتان رشد می‌کند.

ناخنک عبارت است از افزایش رشد لایه ملتحمه که در بیشتر موارد، رویش آن از گوشه فراخ چشم آغاز شده و بسا آن‌چنان بر روی ملتحمه پیشرفت کند که همه آن را که در برابر مردمک است، بپوشاند. ناخنک ممکن است نرم یا سخت و به رنگ زرد یا سرخ باشد.

ناخنک چشم معمولاً از سفیدی چشم (ملتحمه) روی سیاهی چشم (قرنیه) کشیده می‌شود.

ناخنک چشم یک ضایعه مثلثی است که از سفیدی چشم (ملتحمه) روی سیاهی چشم (قرنیه) کشیده می‌شود. این ضایعه ناشی از رشد خوش‌خیم بافت پیوندی و رگ‌های ملتحمه‌است. ناخنک معمولاً ابتدا به صورت یک سفیدی روی ملتحمه ایجاد می‌شود که به تدریج به سمت قرنیه رشد می‌کند. به علت وجود رگ‌های زیاد معمولاً رنگ ناخنک صورتی یا قرمز است. ناخنک گاهی ملتهب می‌شود و باعث سوزش و خارش و اشک‌ریزش می‌شود. گاهی اوقات ناخنک رشد زیادی می‌کند و تا وسط قرنیه می‌رسد و جلوی دید را می‌گیرد؛ به علاوه حتی ناخنک‌های کوچکتر هم می‌توانند با تغییر شکل قرنیه باعث ایجاد آستیگماتیسم شوند و دید افراد را تار کنند.

پرتو‌فرابنفش را در شکل‌گیری و پیشرفت ناخنک چشم مؤثر می‌دانند.

علت ناخنک چشم چیست؟

علت دقیق آن به خوبی شناخته نشده است. ناخنک اغلب در افرادی که بسیاری از وقت خود را خارج از منزل سپری می‌کنند، به ویژه در آب و هوای آفتابی، روی می‌دهد.

قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به ویژه پرتو فرابنفش به مدت طولانی، خشکی و غبار نقش مهمی در ایجاد این بیماری داشته باشند.

علایم و عوارض ناخنک چشم

بیماری در ابتدا فاقد علایم چندانی می باشد؛ امّا به تدریج و با بزرگ شدن تدریجی آن، مشکلات شروع می‌شود:

• خارش، سوزش و قرمزی چشم: به خودی خود یا در صورت تحریک چشم، تماس چشم با آب، گرد و غبار و …. این مشکلات اغلب خفیف است؛ امّا گاهی ناخنک ملتهب می‌شود؛ در این حالت، این علایم تشدید شده؛ اشک ریزش نیز به آن‌ها اضافه می‌شود.

• اختلال در بینایی به دلیل:

اختلال فیزیکی در انتقال نور از راه مردمک به داخل چشم به علّت رشد ناخنک بر روی قرنیه.

ایجاد آستیگماتیسم با تغییر شکل قرنیه بر اثر رشد ناخنک.

• مزاحمت در استفاده از لنزهای تماسی.

• مسایل مربوط به زیبایی ظاهری فرد.

تشخیص ناخنک چشم :

در هنگام معاینه چشم توسط پزشک، ناخنک به راحتی قابل‌تشخیص است.

درمان ناخنک چشم :

ο اگر ناخنک کوچک باشد و ظاهر ناخوشایندی نداشته باشد و باعث قرمزی و سوزش چشم‌ها نشود نیاز به درمان خاصی ندارد.

ο اگر ناخنک گهگاه ملتهب شود و سوزش و قرمزی چشم ایجاد کند مصرف قطره‌های اشک مصنوعی به صورت مکرر ممکن است باعث تسکین علائم شود. در مواردی که ناخنک التهاب شدیدی دارد می‌توان با نظر چشم پزشک یک دوره درمان با قطره‌های استروئیدی یا سایر قطره‌های ضد‌التهاب انجام داد.

ο در مورد ناخنک‌های بزرگتر که از لحاظ ظاهری و زیبایی اهمیت دارند و یا با ایجاد آستیگماتیسم باعث تاری دید شده‌اند می‌توان با جراحی ناخنک را برداشت.

البته اگر ناخنک به صورت ساده برداشته شود احتمال عود آن زیاد است و به خصوص در افراد جوان و افرادی که ناخنک ملتهب دارند در نیمی از موارد، عود دیده می‌شود. در این افراد بهتر است علاوه بر برداشتن ناخنک از روش‌های تکمیلی مثل پیوند ملتحمه یا استفاده از داروهای خاص (مثلا میتومایسین) در حین جراحی استفاده شود.

ο در ناخنک‌های خیلی بزرگ که وسط قرنیه را هم درگیر کرده‌اند ممکن است لازم باشد علاوه بر اقدامات فوق از پیوند قرنیه لایه‌ای برای اصلاح شکل قرنیه استفاده شود.

لازم به ذکر است که برخی از تومورهای چشمی ممکن است در ابتدا با ناخنک اشتباه شوند. پس در مواردی که ناخنک رشد خیلی سریعی دارد و یا مکرراً عود می‌کند حتماً باید با چشم پزشک مشورت کنیم.

درمان ناخنک به شیوه طبّ سنّتی

♦ روغن بنفشه در چشم بچکانید.

♦ کُندر کوبیده را یک ساعت در آب گرم خیس کرده و صاف کنید، سپس روی ناخنک بمالید.

♦ عناب را با هسته بادام کوبیده، بجوشانید تا آبش کم شود، سپس صاف کرده و روزی ۳ مرتبه در چشم بچکانید.

درمان ناخنک با عرقیات :
عرق تمشک و عرق زیره.

درمان خوراکی ناخنک :
تمشک.

موارد پرهیز :

از خوراکی‌های ترش و سنگین پرهیز کنید.

پیشگیری از ناخنک چشم :

اشعه ماوراء بنفش خورشید۳ در ایجاد ناخنک مؤثر دانسته شده است. بنابراین توصیه می‌شود افرادی که در مناطق آفتابی زندگی می‌کنند و مدت زیادی در معرض تابش آفتاب قرار دارند حتماً از کلاه‌های لبه‌دار و عینک آفتابی استفاده کنند. همچنین باد شدید و گرد و خاک ممکن است با تحریک چشم در ایجاد ناخنک مؤثر باشد.

در افرادی که ناخنک دارند معمولاً ورود آب به چشم‌ها (در موقع شستن صورت یا حمام کردن) باعث تحریک چشم و ایجاد سوزش و قرمز شدن چشم‌ها می‌گردد. بنابراین این افراد باید دقت کنند که حتی‌الامکان آب وارد چشم‌شان نگردد.