سلامت پوست و مو

 

استفاده از بوها و روغن‌های خاص برای رسیدن به یک میل فیزیکی یا حالت احساسی مطلوب یا کمک به درمان یک بیماری را رایحه‌درمانی یا عطردرمانی می‌گویند. رایحه‌درمانی یکی از شاخه‌های پزشکی جایگزین (آلترناتیو) به‌شمار می‌آید.

رایحه‌درمانی شاخه‌ای از طب گیاهی است که در آن از برخی روغن‌های گیاهی، به‌صورت استنشاقی یا همراه با ماساژ، به‌صورت موضعی (حمام یا کمپرس)، استفاده می‌شود. استفاده از روغن عصاره‌ای گیاهان برای حمایت و تعادل ذهن، بدن و روح و روان از جنبه‌های رایحه‌درمانی است.

بر اساس یک باور قدیمی روغن‌های معطر می‌توانند برای تسکین درد، کاهش اضطراب و به عنوان خواب‌آور استفاده شود. هر روغن از ترکیبات شیمیایی زیادی تشکیل شده و خواص درمانی ویژه به خود دارد. مانند آلدئیدها که به عنوان آرام بخش عمل می‌کنند و کتن‌ها که می‌توانند موکولیتیک باشند و ترپن‌ها که عملی مانند کورتیزون دارند. این مواد شیمیایی (فنل‌ها، کتن‌ها، ترپن‌ها) اگر به میزان زیاد مورد استفاده قرار گیرند یا در بیماران بدحال به کار گرفته شوند می‌توانند ایجاد مسمومیت کنند. گاهی مسمومیت به عنوان یک تأثیر مضر ناشی از این روغن‌ها می‌تواند به اشکال مختلف همانند سردرد خفیف یا میگرن شدید و زوزه گوش و سرگیجه تبدیل شود. این روغن‌ها گاهی سبب اختلال در بویایی، تهوع، التهاب پوستی و تپش قلب می‌شوند.

بر اساس مطالعات موجود اکلیل کوهی باعث ایجاد صرع در افراد با سابقه فامیلی می‌شود. مطالعه‌ای که بر روی ۹ بیمار مبتلا به آرتریت روماتوئید انجام شده نشان داده است که روغن‌های معطر می‌توانند سبب کاهش علائم این بیماری از جمله بهبود درد و بهبود خشک شدن مفاصل در فرد گردد.

به کارگیری روغن‌های ضروری تاریخچه‌ای ۶۰۰۰ ساله دارد و عمده مصارف آن‌ها در زمینه‌های سلامت جسمی و روانی بوده است. بر اساس مشاهدات صورت گرفته می‌توان گفت که طیف وسیعی از ترکیبات گیاهی دارای مزایای ضد میکروبی، ضد قارچ و آنتی اکسیدان می‌باشند و برنامه‌های کاربردی آن از طریق ماساژ، استفاده‌های موضعی و استنشاق می‌باشد. با این حال افراد باید مطلع باشند که محصولات طبیعی هم دارای مواد شیمیایی هستند و در صورت استفاده اشتباه ممکن است خطرساز باشند. در این مقاله قصد داریم به بررسی آروماتراپی بپردازیم.

اطلاعاتی در رابطه با آروماتراپی

همانطور که در مقدمه هم گفته شد آروماتراپی بیشتر دلالت بر استعمال موضعی و یا استنشاق دارد که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.

√ استنشاق: در این روش روغن‌های به دست آمده از گیاهان طبیعی را می‌توان با اسپری و حتی به وسیله بخور مورد استفاده قرار داد. روغن‌های به کار گرفته شده در روش آروماتراپی علاوه بر داشتن عطری دلپذیر می‌توانند در رابطه با ضدعفونی کردن مسیرهای تنفسی و همچنین ایجاد آرامش روحی نیز موثر عمل نمایند. استنشاق اسانس موجب تحریک سیستم بویایی موجود در مغز و بینی خواهد شد، مولکول‌های موردنظر ابتدا وارد دهان و یا بینی خواهند شد و سپس به سایر نقاط بدن منتقل می‌شوند، این مولکول‌ها می‌توانند با تحریک مغز بر روی ضربان قلب، فشار خون، تنفس، حافظه، استرس و تعادل هورمونی تاثیرگذار باشند، بدین ترتیب می‌توان گفت که روغن‌های ضروری در روش آروماتراپی قادر خواهند بود تاثیراتی ظریف و در عین حال جامع بر روی بدن داشته باشند.

√ کاربردهای موضعی: در این روش می‌توان روغن‌ها را بر روی سطح بدن به کارگیری کرد، توجه داشته باشید که ماساژ منطقه‌ای که در آن روغن استعمال شده می‌تواند گردش خون را افزایش دهد و بدین صورت میزان جذب نیز افزایش خواهد یافت. دقت کنید که هیچگاه اسانس‌ها به صورت مستقیم با پوست تماس داده نمی‌شوند و ابتدا باید با روغن‌های رقیق‌کننده ترکیب شوند، بهتر است پیش از استفاده از هرگونه روغنی ابتدا یک آزمایش واکنش آلرژیک انجام دهید تا دچار مشکلات بعدی ناشی از آن نشوید، آزمایش این مورد هم با مالیدن مقداری از روغن رقیق شده بر روی قسمت کمی از بدن آغاز شده و در صورتی که هیچگونه پاسخی مبنی بر وجود حساسیت داده نشود می‌توان گفت که آلرژی هم نسبت به آن وجود ندارد، در صورتی که پاسخ آلرژیک مثبت باشد باید از ادامه آروماتراپی جلوگیری به عمل آورد و مراتب را با مراجعه به پزشک گزارش دهید. هرگز روغن‌های موردنظر را نخورید زیرا می‌توانند عوارض بسیار شدیدی داشته باشند و همچنین موجب آسیب‌رسانی به کبد و کلیه گردند.
فواید استفاده از روش آروماتراپی

بهتر است بدانید که آروماتراپی نوعی درمان مکمل بوده و درمانی مستقل برای بیماری‌های مختلفی همچون بثورات و یبوست به حساب نمی‌آید اما می‌تواند از درمان‌های موردنظر پشتیبانی به عمل آورد. در برخی موارد تاثیرات ویژه آروماتراپی مشاهده شده است که عبارتند از:

حالت تهوع
درد بدن
اضطراب، تحریک‌پذیری، استرس و افسردگی
خستگی و بی‌خوابی
درد عضلانی
سردرد
مشکلات مربوط به گردش خون
مشکلات قاعدگی
مشکلات یائسگی
آلوپسی و یا ریزش مو

در صورتی که افراد مبتلا دارای پسوریازیس به پزشک مراجعه نمایند و مشاوره‌های لازم را دریافت کنند می‌توان گفت که آروماتراپی قادر است تاثیرات خوبی را در زمینه این بیماری نشان دهد، برخی از مشکلات گوارشی نیز می‌توانند به وسیله روغن نعناع حل شوند اما نباید به صورت خوراکی مورد استفاده قرار گیرند. روغن زیتون یکی دیگر از روغن‌هایی بوده که در رابطه با کاهش درد زخم دهان کاربرد خواهد داشت اما باید به صورت موضعی مورد استفاده قرار گیرد، بد نیست این مساله نیز بیان شود که تمامی موارد و مزیت‌های گفته شده درباره آروماتراپی پشتیبانی علمی ندارند. آروماتراپی شامل یک رویکرد جامعی بوده و تمام هدف آن درمان مشکلات افراد می‌باشد، به افرادی که در زمینه آروماتراپی اطلاعات کاملی دارند نیز آروماتراپیست گفته می‌شود. بر اساس اعلام رسمی موسسه ملی سرطان ایالات متحده آمریکا (NCI) محصولات آروماتراپی نیازی به تاییدیه FDA یا همان سازمان غذا و دارو ندارند، البته تا جایی که ادعایی در رابطه با درمان بیماری‌های خاص هم وجود نداشته باشد.
خطرات احتمالی استفاده از روش آروماتراپی

تمامی اسانس‌ها دارای ترکیبات شیمیایی خاص می‌باشند و بنابراین مهم است که قبل از مصرف روغن‌های ضروری برای برخی مشکلات، به متخصصین مجرب مراجعه نمایید تا بدین ترتیب بتوانید با روش‌های صحیح استفاده آن آشنا شوید. لازم به ذکر است که برخی از لوسیون‌ها و مواد آرایشی با اینکه نام روغن‌های ضروری را با خود یدک می‌کشند اما ممکن است مصنوعی و یا غیرطبیعی باشند. همانند داروها که شما با حساسیت خریداری و استفاده می‌کنید، لازم است که تهیه و مصرف روغن‌های ضروری نیز با حساسیت خاصی همراه باشد زیرا می‌تواند در صورت استفاده نادرست خطرات زیادی ایجاد نماید.
هنگام استفاده از روغن‌های ضروری احتیاط کنید

برخی از روغن‌های ضروری وجود دارند که می‌توانند موجب ایجاد واکنش در افراد مختلف شوند، هستند روغن‌هایی که در صورت ترکیب با داروهای شیمیایی اثرات نامطلوبی را ایجاد نمایند، اگر بخواهیم در این رابطه مثالی بزنیم می‌توان به افراد دارای فشار خون بالا اشاره کرد که لازم است از مصرف محرک‌هایی همچون رزماری جلوگیری به عمل آورند. روغن‌های ضروری امکان دارد با تولید سم موجب رساندن آسیب به کبد و کلیه‌ها و همچین سیستم عصبی شوند، علی‌الخصوص هنگامی که به صورت خوراکی مورد استفاده قرار گیرند، اینکار می‌تواند بسیار خطرناک و حتی در مواردی مرگبار هم باشد. در صورتی که افراد به هر یک از شرایط زیر دچار هستند لازم است با دقت بیشتری به سراغ آروماتراپی بروند:

آلرژی
تب یونجه
آسم
شرایط پوستی همانند اگزما یا پسوریازیس

افراد دارای مشکلات زیر هم باید در این رابطه بسیار محتاط باشند:

صرع
فشار خون بالا

آروماتراپی می‌تواند منجر به ایجاد برخی از عوارض جانبی هم گردد اما معمولا خفیف هستند و طولانی نخواهند بود، از جمله:

حالت تهوع
سردرد
برخی از واکنش‌های آلرژیک

زنان باردار و پرستاران بهتر است از مصرف روغن‌های ضروری اجتناب کنند. توجه داشته باشید که تمامی محصولات و روغن‌های گیاهی باید از مراکز معتبر و مجاز تهیه شوند تا بتوان از صحت و سلامت آن‌ها یقین حاصل کرد، در غیر این صورت می‌توانند تا حد زیادی مشکل‌آفرین باشند.

منبع: سایت آسان طب