دارونامه؛ باکلوفن چیست
بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان, دارونامه
باکلوفن (به انگلیسی: Baclofen)
رده دارویی: مشتقات کلروفنیل
رده درمانی: شل‌کننده عضلات اسکلتی
اشکال دارویی: قرص روکش دار ۱۰ میلی گرمی و ۲۵ میلی گرمی
_ مکانیسم اثر
باکلوفن اثر شل‌کنندهٔ عضلات اسکلتی خود را از طریق مهار انتقال رفلکس‌های منوسیناپسی و طح نخاع اعمال می‌کند.
نکاتی از فارماکولوژی کاتزونگ: باکلوفن یک اسپاسمولیتیک مؤثر در سطح نخاع است که آگونیست GABA (گیرنده نوع b) به‌شمار می‌آید. باکلوفن جزو اسپاسمولیتیک‌های مؤثر بر اسپاسم مزمن است.
_ موارد مصرف
درمان اسپاستیسیتی یا اسپاسم عضلانی در مولتیپل اسکلروزیس و سایر ضایعات نخاعی
باکلوفن در درمان نوعی از میگرن که با اسپاسم شدید سلول‌های مغزی همراه است به کار می‌رود و صرفنظر از عوارض آن بسیار کارآمد است. باکلوفن همچنین در درمان سکسکه هم کاربرد دارد. مطالعات نشان داده اند که باکلوفن در درمان وابستگی به الکل (Alcohol dependence)و نشانگان ترک الکل (Alcohol withdrawal syndrome) با مهار نشانه‌های ترک و اشتیاق به مصرف الکل، مؤثر است. مصرف باکلوفن برای رفع گرفتگی عضلات پس از ورزش غیر مؤثر است .
تذکر مهم
وقتی برای انجام دادن فعالیت‌هایی خاص به تمرکز ماهیچهای نیاز دارید تا در حرکات‌تان تعادل داشته باشید، باکلوفن مصرف نکنید. در ضمن پیش از رانندگی و کار با انواع ماشین‌آلات بررسی کنید که داروی باکلوفن چه اثری روی شما می‌گذارد. اگر دچار خواب‌آلودگی می‌شوید، هنگام کار با ماشین‌آلاتی که دقت زیاد لازم دارند، این قرص را مصرف نکنید.
همچنین مصرف باکلوفن را به‌طور ناگهانی قطع نکنید، در غیر این صورت ممکن است علائم ناخوشایندی را تجربه کنید.
نکات مهم پیش از مصرف باکلوفن
اگر به باکلوفن حساسیت دارید، نباید آن را مصرف کنید. همچنین در صورت مبتلا بودن به هریک از مشکلات زیر، پزشک خود را در جریان بگذارید:
بیماری‌های کلیوی؛
زخم معده؛
صرع یا اختلال‌های تشنجی دیگر؛
بیماری پارکینسون، فلج مغزی، اختلال‌های روماتیسمی؛
اختلال‌های ذهنی مانند شیزوفرنی یا اختلال دوقطبی؛
دیابت؛
پرفشاری خون؛
سکته مغزی یا وجود لخته خون؛
یا در حال مصرف داروهای مسکن (اپیوئید) هستید.
استفاده از باکلوفن ممکن است خطر ایجاد کیست تخمدان را افزایش دهد. اگر مستعد ابتلا به کیست هستید، با پزشک‌تان مشورت کنید.
هنوز اثر باکلوفن روی زنان باردار بررسی نشده است؛ اما اگر باردار هستید یا در دوران مصرف این دارو باردار شدید، حتما پزشک‌تان را مطلع کنید.
در ضمن مشخص نیست که آیا باکلوفن از طریق شیر مادر به کودک شیرخوار منتقل می‌شود و به او صدمه می‌زند یا نه. با این حال اگر نوزادتان را شیر می‌دهید، پیش از مصرف باکلوفن حتما با پزشک‌تان در این خصوص مشورت کنید.
کودکان زیر ۱۲ سال نباید از این دارو استفاده کنند.
_ روش مصرف باکلوفن و نکات مربوط به آن
روش دقیق مصرف این دارو توسط پزشک تعیین می‌شود. مطابق با دستورات نسخهٔ تجویزی‌تان این دارو را مصرف کنید. گاهی‌اوقات پزشک، برای رسیدن به بهترین نتیجه، مقدار مصرف دارو را تغییر می‌دهد. نباید باکلوفن را بیشتر یا کمتر از مقدار توصیه‌شده مصرف کنید.
سوسپانسیون خوراکی (مایع) باکلوفن را پیش از مصرف کاملا تکان دهید. سپس با استفاده از سرنگ مدرج یا ابزارهایی که مقدار دقیق دارو را تعیین می‌کنند، آن را مصرف کنید (هرگز از قاشق استفاده نکنید).
اگر علائم و ناراحتی‌های ماهیچهای شما بهتر نشد یا حتی بدتر شد، حتما به پزشک مراجعه کنید. البته مصرف این دارو را نباید به یک‌باره قطع کرد، زیرا ممکن است به علائم ناخوشایندی مانند توهم یا تشنج مبتلا شوید. توقف مصرف این دارو باید با کمک پزشک انجام شود.
باکلوفن باید در دمای اتاق نگهداری شود و از رطوبت و حرارت دور بماند.
_ فراموش کردن یک نوبت مصرف داروی باکلوفن
به محض اینکه به یاد آوردید، دارویتان را مصرف کنید. اما اگر به مصرف نوبت بعدی دارو نزدیک شده‌اید، صبر کنید و در نوبت بعدی، دارویتان را مصرف کنید. به‌جای نوبت فراموش‌شده هرگز داروی اضافی نخورید.
_ مصرف بیش از حد مجاز دارو
هنگام مصرف بیش از حد مجاز دارو، به‌سرعت خود را به اورژانس برسانید.
از علائم مصرف بیش از حد مجاز دارو، می‌توان به ضعف عضلات، استفراغ، سرگیجه، باز یا بسته شدن مردمک چشم، تنفس ضعیف یا کوتاه، تشنج یا به کما رفتن اشاره کرد.
_ مواقع پرهیز از مصرف باکلوفن
همان‌طور که گفته شد، هنگامی که به تونوس ماهیچهای نیاز دارید، نباید این دارو را مصرف کنید. معمولا تونوس ماهیچهای نامناسب، فرد را از نظر حرکتی و تعادل به خطر می‌اندازد.
مصرف نوشیدنی‌های الکلی، همزمان با مصرف این دارو عوارض جدی و خطرناکی دارد. همچنین باکلوفن اثر بدی روی قدرت تفکر و واکنش‌هایتان می‌گذارد. اگر قصد رانندگی یا انجام کارهایی را دارید که نیازمند دقت و هوشیاری هستند، مراقب باشید.
_ عوارض قرص باکلوفن
عارضه جانبی رایج این دارو، سرگیجه است و از عوارض دیگر آن می‌توان به ضعف عضلانی، گیجی، سردرد و تهوع اشاره کرد. در ادامه، فهرست کاملی از عوارض جانبی داروی باکلوفن ارائه شده است.
باکلوفن به شکل پودر یا قرص‌های خوراکی تهیه می‌شود. برای درست کردن سوسپانسیون (مایع) باکلوفن، از پودر این دارو استفاده می‌شود. این دارو به صورت تزریق درون نخاع هم استفاده می‌شود.
باکلوفن می‌تواند عوارض ناخوشایندی به همراه داشته باشد. البته تمام این عوارض ممکن است رخ ندهند، اما با رخ دادن هر کدام از آنها باید فورا به پزشک‌تان مراجعه کنید.
_ عوارض جانبی نادر یا کمتر شایع
ادرار تیره یا خون‌آلود؛
درد قفسه سینه؛
غش کردن؛
توهم (دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارند)؛
افسردگی روحی یا دیگر تغییرات خلقی؛
زنگ زدن یا وزوز گوش؛
جوش یا خارش پوستی؛
علائم ناشی از مصرف بیش از حد مجاز؛
دوبینی یا تاری دید؛
تشنج؛
ضعف شدید عضلانی؛
تنگی نفس یا به سختی نفس کشیدن؛
استفراغ.
برخی از عوارض جانبی باکلوفن آن‌قدر جدی نیستند که لازم باشد به پزشک مراجعه کرد. این عوارض در طول مدت درمان، وقتی که بدن، خود را با دارو تطبیق می‌دهد، به‌مرور برطرف می‌شوند. همچنین در صورت نبود پزشک، پرستارهای متخصص هم می‌توانند روش‌های پیشگیری یا کاهش برخی از این عوارض را به شما آموزش دهند.
_ عوارض شایع هنگام مصرف بیش از حد دارو
گیجی؛
سرگیجه یا سبکی سر؛
خواب‌آلودگی؛
تهوع؛
ضعف غیرمعمول به‌ویژه ضعف عضلانی؛
عوارض نادر هنگام مصرف داروی بیش از حد مجاز؛
درد شکمی یا معده یا نارحتی در این قسمت از بدن؛
عدم تعادل، لرزش یا داشتن مشکلات دیگر در کنترل ماهیچه‌ها؛
یبوست؛
اسهال؛
ایجاد اشکال یا درد هنگام ادرار یا کاهش مقدار ادرار؛
تکرر یا ناتوانی در کنترل ادرار؛
سردرد؛
بی‌اشتهایی؛
فشار خون پایین؛
درد مفاصل یا عضلانی؛
احساس کرختی یا مورمور شدن در دست و پاها؛
تپش شدید ضربان قلب؛
مشکلات جنسی در مردان؛
مشکلات گفتاری؛
گرفتگی بینی؛
ورم قوزک‌های مچ پا و دست؛
اشکال در به خواب رفتن؛
سفتی بی‌دلیل ماهیچه‌ها؛
هیجان غیرمعمول؛
خستگی غیرمعمول؛
اضافه وزن.
پس از متوقف کردن مصرف قرص باکلوفن ممکن است هنوز برخی از عوارض باقی بمانند. اگر هر یک از عوارض زیر حتی پس از قطع مصرف این دارو، برطرف نشدند، فورا با پزشک معالج‌تان تماس بگیرید:
تشنج؛
توهم؛
افزایش اسپاسم، گرفتگی یا سفتی در ماهیچه‌ها؛
تغییرات روحی یا خلق‌وخو؛
اضطراب یا بی‌قراری غیرمعمول.
_ تداخل دارویی باکلوفن
مصرف باکلوفن همراه با داروهای دیگر موجب خواب‌آلودگی یا کندی تنفس می‌شود و می‌تواند عوارض جانبی خطرناکی به وجود آورد یا حتی موجب مرگ شود.
اگر هریک از داروهای زیر را مصرف می‌کنید، پزشک‌تان را مطلع سازید:
مسکن‌های اپیوئیدی؛
قرص‌های خواب آور؛
شل‌کننده ماهیچه‌ها؛
داروهای ضد افسردگی، اضطراب یا اختلال دوقطبی؛
داروهای تشنج؛
داروهای فشار خون.
از داروهای دیگر که با قرص باکلوفن دچار تداخل می‌شوند، می‌توان به ویتامین‌ها و داروهای گیاهی اشاره کرد.
کلام آخر
یادتان باشد که باکلوفن را از دسترس کودکان، دور نگه دارید و هرگز مصرف آن را به دیگری توصیه نکنید. در ضمن، این دارو را حتما با نظر پزشک مصرف کنید.
منابع:
۱- chetor.com
۲- drugs.com