آن چه مدفوع درباره سلامت شما میگوید!
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان
وضعیت اجابت مزاج و مدفوع شما میتواند نشانگر خوبی از وضعیت سلامت باشد. بر همین اساس است که پیش از کشیدن سیفون بهتر است نگاهی به مدفوع خود داشته باشید. اما از کجا متوجه شویم که شرایط عادی است و مشکلی وجود ندارد؟
_ اگر اجابت مزاج راحت صورت میگیرد، همه چیز خوب است
دفع مدفوع نباید نیازمند فشار بیش از حد باشد. حرکات روده و اجابت مزاج نباید همراه با درد و آسیب باشد. در شرایط ایدهآل، مدفوع باید با کمترین میزان فشار دفع شود و احساس تخلیه کامل را داشته باشید.
_ قهوهای بهترین رنگ است
مدفوع باید طیفی از رنگ قهوهای یا سبز داشته باشد. بهطور معمول، از زمان مصرف غذا تا تبدیل شدن به مواد زائد حدود سه روز طول میکشد. اگر مدفوع طیفی از رنگ سبز را نشان میدهد، ممکن است مدت زمان کمتری برای گوارش سپری شده باشد، اما به طور کلی دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. سیاه یا قیری رنگ بودن مدفوع ممکن است نشانهای از وجود خون باشد. خون ناشی از زخم معده یا مشکلات معده با عبور از دستگاه گوارش تیرهتر میشود.
_ اجابت مزاج بیش از اندازه زیاد یا کم میتواند نشان دهنده وجود مشکل باشد
بهطور معمول، اجابت مزاج سه بار یا کمتر در هفته به عنوان یبوست شناخته میشود. در مقابل، تعیین اجابت مزاج بیش از اندازه بر مبنای روزانه دشوارتر است. برخی افراد به واسطه ژنتیک یا سبک زندگی نیازمند دفع مدفوع سه بار یا بیشتر در روز هستند. مشکل زمانی شکل میگیرد که تغییری چشمگیر در الگوی اجابت مزاج شما رخ دهد. اگر میزان دفع مدفوع شما به ناگاه از سه بار در هفته به سه بار در روز برسد میتواند نشانهای از یک بیماری جدی باشد و نباید نادیده گرفته شود.
_ مدفوع فوقالعاده بدبو میتواند نشانهای از وجود مشکل باشد
مدفوع فوقالعاده بدبو اغلب با آن چه میخورید در ارتباط است، اما میتواند نشانهای از یک وضعیت پزشکی نیز باشد. غذاهایی که به درستی گوارش نشدهاند به روده بزرگ میرسند و یک فرآیند تخمیر آغاز میشود که قند را به گاز تبدیل میکند. این روند میتواند مدفوع بسیار بدبو را تولید کند. در یک دستگاه گوارش سالم، غذا در روده کوچک تجزیه شده و احتمالاً مقدار چندانی به روده بزرگ نمیرسد تا فرآیند تخمیر شکل بگیرد. اگر مدفوع شما بویی فراتر از بوی ناخوشایند طبیعی دارد با یک پزشک مشورت کنید. ممکن است عدم تحمل غذایی یا حساسیت غذایی داشته باشید که باید به آن رسیدگی شود.
_ مدفوع بسیار شل (اما نه اسهال) ممکن است نشانه بیماری سلیاک باشد
اگرچه بیماری سلیاک تنها حدود یک درصد از جمعیت را تحت تاثیر قرار میدهد، اما بنابر ارزیابیهای صورت گرفته، ۸۳ درصد آمریکاییهای مبتلا به این بیماری از آن بیخبر بودهاند. نشانههای موجود در مدفوع میتواند یکی از نشانگرهای اصلی ابتلا به این بیماری باشد. با ابتلا به بیماری سلیاک، بدن قادر به تحمل گلوتن، پروتئینی در گندم، چاودار، و جو نیست.
مصرف گلوتن موجب از بین رفتن پرزهای روده کوچک میشود و از این رو، فرد قادر به جذب مواد مغذی از غذاهای مصرفی نخواهد بود. این مساله به شل شدن مدفوع منجر میشود. دنبال کردن یک رژیم غذایی فاقد گلوتن میتواند به جذب مواد مغذی کمک کرده، مدفوع را سفتتر سازد، و به بهبود نشانههای دیگر مانند خستگی، درد، نفخ، افسردگی، یا راشها کمک کند.
_ شناور شدن گاه به گاه مدفوع کاملا طبیعی است
هنگامی که مدفوع به جای آن که غرق شود، شناور می ماند می تواند به معنای وجود گاز اضافی در دستگاه گوارش شما باشد. اگر مقدار زیادی لوبیا، جوانه گندم، کاهو، یا یک وعده غذایی بسیار بزرگ خورده باشید، شناور شدن مدفوع به واسطه گاز کاملا عادی است و دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. با این وجود، اگر شناور شدن زیاد رخ می دهد یا متوجه ظاهر روغنی مانند مدفوع شدهاید، این میتواند به وجود چیزی در بدن که از جذب چربیها از غذا جلوگیری میکند، اشاره داشته باشد.
به عنوان مثال، التهاب یا عفونت در لوزالمعده میتواند از ترشح کافی آنزیمهای گوارشی جلوگیری کند. حساسیت غذایی یا عفونت میتواند به پوشش روده آسیب وارد کند که میزان جذب را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. برای بررسیهای دقیقتر با پزشک مشورت کرده و آزمایش مدفوع دهید.
_ اجابت مزاج به طور مرتب صورت میگیرد، اما همچنان ممکن است یبوست داشته باشید
اگر مدفوع شما همواره سفت است و به صورت تکه تکه خارج میشود، به جای این که حالتی نرم و یک تکه داشته و به راحتی و بدون تلاشی خاص خارج شود، ممکن است به یبوست مبتلا باشید. مقصر اصلی میتواند دریافت فیبر ناکافی باشد. میزان توصیه شده دریافت فیبر روزانه برای بانوان ۲۵ گرم و برای آقایان ۳۸ گرم است. مصرف میوهها، سبزیجات، غلات کامل، لوبیاها، مغزهای خوراکی، و دانهها را فراموش نکنید. نوشیدن آب کافی نیز باید مد نظر قرار بگیرد. افرادی که آب کمتری مینوشند، احتمال بیشتری دارد دچار یبوست شوند.
_ شکل مدفوع میتواند به وجود مشکل اشاره داشته باشد
در شرایطی که تغییر در شکل یا تکرر دفع مدفوع میتواند نشانهای از وضعیتی ساده مانند ابتلا به یبوست باشد، اما همچنین میتواند نشانگر مشکلاتی جدیتر از قبیل سندروم روده تحریکپذیر، بیماری کرون، انسداد روده، یا حتی سرطان روده یا معده باشد. اگر مشکل شما یبوست نیست، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. به عنوان مثال، اگر مدفوع حالتی نواری یا به اندازه یک مداد پیدا کرده میتواند نشانهای از انسداد روده یا حتی نشانه ای از سرطان روده بزرگ باشد.
_ دارو میتواند در اجابت مزاج مشکل ایجاد کند
آیا مجبور هستید پشت سرهم از دستشویی استفاده کنید؟ برخی داروها سیستم گوارش انسان را تحریک میکنند. از جمله مقصران بزرگ میتوان به آنتیبیوتیکها، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، ضداسیدهای حاوی منیزیم، و مهارکنندههای پمپ پروتون برای سوزش سردل اشاره کرد. اگر نسبت به ایجاد اختلال در اجابت مزاج خود مشکوک هستید، با دکتر مشورت کنید تا دوز داروها دوباره تنظیم شوند.
_ برخی داروها میتوانند روی رنگ مدفوع تاثیرگذار باشند
برخی داروها که بدون تجویز نسخه قابل خریداری هستند، مانند پپتو بیسمول میتوانند رنگ مدفوع را سیاه سازند. این اتفاق زمانی رخ میدهد که گوگرد موجود در دستگاه گوارش با بیسموت، ماده فعال دارو، ترکیب میشود و سولفید بیسموت، یک ماده سیاه رنگ، شکل میگیرد. این تغییر رنگ موقت و بیضرر است و ممکن است چند روز پس از توقف مصرف دارو نیز ادامه داشته باشد.
_ خون در مدفوع همواره عاملی هشدار دهنده است
حتی اگر مقدار اندکی خون را به صورت دورهای در مدفوع خود مشاهده کردید با یک پزشک مشورت کنید. خون میتواند نشانهای از هموروئید، شقاق مقعد، پولیپهای پیش سرطانی روده بزرگ، یا یک بیماری التهابی روده باشد. در بدترین حالت، خون در مدفوع نشانهای از ابتلا به سرطان است.
منبع: مجله سلامت