لغت پیلونیدال یعنی nest of hairs که می‌توان آن را آشیانه‌ای از موها قلمداد کرد. بطور کلی در این بیماری چرک در داخل لایه‌ھای زیر پوست بطور آبسه جمع شده است. اغلب این آبسه‌ها دردزا هستد. در عین حال اصطلاح کیست درست نیست.

چون ۹۹% این‌ها آبسه هستند و کیستی در کار نیست. بکار بردن لغت کیست باعث می‌شود که هم بیماران و هم پزشکان در تشخیص و درمان اشتباه کنند. کیست مویی در نقاط مختلف بدن که محل رویش مو باشد می‌تواند ظاهر شود. شایع‌ترین محل کیست مویی در درجه اول در قسمت صورت در آقایان و در خانم‌ها زیر بغل و ناحیه عانه است و در مرحله بعد قسمت تحتانی ستون فقرات در ناحیه ساکروم و یا دنبالچه می‌باشد.

بیماران معمولاً با شکایت ترشح یا درد در این ناحیه مراجعه می‌کنند. علامت آن وجود یک یا چند عدد سینوس و یا سوراخ در این ناحیه می‌باشد. اگر بیمار در مراحل اولیه مراجعه کند می‌توان بدون عمل جراحی و فقط با فیبر لیزر آن را از بین برد ولی اگر بیمار در مراحل بعدی و با عوارض مراجعه کند، باید بافت حاوی این کیست با نوع دیگری از لیزر یا بدون لیزر برداشته شود. چون عود این بیماری شایع است. هنگام عمل باید بافت حاوی سینوس بطور کامل برداشته شود و بعد از عمل نیز بیمار باید از رویش مو در این ناحیه جلوگیری کند.

به عبارتی کیست پیلونیدال یا کیست مویی از وجود یک‌ کیسه‌ کوچک‌ پوستی‌ حاوی‌ مو در قسمت‌ پایین‌ کمر، در فاصله بین دو باسن و کمی بالاتر از مقعد ایجاد می‌شود. این حفره که ممکن است اندازه‌ای به قطر یک الی چند سانتی‌متر داشته باشد، گاهی‌ چیزی‌ بیش‌ از یک‌ فرورفتگی‌ حاوی‌ چند موی‌ پیچیده‌ نیست‌ و توسط چند سوراخ ریز به سطح پوست راه دارد. این‌ کیست‌ مستعد ابتلا به عفونت‌ است‌.

کیست مویی در مردان‌ شایع‌تر است‌. عفونت‌ کیست‌ معمولاً در اوایل‌ بزرگسالی‌ آغاز می‌شود. اما به طور کلی بیشترین سنی که بیماری دیده می‌شود بین ۱۶ تا ۲۶ است. گرچه در سن‌ھای کمتر و بیشتر هم دیده می‌شود. از نظر آماری در هر ۱۰۰ هزار نفر ۲۶ بیمار وجود دارد.

با این تفسیر می‌توان تخمینی برابر ۱۸۰۰۰ نفر در یک جمعیت ۷ میلیونی ایران در نظر گرفت. این بیماری در مردان شایع‌تر است و گاهی بدون علامت بوده وفقط در معاینه سوراخ‌های ریز پوستی دیده می‌شود و گاهی ترشحات چرکی یا خونابه‌ای از این سوراخ‌ها خارج می‌شود. امروزه همانند سابق که بیماری کیست مویی یا سینوس پیلونیدال در رانندگان زیاد رخ می‌داد، با نشستن‌های دراز مدت پشت میز و محل کار تشدید می‌گردد. در گذشته نیز این بیماری وجود داشته اما میزان نشستن افراد آنقدر بیشتر نبوده و به ندرت مشاهده می‌شده است. اگر مجرای این سوراخ‌ها بسته شود، ترشحات چرکی داخل حفره تجمع پیدا می‌کنند و باعث ایجاد آبسه می‌شوند که با درد شدید همراه است.

• علت کیست مویی:

– علت اصلی، فرورفتن موهای این ناحیه به داخل پوست است .به همین علت این بیماری در افراد پرمو و افرادی که شغل نشسته دارند بیشتر دیده می‌شود.

– عوامل موثر دیگر شامل: نشستن‌های طولانی، چاقی “تعریق شدید” سابقه خانوادگی “شکاف عمیق بین دو باتک “شغل افرادی که در محل کار به طور طولانی حالت نشسته دارند . فشار شدید و یا ضربه‌های تکرار شونده به این ناحیه.

در جنگ جهانی دوم بیشتر از ۸۰ هزار سرباز به علت مشکلات مربوط به کیست مویی در بیمارستان بستری شدند که بیشتر آن‌ها راننده‌های جیپ یا شبیه آن بودند زیرا در این راننده‌ها ناحیه استخوان دنبالچه تحریک شده یا تحت فشار شدید بود. به همین علت به این بیماری، بیماری راننده‌های جیپ می‌گفتند.

– مولفه دیگر هورمونال است که غالباً در زمان دوران نوجوانی و جوانی رخ می‌دهد که غدد ترشحی آن قسمت مقداری فعال‌تر می‌گردد، هنگامی که فعال گردد بزرگ‌تر و بزرگ‌تر می‌شود و احتمال دارد میکروبی نیز وارد بافت غده‌ای آن قسمت گردد و التهاب و تورم ایجاد کند.

بیماران به دو حالت به ما مراجعه می‌کنند، یا به حالت تصادفی بوسیله خودشان یا آشنایان سوراخی در قسمت کمر قسمت فوقانی دنبالچه مشاهده می‌کنند و متوجه می شوند که برخی اوقات نیز نشتی دارد و یا متوجه نمی‌گردند و به طور تصاوفی با یک تورم بزرگ و بسیار سوزناک در آن قسمت روبرو می‌شوند که در این حالت دریچه بسته می‌شود و جمع شدن ترشح حاصله و میکروب نشسته و آبسه پدید می‌آید.

– دلایل ارثی نیز می‌تواند در پدید آمدن آن تاثیر گذار باشد.

• علایم کیست مویی:

گاهی اوقات هیچ علامتی در این بیماری دیده نمی‌شود ولی اکثراً

• درد،
• عفونت
• ،قرمزی
• تب و لرز
• ترشح چرکی
• گرمی پوست
• ورم

مشاهده می‌شود که اگر مجرای سوراخ‌ها بسته شود ترشحات چرکی داخل حفره تجمع پیدا کرده و باعث ایجاد آبسه می‌شود که با درد شدید همراه است.

• تشخیص کیست مویی:

تشخیص کیست مویی با معاینه فیزیکی و دیدن سوراخ‌های ریزبین دو باتک داده می‌شود و بطور معمول آزمایش خون و عکسبرداری لازم نیست.

• انواع تشخیص کیست مویی:

– تشخیص افتراقی کیست مویی، تشخیص افتراقی شامل کیست درموئید و تراتوم این ناحیه است.تظاهرات کیست مویی می‌تواند شبیه تراتوم این منطقه باشد که به همین علت تشخیص درست خیلی مهم است زیرا اگر تشخیص تراتوم باشد موضع باید کاملاً خارج شده و با انکولوژیست مشاوره شود.

– تشخیص بیماری کیست مویی به صورت بالینی و به وسیله پزشک، به آسانی قابل انجام می‌باشد.

• خطرات ناشی از عدم مراجعه به پزشک

بارها افرادی را دیده‌ایم که پمادهای مختلفی روی کیست می‌مالند تا سر باز کند. این کار در این ناحیه بسیار خطرناک است زیرا پوست ناحیه فوقانی باسن ضخیم و مدت زمانی که طول می‌کشد تا لایه رویی کیست نازک شود و سر باز کند، طولانی است.

مگر اینکه قبلاً این ناحیه سینوسی و همراه با ترشح بوده باشد و حال دهانه سینوس بسته شده و محتویات داخل آن که باکتری هم در آن وجود دارد، ایجاد آبسه کنند. در این صورت فشار دادن آبسه باعث می‌شود دهانه سینوس مجدداً باز شده و محتویات آن خارج شود. این تخلیه به هیچ وجه موثر نیست زیرا دهانه دوباره بسته می‌شود و دوباره آبسه می‌کند.

فقط پزشک می‌تواند با جراحی تمام محتویات داخل کیست را کامل خارج کند. ضمن اینکه درد شدیدی که این بیماران دارند، اصلاً اجازه نمی‌دهد که خودشان کیست را دستکاری کنند یا به پزشک مراجعه نکنند.

• پیشگیری

اگر فردی پرمو است باید مسایل بهداشتی و نظافت را رعایت کند، مثلاً موهای بین باسن را با استفاده از کرم‌های موبر و نه با تیغ از بین ببرد و از نشستن‌های طولانی خودداری کند.

• درمان کیست مویی

درمان‌های علامتی و تسکینی، به کارگیری از آنتی‌بیوتیک و تخلیه چرک با برش روی کیست مویی یا تخلیه کامل کیست مویی توسط جراحی، از درمان‌های شایع می‌باشند؛ ولی تجربه‌های اخیر نشان داده که تقریباً هیچ‌گاه احتیاجی به انجام درمان پرعارضه، پرخرج و پرزحمت کیست مویی از راه جراحی نیست. اگر فردی با آبسه قسمت کیست مویی به پزشک مراجعه نماید بایست تحت عمل جراحی اورژانس تخلیه آبسه کیست مویی قرار بگیرد.

در صورت وجود سلولیت و التهاب پوستی آنتی‌بیوتیک تجویز می‌گردد اما در صورت نبود آن نیازی به آنتی بیوتیک نیز نیست. هنگامی که آبسه تخلیه شد، رفع التهاب پوستی مدتی طول می‌کشد. زمانی که عفونت و التهاب پوستی به صورت کامل بهبود یافت می‌توان عمل اصلی خروج کیست مویی را انجام داد. اگر در تشخیص پزشک درباره فردی که آبسه این ناحیه را دارد سینوس واضح پوستی مشاهده نگردد احتمال دارد این آبسه به علت کیست مویی نبوده و با تخلیه اولیه درمان شود. بنابراین بهتر است چند ماه به بیمار مجال داده شود. هنگامی که تشخیص کیست مویی برعهده بیمار گذاشته می‌شود عمل جراحی اصلی بایست هرچه زودتر انجام شود. به این خاطر که با طی زمان دامنه کیست مویی زیاد می‌شود و عارضه‌های آن نظیر فیستول در روی پوست ظاهر می‌شود و آرام کردن درد کیست مویی دشوار می‌گردد، همین‌طور در مواقعی که کیست مویی رشد کرده درمان سنتی کیست مویی سفارش نمی‌گردد.

انجام آزمایش‌های رایج پیش از عمل جراحی، ناحیه عمل کیست مویی یا سینوس پیلونیدال بایست بدون مو باشد، عمل کیست مویی مناسب است در مرکز جراحی یا بیمارستان انجام شود تا عمل کیست مویی به صورت کامل بی‌حس انجام گردد تا همه قسمت‌های دچار شده به کیست مویی برداشته شود و دوباره برنگردد و بهتر است عمل با بی‌حسی از قسمت کمر یا بی‌هوشی عمومی انجام گردد.

• بنابراین می‌توان موارد زیر را به عنوان راه‌های درمانی در رفع بیماری کیست مویی معرفی نمود

روش‌های درمانی

1. جراحی

عفونت کیست،‌ با مصرف‌ آنتی‌بیوتیک‌ و جراحی‌ قابل‌ درمان‌ است‌. درمان‌ کیست‌ عفونی‌ شده‌ معمولاً شامل‌ برش‌ آبسه‌ و تخلیه‌ چرک از آن‌ و گاهی‌ جراحی‌ به‌ منظور برداشتن‌ کل‌ ناحیه‌ عفونی‌ می‌باشد. التیام‌ زخم‌ جراحی‌ ممکن‌ است‌ چند ماه‌ به‌ طول‌ انجامد، زیرا زخم باید از عمق‌ ترمیم‌ شود. و تنها یک‌ تکه‌ گاز استریل باید برروی‌ زخم‌ قرار داد تا هم‌ امکان‌ هواخوردن زخم‌ وجود داشته باید‌ و هم‌ از ساییده‌ شدن‌ لباس‌ها به‌ زخم‌ جلوگیری‌ شود.

اگر شخص با آبسه‌ی این ناحیه مراجعه کند باید تحت عمل جراحی اورژانس تخلیه ابسه قرار بگیرد و آنتی‌بیوتیک تجویز شود. وقتی آبسه تخلیه شد مدتی طول می‌کشد تا التهاب پوستی رفع شو. وقتی عفونت و التهاب پوستی کاملاً بهبود پیدا کرد می‌توان عمل اصلی خارج کردن کیست را انجام داد. گاهی اوقات هم در همان سانس اول کیست را می‌توان خارج کرد و بیمار را از عذاب بیشتر نجات داد.

جراحی به روش باز: این عمل با بی‌حسی موضعی و یا نخاعی و یا بی‌هوشی عمومی انجام می‌شود. در این روش بافت حاوی کیست باید بطور کامل خارج شود. اگر کیست بطور کامل خارج نشود احتمال عود زیاد است و به همین خاطر می‌توان از تزریق مواد رنگی قبل از شروع عمل کمک گرفت. البته این کار زاید کار ساز نیست و حین عمل ممکن است مواد زنگی منتشر و منجر به وسعت غیر ضروری عمل شود. بعد از خارج کردن کیست ، زخم باز گذاشته شده و با گاز مرطوب پر می‌شود .یک تا دو روز بعد می‌توان گازها را خارج کرده و زخم را با سرم نمکی شستشو داد. گاهی می‌توان از ژل یا پمادهای تسریع کننده رشد بافتی کمک گرفت. سپس زخم باید مجدداً با گاز مرطوب پر شود. زخم ممکن است در روزهای اول ترشح زیادی داشته باشد که غیر طبیعی نبوده و عفونی نیست. اگر داخل زخم با گاز پر نشود ترشحات در این محل جمع شده و بوی بد می‌گیرد. قبل از انجام پانسمان بیمار می‌تواند حمام کرده و داخل زخم را شستشو کند یا در لگن آب گرم و نمک یا کمی بتادین بنشیند. در این روش بعد از ۳-۲ ماه زخم ترمیم خواهد شد، امروزه از مواد دیگری برای شستشو و همچنین رشد زیاد تر بافت استفاده می‌شود.

جراحی به روش بسته: در این روش بعد از خارج کردن کیست، زخم به روش‌های مختلف بسته می‌شود. بیمار در روزهای اولیه پانسمان دارد. گاهی پزشک مربوطه برای بیمار درن (درن یک لوله لاستیکی و یا پارچه‌ای است ) برای تخلیه ترشحات می‌گذارد که پس از کاهش ترشحات می‌توان ان را خارج کرد. بسیاری با گذاشتن درن موافق نیستند زیرا همان گونه که درن ترشحات درونی را خارج می‌کند می‌تواند آلودگی بیرونی را هم به داخل هدایت کند (به علت نزدیکی این ناحیه به مقعد ) به همین علت باید مراقب بود که زخم آلوده نشود و شاید بهتر است از درن استفاده نشود. بسته به نظر جراح می‌توان از درن برای خارج کردن ترشحات استفاده کرد. بخیه‌ها ۱۴-۱۰ روز بعد خارج می‌شود. بستن زخم بوسیله فلپ بطور اصلی در کیست‌های عود کرده یا دچار عارضه انجام می‌شو. این روش اسکار را کمتر کرده و باعث مسطح‌تر شدن فاصله‌ی بین دو باتک و کمتر شدن عود می‌شود. ولی اثرات پوستی بیشتر روی بدن بیمار گذاشته می‌شود و این روش در خانم‌ها پسندیده نیست .

نکته: اگر در معاینه‌ی شخصی که با آبسه این ناحیه مراجعه می‌کند سینوس واضح پوستی دیده نشود ممکن است این آبسه به دلیل کیست مویی نباشد و با تخلیه اولیه بهبود یابد.وقتی تشخیص کیست مویی برای بیمار گذاشته می‌شود عمل جراحی اصلی باید هرچه سریع‌تر برای بیمار انجام شود. زیرا با گذشت زمان وسعت کیست مویی بیشتر شده و عوارض آن مانند فیستول به سطح پوست ممکن است بروز کند.

باز هم تاکید می‌گردد که تمامی موارد درمانی بایستی توسط پزشک انجام شود.

• مراقبت‌های بعد از عمل:

در روش جراحی با زخم باز پانسمان اولیه معمولاً بعد از۲۴ تا ۴۸ ساعت ترجیحاً توسط جراح اولیه انجام می‌شود. ممکن است زخم در روزهای اول ترشح زیادی داشته باشد که غیرطبیعی نیست. باید حداقل دو بار در روز پانسمان صورت گیرد و داخل زخم با سرم و مواد دیگری که باعث رشد بیشتر بافت‌های آن ناحیه شود استفاده کرد. باید بیماران آگاه باشند که اگر پس از جراحی زخم‌شان بسته شود، باید مدتی هنگام نشستن مراقب باشند تا فشاری به زخم نیاید.

نباید ضربه بخورند و باید مواظب باشند زمین نیفتند زیرا ممکن است بخیه‌ها پاره شوند و زخم باز شود. نکته بسیار مهم پس از جراحی رعایت مسایل بهداشتی و نظافت است. این افراد، به خصوص کسانی که پرمو هستند، باید حتما موهای آن قسمت از بدن‌شان را از بین ببرند و مراقب باشند تا عرق در آن محل نماند. برای این کار بهتر است دستمالی را در چین قسمت فوقانی باسن بگذارند تا رطوبت عرق را بگیرد زیرا رطوبت و باکتری‌هایی که در محل وجود دارند، احتمال ابتلا به آبسه را بیشتر می‌کنند.

اگر پس از جراحی زخم باز نگه داشته شود، باید مرتب پانسمان زخم عوض شود. پانسمان‌های خاصی وجود دارد که استفاده از آنها با توجه به مدت زمانی که از جراحی گذشته و شرایط بیمار، توصیه می‌شود. این پانسمان‌ها کمک می‌کنند تا زخم‌های مترشحه جمع شوند. در غیر این صورت می‌توان زخم را با سرم شستشو تمیز و پانسمان کرد. گاهی باید زخم با مخلوط دو-سوم سرم نمکی و یک سوم بتادین شستشو شده و مجددا پانسمان شود.

نکته مهم در هر دو روش این است که شخص باید بعد از عمل از تجمع و رشد مو در این ناحیه جلوگیری کند و بهتر است مرتب ناحیه تراشیده شود. گاهی اوقات جراح موهای لبه زخم را می‌سوزاند تا از رشد موها به داخل جلوگیری کند البته محل ورود مو به زخم مشخص نیست و شاید تراشیدن ناحیه بهترین کار برای جلوگیری از ورود مو به داخل بدن باشد. افراد جراحی شده به هیچ عنوان در اجابت مزاج مشکلی نخواهند داشت، تنها اگر حس کردند پانسمان‌شان آلوده شده باید هرچه سریع‌تر آن را عوض کنند.

۲- کاربرد لیزر در کیست مویی

چه با چاقو و چه با لیزر می‌توان جراحی کرد اما از عیب‌های جراحی با چاقو ، احتیاج به جراحی، بیهوشی و چند هفته در خانه خوابیدن، درد و پانسمان کردن‌های بسیار است اما در جراحی با لیزر این‌ها اتفاق نمی‌افتد، می‌توان از برتری‌های درمان با لیزر برای کیست مویی به خوبی نام برد در این حالت جراحی بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و همین بی‌حسی موضعی ۲۴ تا ۴۸ ساعت جلوی درد بیمار را می‌گیرد و پس از آن نیز درد زیادی اتفاق نمی‌افتد و احتیاجی به تراشیدن و بستری شدن در بیمارستان نیست و بیمار هر وقت که به حمام می‌رود با همان لیف و صابون بعد از چند روز می‌تواند داخل‌ش را شسته و در نتیجه بعد از ۲۴ ساعت یا نهایتاً ۴۸ ساعت می‌تواند به آسانی نسشته و کارهای روزانه خود را انجام دهد. لیزر‌های مختلفی با طول موج‌های گوناگون برای ازبین بردن موهای زائد استفاده می‌شوند. موهای مشکی وضخیم به این لیزرها خیلی خوب جواب می‌دهند و برعکس موهای بور و کرکی و کم رنگ به لیزر خوب جواب نمی‌دهند. بیمار باید بعد از عمل نظافت این ناحیه را رعایت کرده و از رشد موهای زائد در این ناحیه جلوگیری کند. نواحی یک تا دوسانتی‌متر اطراف محل عمل شده و قسمت تحتانی تا ناحیه مقعد باید بطور مرتب از نظر رشد موهای زائد بررسی شده و تمیز شود.

• روش‌های درمانی با لیزر

– استفاده از دیود در درمان کیست مویی { در مراحل اولیه بیماری می‌توان با فیبر دیود وارد کیست شده و جداره‌ی کیست را از بین برد، در این صورت نیاز به جراحی نیست } البته در این مرحله علائم در حداقل ظاهر شده و یا بیماری بدون علائم است. بعد از اینکه فیبر لیزر خارج شد سینوس مویی بصورت یک موج برداشته شده و یک زخم بیضوی کوچک ایجاد می‌شو. این زخم چند روزی ترشح داشته تا اینکه جدار و محتویات کیست بطور کامل دفع شده وسپس زخم ترمیم می‌شود. این روش، روش صحیح و تایید شده‌ای نیست، ولی در بعضی کلینیک‌ها متاسفانه انجام می‌شود و بیمار پس از مدتی مجدداً با علائم عود بیماری مراجعه می‌کند ولی این بار بعلت چسبندگی بافتی براحتی مرتبه اول بافت کیستیک جداً نمی‌شود .

– استفاده از لیزر دی‌اکسید کربن برای برداشتن کامل ضایعه در مراحل پیشرفته کیست مویی: با این لیزر می‌توان بافت حاوی کیست را بطور کامل برداشت. این روش درعمل کیست مویی وسیع، کیست مویی با سینوس‌های متعدد و کیست مویی عارضه‌دار استفاده می‌شود.

محاسن استفاده از این لیزر در عمل کیست مویی شامل:

• به علت بسته شدن عروق کوچک توسط لیزر خونریزی حین عمل کیست مویی به حداقل می‌رسد.
• لیزر عصب‌های قطع شده‌ی حین برش جراحی را ترمیم می‌کند و به همین علت درد بعد از عمل کیست مویی کاهش میابد.
• و از همه مهم‌تر اینکه لیزر دی‌اکسید کربن هنگامی که به بستر زخم تابانده می‌شود باعث از بین رفتن ریشه‌های باقیمانده احتمالی حین عمل کیست مویی می‌شود.
• استفاده از لیزر درمانی بعد از عمل برای سرعت بخشیدن به ترمیم زخم.
• نکته در حقیقت درمان این بیماری جراحی است و تا هنگامی که کیست دارای مو با حاشیه ای از بافت سالم همراه آن برداشته نشود بیماری خود را به صورت بازگشت‌های دوباره توام با ترشح چرک و درد نشان خواهد داد و پس درمان دارویی مقامی در درمان سینوس مویی نخواهد داشت.

۳- درمان سنتی

مواردی از این راه‌های درمان کیست مویی در ذیل آورده می‌شود.

– به منظور درمان کیست مویی با طب سنتی مقداری اسپرزه را آسیاب کرده با مرهم سیاه (که در عطاری ها معمولاً به نان پماد اکتیول شناخته می‌شود) مخلوط کرده و روی کیست بمالید. این ضماد را روزی ۲ بار(صبح و شب) عوض کنید. بعد از چند روز استفاده، کیست سر باز کرده، شروع به تخلیه می‌کند. ضماد فوق را تا تخلیه کامل کیست، یعنی تا وقتی خروج چرک ادامه دارد، استفاده کنید.

– بادکش کردن روی زخم باعث تخلیه عفونت‌ها شده و عفونت‌ها بیرون می‌آیند و مشکل رفع می‌شود

– که راحت‌ترین روش است مقداری الکل از داروخانه تهیه کرده و به موضع زخم بریزید پس از چند دقیقه عفونت‌ها خود به خود خارج می‌شود و مشکل برطرف می‌شود و نیازی به جراحی نیست.

– روش دیگر برای درمان گیاهی کیست مویی استفاده از ضمادی با ترکیب تخم کتان و شیر است که برای سرباز کردن کیست مفید است.

– در صورت‌ عفونت‌ کیست‌، از حمام‌ آب‌ گرم‌ برای‌ تخفیف‌ درد استفاده‌ کنید. در یک‌ لگن‌ آب‌ گرم‌ به‌ مدت‌ ۱۰ تا ۱۵ دقیقه‌ بنشینید و این‌ کار را هر چند بار که‌ لازم‌ است‌ تکرار کنید.

– کمپرس گرم: استفاده از کمپرس گرم می‌تواند درد شدید کیست مویی را تسکین دهد. کمپرس گرم علاوه بر کمک به تخلیه چرک و مایع منجر به تسریع بهبودی می‌شود. با این حال باید در نظر داشت که کمپرس گرم در جلوگیری از گسترش کیست پیلونیدال اثری ندارد. برای این کار بهتر است یک پارچه تمیز را در آب داغ فرو برده و آب آن را کاملاً گرفته و بر رو منطقه آلوده به مدت چند دقیقه قرار داد و برای مشاهده اثر آن این روند را تا ۴ بار در روز تکرار کرد.

– برای درمان خانگی کیست مویی هر روز یک قاشق غذا‌خوری آویشن آسیاب نشده و یک قاشق غذاخوری گل خطمی را با یک و نیم لیوان آب، نیم ساعت روی شعله کم بجوشانید و سپس آن را صاف و شیرین کرده و میل کنید. افراد گرم مزاج می‌توانند ۵ عدد عناب و افراد سرد مزاج هم یک قاشق مربا‌خوری بابونه به این ترکیب اضافه کنند.

– درمان سنتی کیست مویی برای کیست‌هایی که عفونت زیادی دارند این است که یک ظرف چینی را کاملاً به صورت ریز خرد و پودر کنید و با خرما مخلوط کنید و روی کیست ضماد کنید. این ضماد بسیار سریع عمل می‌کند و کیست را تخلیه می‌کند.

– روغن درخت چای: روغن درخت چای درمان خانگی اصلی حمایتی کیست پیلونیدال است که به سبب داشتن اثر ضد باکتری، ضد قارچی و ضد التهابی به طور قابل توجهی عفونت را درمان و کنترل می‌کند. علاوه بر این، زمانی‌که این روغن عمیقاً وارد پوست آسیب دیده‌ی فرد می‌شود، می‌تواند سرعت روند بهبودی را افزایش دهد. برای استفاده از این روغن ابتدا باید مقداری آب به آن اضافه نمود و سپس به مدت ۱۰ دقیقه آن را بر مناطق آسیب دیده مالید و نگه داشت. سپس محل را با آب گرم شسته و خشک نمود. برای افزایش اثردهی آن لازم است که این کار سه بار در روز تکرار شود.

– روغن کرچک: روغن کرچک یکی دیگر از داروهای خانگی مفید برای کیست پیلونیدال است که به دلیل خاصیت قوی ترکیبات خود در برطرف نمودن التهاب و تسکین درد می‌تواند در تسریع روند بهبودی کیست مویی مفید باشد. برای استفاده از آن می‌توان از یک گلوله پنبه‌ای آغشته به روغن کرچک بر روی مناطق آلوده استفاده کرد و آن را بر روی کیست پیلونیدال باندپیچی نمود. تکرار این پانسمان سه بار در روز و هر بار با پنبه و باند تمیز جدید لازم است.

– سیر: سیر به عنوان یک درمان خانگی کیست مویی بسیار مؤثر در تمام سنین استفاده می‌شود. با توجه به شباهت آن به آنتی‌بیوتیک و خواص ضد قارچی‌ای که دارد می‌تواند یک درمان حمایتی ایمن برای مبارزه با عفونت‌ها باشد. ابتدا باید سیر را له نموده و آن را همانند یک پماد خانگی بر روی محل آسیب دیده مالید و با گاز و باند بست و پس از گذشت چند دقیقه آن را شست. انجام یک بار در روز آن برای چند روز کافی است تا اثر معجزه‌آسای خود را بروز دهد. در صورتی که پوست فرد به سیر حساسیت نشان داد باید این درمان را متوقف کرد. از طرفی فرد مجاز به باقی گذاشتن سیر بر روی پوست به مدت بیش از ده دقیقه نیست؛

– زردچوبه: زردچوبه در از بین بردن کامل التهاب و درد بسیار کاربرد دارد. همچنین دارای خواصی است که به درمان عفونت و پیشگیری از آن کمک می‌کند و باعث یک احساس راحتی در محل آسیب‌دیده بدن می‌شود. با اضافه کردن ۱ قاشق چای‌خوری پودر زردچوبه به آب یک ماده خمیری به دست آورده و آن را بر روی کیست مالیده تا خشک شود. سپس خمیر را با آب گرم از محل سینوس پیلونیدال شسته و این کار را دو بار در روز انجام می‌دهید. البته به جای آب می‌توان از شیر برای تهیه‌ی خمیر زردچوبه استفاده نمود؛

– آلوئه ورا: آلوئه‌ورا می‌تواند یک درمان خانگی قدرتمند به منظورتسریع روند بهبودی و همچنین کاهش درد و تورم کیست پیلونیدال باشد. عوامل ضد التهابی و ضد باکتریایی یافت شده در این گیاه نشان داده که برای کاهش ناراحتی و افزایش روند درمان کیست پیلونیدال مؤثر باشد. برای استفاده از آن بهتر است ژل استخراج شده از گیاه را به صورت مستقیم بر روی کیست مویی مالید و پس از گذشت بیست دقیقه آن را با آب گرم شست و خشک نمود. این کار باید چهار بار در روز انجام شود. البته در روش دیگری نیز می‌توان یک گلوله پنبه‌ای را به ژل آلوئه‌ورای خام آغشته نمود و پس از پنج دقیقه آن را بر روی پوست عفونی به مدت سی دقیقه مالید. پس از گذشت دو ساعت امکان تکرار این کار وجود دارد. انجام این درمان تا یک هفته لازم است.

– عسل: به طور کلی عسل به عنوان یک غذای سالم حاوی مواد ضد‌التهابی شناخته شده است. به علاوه، خواص ضدعفونی‌کنندگی آن می‌تواند علایم کیست پیلونیدال را سریع‌تر کاهش دهد. مالیدن عسل خالص بر روی کیست عفونی پیلونیدال می‌تواند سموم آن را برطرف کند. همچنین نوشیدن مخلوط یک قاشق چای‌خوری عسل با یک فنجان آب گرم بسیار مفید است.

– نمک: شاید کمی تعجب‌آور باشد که نمک نیز دارای جایگاهی در درمان‌های خانگی دارد. نمک می‌تواند به عنوان یکی از داروهای خانگی مؤثر کیست پیلونیدال مورد استفاده قرار گیرد. نمک دارای خواص درمانی متعددی در کمک به از بین بردن مایع بیش از حدی است که در لایه‌های پوست ذخیره شده است. علاوه بر این، نمک به کاهش التهاب مرتبط با کیست پیلونیدال کمک می‌کند. برای درمان کیست پیلونیدال فرد می‌تواند از یک وان آرامش‌بخش و گرم پر شده از آب نمک یا آب‌ گرم‌های شور طبیعی استفاده کند.

– چای کیسه‌ای سیاه: کیسه‌های چای سیاه در میان داروهای خانگی کیست پیلونیدال بسیار عالی هستند. عامل اسیدی موجود در چای سیاه می‌تواند از بدتر شدن و التهاب کیست جلوگیری نموده و به سهولت درمان عفونت به طور مؤثر کمک کند. ابتدا باید یک چای کیسه‌ای را به مدت پنج دقیقه در آب گرم گذاشته و سپس آن را به مدت ده دقیقه بر روی منطقه‌ی آلوده قرار داد. تکرار این کار چند بار در روز مفید است.

– سرکه‌ی سیب: کیست یا جوش ملتهب هر دو به سادگی و به طور طبیعی با سرکه سیب قابل رفع هستند. به سبب اسید طبیعی این سرکه سطح pH پوست تعدیل و سموم ناشی از کیست پیلونیدال رفع می‌گردد. برای استفاده باید یک گلوله پنبه‌ای را به سرکه‌ی سیب آغشته نموده و به مناطق آلوده‌ی پوست مالید. شست‌وشوی کیست مویی با سرکه‌ی سیب بدین صورت دو مرتبه در روز لازم است.

– موم: موم ماده‌ای است که به سبب سرشار بودن از ویتامین A، ماده‌ای که نقش به سزایی در بهبود عفونت دارد می‌تواند در روند بهبودی کیست مویی مفید واقع شود. این ویتامین خطر ابتلا به عفونت را کاهش می‌دهد و همچنین منجر به ترمیم بافت آسیب دیده شود. برای استفاده لازم است ابتدا موم را ذوب نموده و در مرحله‌ای که چسبناک شد بر روی محل آسیب دیده قرار داد.

– شنبلیله: شنبلیله به سبب شهرت خود در پیشگیری از التهاب به عنوان یک داروی مؤثر به سایر نقاط جهان معرفی شده است. بنابراین این ماده می‌تواند یکی از بهترین داروهای خانگی کیست پیلونیدال باشد. علاوه بر این در صورت دسترسی به دانه‌ی شنبلیله بهتر است آن را در آب جوشانده و پس از خنک شدن چند بار در روز مصرف نمود.

– ید: از آن‌جایی که کیست مویی دارای درد شدید و طاقت فرسایی است، ید می‌تواند یک داروی خانگی مناسب برای کنترل درد و علایم دیگر آن باشد. با استفاده از یک گلوله‌ی پنبه‌ای آغشته به این ماده می‌تواند کیست مویی را فشرده و با باند برای چند ساعت بست. این کار را می‌توان تا چند بار در روز تکرار کرد.

– هیدرات آهک: یکی از مزایای شناخته شده هیدرات آهک محدود کردن التهاب است. این ماده مانند شنبلیله، در کشور هند بسیار محبوب است. مردم اغلب از این ماده برای از بین بردن درد ناشی از نیش زنبور عسل استفاده می‌کنند. اعتقاد بر این است هیدرات آهک در بهبود عفونت‌های پوستی مفید است. در واقع، هیدرات آهک می‌تواند به عنوان یک درمان خانگی مناسب برای کیست پیلونیدال به کار گرفته شود. معمولاً ترکیب این ماده با آب را به صورت یک پماد با کمک یک پارچه برای چند دقیقه و دو بار در روز بر روی کیست مویی قرار می‌دهند. علاوه بر این، پودر هیدرات آهک را می توان با زردچوبه ترکیب کرده و بر روی کیست مالیده و سپس با آب شست.

– چریش: بسیاری از داروهای خانگی مورد استفاده در درمان حمایتی کیست مویی از هند آمده است. چریش یک از آن‌هاست. از آن‌جایی که چریش دارای خواص ضد باکتری و ضدعفونی‌کنندگی قوی است می‌تواند دارای اثرات محافظتی در برابر عفونت باشد. برگ چریش را می‌توان در حدود ۲۰ دقیقه بر ناحیه‌ی کیست پیلونیدال قرار داد و سپس آن را با آب ولرم شست. در روشی دیگر می‌توان برگ چریش را در آب تا زمانی که مقدار آب به نیم کاهش یابد، جوشاند و پس از سرد شدن از آن برای شست‌وشوی کیست مویی استفاده کرد.

– در نهایت و به عنوان آخرین روش درمان سینوس پیلونیدال با طب سنتی استفاده از حجامت یا زالو اندازی اطراف کیست، درمانی کمکی و در عین حال بسیار موثر است به ویژه زمانی که کیست دچار عفونت حاد شده باشد و با علایمی مثل درد و قرمزی محل و تب همراه باشد. حجامت یا زالواندازی حتی می‌تواند به عنوان گزینه اول، قبل از شروع سایر اقدامات مد نظر قرار گیرد. این اقدامات حتماً باید توسط پزشک متخصص و با تجربه طب سنتی انجام پذیرد. قرار دادن ۳ الی ۵ عدد زالوی متوسط اطراف محل زخم , زالوها عفونت ها را تخلیه کرده و مشکل رفع می‌شود ۱ الی ۲ جلسه زالو درمانی کافی است.

ضمادهای دیگری نیز در طب سنتی وجود دارند که می‌توانید پس از مشورت با پزشک طب سنتی و بسته به نوع و شدت بیماری خود از آن‌ها استفاده کنید. البته علاوه بر این معجون‌های خانگی، اقدامات خانگی دیگری نیز برای کنترل و کاهش علایم سینوس پیلونیدال توصیه می‌شود که فقط جنبه‌ی حمایتی داشته و در کنار درمان اصلی آن یعنی جراحی بسیار مؤثر خواهد بود. این اقدامات شامل:

• خشک و تمیز نگه داشتن ناحیه‌ی عفونی
• محدود کردن نشستن‌های بیش از حد طولانی
• حفظ راه رفتن هر از گاهی در خانه و محیط کار
• اجتناب از دست زدن به محل آسیب دیده
• خوابیدن به شکم یا پهلو
• پوشاندن کیست با یک پانسمان در محیط بیرون و باز گذاشتن آن برای قرار گرفتن در معرض هوا در خانه و هنگام استراحت.
• هر روز صبح ناشتا یک قاسق چای خوری سیاه دانه به همراه کمی عسل به مدت ۴۰ روز مصرف شود.

به خاطر داشته باشید، درمان های سنتی بایستی عمدتا برای موارد بسیار خفیف به کار روند و در صورت عدم بهبود و یا پیشرفت بیماری، حتما به پزشک مراجعه شود.

منابع

۱-جراحی عمومی، شناسایی و درمان؛ انجمن علوم پزشکی آمریکا

۲-مجموعه مقالات دکتر مهرداد رضایی، متخصص جراحی عمومی

۳- مجموعه مقالات دکتر محمدرضا حکیمیان، متخصص جراحی عمومی