راهنمای بصری سیاتیک
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان, فرناز اخباری
به گزارش سایت webmd.com
سیاتیک به کمر درد ناشی از مشکل عصب سیاتیک اشاره دارد. سیاتیک یک عصب بزرگ است که از قسمت تحتانی کمر به پشت هر پا میرود. وقتی به عصب سیاتیک آسیب برسد یا به آن فشار بیاورد، میتواند باعث ایجاد درد در ناحیه کمر شود که به لگن، باسن و ساق پا گسترش مییابد. در ۹۰ درصد افراد، بدون عمل جراحی سیاتیکشان بهبود مییابد.
علائم سیاتیک
شایعترین علامت سیاتیک، درد کمر است که به ناحیه ران و باسن و پایین پا گسترش مییابد. این درد معمولاً فقط بر یک پا تأثیر میگذارد و ممکن است هنگام نشستن، سرفه یا عطسه تشدید شود. همچنین ممکن است گاهی ساق پا بیحس، ضعیف یا حالت گزگز شود. علائم سیاتیک بهطور ناگهانی ظاهر میشوند و میتوانند روزها یا هفتهها ادامه داشته باشند.
سیاتیک یا سایر کمر دردها؟
۸۵ درصد از آمریکاییها در طول زندگی خود دچار نوعی از کمردرد میشوند. اما همیشه عصب سیاتیک را درگیر نمیکند. در بسیاری از موارد، کمردرد نتیجه طولانی شدن یا کشیده شدن بیش از حد ماهیچههای کمر است. آنچه اغلب سیاتیک را متمایز میکند نحوه گسترش درد از ساق پا به داخل پا است. ممکن است احساس بد گرفتگی پا شود که روزها طول میکشد.
چه کسی سیاتیک میگیرد؟
اکثر افرادی که دچار سیاتیک میشوند بین ۳۰ تا ۵۰ سال سن دارند. ممکن است زنان در دوران بارداری به دلیل فشار رحم که بر روی عصب سیاتیک میگذارد دچار این مشکل میشوند. علل دیگر شامل فتق دیسک و آرتریت دژنراتیو ستونفقرات است.
علت: دیسک دچار فتق(هرنی)
شایعترین علت سیاتیک فتق دیسک است. دیسکها مانند بالشتکهایی بین مهرههای ستونفقرات شما عمل میکنند. این دیسکها با افزایش سن ضعیفتر میشوند و بیشتر آسیبپذیر میشوند. گاهی اوقات این قسمت ژل مانند دیسک، از لایه خارجی آن خارج شده و به ریشههای عصب سیاتیک فشار میآورد. تقریباً از هر ۵۰ نفر ۱ نفر در فصلی از زندگی دچار فتق دیسک میشود. حداکثر یک چهارم آنها علائم بیش از ۶ هفته طول میکشد.
علت: تنگی کانال نخاعی
ساییدگی و پارگی طبیعی مهرهها میتواند منجر به تنگ شدن کانال نخاعی شود. این تنگی که تنگی نخاعی نامیده میشود، ممکن است به ریشههای عصب سیاتیک فشار وارد کند. تنگی کانال نخاعی در بزرگسالان بالای ۶۰ سال شایعتر است.
علت: تومورهای نخاعی
در موارد نادر، سیاتیک ممکن است ناشی از تومورهایی باشد که در داخل یا در امتداد نخاع یا عصب سیاتیک رشد میکنند. با رشد تومور، ممکن است بر اعصاب منشعب از نخاع فشار وارد کند.
علت: سندرم پیریفورمیس
پیریفورمیس ماهیچهای است که در قسمت عمقی باسن است که قسمت تحتانی ستونفقرات را به استخوان فوقانی ران متصل میکند و مستقیماً از روی عصب سیاتیک عبور میکند. اگر این ماهیچه دچار اسپاسم شود، میتواند بر عصب سیاتیک فشار وارد کرده و آن را تحریک کند. سندرم پیریفورمیس در زنان شایعتر است.
کیف پول پر میتواند باعث ایجاد پیریفورمیس شود
ممکن است همراه داشتن پول را به عنوان منبع درد تصور نکنید، اما یک کیف پول پر میتواند باعث ایجاد سندرم پیریفورمیس شود. این بیماری میتواند بر مردانی تأثیر بگذارد که کیف پول خود را در جیب پشت شلوار خود میگذارند. این فشار مزمن بر عضله پیریفورمیس وارد میشود و میتواند در طول زمان درد عصب سیاتیک را تشدید کند. با نگه داشتن کیف پول خود در جیب جلویی کت یا ژاکت میتوانید از این مشکل جلوگیری کنید.
علت: ساکروایلیت
ساکروایلیت التهاب یک یا هر دو مفاصل ساکروایلیاک است، نقطهای که قسمت تحتانی ستونفقرات به لگن متصل میشود. ساکروایلیت میتواند باعث درد در باسن و کمر شود و حتی ممکن است در یک یا هر دو پا گسترش یابد. با ایستادن طولانی مدت یا بالا رفتن از پلهها درد میتواند تشدید شود. ساکروایلیت میتواند در اثر آرتریت، آسیب، حاملگی یا عفونت ایجاد شود.
علت: آسیب یا عفونت
سایر علل سیاتیک شامل التهاب عضلات، عفونت یا آسیب مانند شکستگی است. بهطور کلی، هر شرایطی که عصب سیاتیک را تحریک یا فشرده کند میتواند علائم ایجاد کند. در برخی موارد، علت خاصی برای سیاتیک یافت نمیشود.
تشخیص سیاتیک: معاینه
برای تعیین اینکه آیا شما سیاتیک دارید، پزشک از شما میپرسد که درد چگونه شروع شده و دقیقاً در کجا واقع شده است. ممکن است از شما بخواهد چمباتمه بزنید، روی پاشنه یا انگشتان پا راه بروید، یا پای خود را بدون خم شدن زانو بالا بیاورید. این معاینات عضلانی میتواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد عصب سیاتیک تحریک شده است یا خیر.
تشخیص سیاتیک: تصویربرداری
ممکن است پزشک آزمایشات تصویربرداری مانند MRI را برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد محل و علت تحریک عصب تجویز کند. MRI میتواند هم ترازی دیسکهای مهرهای، رباطها و ماهیچهها را نشان دهد. سیتی اسکن با استفاده از رنگ کنتراست نیز میتواند تصویر نخاع و اعصاب را نشان دهد. تعیین علت سیاتیک میتواند به راهنمایی دوره درمان کمک کند. اشعه ایکس میتواند به تشخیص ناهنجاریهای استخوانی کمک کند اما نمیتواند مشکلات عصبی را تشخیص دهد.
عوارض مربوط به سیاتیک
در صورت از دست دادن کنترل مثانه یا روده، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. این میتواند نشانه یک فوریت پزشکی باشد که برای جلوگیری از آسیب دائمی نیاز به جراحی است. خوشبختانه این عارضه نادر است. بیشتر موارد سیاتیک در عرض چند روز یا چند هفته از بین میروند و هیچ آسیب دائمی ایجاد نمیکنند.
تسکین سیاتیک: یخ و گرما
مراحلی وجود دارد که میتوانید برای تسکین درد سیاتیک در خانه انجام دهید. یک پد گرم یا کیسه یخ ممکن است به خصوص مفید باشد. هر دو ساعت حرارت یا یخ را حدود ۲۰ دقیقه بمالید. هر دو روش را امتحان کنید تا ببینید کدام یک تسکین بیشتری میدهد یا سعی کنید بین این دو روش بهطور متناوب عمل کنید.
تسکین سیاتیک: دارو
مسکنهای بدون نسخه میتوانند بهصورت کوتاه مدت باعث تسکین درد سیاتیک شوند. استامینوفن و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن نیز مفیدند. ممکن است پزشک برای کاهش بیشتر التهاب تزریق استروئید انجام دهد.
تسکین سیاتیک: حرکات کششی
در حالی که سیاتیک در حال بهبود است سعی کنید فعالیت داشته باشید. حرکت میتواند در واقع به کاهش التهاب و درد کمک کند. یک فیزیوتراپیست میتواند به شما نشان دهد که چگونه عضله همسترینگ و کمر را به آرامی کشش دهید. تمرین تای چی یا یوگا میتواند به تثبیت ناحیه آسیبدیده و تقویت عضلات شما کمک میکند. بسته به وضعیت پزشکی شما، ممکن است تمرینات خاصی توصیه نشود. همچنین ممکن است پزشک پیادهرویهای کوتاه را توصیه کند.
تسکین سیاتیک: تزریق
در موارد شدید، پزشک ممکن است تزریق استروئیدها به ناحیه ستونفقرات را برای کاهش التهاب توصیه کند. دارو را مستقیماً به ناحیه اطراف عصب سیاتیک تزریق میکنند.
تسکین سیاتیک: جراحی
اگر سیاتیک به دلیل فتق دیسک باشد و همچنان بعد از چهار تا شش هفته درد شدیدی داشته باشید، جراحی ممکن است گزینه خوبی باشد. جراح قسمتی از فتق دیسک را برداشته تا فشار بر عصب سیاتیک کاهش یابد. حدود ۹۰ درصد از بیماران با این نوع جراحی بهبود مییابتد. سایر روشهای جراحی میتوانند سیاتیک ناشی از تنگی نخاع را تسکین دهند.
توانبخشی سیاتیک
پس از جراحی کمر ، شما بهطور کلی باید حدود یک ماه از رانندگی، بلند کردن اشیا و خم شدن به جلو اجتناب کنید. پزشک ممکن است فیزیوتراپی جهت کمک در تقویت عضلات پشت توصیه کند. هنگامی که بهبود حاصل شد، شانس دیگری برای بازگشت به کلیه فعالیتهای معمول وجود دارد.
درمانهای مکمل
شواهدی وجود دارد که نشان میدهد طب سوزنی، ماساژ، یوگا و کایروپراکتیک میتواند درد معمولی کمر را تسکین دهد. اما تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا این درمانها برای سیاتیک مفید هستند یا خیر، مورد نیاز است.
جلوگیری از سیاتیک
اگر یک بار سیاتیک داشتهاید، احتمال بازگشت آن وجود دارد.
اما برای کاهش شانس میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- بهطور منظم ورزش کنید.
- حالت بدنی مناسب خود را همیشه حفظ کنید.
- برای بلند کردن اجسام سنگین از زانو خم شوید.
این مراحل میتواند به شما در جلوگیری از آسیبهای کمری که ممکن است منجر به سیاتیک شود، کمک کند.
منبع: webmd.com