سندورم قبل از قاعدگی (PMS) چیست؟
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان. , شیرین کریمی, بارداری و زایمان , بهداشت بانوان
به گزارش سایت webmd.com
وقتی به دورۀ قاعدگی نزدیک میشوید احتمالاً نشانههایی مشاهده میکنید. برای اکثر خانمها این موضوع مسئلۀ بزرگی نیست، شاید پستانها حساس بشوند یا میل به خوردن شیرینی داشته باشید. اما برای برخی از خانمها، روزهای قبل از دوره فاعدگی روزهای سختتری است. اگر در روزهای پیش از قاعدگی زندگی روزمره شما به هم ریخته باشد، ممکن است دچار سندرم قبل از قاعدگی (PMS) شده باشید.
دوره قاعدگی شما بخشی طبیعی از زندگی شما است. و شما میتوانید تمام کارهایی را که در سایر روزها انجام میدادید در روزهای قاعدگی هم انجام دهید. اگر PMS برای شما دردسرساز است، روشهایی برای کنترل و مدیریت آن وجود دارد.
سندورم قبل از قاعدگی یا PMS تغییراتی است که میتواند به شکلهای مختلفی بر فرد تأثیر بگذارد. این سندرم میتوانند جسمی، عاطفی یا رفتاری باشد. تغییرات یک تا دو هفته قبل از دوره قاعدگی اتفاق میافتد و با شروع دوره قاعدگی، علائم PMS از بین میروند.
_ علائم و نشانهها
بیشتر خانمها دست کم یکی از نشانههای PMS راه در هر ماه دارند. اما این علائم برای همه یکسان نیست و با افزایش سن میتوانند تغییر کنند. تشخیص اینکه این احوالات فقط چند نشانه پیش از آغاز قاعدگی است یا اینکه واقعا PMS است میتواند دشوار باشد.
یک راه برای فهم این مورد این است که بپرسید: «آیا این تغییرات در روند عادی زندگی من اتفاق میافتد؟ آیا در محل کار یا در کنار خانواده و دوستان مشکل ایجاد میکنند؟» اگر پاسخ مثبت است، ممکن است PMS باشد. راه دیگر برای دانستن این است که اگر در طول پنج روز قبل از پریود خود طیِ سه ماه متوالی علائم مربوط را داشته باشید میتواند PMS باشد.
زنان مبتلا به PMS به شیوههای بسیاری این دوره را کنترل و مدیریت میکنند. شما میتوانید برای بهبود رژیم غذایی، خواب و ورزش خود تغییراتی ایجاد کنید. همچنین میتوانید راههایی برای آرامش ذهن و بدن بیاموزید. اگر سعی و تلاش شما به نتیجه نمیرسد، می توانید با پزشک خود صحبت کنید.
سندرون پیش از قاعدگی چگونه رخ میدهد؟
سندروم پیش از قاعدگی یا PMS به شیوههای مختلفی بروز میکند. همۀ نشانههای فهرست زیر میتواند نشانه PMS باشد. اما بیشتر زنان فقط تعدادی از این موارد را تجربه میکنند، نه همه آنها.
نشانههای جسمی
- نفخ شکم
- گرفتگی عضلات
- پستانهای حساس
- گرسنگی
- سردرد
- دردهای عضلانی
- درد مفاصل
- ورم دست و پا
- جوش
- افزایش وزن
- یبوست یا اسهال
نشانههای روحی
- دلواپسی یا اضطراب
- افسردگی
- گریه کردن
- نوسانات خلقی
- بیخوابی
- کنارهگیری از مردم
- احساس از پادرآمدن یا عدم کنترل
- برونریزی عصبی
نشانههای رفتاری
- فراموش کردن چیزها
- از دست دادن تمرکز ذهنی
- خستگی
برخی از دختران و زنان ممکن است علائم PMS را در طول دورۀ قاعدگی نیز تجربه کنند. این مورد در افراد زیر شایعتر است:
- در اواخر دهه ۲۰ تا اوایل دهه ۴۰ هستند.
- بچهدار شدهاند.
- یک یا چند نفر از اعضای خانوادهشان به افسردگی مبتلا هستند.
- افسردگی پس از زایمان یا اختلال دو قطبی دارند.
_ علل و عوامل
با اینکه PMS متداول است، پزشکان دقیقا نمیدانند علت آن چیست. احتمالاً مربوط به تغییراتی در شیمی بدن زنان در طول دورۀ قاعدگی است.
برخی از شرایط و عادات زندگی بر PMS تأثیر میگذارد، اما دلیلی برای ایجاد PMS نیستند. این شرایط میتوانند PMS را ادامهدار کنند یا آن را بدتر کنند:
- سیگارکشیدن
- استرس زیاد داشتن
- عدم تحرک و ورزش نکردن
- نداشتن خواب کافی
- نوشیدن بیش از حد الکل و خوردن بیش از حد نمک، گوشت قرمز یا شکر
- افسردگی
ممکن است زنان مبتلا به سایر بیماریها پیش از دورۀ قاعدگی این علائم را بدتر از دیگران تجربه کنند. برخی از این بیماریها سردردهای میگرنی، آسم و آلرژی هستند.
_ چه کار میتوانید بکنید
روشهای زیادی برای مدیریت و کنترل PMS وجود دارد. حتی اگر نتوانید آن را به طور کامل برطرف کنید، باید بدانید که توانایی کمک به خودتان را دارید. ایدههای زیر ممکن است کمک کند:
- روزانه ۳۰ دقیقه ورزش کنید.
- غذاهای سالم مانند غلات کامل، میوه و سبزیجات بخورید.
- سعی کنید کلسیم کافی از غذاها دریافت کنید (لبنیات، سبزیجات دارای برگ سبز و ماهی قوطی کنسرو).
- از خوردن نمک و نوشیدن کافئین و الکل خودداری کنید.
- سیگار نکشید.
- به اندازه کافی بخوابید.
- بر روی کاهش استرستان کار کنید.
- حالات و علائم خود را بررسی کنید.
- داروهای ضددرد و داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن، استامینوفن یا ناپروکسن را امتحان کنید. حتماً دستورالعملهای دوز را دقیقاً مطابق دستور نوشتهشده بر روی برچسب دنبال کنید.
برخی از زنان ویتامینها و مواد معدنی مانند اسید فولیک، منیزیم، ویتامین B-6، ویتامین E و کلسیم را با ویتامین D مصرف میکنند. برخی دیگر دریافتهاند که داروهای گیاهی به آنها کمک میکند. اگر ویتامین یا مکمل دیگری مصرف میکنید، در مورد آن با پزشک خود مشورت کنید تا از امنیت و سودمندی آن برای بدنتان اطمینان پیدا کنید.
_ پزشک چه میتواند بکند
اگر راههای مختلفی برای بهبودیافتن در دورۀ پیش از قاعدگی امتحان کردهاید، اما هنوز هم دورۀ PMS بدی را تجربه میکنید، احتمالاً زمان آن رسیده که از متخصصان کمک بگیرید. با پزشک یا متخصص زنان خود مشورت کنید. او در مورد علائم، سلامتی و داروهای مصرفی شما سؤال خواهد کرد و ممکن است آزمایش خون را برای اطمینان از مشکل PMS انجام دهد و انجام کار دیگری لازم نیست.
پزشک ممکن است دارو تجویز کند. قرصهای ضدبارداری بعضی اوقات به رفع سردرد و گرفتگی عضلات کمک میکنند. داروهای ضدافسردگی (داروهایی که به درمان افسردگی کمک میکنند) ممکن است گزینه دیگری باشد. برخی از خانمها برای خلاص شدن از مایعات اضافی که باعث نفخ میشوند، دارو مصرف می کنند. پزشکان این داروها را ادرارآور یا قرصهای آب را مینامند.
پزشک ممکن است گفتوگو درمانی را پیشنهاد کند. این راهی برای احساس بهتر و یادگیری مهارتهای جدید برای غلبه بر چالشهای دورۀ سندرم پیش از قاعدگی است که با صحبت با یک مشاور بهداشت روان انجام میشود.
اگر علائم خود یادداشت میکنید، آن را به پزشک نشان دهید. در مورد سؤالاتی که میخواهید از او بپرسید آماده شوید به این ترتیب بهترین کمک را از پزشک خود دریافت خواهید کرد.
_ برای رفع PMS چه زمانی نیاز به دارو داریم؟
برخی از خانمها قبل از شروع قاعدگی خود متوجه تغییراتی میشوند؛ تغییرات در روحیه یا تغییراتی که در بدن آنها هر ماه پیش از قاعدگی پیش میآید. ممکن است دچار آکنه شوند، احساس نفخ کنند، پستانهایشان حساس بشوند، زیاد گریه کنند، برونریزیهای عصبی داشته باشند یا احساس افسردگی کنند.
اگر ماهی یکبار این علائم را داشته باشید و به محض شروع دوره شما از بین بروند، به سندرم قبل از قاعدگی (PMS) مبتلا هستید.
اگر این علائم خفیف باشند، ممکن است بتوانید با ورزش بیشتر یا اجتناب از خوردن غذاهای خاصی که می توانند احساس شما را در این دوره بدتر کنند (مانند نمک و کافئین)، علائم را از بین ببرید. اما اگر این علائم هر ماه بدتر از ماه قبل بشوند و شما را از انجام کارهای عادی روزانه باز دارند، به پزشک مراجعه کنید.
بعد از اینکه پزشک آزمایشی روی شما انجام دهد و علائم شما را بشنود، احتمالاً به شما پیشنهاد میدهد که در یک تقویم گزینههای درمانی را علامت بزنید، یک داروی بدون نسخه مصرف کنید، یا او ممکن است چیز دیگری را تجویز کند. برای هر زن درمان متفاوت است، بنابراین دارویی که برای دیگران مفید است ممکن است برای شما مناسب نباشد.
پزشک شما انواع مختلفی از داروهای مختلف را برای شما در نظر میگیرد. وی با دانستن سابقه و علائم پزشکی شما میتواند تعیین کند که بهترین درمان برای PMS شما کدام است.
NSAIDs (داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی)
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مسکنهایی هستند که میتوانند التهاب (تورم) را نیز کاهش دهند. میتوانید آنها را بدون نسخه خریداری کنید، یا پزشک ممکن است دوز قویتری از این داروها تجویز کند.
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی بدون نسخه متداول شامل آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن هستند. آنها میتوانند درد گرفتگی عضلات و سایر دردها را کاهش دهند. اگر آنها را قبل از شروع دورۀ PMS خود مصرف کنید، ممکن است از بروز برخی علائم آن جلوگیری کنید.
داروهای ادرارآور
اگر در هنگام PMS آب در بدنتان نگه داشته شود، ممکن است در آن دوره از ماه کمی احساس افزایش وزن و احساس نفخ کنید. پزشک شما ممکن است یک داروی ادرارآور مانند اسپیرونولاکتون (آلداکتون) تجویز کند، این داروئی است که به شما کمک میکند تا از طریق روشهای طبیعی (با افزایش دفعات ادرار)، آب اضافی را دفع کنید.
در صورت نیاز به مصرف این نوع دارو، پزشک به احتمال زیاد از شما میخواهد نمک را در رژیم غذایی خود کم کنید، زیرا نمک بیش از حد باعث میشود که آب در بدن جمع شود. اگر داروهای دیگری به خصوص NSAID مصرف میکنید، حتماً به پزشک خود بگویید. مصرف همزمان NSAID و داروهای ادرارآور میتواند به کلیههای شما آسیب برساند.
_ داروهای ضدافسردگی
بین PMS و افسردگی ارتباط وجود دارد: تقریباً نیمی از خانمهایی که برای PMS به پزشک خود مراجعه میکنند نیز این بیماری را دارند و همچنین اضطراب دارند. سندروم پیش از قاعدگی معمولاً باعث ایجاد مشکلات خلقی میشود، از جمله افسردگی در طول دورهای که علائم PMS ظاهر میشود، حتی در بین خانمهایی که در سایر مواقع افسرده نیستند.
اگر نظر پزشک این باشد که افسردگی شما نیاز به درمان دارد، ممکن است یک داروی ضدافسردگی برای شما تجویز کند. داروهای ضدافسردگی زیادی وجود دارد، و افراد به آنها واکنش متفاوتی نشان میدهند، بنابراین ممکن است پزشک شما قبل از اینکه یکی از داروها را مناسب برای شما تشخیص دهد یکی دو نسخه را امتحان کند.
ممکن است مهارکنندههای بازجذب سروتونین با نام مخفف اساسآرآیها (SSRIs) برای شما مفید باشند، از جمله:
- • فلوکستین (پروزاک)
- • پاروکستین (Paxil)
- • سرترالین (Zoloft)
در عمل نشان داده شده است که این گروه از داروها به افسردگی ناشی از PMS کمک میکنند، اما برای همه جوابگو نیستند. اگر یک داروی ضدافسردگی SSRI را امتحان کرده و به شما کمک کند، بعید است سریع متوجه شوید. قبل از دیدن هرگونه سودمندی ممکن است ۳ تا ۴ هفته طول بکشد.
_ قرصهای ضدبارداری (قرصهای تنظیم کننده هورمون)
این قرص میتواند بیشتر از این که از بارداری جلوگیری کند، مفید باشد. بسیاری از زنان مبتلا به PMS هنگام مصرف قرصهای ضدبارداری علائم ناخوشایند کمتری دارند.
چرا؟ پاسخ به احتمال زیاد به دلیل واکنش بدن شما به قرصهای ضدبارداری است. وقتی آنها را مصرف میکنید، تخمکگذاری صورت نمیگیرد (هر ماه یک تخمک از تخمدان رها میشود). پزشکان فکر میکنند احتمالاً تخمکگذاری دلیل خفیفتر بودن علائم PMS است.
مصرف قرصهای ضدبارداری همچنین گرفتگی عضلات، سردرد یا سایر دردهای بدن را احتمالاً بهبود میبخشد و به نحوه تأثیر PMS بر خلق و خوی شما نیز کمک میکند.
منابع: