بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان,سوال و پاسخ

 

دیدن خون در ادرار باعث نگرانی شخص می‌شود. ادرار خونی که هماچوری (hematuria) نام دارد، همیشه مشکل جدی نیست، به عنوان مثال انجام ورزش شدید باعث ادرار خونی می‌شود.
همچنین مصرف برخی داروها مثل آسپیرین باعث مشاهده خون در ادرار می‌شود. اما برخی اوقات هم نشان‌دهنده یک مشکل جدی در بدن است.
گاهی وجود خون در ادرار قابل مشاهده توسط خود فرد است، ولی برخی اوقات فقط زیر میکروسکوپ قابل دیدن است و بعد از آزمایش ادرار توسط پزشک کشف می‌شود.

در هر صورت تعیین علت پیدایش خون در ادرار مهم است.

ادرار خونی در اثر ورزش معمولا بعد از یک یا دو روز برطرف می‌شود، ولی برخی علل ادرار خونی نیاز به درمان پزشکی دارند.

_ علائم ادرار خونی

علامت قابل مشاهده ادرار خونی، ادرار صورتی یا قرمز یا قهوه‌ای رنگ است که در اثر وجود گلبول‌های قرمز خون است. ادرار خونی معمولا دردی ندارد، ولی اگر لخته‌های خونی همراه با ادرار از بدن دفع شود می‌تواند درد هم ایجاد کند.

_ ۱۰ علت ادرار خونی

کلیه‌ها و سایر قسمت‌های دستگاه ادراری می‌توانند باعث نشت خون در ادرار شوند.

۱- عفونت مجرای ادراری

ورود میکروب (باکتری) به داخل بدن از طریق مجرای خروج ادرار و تکثیر آن‌ها در مثانه باعث ایجاد عفونت ادراری می‌شود. علائم عفونت ادراری شامل تکرر ادرار، درد و سوزش موقع ادرار کردن و بدبو شدن ادرار است. در برخی افراد بخصوص افراد مسن، تنها علامت عفونت ادراری، مشاهده میکروسکوپی خون در ادرار است.

۲- سنگ مثانه یا کلیه

املاح موجود در ادرار تغلیظ شده برخی اوقات رسوب می‌کنند و باعث تشکیل کریستال‌هایی در دیواره کلیه و مثانه می‌شوند. این کریستال‌ها با گذشت زمان به سنگ‌های کوچک و سختی تبدیل می‌شوند.

این سنگ‌ها اغلب باعث درد می‌شوند. سنگ کلیه یا مثانه باعث پیدایش خون در ادرار نیز می‌شود.

۳- عفونت کلیه

عفونت کلیه یا پیلونفریت، در اثر ورود باکتری به داخل کلیه از طریق جریان خون و یا بالا آمدن باکتری از طرف مثانه و از طریق میزنای به داخل کلیه است. علائم عفونت کلیه اغلب شبیه علائم عفونت مثانه است، گرچه عفونت کلیه، بیشتر باعث تب و درد پهلوها می‌شود.

۴- بزرگ شدن پروستات در مردان

غده پروستات در مردان اغلب بعد از سنین میان‌سالی بزرگ می‌شود و این امر طبیعی است. وقتی پروستات بزرگ می‌شود، روی میزنای ( لوله باریکی که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه می‌برد میزنای یا حالِب نام دارد. این مجرا از لگنچه منشأ گرفته و به مثانه ختم می‌شود.

مثانه نیز ادرار را از طریق لوله دیگری به نام میزراه (پیشاب‌راه) تخلیه می‌کند. میزنای در افراد بالغ معمولاً میان ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر درازا دارد. در جدار میزنای عضلات صاف دیده می‌شوند. انتهای حالب (پیوستگاه میزنای و مثانه) به صورت اسفنگتر یکطرفه عمل کرده در انسان سالم مانع ریفلاکس ادرار از مثانه به میزنای می‌شود. جدار حالب از سه لایه تشکیل شده است که شامل: ۱- در خارج بافت همبندی ۲- میانی بافت عضلانی ۳- داخلی لایهٔ مخاطی ). فشار وارد می‌کند و مسیر جریان ادرار را می بندد. علائم بزرگی پروستات شامل به سختی ادرار کردن، نیاز فوری به دفع ادرار، تکرر ادرار و مشاهده خون در ادرار (با چشم و یا میکروسکوپ) است. عفونت پروستات (پروستاتیت) هم این علائم را ایجاد می کند.
مشاهده خون در ادرار می تواند در اثر سرطان پیشرفته کلیه، مثانه و یا پروستات باشد

۵- بیماری‌های کلیه

گلومرونفریت (التهاب سیستم تصفیه کردن کلیه‌ها) باعث ادرار خونی (میکروسکوپی) می‌شود. گلومرونفریت می‌تواند در اثر یک بیماری سیستمیک مثل دیابت و یا به تنهایی اتفاق بیفتد.

گلومرونفریت می‌تواند در اثر یک عفونت ویروسی یا استرپتوکوکی، بیماری عروق خونی (واسکولیت) و مشکل ایمنی مثل نفروپاتی ایمونوگلوبولین A رخ دهد که همگی روی مویرگ‌هایی که خون را در کلیه‌ها تصفیه می‌کنند (گلومرولی) تأثیر می‌گذارند.

۶- سرطان

مشاهده خون در ادرار می‌تواند در اثر سرطان پیشرفته کلیه، مثانه و یا پروستات باشد. متأسفانه ممکن است در مراحل ابتدایی (شروع) این سرطان‌ها علامتی وجود نداشته باشد. در حالی‌که در مراحل ابتدایی و شروع سرطان، امکان درمان بیشتر است.

۷- اختلالات ارثی

کم‌خونی داسی شکل (کمبود ارثی هموگلوبین در گلبول قرمز خون) باعث پیدایش خون در ادرار می‌شود (قابل مشاهده با چشم و یا میکروسکوپ).

همچنین یک اختلال ارثی به نام سندرم آلپورت (alport) با تأثیر برروی غشای فیلتر کردن گلومرولی در کلیه‌ها باعث ادرار خونی می‌شود.

۸- آسیب کلیه

برخورد ضربه به کلیه‌ها در اثر تصادف و یا یک حرکت ورزشی، باعث پیدایش خون در ادرار می‌شود.

۹- داروها

داروهایی که باعث پیدایش خون آشکار در ادرار می‌شوند شامل آسپیرین، پنی‌سیلین، هپارین رقیق کننده خون و داروی ضدسرطان سیکلوفسفامید (سیتوکسان) است.

۱۰- ورزش شدید و سخت

هنوز علت دقیق ایجاد ادرار خونی در اثر ورزش معلوم نشده است. شاید در اثر آسیب مثانه، کم آبی بدن یا شکسته شدن گلبول‌های قرمز خونی باشد که در ورزش هوازی تند و ثابت رخ می‌دهد.

ورزشکاران دونده بیشتر دچار ادرار خونی می‌شوند، اگر چه هر ورزشکاری می‌تواند بعد از یک تمرین سخت ورزشی دچار ادرار خونی شود.

_ چه موقع نزد پزشک برویم؟

اگرچه بسیاری از علل ادرار خونی خطرناک نیستند، ولی به محض مشاهده خون در ادرار خود باید به پزشک مراجعه کنید تا علت آن را کشف کند.

به یاد داشته باشید مصرف برخی داروها مثل ملین‌ها (داروهای ضد یبوست) و برخی مواد غذایی مثل چغندر، توت‌های قرمز رنگ و ریواس باعث قرمز رنگ شدن ادرار می‌شوند.

تغییر رنگ ادرار در اثر داروها خوراکی‌ها و ورزش معمولا طی چند روز برطرف می‌شود.

ولی شما خودتان نمی‌توانید به‌طور دقیق بگویید علت قرمز رنگ شدن ادرار چیست، لذا باید به پزشک مراجعه کنید تا علت را تشخیص دهد.

تشخیص علت هماچوری

پزشک درباره علائم بیماری از شما سئوال می‌کند. سپس با تجویز آزمایش ادرار، ترکیبات موجود در آن را بررسی خواهد کرد.

علاوه بر آزمایش ادرار، آزمایش خون نیز اغلب برای بررسی مواد زائد موجود در خون مورد نیاز می‌باشد. در حقیقت آزمایش خون، عملکرد کلیه‌ها برای دفع مواد زائد را نشان خواهد داد.

_ سایر روش‌های تشخیصی عبارتند از:

– سی تی اسکن

سی تی اسکن که در واقع عکس‌برداری با اشعه X است، می‌تواند در تشخیص سنگ مثانه، کلیه، تومورها و سایر ناهنجاری‌های مثانه، کلیه‌ها، حالب‌ها و میزراه کمک کننده باشد.

– فراصوت کلیه

در تست فراصوت کلیه از امواج رادیویی برای داشتن تصویری از ساختار کلیه استفاده می‌شود.

– آی وی پی

این روش نیز، یک روش استفاده از اشعه X برای داشتن تصویر مجاری ادراری است که در آن از رنگ استفاده می‌شود.

– سیستوسکوپی

سیستوسکوپی در حقیقت آندوسکوپی مثانه است. در این تست از یک لوله نازک و کوچک که در سر آن دوربینی قرار گرفته است، استفاده می‌شود. این لوله از طریق میزراه به سمت مثانه هدایت می‌شود. در این روش ممکن است نمونه‌برداری از بافت مثانه نیز انجام شود. این نمونه برای بررسی ناهنجاری‌ها و سلول‌های سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

– نمونه‌برداری از بافت کلیه

در این روش به منظور تشخیص بیماری‌های کلیوی، یک نمونه کوچک از بافت کلیه برداشته شده و در آزمایشگاه توسط میکروسکوپ‌های تخصصی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

منبع: سایت تبیان