التهاب گوش یا عفونت گوش که به نام اوتیت (Otitis) شناخته می‌شود، یکی از بیماری‌های شایع گوش است.در صورت درگیری گوش میانی ما بیماری را التهاب گوش میانی و در صورت درگیری گوش خارجی (لاله گوش و کانال خارجی شنوایی) ما آن را التهاب گوش بیرونی می‌نامیم.

_ التهاب گوش میانی
التهاب گوش میانی (Otitis Media): در نوزادان و کودکان بیشتر دیده می‌شود. حدود ۱۰درصد اطفال زیر ۵ سال در یک سال دچار گوش‌درد خواهند شد.این بیماری به‌دنبال عفونت ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی بروز می‌کند، عفونت ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی باعث اختلال عملکرد شیپور استاش می‌شود و عفونت از طریق شیپور استاش بطرف گوش میانی پیشرفت می‌کند و باعث ایجاد بیماری التهاب گوش میانی می‌گردد.

التهاب گوش میانی به سه صورت دیده می‌شود : التهاب حاد، مزمن، و ترشح‌دار.

کودکان بزرگتر از گوش‌درد شاکی هستند. ممکن است علائم عفونت تنفسی فوقانی همراه را داشته یا نداشته باشد. در کودکان کوچکتر و نوزادان، والدین بیمار می‌گویند که فرزندشان بی‌قرار و بی خواب شده‌است، همراه با تب یا بدون آن احتمالاً نوزاد گوشش را می‌مالد و فشار می‌دهد.

پرده صماخ (تمپان) ملتهب است و ممکن‌ست تورم (بالژینگ) پیدا کرده باشد. پرده ممکن‌ست کدر یا مات (اپک) بوده کاهش تحرک پرده در پنوماتیک اتوسکوپی داشته باشیم. اوتیت مدیا ممکنست همراه با ترشح چرک (اتوره) باشد یا نباشد.

_ عامل التهاب گوش میانی

عامل بیماری‌زا استرپتوکوکوس پنومونی (۳۵٪)، پاتوژن باکتریایی غالب است. پاتوژن‌های رده دوم و سوم به ترتیب عبارتند از هموفیلوس آنفولانزا (۲۵٪) و موراکسلا کاتارالیس.

_ علایم عفونت گوش میانی

تب ولرز، درد شدید و ضرباندار در گوش به ویژه در شب ها، کاهش شنوایی و خروج ترشحات زرد یا متمایل به سیاه از گوش و پارگی پرده صماخ از علائم عفونت گوش میانی است.
عفونت گوش میانی می تواند از راه عفونت گلو به گوش راه یابد و یا از راه خون (در سرخک، مخملک، تیفوس و عفونت خون) و یا از طریق دستکاری مجرای گوش بیرونی توسط فرد رخ دهد.
لذا در صورت عفونت گلو و سینوزیت هر چه سریع تر آنها را درمان کنید، زیرا عفونت های گلو و سینوس ها توسط شیپور استاش به گوش میانی رفته و سبب عفونت حاد یا مزمن گوش می شوند.
عفونت گوش میانی نیز می تواند منشأ باکتریایی، ویروسی و یا قارچی داشته باشد.

_ درمان التهاب گوش میانی

هر چند ممکن است عامل بیماری ویروسی باشد ولی در اوتیت مدیای حاد لازم است قبل از این که پردهٔ صماخ پاره شود، پزشک آنتی‌بیوتیک مناسب را برای مریض تجویز کند. معمولاً به مدت ۱۰روز آنتی بیوتیک مانند آموکسی‌سیلین، کوتریموکسازول، اریترومایسین، کوآموکسی کلاو و سفالوسپورین‌های خوراکی مانند سفیکسیم تجویزمی شود.درد و تب را با استامینوفن یا ایبوپروفن کنترل می‌کنیم.

اگر چرک گوش میانی ادامه داشته باشد، پرده صماخ فرصت ترمیم و بسته شدن را پیدا نمی‌کند و در نتیجه فرد دچار عفونت مزمن گوش میانی می‌شود.

_ التهاب گوش خارجی

در التهاب گوش خارجی حرکات لاله گوش دردناک است و گاه خارش گوش داریم. علت این بیماری ممکن است عفونت، درماتیت و یا هر دو باشد. این بیماری بعد از استخر نیز مشاهده می‌شود.

عفونت گوش خارجی در افراد شناگر و کارگرانی که در کارگاه هایی کار می کنند که دارای براده های منتشر در هوا هستند، شایع تر است. علت عفونت گوش می تواند باکتریایی، ویروسی و یا قارچی باشد.

از آنجا که عفونت گوش خارجی در افراد شناگر شایع است، به آن بیماری گوش شناگر هم می‌گویند.

_ عامل التهاب گوش خارجی

باکتریها و قارچها علت شایع این بیماری هستند. در معاینه لاله گوش ممکن است متورم و کانال گوش تنگ باشد و دبری‌هایی درون کانال دیده می‌شود.

_ علایم التهاب گوش خارجی

شامل احساس درد گوش و یا اطراف مجرای گوش، تب، احساس ناخوشی، التهاب غدد لنفاوی اطراف گوش و اختلال شنوایی به صورت خفیف و خارش و سوزش گوش است.
افرادی که شنا می کنند و یا با وسیله ای مجرای گوش را تحریک می کنند، بیشتر در معرض خطر عفونت گوش خارجی هستند.

_ درمان التهاب گوش خارجی

برای درمان از قطره آنتی بیوتیک گوشی مانند قطره سیپروفلوکساسین یا قطره پلی میکسین استفاده می‌شود، در موارد شدید آنتی بیوتیک خوراکی هم به درمان افزوده می‌شود .علاوه بر آن محیط گوش باید اسیدی شود تا میکروارگانیسم نتواند رشد کند که برای این کار از قطره اسید استیک یک تا دو درصد یا قطره بوریک اسید در الکل استفاده می‌شود. در موارد شدیدتر از مکش ترشحات و مش استفاده می‌کنیم. خشک نگهداشتن محیط و استفاده از قطره کورتیکواستروئیدی در موارد قارچی و حساسیت کاربرد دارد.

_ تفاوت‌های التهاب گوش خارجی با التهاب گوش میانی

با وجود تشابه علایم این دو بیماری، درمان و برخورد با این دو بیماری، متفاوت می باشد. در التهاب گوش میانی، تجویز آنتی بیوتیک سیستمیک ضروری است و حتما باید بیمار درمان سیستمیک یا خوراکی یا تزریقی بگیرد، ولی در التهاب گوش خارجی، اصولا نیازی به درمان با آنتی بیوتیک سیستمیک نیست و به طور معمول سیر بیماری در التهاب گوش خارجی بهتر از التهاب گوش میانی می‌باشد.

کسانی که مبتلا به التهاب گوش میانی می‌‌شوند به طور معمول تب دارند، ولی در التهاب گوش خارجی به طور معمول تب وجود نداد، به عبارتی تب در التهاب گوش میانی شایع‌تر از گوش خارجی می‌باشد. در التهاب گوش میانی، در معاینه پرده صماخ توسط پزشک، هیچ گونه علایمی مشاهده نمی‌شود، ولی در التهاب گوش خارجی، پرده صماخ به طور معمول خوب است و در معاینه مجرای گوش، به طور معمول علایم عفونت نشان داده می‌شود.

در کسانی که التهاب گوش میانی دارند، دستکاری و حرکت دادن لاله گوش درد را زیاد یا کم نمی کند، ولی در کسانی که التهاب گوش خارجی دارند، هر گونه حرکت دادن و دستکاری در مجرای گوش، باعث ایجاد درد می‌شود.

_ التهاب گوش درونی

عفونت گوش درونی بیشتر مربوط می شود به اختلالات دهلیزی و حلزونی گوش داخلی همراه با اختلالات تعادل و شنوایی که بسیار تخصصی است.

_ پیشگیری از عفونت گوش خارجی و میانی

برای پیشگیری از عفونت گوش بیرونی، هنگام استفاده از وان و یا هنگام شنا کردن باید پنبه آغشته به وازلین و یا گوشی خاصی که در داروخانه ها موجود است، در داخل گوش قرار دهید.

از دستکاری داخل گوش که معمولا با چوب کبریت و یا گوش پاک کن صورت می‌گیرد، جدا بپرهیزید

در صورتی که علائمی مثل خارش یا سوزش در مجرای گوش مشاهده کردید و یا کاهش شنوایی داشتید، به پزشک متخصص مراجعه کنید.

_ روش‌های مفید و کاربردی برای تسکین درد گوش اشاره کرده است:

۱- مصرف مسکن‌ها: آکادمی پزشکان اطفال آمریکا مصرف مسکن‌هایی همچون ایبوپروفن و استامینوفن را برای کنترل درد مرتبط با عفونت گوش میانی توصیه می‌کند. مصرف این داروها همراه آنتی بیوتیک‌ها یا بدون آنها باید طبق دستورالعمل باشد.

۲- کمپرس آب گرم یا سرد: افراد اغلب از کیسه آب یخ یا گرم برای تسکین درد در تمام نقاط بدن استفاده می‌کنند که این روش برای درد گوش هم موثر است.

۳- چکاندن قطره‌های روغن داخل گوش: باور عمومی وجود دارد که روغن موجب تسکین درد گوش می‌شود هرچند شواهد علمی تایید کننده آن نیست اما ریختن قطره‌های روغن گرم داخل گوش خطرزا نیست و تا حدودی می‌تواند موثر باشد.

۴- پرت کردن حواس کودک: در صورتی که کودک دچار درد گوش باشد می‌توان با مشغول ساختن او به کارهای دیگر از جمله تماشای فیلم مورد علاقه یا خواندن کتاب ذهن او را از درد گوش دور کرد تا دارو تاثیر درمانی خود را بگذارد.

۵- استفاده از قطره‌های درمانی طبیعی: این قطره‌ها حاوی عصاره‌های گیاهی زیتون است و به عنوان شیوه سنتی درمانی قابل استفاده است.

۶- روشن کایروپرکتیک: در این روش که طب فیزیکی به حساب می‌آید از دست‌ها برای تسکین درد کمک گرفته می‌شود و می‌توان از آن در درمان گوش درد و کمردرد بهره برد.

منبع: سایت تبیان