خلط نشانه چیست و دلایل ایجاد خلط چیست؟
به گزارش سایت medicalnewstoday.com
خلط چیست؟
خلط زمانی ایجاد می‌شود که ریه‌های فرد، بیمار یا آسیب‌دیده باشد. خلط بزاق نیست اما موکوس ضخیم شده (گاهی اوقات به نام چرک نیز شناخته می‌شود) است که از ریه‌ها با سرفه خارج می‌شود. بدن برای حفظ رطوبت بافت‌های نازک و ظریف دستگاه تنفسی موکوس تولید می‌کند، ذرات کوچک خارجی که ممکن است خطرناک باشند، در موکوس تولید شده به دام می‌افتند و از ریه به بیرون دفع می‌شوند. گاهی اوقات، مانند زمانی که یک عفونت در ریه وجود دارد، موکوس بیش از حد تولید می‌شود و بدن با سرفه تلاش می‌کند این خلط فراوان را دفع کند.
خلط در پی آسیب به ریه‌های فرد ایجاد می‌شود. خلط بزاق نیست بلکه موکوس ضخیم شده‌ای است که از ریه‌ها با سرفه خارج می‌شود.
تست کشت خلط چیست؟
هنگام مراجعه به متخصص ریه، ممکن است آزمایش کشت خلط لازم شود. این تست برای تشخیص پنومونی باکتریایی یا برونشیت استفاده می‌شود. همچنین برای بررسی کارآیی و موثر بودن روند درمانی یک بیماری خاص نیز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. آزمون کشت خلط با رنگ‌آمیزی گرم، برای شناسایی باکتری عامل عفونت، انجام می‌شود.
اگر رنگ‌آمیزی گرم قادر به تشخیص باکتری‌های عامل عفونت نباشد، آزمایش‌های تخصصی شامل: اسمیر AFB و کشت برای تشخیص سل و عفونت مایکوباکتریوم غیرسلی، کشت قارچی یا کشت لژیونلا، ممکن است انجام شود.
- نمونه خلط معمولا در صبح اول وقت جمع‌آوری می‌شود.
- بسته به نوع عفونت، ممکن است سه نمونه یا بیشتر در روزهای آتی گرفته شود.
- قبل از نمونه‌گیری خلط، فرد باید مسواک بزند و دهان خود را کاملا با آب بشوید و از ۱ تا ۲ ساعت قبل، غذا نخورد.
- هنگام نمونه‌گیری از ریه‌ها، معمولا از فرد خواسته می‌شود سرفه‌ی عمیق کند.
- اگر کسی نمی‌تواند با سرفه کردن خلط‌ها را خارج کند، استفاده از استنشاق محلول استریل سالین (نمکی)، استنشاق محلول استریل گلیسیرین و یا استنشاق بخار، باعث شل شدن خلط‌های موجود در ریه‌ها و خروج راحت تر خلط می‌شود.
- علاوه بر آزمایش کشت خلط، یک آزمایش خون برای بررسی دیگر علائم بیماری، توسط پزشک درخواست می‌شود.
دلایل خلط چیست؟
دلایل مختلفی برای تولید خلط بیش از حد وجود دارد. در زیر لیستی از برخی از این علل همراه با نحوه بروز خلط آورده شده است:
سیگار کشیدن:
در سیگاری‌ها، موکوس تولیدی در ریه‌ها، موجب «سرفه سیگاری‌ها» می‌شود. خلط تولید شده ممکن است سبز، زرد و یا خونی باشد.
آسم:
افراد مبتلا به آسم دارای راه‌های هوایی حساس به آلرژن‌ها، آلودگی محیط زیست و عفونت‌های تنفسی هستند. این حساسیت می‌تواند منجر به ایجاد التهاب در راه‌های هوایی و افزایش تولید موکوس شود.
فیبروز کیستیک:
فیبروز کیستیک یک بیماری ارثی است که توسط یک ژن معیوب ایجاد می‌شود. در این بیماری راه‌های هوایی کوچک به وسیله موکوس ضخیم مسدود می‌شوند که باعث مشکلات تنفسی می‌شود. مخاط ضخیم در فیبروز کیستیک یک محیط ایده‌آل برای رشد باکتری‌ها می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به فیبروز کیستیک دچار عفونت باکتریایی مزمن ریه می‌شوند.
عفونت‌های دستگاه تنفسی(RTI):
خلط با رنگ متفاوت از بزاق ممکن است نشانه ای از عفونت‌های دستگاه تنفسی پایینی باشد. در عفونت‌های دستگاه تنفسی باکتریایی، خلط ممکن است قوام ضخیم و بوی ناخوشایند داشته باشد. به عنوان یک قاعده‌ی کلی، در مراحل اولیه یک بیماری عفونی خلط سبز تیره است و به تدریج با بهبود عفونت رنگ خلط روشن‌تر می‌شود. حضور آنزیمی به نام میلوپروکسیداز در طی عفونت، باعث رنگ سبز خلط می‌شود. برخی از عفونت ممکن است باعث تغییر رنگ خلط به رنگ‌های زرد، خاکستری و یا رنگ زنگ‌زدگی، شوند.
در مراحل اولیه یک بیماری عفونی خلط سبز تیره است و به تدریج با بهبود عفونت رنگ خلط روشن‌تر می‌شود.
عفونت‌های شایع دستگاه تنفسی:
-
کرونا:
خلط به خصوص در افرادی که با ویروس کویید-۱۹ درگیری ریوی دارند گزارش شده است. اما به عنوان یک نشانه ی ثابت و تکراری از کرونا شناخته نمی‌شود. اگر کرونا دارید؛ تنگی‌نفس و سرفه و تب به همراه سنگینی قفسه سینه دارید الزاما باید عکسی از ریه شما تهیه شود. اگر خلط خونی را نیز تجربه می کنید باید با پزشک ریه مشورت کنید.
علائم اصلی کرونا:
- تب؛
- سرفه؛
- تنگی‌نفس؛
- بدن درد و خستگی؛
- علائم گوارشی ( در برخی موارد)؛
- کاهش بویایی و چشایی (در برخی موارد).
آنفولانزا:
آنفولانزا ممکن است باعث ایجاد خلط سبز شود.
علائم اصلی آنفوالانزا عبارتند از:
- درجه حرارت بالا، ۱۰۰.۴ درجه فارنهایت یا بالاتر؛
- خستگی؛
- ضعف؛
- سردرد؛
- درد در کل بدن؛
- سرفه؛
- علائم شبیه سرماخوردگی مانند، انسداد بینی و یا آبریزش بینی، عطسه و گلودرد.
درمان آنفولانزا شامل:
- استراحت در منزل؛
- نوشیدن مقدار زیادی آب و گرم نگه داشتن بدن؛
- مصرف داروهای ضددرد در آنفولانزا مفید خواهد بود و بیشتر افراد در عرض یک هفته احساس بهتر شدن و بهبودی می‌کنند.
- مصرف داروهای ضدویروسی مانند اسلتامیر، طی ۲ روز اول از شروع بیماری، می تواند مدت زمان بیماری را ۱-۲ روز کاهش دهد.
- حتی مصرف دیر هنگام داروهای ضدویروسی طی عفونت نیز می‌تواند سودمند باشد، به خصوص اگر فرد بسیار بیمار است و یا دارای خطر بالایی برای ایجاد عوارض است.
برونشیت:
برونشیت عفونت راه‌های اصلی ریه است. در برونشیت، برونش ملتهب می‌شود و موکوس بیشتری تولید می‌کند. افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند خلط زرد خاکستری یا سبز رنگ، داشته باشند. برونشیت یک بیماری ریه است که می‌تواند حاد یا مزمن باشد. برونشیت حاد ۳ هفته طول می‌کشد. برونشیت مزمن به عنوان یک سرفه روزانه که باعث تولید خلط می‌شود و به مدت حداقل ۳ ماه طول می‌کشد و برای دو سال متوالی رخ می‌دهد، تعریف شده است. برونشیت نشانه‌ای از سایر بیماری‌های ریوی، از جمله آمفیزم و بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) است. اکثر موارد برونشیت حاد با استفاده از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) و نوشیدن مقدار زیادی مایعات درمان می‌شود.
ذات‌الریه:
سرفه‌ای که باعث تولید خلط زرد، سبز، قهوه‌ای یا خونی شود، ممکن است نشانه‌ای از پنومونی یا ذات الریه باشد که یک عفونت باکتریایی است که منجر به تورم بافت ریه‌ها می‌شود. اگر فکر می‌کنید که مبتلا به پنومونی شده‌اید، به پزشک مراجعه کنید.
سایر علائم رایج عبارتند از:
- اشکال در تنفس؛
- ضربان قلب سریع؛
- تب؛
- احساس ناخوشی؛
- عرق کردن و لرزیدن؛
- از دست دادن اشتها.
سل (TB):
سل یک بیماری جدی است اما می‌تواند با یک دوره ۶ ماهه آنتی‌بیوتیک درمان شود. اگر چه سل یک عفونت باکتریایی است که عمدتا بر ریه‌ها اثر می‌گذارد، اما می‌تواند بر غدد، استخوان‌ها و سیستم عصبی قسمت فوقانی بدن نیز تاثیر بگذارد. سل یا توبرکلوز منجر به تولید خلط سبز یا خونی می‌شود.
سایر علائم سل عبارتند از:
- کاهش وزن؛
- عرق شبانه؛
- تب؛
- خستگی؛
- از دست دادن اشتها؛
- تورم در گردن.
درمان خلط
درمان دارویی:
-
-
- شربت‌های خلط آور مانند گایافنزین؛
- داروهای ضدسرفه؛
- آنتی‌بیوتیک: برای مثال در درمان پنومونی و سل آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنیم.
- استروئید: برای درمان بیماری‌های التهابی استفاده می‌شود.
-
درمان‌های خانگی:
-
-
- مرطوب نگه داشتن هوا و بخار درمانی (بخور)؛
- نوشیدن آب زیاد به خصوص آب گرم برای حفظ رطوبت بدن؛
- استفاده از لیمو، زنجبیل، فلفل سیاه، سیر، ریشه‌ی شیرین‌بیان، نعنا، پیاز، سرکه سیب و عسل؛
- غرغره‌ی آب نمک؛
- روغن اکالیپتوس: مقداری روغن اکالیپتوس را با روغن‌های رقیق‌کننده مانند روغن نارگیل مخلوط کرده و در ناحیه قفسه بمالید.
- کمپرس گرم.
-
چه مواقعی برای درمان خلط به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت وجود ظن به داشتن سل، باید به پزشک ریه مراجعه کنید و درمان شوید. اگر کسی فکر می‌کند که ممکن است ذات‌الریه یا پنومونی داشته باشد، باید با پزشک صحبت کند. تشخیص ذات‌الریه به علت داشتن علائم مشترک با سایر عفونت‌های معمول دستگاه تنفسی، می تواند مشکل باشد. پنومونی خفیف را می‌توان در خانه با آنتی‌بیوتیک، استراحت و مصرف مقدار زیادی مایعات درمان کرد. اکثر عفونت‌های دستگاه تنفسی دیگر با گذشتن دوره بیماری، بهبود می‌یابند.
پزشکان مصرف مسکن‌ها، مایعات زیادی و استراحت را، توصیه می‌کنند. تب بالا تر از ۳۸ درجه سانتی‌گراد برای بیش از ۳ روز، ممکن است نشانه‌ای از ذات‌الریه باشد، بنابراین مهم است که به دکتر مراجعه کنید.
در صورت بروز علائمی مانند: سرفه خلطی به همراه رگه‌های خون، افزایش سرعت تنفس، توسعه درد قفسه سینه و یا گیجی و سردرگمی، باید به دکتر مراجعه کنید. موارد بالا برای کسی که دارای بیماری قلبی یا ریوی است و دوره‌های مکرر برونشیت را تجربه کرده، نیز صادق است.
منابع:
مرسی بابت اطلاعات مفیدتون