مقایسه سی‌تی اسکن قفسه سینه و آزمون RT-PCR در تشخیص بیماری کرونا ویروس (COVID-19)
بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان , کرونا ویروس, اخبار پزشکی
سی تی اسکن قفسه سینه یک عامل مهم در شناسایی بیماران مبتلا به کرونا ویروس (COVID-19) است. سی تی اسکن به اندازه تست‌های رونویسی ژنتیکی (RT-PCR) که به عنوان مرجع تشخیص کرونا شناخته شده‌اند، در شناسایی کرونا ویروس نقش دارد.
در مطالعه‌ای که محققان چینی بر روی ۱۰۱۴ بیمار مشکوک به کرونا ویروس انجام دادند، مشخص شد که حساسیت سی‌تی اسکن در تشخیص بیماری کرونا، ۹۷ درصد بوده است. سی‌تی اسکن همچنین در ۷۵ درصد مواردی که تست RT-PCR فرد مشکوک به کرونا منفی بوده است، مثبت گزارش شده است.
کرونا ویروس چیست و الگوی انتشار آن چگونه است؟
کرونا ویروس‌ها (Coronaviruses) خانواده بزرگی از ویروس‌ها هستند. این ویروس‌ها اولین بار در سال ۱۹۶۰ کشف شدند و مطالعه بر روی آن‌ها تا اواسط دهه ۱۹۸۰ ادامه پیدا کرد. تاکنون هفت نمونه از این ویروس‌ها در جهان شناخته شده است. آخرین ورژن کرونا ویروس‌ها، دسامبر ۲۰۱۹ در شهر ووهان (Wuhan) چین در نمونه‌های انسانی شیوع پیدا کرد.
از دسامبر سال ۲۰۱۹، مواردی از «ذات‌الریه ویروسی ناشناخته» مربوط به یک بازار عمده‌فروشی غذاهای دریایی در شهر ووهان چین گزارش شد. گمان می‌رفت که کرونا ویروس جدید از خفاش نشات گرفته است. این بیماری تنها در عرض ۲ ماه از شهر ووهان به کل چین و ۳۳ کشور دیگر انتشار یافت. علائم این ویروس مشابه سرماخوردگی و آنفولانزا است و اغلب بیماران دچار سرفه‌های خشک می‌شوند. برای اطلاع کامل از روند شیوع کرونا ویروس، به مطلب «علائم ویروس کرونا چیست و راه‌های پیشگیری، تشخیص و درمان آن کدام است» مراجعه فرمایید.
تا بامداد ۲۴ فوریه ۲۰۲۰، تعداد ۷۷۶۵۶ بیمار در چین به کرونا مبتلا شدند که از این تعداد، ۹۱۲۶ نفر بدحال بودند و ۲۶۶۳ مورد فوت کردند. آمار مبتلایان سایر کشورها حدود ۲۳۰۹ مورد بود که تا تاریخ مورد نظر تنها ۳۳ نفر از آن‌ها فوت کرده بودند. پنج کشور عمده که دچار موج کرونا شدند شامل ژاپن، کره، ایتالیا، سنگاپور و ایران بودند. طبق اخبار سازمان بهداشت جهانی تا تاریخ ۶ فوریه ۲۰۲۰ مصادف با ۱۶ بهمن ۱۳۹۸، ویروس COVID-19 هنوز به مرحله همه‌گیری جهانی نرسیده بود.
کرونا ویروس چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص زودهنگام بیماری و ایزوله سریع افراد بیمار از سالم، از اهمیت بالایی برخوردار است. طبق آخرین گاید لاین تشخیص و درمان پنومونی ناشی از ۲۰۱۹-nCoV که توسط دولتمردان چین منتشر شده است، تشخیص COVID-19 باید با فرایند RT-PCR یا توالی ژنوم برای قسمت‌های تنفسی یا خون انجام گیرد و نتایج این آزمون تعیین‌کننده بستری بیمار در بیمارستان است.
با این حال محدودیت‌هایی نظیر جمع‌آوری نمونه‌های صحیح، انتقال آن‌ها به آزمایشگاه و کیفیت و کارایی کیت‌های آزمایشی بر نتایج اولیه آزمون RT-PCR، حدود ۳۰ تا ۶۰ درصد تاثیرگذار است. در موارد اورژانسی، حساسیت پایین RT-PCR در بیماران مبتلا به COVID-19 ممکن است باعث عدم شناخت کافی بیماری شود و در نتیجه درمان در زمان مناسب انجام نگیرد. این بیماران موجب گسترش عفونت در جمعیت می‌شوند.
سی‌تی اسکن قفسه سینه به عنوان ابزار تصویربرداری رایج برای تشخیص پنومونی به کار می‌رود. سرعت ایجاد تصاویر با کیفیت از قفسه سینه، در سی تی اسکن بالا است و رادیولوژیست‌ها می‌توانند بیماری‌های مرتبط با ریه را به سرعت تشخیص دهند. همان‌طور که اخیرا گزارش شده است، سی‌تی اسکن قفسه سینه ویژگی‌های رادیولوژیکی رایج در بیماران مبتلا به COVID-19 را مشخص می‌کند. این ویژگی‌ها شامل نقاط توده‌ای تار (ground-glass opacity)، لکه‌های چند کانونی (multifocal patchy consolidation) و تغییرات بینابینی با توزیع محیطی (interstitial changes with peripheral distribution) است.
سی‌تی اسکن قفسه سینه ناهنجاری‌های ریوی را حتی در بیماران COVID-19 که نتیجه RT-PCR آن‌ها منفی بود نیز نشان می‌داد.
آیا سی تی اسکن قادر به تشخیص کرونا ویروس است؟
ارزش تشخیصی CT اسکن قفسه سینه در مقایسه با تست RT-PCR، در مطالعه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه در بیمارستان Tongji شهر ووهان چین در طی دو ماه از تاریخ ۶ ژانویه تا ۶ فوریه ۲۰۲۰ انجام شد. نتایج این آزمون در تاریخ ۲۶ فوریه ۲۰۲۰ در ژورنال معتبر انجمن رادیولوژی امریکا (RSNA) به چاپ رسید.
در این مطالعه تصاویر سی تی اسکن و نتایج آزمون RT-PCR 1014 بیمار مشکوک به کرونا در رنج سنی حدود ۵۱ سال (۱۵±۵۱) مورد بررسی قرار گرفت. حدود ۴۶% از این بیماران را مردان و ۵۴% از آن‌ها را زنان تشکیل می‌دادند. این بیماران تحت هر دو آزمون RT-PCR از ناحیه انتهای حلق و سی تی اسکن قفسه سینه قرار گرفتند.
نتایج تست‌های RT-PCR در سیستم اطلاعات بیمارستان (HIS) ثبت شد. آزمون RT-PCR با کیت Taq-Man One-Step از کمپانی بیوتکنولوژی Huirui یا BioGerm مورد استفاده قرار گرفت. کیت هر دو کمپانی توسط اداره غذا و دارو چین تایید شده است.
در این مطالعه برای بیماران چندین آزمون RT-PCR انجام شد تا نتایج تست آن‌ها بعد از ۳ روز با نتایج تست اولیه مقایسه شود. تست‌های تکرارشونده پس از ۳ روز برای آنالیز در کنار تصاویر سی تی اسکن قفسه سینه تحلیل شدند.
در بیمارانی که RT-PCR آن‌ها به صورت متوالی، چندین بار تکرار شد، شناسایی COVID-19 با نتیجه مثبت تست نوکلوئیک اسید انجام گرفت. در صورتی که بیمار سی تی اسکن‌های متعددی داشت، جدیدترین اسکن وی که از تاریخ آن ۷ روز یا کمتر گذشته بود، در نظر گرفته شد. در این مطالعه بیمارانی که فاصله زمانی بین سی تی اسکن قفسه سینه آن‌ها با تست RT-PCR بیشتر از ۷ روز بود، از مطالعه حذف شدند.
مقایسه نتایج سی‌تی اسکن قفسه سینه و تست‌های آزمایشگاهی در تشخیص کرونا
از ۱۰۱۴ بیمار مشکوک به کرونا، نتایج ۶۰۱ بیمار (۵۹ درصد)، RT-PCR مثبت گزارش شد و ۸۸۸ مورد از ۱۰۱۴ بیمار (۸۸ درصد) دارای نتیجه مثبت کرونا در سی‌تی اسکن قفسه سینه بودند. دقت و حساسیت آزمون سی تی اسکن در تشخیص کرونا ویروس COVID-19، بر اساس یافته‌های مثبت RT-PCR حدود ۹۷ درصد گزارش شد.
با استناد به نتایج آزمون RT-PCR به عنوان رفرنس تشخیص کرونا، حساسیت تصویربرداری سی تی اسکن قفسه سینه برای COVID-19 حدود ۹۷ درصد (معادل ۵۸۰ بیمار از ۶۰۱ نفر) گزارش شد. در بیماران با RT-PCR منفی و سی تی اسکن مثبت، در ۴۸ درصد موارد (معادل ۱۴۷ بیمار از ۳۰۸ نفر) بیماران به عنوان کیس‌های کرونا و در ۳۳ درصد موارد (معادل ۱۰۳ نفر از ۳۰۸ نفر) به عنوان کیس‌هایی که احتمالا به کرونا مبتلا بودند، در نظر گرفته شدند.
با تجزیه و تحلیل تست‌های سریالی RT-PCR و سی تی اسکن‌ها، در ۶۰ الی ۹۳ درصد از موارد، بیماران با نتیجه مثبت سی تی اسکن قفسه سینه قبل از بررسی نتایج RT-PCR به عنوان بیماران مبتلا به COVID-19 در نظر گرفته شدند. در ۴۲ درصد از بیماران، قبل از اینکه نتیجه RT-PCR منفی شود، بهبودی در پیگیری سی تی اسکن قفسه سینه مشاهده شد.
سی تی اسکن قفسه سینه در مقایسه با واکنش زنجیره پلیمراز از رونویسی معکوس ژنوم (RT-PCR)، حساسیت بالاتری در تشخیص COVID-19 در اپیدمی چین داشته است.
منابع:
*مطالب مرتبط:
_پیشگیری از ویروس کرونا
_در صورت شیوع ویروس کرونا باید ماسک بزنید.
_به گفته دولت چین؛ دوره نهفتگی کرونا ویروس تا ۲۷ روز ممکن است طول بکشد
_ ویروس کرونا با بدن ما چه می‌کند؟