دانشمندان خبر از ابداع لیزر جدیدی داده‌اند که می‌تواند سلول‌های سرطانی در خون را پیدا و نابود کند
بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان. , شیرین کریمی, اخبار پزشکی
به گزارش سایت live Science که در تاریخ ۲۹ ژوئن ۲۰۱۹ منتشر کرده است.
نویسنده: یاسمین ساپلاک اوغلو ( Yasemin Saplakoglu )
سلول‌های سرطانی می‌توانند از راه خون در سایر قسمت‌های بدن منتشر بشوند. اکنون محققان نوع جدیدی از لیزر ابداع کرده‌اند که می‌تواند از خارج از پوست بدن آن سلول‌های توموری را پیدا و نابود کند.
محققان در تاریخ ۱۲ ژوئن ۲۰۱۹ در ژورنال پزشکی ترجمان علم (Science Translational Medicine) گزارش دادند که حساسیت این لیزر تا بیش از ۱۰۰۰ برابر بیشتر از روش‌های فعلی برای یافتن سلول‌های تومور در خون است هرچند هنوز ممکن است این لیزر تا تبدیل شدن به ابزار تشخیصی تجاری راه دوری داشته باشد.
ولادیمیر ژاروف، نویسنده و مدیر مرکز نانوپزشکی در دانشگاه علوم پزشکی آرکانزاس می‌گوید: پزشکان به طور معمول برای آزمایش گستردگی سرطان نمونه‌های خون می‌گیرند، اما حتی اگر این سلول‌ها در نمونۀ خونی موجود باشند و بخصوص اگر بیمار در مراحل اول سرطان باشد اغلب آزمایشات در یافتن سلول‌های سرطانی ناموفق هستند.
ژاروف می‌افزاید: اگر آزمایشات مثبت باشند به طور معمول به این معناست که غلظت بالایی از سلول‌های توموری گردش‌کننده در خون وجود دارد؛ در این حالت به احتمال زیاد سرطان به طور گسترده در سایر اعضای بدن منتشر شده است و اغلب «برای درمان مؤثر بیمار خیلی دیر شده است.»
ژاروف و گروه تحقیقاتی‌اش سال‌ها پیش این ایدۀ جایگزین روش غیرتهاجمی برای آزمایش مقادیر زیادی از خون با حساسیت بالاتر مطرح کردند. آنها مسیر همیشگی را در پیش گرفتند، در آزمایشگاه آزمایشات را انجام دادند، سپس بر روی حیوانات و اخیراً این آزمایش را وارد آزمایش‌های کلینیکی انسان‌ها کرده‌اند.
این تکنولوژی جدید سایتوفون (Cytophone) نام دارد، سایتوفون از پالس‌های نور لیزر بر روی سطح خارجی پوست برای گرم کردن سلول‌های موجود در خون استفاده می‌کند. اما لیزر فقط به سلول‌های ملانوما (سرطانی) حرارت می‌رساند –نه سلول‌های سالم- زیرا سلول‌های ملانوما نوعی رنگ‌دانه‌های تیره به نام ملانین در خود دارند که نور را به خود جذب می‌کنند. سپس تکنولوژی سایتوفون برای تشخیص امواج ریز و بسیار کوچکی که با این حرارت بیرون می‌آیند از تکنیک اولتراسوند (فراصوت) استفاده می‌کند.
محققان این تکنولوژی را بر روی ۲۸ بیمار که پوست روشن داشتند و به ملانوما مبتلا بودند و همچنین بر روی ۱۹ داوطلب سالم که به ملانوما مبتلا نبودند آزمایش کرده‌اند. محققان لیزر را بر روی دست‌های بیماران تاباندند و دریافتند که این تکنولوژی می‌تواند در عرض ده ثانیه تا ۶۰ دقیقه سلول‌های سرطانی گردش‌کننده در خون را در ۲۷ نفر از ۲۸ داوطلب تشخیص دهد.
پیدا کردن و نابودن کردن سلول‌های سرطانی
محققان می‌گویند این ابزار هیچ اثر مثبت‌کاذبی بر روی داوطلبان سالم نداشته است و موجب نگرانی برای در خطر افتادن ایمنی سلامتی یا عوارض جانبی نشده است. ژاروف می‌گوید ملانین رنگ‌دانه‌ای است که به طور معمول در پوست وجود دارد اما سلول‌های پوستی آسیب نمی‌بینند. با اینکه پوست به طور طبیعی ملانین تولید می‌کند اما این تکنیک لیزری به آن سلول‌ها آسیب نمی‌رساند. از آنجایی که نور لیزر یک منطقۀ نسبتاً بزرگ از پوست را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به اندازۀ کافی بر روی پوست فرد تمرکز نمی‌کند تا به آن آسیب برساند و این در حالی است که انرژی لیزر بیشتر بر روی رگ‌های خونی و سلول‌های سرطانی گردش‌کننده در خون متمرکز است.
همچنین گروه تحقیقاتی به طور غیرمنتظره‌ای دریافت که پس از انجام این آزمایش بیماران سرطانی تعداد کمتری سلول سرطانی گردش‌کننده در خون دارند. ژاروف می‌گوید «ما از انرژی نسبتاً پایین استفاده کردیم» با هدف اولیۀ تشخیص سرطان و نه درمان آن. با وجود این به نظر می‌رسد که حتی آن انرژی کم پرتو لیزری قادر است سلول‌های سرطانی را نابود کند.
به گفتۀ ژاروف روش کار این تکنولوژی به این صورت است که همان‌طور که ملانین حرارت را جذب می‌کند آب اطراف ملانین در درون سلول‌ها رفته رفته تبخیر می‌شود و حبابی را اطراف ملانین تولید می‌کند که منبسط می‌شود و بعد این حباب می‌ترکد و به طور خودکار سلول را نابود می‌کند.
ژاروف می‌گوید: «هدف ما نابودی این سلول‌هاست و می‌توانیم از متاستاز سرطان یا گسترش سلول‌های سرطانی در بدن جلوگیری کنیم.» اما او امید دارد که تحقیقات بیشتری به منظور بهینه‌سازی این ابزار صورت بگیرد تا بتواند سلول‌های سرطانی بیشتری را از بین ببرد و همچنان برای سایر سلول‌ها بی‌ضرر باشد.
محققان هنوز این تکنیک را بر روی افرادی که پوست تیره و سطوح بالای ملانین دارند آزمایش نکرده‌اند. با وجود این درصد بسیار کمی از آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار به ملانوما مبتلا می‌شوند.
این گروه تحقیقاتی امید دارند تکنولوژی سایتوفون را گسترش بدهند تا بتواند علاوه بر یافتن و نابودی سلول‌های سرطانی گردشی ملانوما به سایر سرطان‌ها نیز کمک کند. در سایر سرطان‌ها سلول‌های سرطانی ملانین ندارند، از این رو برای تشخیص آنها محققان ابتدا باید نشان‌گرهای مخصوص یا مولکول‌هایی که به سلول‌های سرطانی متصل می‌شوند را به بیماران تزریق کنند تا بتوانند آنها را با لیزر مورد هدف قرار دهند. آنها تا کنون نشان داده‌اند که این تکنولوژی می‌تواند بر روی سلول‌های سرطان پستان در انسان در آزمایشگاه مؤثر واقع شود.
منبع: livescience.com