دارونامه؛ آشنایی با داروی فلووکسامین
افسردگی و وسواس عموماً بدون علت مشخصی در افراد بروز میکنند یا در اثر مشکلات ارتباطی،ضربه ی روحی یا یک بیماری رخ میدهد.در برخی موارد زمینهی بروز این اختلالات ژنتیکی میباشد.
سلولهای مغزی که نورون نامیده میشوند، مواد شیمیایی مختلفی را جهت ارتباط با سایر نورونها ترشح میکنند.این یعنی یک سری تکانه الکتریکی بین نورونها مسئول کارکردهای بخشهای مختلف مغز میباشند.
سروتونین یکی از این مواد شیمیایی است که در مغز تولید میشود .زمانی که سروتونین از نورون ترشح میگردد،منجر به تحریک سایر نورونها میشود،سپس توسط پمپهایی به سلولهای مغزی باز میگردد و بازیابی میشود. فلووکسامین متعلق به خانوادهی داروهای ضدافسردگی مهارکنندهی پمپ جمع کنندهی سروتونین (SSRIs)میباشد که در درمان افسردگی یا وسواس تجویز میشوند.
داروهای مهار کنندهی پمپ جمع کنندهی سروتونین (داروهای SSRIs )که فلووکسامین یکی از آنها میباشد ،سطح سروتونین را در فضای بین نورونها افزایش میدهند. این کار کمک به برطرفسازی علائم افسردگی و حملات ترس و بسیاری از اختلالات دیگر مربوط به خلق و خو در برخی از افراد میشود.
پیش از شروع مصرف فلووکسامین
_در صورت بارداری ،اقدام به بارداری یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید.
-در صورت سابقه مشکلات کبدی ،کلیوی،قلبی(ضربان قلب نامنظم)،صرع،دیابت نوع ۲،مشکلات چشمی(مانند گلوکوم یا آب سیاه)،مشکلات خونی(خون ریزی)،تغییر خلق و خوی شدید (سرخوشی ناگهانی) حتما پزشک خود را مطلع سازید.
_اگر همزمان با تجویز این دارو تحت درمان با جریان الکتریکی قرار دارید (شوک درمانی) به پزشک خود اعلام نمایید.
_در صورت سابقه ی هرگونه حساسیت دارویی پزشک خود را مطلع کنید.
_در صورتی که در دو هفته ی اخیر داروهای ضد افسردگی از گروه مهار کننده ی مونو آمین اکسیداز (مانند سلژیلین، راسلژیلین، ترانیل سیپرامین و…) مصرف می کرده اید، حتما به پزشک خود یادآوری نمایید.
-درصورت سابقه ی خونریزی معده یا زخم دوازدهه به پزشک خود اطلاع دهید.
-از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید.(خصوصا دارو های قلبی، ضد صرع، آنتی بیوتیک ها و ضد قارچ ها و داروهای آرامبخش)
فلووکسامین (به انگلیسی: Fluvoxamine)
رده درمانی: مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین SSRI ضدافسردگی
اشکال دارویی: قرص ۵۰, ۱۰۰ میلیگرم
موارد مصرف: فلووکسامین یک داروی ضد افسردگی از گروه مهارکنندههای بازجذب سروتونین است که بیشتر برای درمان اختلال وسواسی اجباری استفاده میشود.
فلووکسامین یکی از اولین داروهای موسوم به اساسآرآی است که در سال ۱۹۸۴ در کشور سوئیس وارد بازار شد. این دارو از ۱۹۹۴ در آمریکا و از ۱۹۹۹ در ژاپن مصرف میشود.
فلووکسامین اولین داروئی است که اداره مواد غذائی و داروئی ایالات متحده آمریکا آن را برای درمان اختلال وسواسی جبری کودکان تأیید کردهاست (۱۹۹۷).
فلووکسامین برخلاف دیگر داروهای گروه خود تأثیر مهاری بر ایزوآنزیم CYP۱A۲ دارد و ممکن است با کلوزاپین، تئوفیلین و پروپرانول تداخل نشان دهد.
مکانیسم اثر فلووکسامین
فلووکسامین با مهار اختصاصی باز جذب سروتونین موجب افزایش انتقال سروتونرژیک میشود. ولی تأثیر بر فعالیتهای دوپامینرژیک و نورآدرنرژیک ندارد. این دارو باعث مهار آنزیم سیتوکروم (۲D6 . 2C9 . 3A4 . 1A2 ) P450 میشود.
فارماکوکینتیک فلووکسامین
این دارو به خوبی جذب میشود و فراهمی زیستی آن ۵۰% ( به دلیل اثر اولین عبور) میباشد.این دارو دارای متابولیسم کبدی و دفع کلیوی بوده و نیمه عمر آن معادل ۲۰-۱۵ ساعت است.
منع مصرف فلووکسامین
در صورت نارسائی شدید کبدی، بروز حملات عصبی، اختلالات نورولوژیک و جنون نباید از این دارو استفاده شود.
نحوه مصرف فلووکسامین
قبل از شروع مصرف فلووکسامین و هر بار استفاده مجدد، راهنمای دارویی ارائه شده توسط داروساز خود را مطالعه کنید. اگر سوالی دارید، از پزشک یا داروساز خود بپرسید.
این دارو را به صورت خوراکی همراه با غذا یا بدون غذا طبق دستور پزشک، معمولا یک بار در روز در هنگام خواب یا دو بار در روز (یک بار در صبح و یک بار در هنگام خواب) مصرف کنید. اگر دوبار در روز این دارو را مصرف میکنید و دوزها یکسان نیستند، بنابراین دو دوز بیشتر باید در هنگام خواب مصرف شوند.
دوز دارو بر اساس سن، وضعیت پزشکی، پاسخ به درمان و سایر داروهایی که ممکن است مصرف کنید تعیین میگردد. پزشک خود را در مورد تمام محصولاتی که استفاده میکنید (داروهای تجویزی، بدون نسخه و محصولات گیاهی) مطلع نمایید. برای کاهش خطر ابتلا به عوارض جانبی، پزشک ممکن است این دارو را با دوز کم شروع کند و به تدریج دوز شما را افزایش دهد. دستورالعملهای پزشک خود را با دقت دنبال کنید. در کودکان نیز دوز ممکن است بر اساس سن و جنسیت آنها باشد.
دوز و دفعات مصرف خود را از میزان تجویز شده افزایش ندهید. با این کار وضعیت شما سریعتر بهبود نخواهد یافت و خطر ابتلا به عوارض جانبی شما افزایش خواهد یافت. این دارو را بهطور مرتب مصرف کنید تا بیشترین بهره را از آن ببرید. به منظور کمک برای یادآوری، هر روز آن را در همان زمان (ها) مصرف کنید.
مهم است که مصرف این دارو را ادامه دهید حتی اگر احساس خوبی داشته باشید. مصرف دارو را بدون مشورت با پزشک خود متوقف نکنید. در صورت توقف ناگهانی مصرف دارو، بعضی از شرایط ممکن است بدتر شوند. همچنین ممکن است نشانههایی مانند نوسانات خلقی، سردرد، خستگی، تغییرات خواب و احساسات کوتاه مانند شوک الکتریکی را تجربه کنید. برای جلوگیری از این علائم زمانی که قصد توقف درمان با این دارو را داشته باشید، پزشک شما ممکن است به تدریج میزان دوز شما را کاهش دهد. برای جزئیات بیشتر با پزشک و یا مسئول داروخانه مشورت کنید. هر بار علائم جدید یا بدترشدن علائم موجود را گزارش دهید.
ممکن است چندین هفته طول بکشد تا متوجه فواید کامل این دارو شوید.
اگر وضعیت شما بهبود نیافت و یا بدتر شد، به پزشک خود اطلاع دهید.
عوراض جانبی
داروهای ضدافسردگی برای درمان انواع شرایط، از جمله افسردگی و سایر اختلالات روحی / روانی استفاده میشوند. این داروها میتوانند به جلوگیری از افکار / اقدامات خودکشی کمک کنند و سایر فواید مهم را به ارمغان آورند. با این حال، مطالعات نشان دادهاند که تعداد کمی از افرادی (به ویژه افراد زیر ۲۵ سال) که داروهای ضدافسردگی را برای هر شرایطی مصرف میکنند، ممکن است افسردگی، علائم ذهنی/روانی و یا افکار / اقدامات خودکشی را تجربه کنند. بنابراین، بسیار مهم است که با پزشک درباره خطرات و مزایای داروهای ضدافسردگی (مخصوصا برای افراد زیر ۲۵ سال) صحبت کنید، حتی اگر درمان برای بیماری ذهنی / روانی نباشد.
اگر متوجه افسردگی / سایر شرایط روانپزشکی، تغییرات رفتاری غیرمعمول (از جمله افکار / اقدامات احتمالی خودکشی) یا سایر تغییرات روحی / روانی (از جمله اضطراب جدید / اضطراب، حملات هراس، خواب کم، تحریک پذیری، عصبانیت / خشمگینی، اعمال بدون فکر و بدون انگیزه، بیحوصلگی شدید، گفتار بسیار سریع) شدید فورا به پزشک مراجعه کنید. مراقب این علائم باشید به ویژه هنگامی که داروی ضد افسردگی جدیدی را شروع میکنید و یا زمانی که دوز دارو تغییر میکند.
با مصرف این دارو تهوع، خواب آلودگی، سرگیجه، احساس سبکی سر، از دست دادن اشتها، ضعف، خشکی دهان، عرق کردن، تاری دید و خمیازه میتواند رخ دهد. اگر هر کدام از این موارد ادامه پیدا کرد یا بدتر شد، فورا به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
به یاد داشته باشید که پزشک بدین دلیل این دارو را برای شما تجویز کرده است که نفع آن را برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی آن در نظر گرفته است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده میکنند، عوارض جانبی جدی ندارند.
در صورت وجود اختلالات جدی، از جمله: کبودی/خونریزی آسان، لرز، کاهش میل /توانایی جنسی، به پزشک اطلاع دهید.
در صورت وجود هر گونه عوارض جانبی جدی، از جمله: مدفوع سیاه، استفراغ شبیه پودر قهوه، درد / تورم / قرمزی چشم، گشاد شدن مردمکهای چشم، تغییرات بینایی (مانند دیدن رنگین کمان در اطراف چراغها در شب) فورا باید تحت مراقبتهای پزشکی قرار گیرید.
این دارو ممکن است سروتونین را افزایش دهد و به ندرت یک بیماری بسیار جدی به نام سندرم / سمیت سروتونین ایجاد میکند. اگر داروهای دیگری نیز مصرف کنید که سروتونین را افزایش میدهند، خطر سندرم سروتونین افزایش مییابد، بنابراین پزشک یا داروساز خود را در مورد تمام داروهایی که مصرف میکنید مطلع نمایید (به بخش تداخلات دارویی نیز مراجعه کنید).
اگر متوجه برخی از نشانههای زیر شدید فورا باید تحت مراقبتهای پزشکی قرار گیرید: ضربان قلب سریع، توهم، عدم هماهنگی، سرگیجه شدید، تهوع / استفراغ / اسهال شدید، کشش ناگهانی عضلات، تب بدون دلیل، آشفتگی / بی حوصلگی ناگهانی.
به ندرت مردان ممکن است نعوظ دردناک یا طولانی به مدت ۴ ساعت و یا بیشتر تجربه کنند. در صورت بروز این اتفاق، مصرف این دارو را متوقف کنید و فورا به پزشک مراجعه کنید در غیر این صورت مشکلات دائمی ایجاد میشوند.
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، اگر متوجه بروز علائم واکنش شدید آلرژیک شدید، از جمله: بثورات، خارش / تورم (به ویژه در صورت / زبان / گلو)، سرگیجه شدید و مشکل تنفسی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
اگر متوجه عارضه دیگری شدید که در بالا ذکر نشده است، با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.
موارد احتیاط
قبل از مصرف فلووکسامین، اگر به این دارو حساسیت دارید؛ یا اگر آلرژی دیگری دارید، با پزشک یا داروساز خود مطرح کنید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیرفعالی باشد که میتوانند واکنشهای آلرژیک و مشکلات دیگر ایجاد کنند. برای اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت کنید.
قبل از استفاده از این دارو، پزشک یا داروساز را از سابقه پزشکی خود مطلع نمایید، به خصوص سوابقی همچون: سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال افسردگی دوقطبی یا مانیک، سابقه شخصی یا خانوادگی تلاشهای خودکشی، مشکلات کبدی، تشنج، سدیم کم در خون، زخم معده / خونریزی روده (بیماری زخم معده) یا مشکلات خونریزی، سابقه خانوادگی یا شخصی گلوکوم (نوع زاویه بسته).
این دارو ممکن است باعث ایجاد سرگیجه یا خوابآلودگی شود یا بینایی شما را مختل کند. مصرف الکل یا ماری جوانا میتواند موجب سرگیجه یا خواب آلودگی بیشتر شود. لذا ضمن درمان از رانندگی، استفاده از ماشین آلات یا انجام هر کاری که نیاز به هوشیاری و یا بینایی دارد تا زمانی که بتوانید چنین کارهایی را با خیال راحت انجام دهید، خودداری کنید. از مصرف نوشیدنیهای الکلی پرهیز کنید.
فلووکسامین ممکن است بر ریتم قلب (طولانی شدن QT) تاثیر بگذارد. QT طولانی به ندرت می تواند موجب ضربان قلب سریع / نامنظم (به ندرت کشنده) و سایر علائم (مانند سرگیجه شدید، کمردرد) شود که نیازمند توجه فوری پزشکی هستند. خطر ابتلا به QT طولانی در صورت داشتن شرایط خاص پزشکی یا مصرف دیگر داروهایی که می توانند QT را طولانی کنند، ممکن است افزایش یابد. قبل از استفاده از فلووکسامین، پزشک یا داروساز خود را در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید مطلع نمایید و در صورت داشتن موارد زیر مسئله را با پزشک در میان بگذارید: برخی مشکلات قلبی (نارسایی قلبی، ضربان قلب آرام، طولانی بودنQT در EKG)، سابقه خانوادگی مشکلات قلبی خاص (QT طولانی در EKG، مرگ ناگهانی قلبی).
سطح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون نیز ممکن است خطر ابتلا به QT طولانی را افزایش دهد. این خطر ممکن است در صورت استفاده از داروهای خاص (مانند دیورتیکها / قرصهای آب) یا داشتن شرایطی از قبیل عرق شدید، اسهال یا استفراغ، افزایش یابد. با پزشک خود در مورد استفاده بی خطر از فلووکسامین صحبت کنید.
قبل از انجام عمل جراحی پزشک یا دندانپزشک را در مورد تمام داروهایی که استفاده میکنید (از جمله داروهای تجویزی داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) مطلع نمایید.
سالمندان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو حساس تر باشند، به خصوص خونریزی، از دست دادن هماهنگی بدن و طولانی شدن فاصله QT. سالمندان بیشتر احتمال دارد که دچار یک نوع عدم تعادل نمک (هیپوناترمی) شوند، به خصوص اگر قرص های آب (دیورتیک ها) نیز مصرف کنند. از دست دادن هماهنگی می تواند خطر سقوط را افزایش دهد.
کودکان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به خصوص از دست دادن اشتها و کاهش وزن حساس تر باشند. نظارت بر وزن و قد در کودکانی که از این دارو مصرف می کنند، حائز اهمیت است.
این دارو در دوران بارداری توصیه نمی شود. زیرا ممکن است به جنین آسیب برساند و نوزادان متولد شده از مادرانی که طی سه ماهه سوم بارداری از این دارو مصرف کرده اند، ممکن است علائمی از قبیل مشکلات تغذیه / تنفس، تشنج، اختلالات عضلانی یا گریه دائمی داشته باشند. با این حال، از آنجا که مشکلات روحی / روانی درمان نشده (مانند افسردگی، حمله هراس، اختلال وسواس فکری و اضطراب) می تواند به مادر باردار و جنین آسیب برساند، مصرف این دارو را متوقف نکنید، مگر اینکه پزشک دستور دهد. در عوض، از پزشک بخواهید داروی مناسب برای شما را تجویز کند. اگر در حال برنامه ریزی برای بارداری هستید، باردار شده اید یا فکر می کنید که ممکن است باردار شوید، به پزشک خود اطلاع دهید.
این دارو به شیر مادر منتقل می شود. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی
تداخلات دارویی ممکن است چگونگی عملکرد داروهای شما را تغییر دهند یا خطر ابتلا به عوارض جدی را افزایش دهند. این مقاله شامل تمام تداخلات احتمالی دارویی نیست. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده میکنید (از جمله داروهای تجویزی / غیر تجویز و محصولات گیاهی) تهیه و آن را به پزشک و داروساز خود ارائه دهید. بدون تایید پزشک مصرف هیچ دارویی را شروع یا متوقف نکنید و یا دوز آنها را تغییر ندهید.
برخی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از: داروهای دیگری که میتوانند خونریزی / کبودی ایجاد کنند (از جمله داروهای ضدانعقاد خون مانند کلوپیدوگرل، NSAID ها مانند ایبوپروفن، رقیق کنندههای خون مانند وارفارین).
آسپرین هنگامی که با این دارو مصرف شود، می تواند خطر خونریزی را افزایش دهد. با این حال، اگر پزشک به شما دستور داده است برای حمله قلبی یا پیشگیری از سکته (معمولا در دوزهای ۸۱ تا ۳۲۵ میلی گرم در روز) آسپرین مصرف کنید، باید مصرف آن را ادامه دهید مگر اینکه پزشک دستور دیگری بدهد. برای اطلاعات بیشتر با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
بسیاری از داروها در کنار فلووکسامین ممکن است بر ریتم قلب (طولانی شدن QT) تاثیرگذار باشند شامل پیموزاید، تیوریدازین غیره. بنابراین قبل از استفاده از فلووکسامین، تمام داروهایی که در حال حاضر مصرف میکنید را به پزشک یا داروساز خود گزارش دهید.
این دارو میتواند حذف سایر داروها را از بدن شما تحت تاثیر قرار دهد، که ممکن است نحوه عملکرد آنها را نیز تغییر دهد. نمونههایی از چنین داروهایی شامل آلوسترون، کلوزاپین، متادون، ملاتونین، راملتئون، تاکرین، تیزانیدین، داروهای بنزدویازپین نظیر، آلپرازولام/دیازپام/تریازولام، برخی بتالاکرهای همچون متوپرولول/ پروپرانولول، داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای (TCA) نظیر امی پرامین و غیره میباشند.
مصرف مهارکنندههای MAO همراه با این دارو ممکن است موجب تداخل دارویی جدی (احتمالا کشنده) شود. از مصرف مهار کننده های MAO (ایزوکاربوکسازید، لینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، راساژیلین، سافینامید، سلژیلین، ترانیل سیپرومین) در طول درمان با این دارو اجتناب کنید. اکثر مهارکنندههای MAO نباید دو هفته قبل و بعد از درمان با این دارو مصرف شوند. زمان شروع یا توقف دارو را از پزشک خود بپرسید.
در صورت مصرف این دارو با داروهای دیگر که سبب افزایش سروتونین میشوند، خطر ابتلا به سندرم یا سمیت سروتونین افزایش مییابد. از جمله مواد مخدر خیابانی مانند MDMA / اکستازی، گل راعی، داروهای ضدافسردگی خاص (از جمله دیگر SSRI ها مانند پاروکستین / فلوکستین، SNRI ها مانند دولوکستین / ونلافاکسین)، تریپتوفان، و غیره. خطر ابتلا به سندرم /سمیت سروتونین ممکن است در هنگام شروع یا افزایش دوز این داروها بیشتر باشد.
این دارو میتواند اثرات کافئین را افزایش دهد. از نوشیدن مقادیر زیاد نوشیدنیهای حاوی کافئین (قهوه، چای، کولا) یا مصرف مقادیر زیاد شکلات و یا مصرف داروهای بدون نسخه که حاوی کافئین هستند خودداری نمایید.
در صورتی که از سایر محصولاتی که موجب خواب آلودگی میشوند مصرف میکنید، مانند الکل، ماری جوانا، آنتی هیستامین ها (مانند سیتریزین، دیفن هیدرامین)، داروهای خوابآور یا اضطراب (مانند آلپرازولام، دیازپام، زولپیدم)، شل کنندههای عضلانی و داروهای ضد درد (مانند کدئین) با پزشک خود مطرح کنید.
برچسب روی تمام داروهای خود (مانند داروهای آلرژی، سرفه و سرماخوردگی) را بررسی کنید زیرا ممکن است حاوی مواد تشکیل دهندهای باشند که موجب خواب آلودگی میشوند. در مورد استفاده بی خطر از این محصولات با پزشک خود مشورت کنید.
مصرف سیگار باعث کاهش سطوح این دارو در خون می شود. اگر سیگار میکشید یا اگر اخیرا سیگار کشیدن را متوقف کردهاید، با پزشک خود در میان بگذارید.
این دارو ممکن است با برخی از آزمایشات پزشکی/ آزمایشگاهی (از جمله اسکن مغزی برای بیماری پارکینسون) تداخل داشته باشد و احتمالا باعث نتایج کاذب خواهد شد. اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاهی و تمام پزشکان شما می دانند که از این دارو استفاده میکنید.
مصرف دوز بالا یا اوردوز
در صورتی که دوز بالایی مصرف گردد با مرکز مسمومیت یا اورژانس تماس گیرید. در تهران میتوان با مرکز مسمومیت با شماره تلفن ۱۴۹۰ تماس بگیرید. ساکنان دیگر شهرها میتوانند با مرکز کنترل مسمومیت استانی یا اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرند.
نکتههای مهم
فلووکسامین را به بقیه افراد جهت مصرف ندهید. این برخلاف قانون است. تست های آزمایشگاهی و یا پزشکی ممکن است به صورت دورهای برای نشان دادن پیشرفت شما و یا کنترل عوارض جانبی انجام شود. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
منابع:
۱- سایت دارویاب
۲- سایت راستینه