اِندوکاردیت یا التهاب درون شامه قلب چیست؟
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان, تغذیه سالم
اِندوکاردیت (به انگلیسی: Endocarditis) یا التهاب درونشامه قلب به معنی استقرار و تکثیر عامل عفونی در سطح داخلی قلب (اِندوکارد ) و دریچهها میباشد. اِندوکاردیت باکتریایی بیماری خطرناک و گاه کشندهای است .
هر ساله در ایالات متحده حدود ۳۴،۰۰۰ بیمار به علت اِندوکاردیت عفونی در بیمارستان بستری میشوند. اِندوکاردیت یا همان بیماریای که بر روی پوشش داخلی قلب تاثیر میگذارد، بسیار رایج نیست. عوامل زیادی وجود دارد که میتواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. به عنوان مثال، داشتن بیماری لثه، عفونتهای باکتریایی یا ویروسی مختلف، سیستم ایمنی ضعیف شده یا اختلالات خودایمنی، ضربان ساز یا استفاده از داروهایی مانند داروهای ضدافسردگی و دیورتیک، میتواند احتمال مبتلا شدن به این وضعیت را بیشتر کند.
_ اِندوکاردیت یا التهاب درون شامه قلب
بسته به علت اصلی این بیماری، گاهی التهاب قلبی به آرامی رشد میکند و اغلب بدون علامت (اِندوکاردیت مزمن) است، در حالی که در دیگر موارد ناگهانی اتفاق میافتد و به سرعت علائم ظاهر شده و فرد مبتلا را تهدید میکند (اِندوکاردیت حاد).
آیا اِندوکاردیت بهبود مییابد؟
اغلب اوقات، بله. با این حال، در برخی موارد، التهاب درون شامه قلب، به اندازه کافی شدید بوده و منجر به نارسایی قلبی یا سکته مغزی میشود.
در حالی که آنتیبیوتیکها و گاهی عمل جراحی، اصلیترین راه درمان اِندوکاردیت میباشند، سایر راه کارهای طبیعی نیز میتوانند به کاهش خطر ابتلا به عوارض و یا ابتلا مجدد به آن نیز کمک کنند مانند:
رعایت بهداشت دهان و دندان
داشتن یک رژیم غذایی سالم
نوشیدن آب به میزان کافی
محدود کردن مصرف دارو
قرار گرفتن در معرض سم
شایعترین نوع اندوکارتیت، اِندوکاردیت باکتریایی (یا اِندوکاردیت عفونی) است که بوسیله باکتریها از طریق جریان خون وارد قلب میشود.
التهاب درون شامه قلب یکی از سه نوع اصلی التهاب قلب است. دو نوع دیگر میوکاردیت (التهاب عضله قلب) و پریکاردیت (التهاب بافتی است که یک کیسه در اطراف قلب ایجاد می کند). تمامی این مشکلات قلبی، در مردان شایعتر است. مطالعات نشان میدهد که اِندوکاردیت و پریکاردیت در مردان دو برابر زنان دیده میشود. ژنتیک، سن، سابقه پزشکی، عادات و شیوه زندگی نیز بر شانس ابتلا به التهاب درون شامه قلب تاثیرگذار است.
_ علائم و نشانههای این بیماری
آیا اِندوکاردیت دردناک است و علائم این وضعیت همیشه واضح است؟ علائم بهطور گستردهای بسته به اینکه چقدر التهاب قلب شدید باشد متفاوت است. شایعترین نشانههای التهاب درون شامه قلب عبارتند از:
تب و لرز
تنگی نفس
درد ناحیه سینه
ضربان نامنظم قلب
وجود خون در ادرار (هماتوری)
ورم کردن طحال که میتواند باعث اختلال گوارشی یا درد و حساسیت در سمت چپ بالای شکم شود
تجمع مایع در دستان و پاها (ادم محیطی)
نقاط قرمز یا بنفش بر روی پوست شما (مانند دستها یا پاها) یا نقاطی که نشاندهندهی پاره شدن رگهای خونی در آن ناحیه میباشد
درد ناحیه شکم، از دست دادن اشتها و کاهش وزن
خستگی مفرط به همراه درد مفاصل و عضلات
عرق شبانه
بر اساس محل عفونت، خونریزی لثه میتواند اتفاق بیفتد
اگر التهاب، ویروسی باشد؛ مواردی مثل سرفه، آبریزش بینی و مشکلات گوارشی نیز ظاهر میشوند.
_ عوارض اِندوکاردیت
_ علائم اِندوکاردیت باکتریایی چیست؟
اِندوکاردیت عفونی / باکتریایی باعث میشود بسیاری از علائم شرح داده شده در بالا، به ویژه آنهایی که با تب همراه هستند، در فرد بیمار ظاهر شوند. اِندوکاردیت باکتریایی به عنوان یک بیماری جدی محسوب میشود زیرا ممکن است به دریچه های قلب آسیب برساند و در صورتی که به درستی درمان نشود، ممکن است مرگبار باشد.
سایر عوارض ناشی از التهاب درون شامه قلب، به خصوص اگر درمان نشده و شدید باشد، عبارتند از:
آریتمی قلبی (یا ضربان قلب نامنظم)
لخته شدن خون
افزایش خطر سکته مغزی یا نارسایی قلبی
سپسیس (یک عفونت خونی خطرناک)
گاهی اوقات آمبولی یا لختهای از باکتریها یا قارچها بر روی دریچههای قلب آسیب دیده، شکل میگیرد و سپس به مغز میرسد و میتواند منجر به سکته مغزی، مننژیت یا آبسه مغزی شود.
آمبولی همچنین میتواند بهطور بالقوه به ریهها، طحال و کلیهها منتقل شود و سبب آسیب ریوی، آبسه ریه یا باعث مسدود شدن جریان خون به اندامها شود. اگر اِندوکاردیت باکتریایی باعث مشکلات کلیوی (کلیه) شود، این امر میتواند باعث دیده شدن خون در ادرار و هماتوری (خون در ادرار) شود.
اگر عفونت به آنتیبیوتیک پاسخ ندهد، مشکلات کلیوی ناشی از التهاب درون شامه قلب، میتواند بهطور بالقوه خطرناک باشد. اِندوکاردیت عفونی همچنین میتواند منجر به آمبولی ریوی شود (انسداد در یکی از شریان ریوی ریهها، معمولا با لخته شدن خون) و اغلب علائم تنفسی شبیه به پنومونی، مانند سرفه، خونریزی و درد قفسه سینه است.
_ علل و عوامل خطر
شایعترین علت التهاب درون شامه قلب چیست؟
عفونت باکتریایی، ویروسی یا قارچی دلیل شماره ۱ ایجاد التهاب در لایه درونی قلب است. این وضعیت به علت پاتوژنهایی مانند باکتریها یا قارچها است که وارد جریان خون شده و به بافتها / اندامهای مختلف منتقل میشوند. علائم اِندوکاردیت معمولا در حدود یک یا دو هفته پس از آنکه فرد، مبتلا به عفونت ویروسی یا باکتریایی یا بیماری دیگری میباشد، توسعه مییابد.
التهاب، ناشی از سیستم ایمنی بدن است و در واکنش به مواردی مانند عفونت ویروسی یا باکتریایی یا سایر بیماری های پزشکی که به قلب آسیب میرساند، ظاهر میشود. این راهکار بدن برای اصلاح و بهبودی خود است، هر چند که این روند میتواند مشکلاتی ایجاد کند. معمولاً در اِندوکارتیتهای باکتریایی، عفونت از دهان شروع شده و سپس به قلب میرود. گاهی اوقات باکتریها نیز میتوانند از پوست، سیستم تنفسی یا دستگاه ادراری عبور کنند.
هنگامی که یک فرد مبتلا به التهاب درون شامه قلب میشود باکتریها، قارچها و سلولهای خونی در آندوکریوم، بر روی دریچه های قلب یا گاهی نیز در حفرات قلب، انباشته میشوند. ممکن است این تودهها از بین بروند، وارد جریان خون شوند و به سایر قسمتهای بدن منتقل شوند. جایی که آنها میتوانند مشکلاتی مانند کاهش گردش خون و عفونت ایجاد کنند.
_ علل و عوامل خطر اندوکارتیت شامل موارد زیر میشود:
داشتن یک عفونت یا ویروس که میتواند به قلب گسترش یابد. استافیلوکوکوس اورئوس شایعترین نوع باکتری است که میتواند باعث ایجاد آاِندوکاردیت شود. عفونتهای ویروسی که میتوانند منجر به اِندوکاردیت شوند عبارتند از: آدنوویروس کوکساکی ویروس، ویروس هرپس، ویروس آنفلوآنزا و پاروو ویروس B بزرگسالان بیشتر در معرض خطر اِندوکاردیت ناشی از باکتری هستند.
داشتن مشکلات یا نقصهای مرتبط با دریچههای قلبی، مانند نقص مادرزادی قلب که میتواند موجب اختلال یا داشتن یک دریچه قلب آسیب دیده شود.
داشتن یک دریچه قلب مصنوعی یا یک دستگاه دیگر در قلب مانند یک ضربانساز
داشتن بیماری خودایمنی که می تواند به قلب آسیب برساند، مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس اریتماتوز
مصرف بیش از حد مشروبات که الکلی که منجر به کاهش کارایی قلب شده و احتمال سکته قلبی را افزایش میدهد.
مصرف مواد مخدر مانند کوکائین یا شیشه
رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان که میتواند باعث تجمع باکتری در دهان شده و شانس ابتلا به اندوکارتیت را افزایش دهد
درمانهایی مانند همودیالیز برای بیماریهای کلیوی، استفاده از سوندهای وریدی، پرتودرمانی به منظور درمان سرطان و درمان بیماریهای ایسکمی قلبی
داشتن سابقه بیماریهایی مانند سرطان، دیابت، سو تغذیه، ایدز، ضربه یا جراحت در ناحیه سینه و ابتلا به عفونتهای مکرر
مصرف برخی از داروها که ممکن است فعالیت سیستم ایمنی بدن را بیش از حد افزایش دهد؛ میتواند منجر به میوکاردیت یا پریکاردیت شود که این امر به قلب آسیب میرساند.
نمونههایی از این داروها که ممکن است مشکل ساز باشند عبارتند از:
آنتیبیوتیکها مانند پنیسیلین، داروهای ضد افسردگی، بنزودیازپین، دیورتیکها، داروهای قلبی خاص (مانند آمیودارون، هیدرازین، متیل دوپا و پروکاریامین)، برخی داروهای روانپزشکی، داروهای تشنج، احتمالا بعضی از واکسنها، داروهای کاهش وزن قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مانند فلزات سنگین – مس و سرب – یا اشعه باعث میشود که سیستم ایمنی بدن به قلب حمله کند.
_ تشخیص اندوکارتیت
پزشکان بهطور معمول اِندوکاردیت یا مشکلات مشابه را سریعا تشخیص نمیدهد، زیرا آنها تا حدودی نادر هستند. در بیشتر موارد دکتر شما اِندوکاردیت را براساس علائم و چندین آزمایش تشخیص میدهند.
برای تشخیص التهاب درون شامه قلب، پزشک شما هرگونه نشانهای را که شما دارید (تب، تنگینفس، و غیره) و همچنین دسترسی به عوامل خطر و تاریخ پزشکی شما را بررسی میکند.
_ آزمایشات تشخیصی قلبی که میتواند برای تأیید تشخیص استفاده شود عبارتند از:
اکوکاردیوگرافی (echo) برای بررسی مشکلات دریچه قلب، مشکلات ساختار یا عملکرد قلب یا ضخیم شدن پریکارد
الکتروکاردیوگرافی برای بررسی بینظمیهای قلبی
مطالعات تصویربرداریها برای جستجوی قلب بزرگ شده یا انجام بیوپسی اندوکارد، به دنبال یافتن علائم التهاب مانند ادم، افزایش لنفوسیتها و افزایش ماکروفاژها
توموگرافی کامپیوتری قلب (CT) یا تصویربرداری ام آر آی قلب (MRI) برای بررسی عوارض اندوکاریت
کشت خون برای شناسایی باکتری، ویروس یا قارچ که باعث عفونت در التهاب درون شامه قلب میشود
تست CRP یا میزان رسوب در رگ ها (ESR) برای تشخیص افزایش التهاب
شمارش اجزای خون برای جستجوی سطوح بالاتری از گلبولهای سفیدخون که ممکن است عفونت را نشان دهند
با توجه به پیش آگهی التهاب درون شامه قلب ، به نظر میرسد میزان بازیابی در سالهای اخیر با توجه به آزمایشات و روشهای تشخیصی بهتر، بهبود یافته است. یک مطالعه نشان داد که مرگومیر کلی به علت اِندوکاردیت بین ۱۲ تا ۱۷ درصد است که از ۲۵ درصد در سال ۱۹۹۵، حدود ۱۰ درصد کاهش یافته است.
_ درمانهای رایج اندوکارتیت
میوکاردیت و پریکاردیت گاهی اوقات میتوانند بهطور خود به خود بهبود یابند و همیشه به درمان نیاز ندارند؛ اما اِندوکاردیت در بیشتر مواقع نیاز به درمان سریع دارد.
مهم این است که اِندوکاردیت بلافاصله درمان شود، زیرا این امر احتمال ابتلا به عواقب جدی را کاهش میدهد. درمان بستگی به این دارد که اِندوکاردیت در فرد بیمار چه قدر شدید باشد و این که کدام یک از قسمتهای خاص قلب ملتهب یا آلوده شده است؛ برای مثال فقط یک پوشش از دریچههای قلب آلوده شده است یا خود عضله قلب.
_ درمان اِندوکاردیت معمولا شامل موارد زیر است:
استفاده از آنتیبیوتیکهای با دوز بالا برای کمک به کنترل عفونت
داروهای ضدقارچی برای درمان عفونتهای قارچی و جلوگیری از بازگشت آنها
مصرف رقیق کنندههای خون برای درمان برخی از انواع اِندوکاردیت
در بعضی موارد، جراحی برای ترمیم یک دریچه قلب آسیب دیده میتواند انجام بپذیرد. جراحی قلب ممکن است شامل برداشتن بافت آسیبدیده یا به شدت آلوده شده باشد. جراحی همچنین میتواند بخشی از قلب را بازسازی کند؛ مانند ترمیم دریچههای آسیبدیده
_ پیشگیری از ابتلا و راهکارهای طبیعی درمان
رعایت بهداشت دهان:
اگر شما در معرض خطر ابتلا به این بیماری قلبی هستید، توجه به سلامت دهان و دندانهایتان مهم است زیرا باکتریها از راه عفونتهای لثهای میتوانند وارد جریان خون شما شده و به قلب شما برسند. دندانپزشکان بهترین نوع “بهداشت دهان و دندان” را شامل مسواک زدن روزانه و استفاده از نخ دندان میدانند. همچنین دندان پزشکان توصیه میکنند سالی ۱ الی ۲ بار برای معاینه دندانها به آنها باید مراجعه شود.
اگر سابقه بیماری لثه، بیماری قلبی یا سایر عوامل خطر را دارید، مطمئن شوید که بهطور منظم به دندانپزشکی مراجعه میکنید و با پزشک خود در مورد راههای پیشگیری از عفونت لثه صحبت کنید. بعضی از پزشکان آنتیبیوتیکها را پیش از انجام کار دندانپزشکی و برخی از انواع جراحی جهت محدود کردن خطر عفونت، تجویز میکنند. انجمن قلب آمریکا (AHA) توصیه میکند باید آنتیبیوتیکها را قبل از انجام بعضی از روشهای دندانپزشکی مانند دستکاری بافت لثه یا قسمت پری اپیکال دندان یا پرفوراسیون مخاط دهان مصرف کرد.
مراقبت از پوست شما یکی دیگر از اقدامات پیشگیرانه است. شستشوی منظم پوست، حمام روزانه و مراقبت از ایجاد هر گونه زخم یا برش به منظور محافظت پوست حیاتی است. این اقدامات به جلوگیری از عفونت و رشد باکتریهای مضر کمک میکند.
شما همچنین میتوانید احتمال ابتلا به عفونت یا ویروس از دیگران را کاهش دهید. بهتر از تماس نزدیک با افرادی که دارای عفونت ویروسی یا باکتریایی هستند خودداری کرده و همیشه رابطه جنسی محافظت شده داشته باشید. دستها را بهطور مرتب بشویید، خانه خود را تمیز نگه دارید، لباسهای خود را بهطور مرتب شستشو دهید و مراقب باشید که میکروبهای عفونی را از مکانهای عمومی مانند بیمارستانها یا مطب پزشکان، خانههای سالمندان، سالنها، مدارس، دانشگاهها و سالنهای ورزشی با خود منتقل نکنید.
اِندوکاردیت
از مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی دست بکشید
شما میتوانید خطر ابتلا به اِندوکاردیت و سایر مشکلات مرتبط با قلب را با اجتناب از مصرف مواد مخدر غیرقانونی (IV)، آمفتامین و کوکائین، الکل و تنباکو کاهش دهید.
اگر داروهایی را مصرف کنید که خطر ابتلا به مشکلات قلبی را افزایش میدهند (مانند داروهای ضدافسردگی، دیورتیکها، داروهای روانپزشکی و غیره)، بهتر است قبل از مصرف آنها با پزشک خود مشورت کنید؛ زیرا ممکن است بسته به تاریخچه پزشکی و فیزیولوژی شما، راهکارهای مناسبتری وجود داشته باشد. به عنوان مثال، شما ممکن است قادر به استفاده از داروهای دیورتیک نباشید؛ در نتیجه میتوانید از دیورتیکهای طبیعیتر مانند غذاها، گیاهان و مکملها استفاده کنید که مانع از تجمع مایع و کاهش التهاب میشود.
مدیریت تب و درد
برای کمک به درمان علائم تب، به یاد داشته باشید که استراحت کلیدی است. مقدار زیادی مایعات (سعی کنید از آب نارگیل، چای نعناع یا نخودفرنگی استفاده کنید) بنوشید، غذاهای ملایم و نرم تری بخورید، مصرف پروبیوتیکها را از یاد نبرید، روزانه به حمام بروید؛ زیرا این کار باعث گرم شدن بدنتان میشود.
ورزش ممکن است برای کاهش درد مفصلی و بهبود سطح انرژی مفید باشد، فقط مطمئن شوید که به طور منظم تمرین می کنید و این که در تمرینات زیادهروی ندارید. برای جلوگیری از بدتر شدن هرگونه مشکل قلبی، تا زمانی که پزشک به شما اجازه نداده است؛ ورزش نکنید.
هنگامی که دکتر شما میگوید که باید حتما ورزش کنید، با انجام کارهایی مانند پیادهروی سریع، دوچرخه سواری، شنا، یوگا، بلند کردن وزنه یا دوچرخهسواری میتوانید فعالیتهای جسمانی خود را ادامه دهید. اگر متوجه تنگینفس، درد یا خستگی میشوید، احتمالاً دارید بیش از حد به خود فشار وارد میکنید. بهتر است قبل از این که ورزش را دوباره شروع کنید؛ تمرینات نرم و هوازی داشته باشید.
راههای دیگر مقابله با درد مفصلی عبارتند از استفاده از اسانس نعناع، استفاده از یخ و یا بستههای گرما، ماساژ، طبسوزنی، درمانهای ارتوپدی. اسانس نعناع میتواند به صورت موضعی برای بهبود گردش خون و کاهش تنش عضلانی استفاده شود، در حالی که روغن اسطوخودوس برای افزایش آرامش، کاهش فشار و کمک به خواب شما مفید است.
مکمل منیزیم میتواند برای آرام کردن عضلات سفت و محکم، مفید باشد. با این حال، اگر فشار خون پایین یا بیماری کلیوی و نارسایی کلیه دارید، ابتدا باید با پزشک خود درباره مصرف منیزیم مشورت کنید.
اگر در معرض تنگینفس و سرفه هستید، از مرطوب کننده در خانه خود استفاده کنید، به ویژه هنگامی که در خواب شبانه هستید. مرطوب کننده میتواند مخاط را کاهش داده و خس خس گلو را بهتر کند.
آب بنوشید و از مواد غذایی ضدالتهاب استفاده کنید
برای محافظت از قلب و حمایت از سیستم ایمنی بدن، یک رژیم غذایی مناسب شامل غذاهای غنی از سبزیجات، میوهها، غذاهای با فیبر بالا، پروتئینهای و چربیهای سالم را دنبال کنید. مصرف روغنهای گیاهی تصفیه شده، دانههای فرآوری شده، قند اضافه، چربیهای ترانس، غذاهای سرخ شده و غذاهای بستهبندی را محدود کنید.
سعی کنید تا نیمی از بشقابتان را با مواد تازه پر کنید.
برخی از بهترین انتخابها عبارتند از: انواع سبزیجات، انواع توتها، هویج، گوجهفرنگی، اسکواش، کلم بروکلی یا گل کلم، مارچوبه، آووکادو، خربزه، زغال اخته، انگور و قارچ.
دیگر انتخابهای غذایی برای سلامت قلب شامل موارد مثل دانههای کتان و چیا، بادام و دیگر خشکبار، روغن زیتون، ماهیهای تازه صید شده، شکلات تلخ (اگر کافئین برایتان خوب است)، لوبیا و حبوبات، سبزیجات تازه و چای سبز میباشد.
مصرف سدیم / نمک را محدود کنید. سدیم (نمک) می تواند ادم یا تورم را بدتر کرده و علائم اِندوکاردیت را تشدید کند. بهترین راه برای کاهش مصرف نمک این است که از خوردن غذاهای فرآوری شده، از جمله غذاهای فوری، وعدههای یخ زده، غذاهای کنسرو شده، گوشت فرآوری شده، پنیر، ادویه جات، سوپ آماده و محصولات پخته شده پرهیز کنید.
روزانه آب قلم مصرف کنید؛ زیرا آب قلم یکی دیگر از مواد غذایی شفا بخش است که ویتامینها و مواد معدنی ضروری را تامین میکند.
غذاهای غنی از پروبیوتیک مصرف کنید. این غذاها به دلیل کمک به عملکرد سیستم ایمنی و پرورش باکتریهای فلورا نرمال در روده شما میتوانند به شما کمک کنند. برخی از گزینههای عالی عبارتند از: کرفس، سبزیجات ارگانیک (مانند کلم و کیمچی)، نارگیل و ماست پروبیوتیک
اگر از آنتیبیوتیکها استفاده میکنید، ممکن است عوارض جانبی مانند اسهال، حالت تهوع و سرگیجه را تجربه کنید. مطمئن شوید که مقدار زیادی مایعات، به ویژه آب ساده، چای گیاهی و سبزیجات تازه می خورید (اگر بتوانید آنها را تحمل کنید). مقدار کافئین و الکل را محدود کنید. نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه یا چای باعث می شود که قلب شما سریعتر بتپد که اگر ضربان قلب نامنظم داشته باشید این امر خطرناک می باشد.
در طول دوره درمان بهطور منظم به پزشکتان مراجعه کنید
هنگامی که شما به اندوکارتیت مبتلا شدید؛ مهم است که بهطور منظم به پزشکتان مراجعه کنید تا در صورت نیاز، نظارت و درمان های اضافی را صورت بپذیرد. لازم است بدانید که افراد مبتلا به اندوکارتیت تا ۱۸ ماه پس از درمان کامل میتوانند دوباره به این وضعیت دچار شوند.
منبع: hidoctor.ir