کلیدینیوم سی (به انگلیسی: Chlordiazepoxide/clidinium bromide یا Librax) دارویی است که از ترکیب کلردیازپوکساید و کلیدینیوم بروماید تشکیل می‌شود و برای درمان زخم معده، سندرم روده تحریک‌پذیر و ورم معده استفاده می‌گردد. کلیدینیوم سی یکی از داروهای پر مصرف می باشد که در ناراحتی های گوارشی مورد استفاده قرار می گیرد. کلیدینیوم یک داروی آنتی کولینرژیک و ضداسپاسم می‌باشد که به کاهش علائم شکم‌درد، گرفتگی شکم و اختلالات روانی مربوط به شکم کمک می‌کند. این دارو با آهسته کردن حرکات طبیعی دستگاه گوارشی و شل کردن عضلات معده و روده‌ها این کار را انجام می‌دهد. این دارو معمولاً به شکل قرص بوده و سه یا چهار مرتبه در روز و قبل از وعده‌های غذایی یا قبل از خواب تجویز می‌گردد. این دارو همچنین نوعی آرام‌بخش از دسته بنزودیازپین بوده و از خانواده آنتی کولینرژیک شناخته نمی‌شود.
کلرودیازپوکساید از دسته داروهای آرام‌بخش بنزودیازپینی می‌باشد که به کاهش اضطراب کمک می‌کند عملکرد این دارو منجر به انتقال پیام آرام‌بخش در مغز و اعصاب می‌شود .
‏‎این دارو در برخی موقعیت‌ها در ناراحتی‌های گوارشی بسیار کارآمد می‌باشد. از جمله موارد استفاده‌ی این دارو، در کنترل علائم ناشی از بیماری سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر (IBS) می‌باشد.
کلردیازپوکساید موجود در این دارو سریع تر جذب می‌شود و اثر آن آشکار می‌شود در حالی‌که اثر درمانی کلیدینیوم با تاخیر اتفاق می‌افتد و ممکن است ۴۰ دقیقه تا یک ساعت بعد از مصرف دارو اثرات ضداسپاسم آن آشکار شود.
سایر داروهای آنتی‌کلینرژیک عبارتند از: هیوسین – آتروپین – بلادونا پی بی- دی سیکلومین – پروپانتلین

پیش از مصرف کلیدینیوم سی
‏‎-در صورت سابقه‌ی مشکلات پروستات، مشکلات چشمی مانند گلوکوم (آب سیاه) مشکل در دفع ادرار یا مشکلات مجاری ادراری ، هرگونه ناراحتی گوارشی، عفونت، زخم گوارشی، جراحی گوارشی، تیروئید پرکار ، فشارخون بالا و … به پزشک خود اطلاع دهید.
‏‎-در صورتی که مبتلا به بیماری تنفسی هستید یا سابقه‌ی مشکلات تنفسی دارید ، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
‏‎-در صورتی که مبتلا به مشکلات اعصاب مانند افسردگی ، افکار ناراحت کننده و … می‌باشید.
‏‎و یا تحت درمان با داروهای تضعیف‌کننده‌ی اعصاب و آرام‌بخش هستید، پزشک را مطلع نمایید.
‏‎-در صورت بارداری، اقدام به بارداری ویا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید. از آن‌جا که این دارو می‌تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجادکند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه‌ی داروهای مصرفی خوددر اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید. (خصوصا داروهای اعصاب و خواب‌آور ، دیگوکسین، لوودوپا، گلوکونازول، ایتروکونازول، سایمیتیدین ، هیوسین و… )

نحوه مصرف قرص کلدینیوم سی

هر زمان که دارو را برای بار اول یا حتی چندم، از داروخانه تهیه می‌کنید، راهنمای مصرف آن را از داروخانه بپرسید. هر سؤالی در رابطه با این دارو دارید از داروخانه یا دکترتان بپرسید.این دارو را حداکثر ۳ تا ۴ بار در روز (نیم ساعت تا یک ساعت قبل از غذا و زمان خواب) بخورید؛ یا مطابق دستور پزشک‌تان مصرف کنید.
اگر داروی ضداسیدی مصرف می‌کنید، آن را بعد از غذا و کلیدینیوم سی را قبل از غذا مصرف کنید. دُز مصرفی این دارو بستگی به سن، شرایط سلامت بدن و واکنش بدن شما نسبت به دارو دارد. میانسالان معمولا به خاطر پرهیز از عوارض جانبی دارو، آن را از دُزهای پایین‌تر شروع می‌کنند.
به هیچ عنوان دُز دارو را بدون مشورت با پزشک بالا نبرید؛ زیرا با این‌کار نه‌تنها حال‌تان سریع‌تر خوب نمی‌شود، بلکه احتمال ابتلا به عوارض جانبی آن نیز برای شما بیشتر می‌شود.
این دارو ممکن است اثراتی مثل اثر داروهای مخدر داشته باشد، بخصوص اگر برای مدت زمان طولانی یا با دُز بالا مصرف شود؛ یعنی با قطع ناگهانی دارو ممکن است علائمی مثل لرزش، تعریق، تهوع و تشنج رخ بدهد. برای جلوگیری از پیدایش این علائم، ممکن است دکترتان به‌تدریج دُز دارو را کاهش بدهد. برای اطلاعات بیشتر با پزشک‌تان تماس بگیرید و در صورت مشاهده‌ی هریک از این علائم سریعا به دکتر مراجعه کنید.
مصرف طولانی‌مدت این دارو ممکن است اثر آن را کم کند. بنابراین شاید احتیاج باشد دُز دارو را بالا ببرید یا داروی خود را عوض کنید. اگر دارو تأثیر اولیه‌ی خود را از دست داد با دکترتان صحبت کنید.
با اینکه این دارو باعث بهبود حال بسیاری از افراد شده است، ولی ممکن است اعتیاد‌آور باشد. اگر اختلال مصرف مواد (مثل مصرف بیش از اندازه‌ی الکل و مخدر‌ها یا اعتیاد داشتن به آنها) داشته باشید، این احتمال افزایش پیدا می‌کند. دارو را دقیقا مطابق با تجویز پزشک مصرف کنید و برای کسب اطلاعات بیشتر با او در تماس باشید.

اگر حال‌تان بهتر نشد یا حتی بدتر شد دکترتان را در جریان قرار بدهید.

عوارض جانبی

ممکن است با مصرف کلیدینیوم سی سرگیجه، خواب آلودگی، ضعف، تاری دید، خشکی چشم‌ها، خشکی دهان، تهوع، یبوست و نفخ شکم رخ بدهد. اگر هریک از این حالات ادامه داشت یا بدتر شد، به‌سرعت به پزشک یا داروساز خود بگویید.
برای رفع خشکی دهان می‌توانید این کارها را انجام بدهید: آب‌نبات یا یخ بمکید، آدامس بدون شکر بجوید و آب بنوشید. برای رفع خشکی چشم‌ها نیز از داروخانه اشک مصنوعی یا سایر روان‌کننده‌های چشم تهیه کنید.
برای بهبود یبوست، از مواد غذایی فیبر‌دار استفاده کنید، آب زیاد بنوشید و ورزش کنید. برای انتخاب ملین مناسب هم با داروخانه مشورت کنید.
به یاد داشته باشید که دکتر شما این دارو را به این خاطر برای شما تجویز کرده که منافع دارو را بیشتر از ضرر و عوارض احتمالی‌اش برای شما میدانسته است. خیلی افراد این دارو را مصرف می‌کنند و هیچ مشکل جدی‌ای هم پیدا نمی‌کنند.

اگر دچار هریک از عوارض‌جانبی زیر شدید، سریع به پزشک خود اطلاع بدهید:

کاهش تعریق، سرخی و برافروختگی پوست، ضربان قلب تند و نامنظم، از دست دادن تعادل، لکنت زبان، غش کردن، پرش و حرکت غیر‌عادی یا غیرقابل‌کنترل ماهیچه‌ها، تغییر حالت روحی و ذهنی (مثل سردرگمی، پریشانی، هیجان غیر‌عادی، افسردگی و فکر‌های خطرناک)، اختلال در ادرار، کاهش قوای جنسی.
اگر علائم نادر ولی بسیار جدی عفونت (مثل تب یا گلودرد مداوم) یا علائم ناراحتی کبد (ادرار تیره، تهوع مداوم، استفراغ، درد شکمی، زرد‌شدن پوست صورت و چشم‌ها، خستگی غیر‌عادی) را داشتید، سریعا با پزشک‌تان تماس بگیرید.
اگر هر ناراحتیِ جدی‌ای ازجمله: درد، تورم، قرمزی چشم، تغییر در بینایی (مثل دیدن رنگین‌کمان اطراف چراغ‌ها در شب) پیدا کردید به دکتر مراجعه کنید.
احتمال اینکه کسی به این دارو واکنش آلرژیک نشان بدهد خیلی ضعیف است، اما باز هم در صورت بروز کهیر، خارش پوست یا تورم (به ویژه در صورت، زبان یا گلو)، سرگیجه‌ شدید، و مشکل تنفسی به پزشک متخصص مراجعه کنید.
عوارض جانبی‌ای که گفته شد، شامل همه‌ی موارد نیست؛ اگر دچار عارضه‌‌ی دیگری شدید که در توضیحات بالا نیامده است به پزشک مراجعه کنید.

اقدامات احتیاطی

اگر به کلردیازپوکساید یا کلیدینیوم سی یا هر داروی دیگری حساسیت دارید، قبل از مصرف به پزشک خود اطلاع دهید. این محصول شامل عناصر غیر‌فعال است و به همین جهت می‌تواند باعث پیداکردن آلرژی یا ناراحتی‌های دیگر شود.

قبل از مصرف این دارو، پزشک‌تان را در جریان سابقه‌ی دارویی‌ خود بگذارید، مخصوصا موارد زیر:

سابقه‌ی بیماری «گلوکوم» (glaucoma) (نوعِ گلوکوما زاویه بسته)، بزرگ‌شدن پروستات، مشکلات ادراری به دلیل مسدود شدن مجاری ادرار، ناراحتی های شکمی یا روده‌ای (مثل تنبلی روده، انسداد روده، خونریزی کولیت روده، عفونت، از بین‌رفتن یا کم‌بودن اسید معده و بیماران اسهالی ایلئوستومی یا کولوستومی)، تیروئید فعال، بیماری های قلبی (مثل بیماری سرخرگ تاجی یا بیماری شریان کرونری، آنژین، نارسایی احتقانی قلب، تپش قلب یا نامنظم، مشکلات قلبی موبوط به خونریزی شدید)، فشار خون بالا، ناراحتی‌های سوزش معده (مثل رفلکس معده اسیدی، فتق حجاب حاجز یا فتق هیاتال و مشکلات مری)، بعضی مشکلات سیستم عصبی (نوروپاتی اتونومیک)، ضعف وخیم عضلانی (میاستنی گراویس)، بیماری های کبد، مشکلات کلیه، مشکلات تنفسی و ریه، سابقه‌ی شخصی یا خانوادگی اختلالِ مصرف مواد (مانند مصرف بیش از حد مواد مخدر یا الکل)، شرایط روحی و فکری (مانند افسردگی، افکار خودکشی، روان پریشی، اسکیزوفرنی)، برخی اختلالات خونی (پورفیری).
این دارو ممکن است سرگیجه‌آور یا خواب‌آور باشد یا موجب تاری دید شود. پس از مصرف این دارو رانندگی نکنید، از ماشین‌آلات استفاده نکنید و هر کاری را که نیاز به هوشیاری و دید واضح دارد انجام ندهید. از مشروبات الکلی پرهیز کنید.
این محصول ممکن است باعث شود کمتر عرق کنید و بیشتر در معرض گرمازدگی قرار بگیرید. از انجام کارهایی که دمای بدن‌تان را خیلی بالا می‌برد، مثل ورزش یا کار سنگین در هوای گرم و دوش‌گرفتن با آب داغ پرهیز کنید. وقتی هوا گرم است مایعات زیاد بنوشید و لباس‌های خنک بپوشید. اگر دچار گرمازدگی شدید سریع به مکان خنکی بروید و استراحت کنید. اگر دچار تب مداوم، سرگیجه، تغییر حالت فکری یا روحی و سردرد شدید، سریع کمک پزشکی بگیرید.
ممکن است میانسالان نسبت به عوارض جانبی این دارو بیشتر حساس باشند، مخصوصا عارضه‌های خواب‌آلودگی، سرگیجه، هیجان غیر‌عادی، اختلالات حافظه‌ای، یبوست، اختلال ادرار و بی‌تعادلی. خواب آلودگی، سرگیجه و بی‌تعادلی خطر زمین‌خوردن را افزایش می‌دهند.
استفاده از کلیدینیوم سی در دوران بارداری توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است به جنین آسیب برساند. اگر باردار شدید یا احتمال می‌دهید در زمان مصرف این دارو باردار شده باشید، سریع با پزشک خود در میان بگذارید.

کلیدینیوم سی به شیر مادر منتقل می‌شود و ممکن است اثرات نامطلوبی بر روی نوزاد داشته باشد. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

تداخل دارویی

تداخلات دارویی ممکن است بر نحوه‌ی عملکرد دارو تأثیر بگذارد یا احتمال عوارض‌جانبی جدی را بالا برد. این مقاله همه‌ی تداخلات داروییِ احتمالی را بررسی نمی‌کند. فهرستی از تمام داروهای مصرفی خود تهیه کنید (داروهای تجویزی، غیر‌تجویزی یا حتی گیاهی) و به پزشک خود نشان بدهید. قبل از تأیید پزشک هیچ دارویی را شروع یا قطع نکنید یا حتی دُزش را کم و زیاد نکنید.
بعضی از محصولاتی که ممکن است با این دارو تداخل پیدا کنند عبارت‌اند از: قرص یا کپسول‌های پتاسیوم، اکسی‌بیت سدیم (sodium oxybate)، داروهایی که عوارض گوارشی دارند (مثل پراملینتاید).
این دارو ممکن است بر جذب سایر داروها مثل بعضی داروهای ضد‌قارچی آزولی (ایتراکونازول، کتوکونازول) و مدل‌هایی از داروی دیگوکسین که آهسته‌تر حل می‌شوند، تأثیر بگذارد. اگر کتوکونازول یا ایترواکونازول مصرف می‌کنید، آنها را حداقل ۲ ساعت قبل از خوردن این دارو مصرف کنید.
مصرف داروهای درمانی دیگر ممکن است بر پاکسازی کلردیازپوکساید از بدن تأثیر بگذارند، که درنتیجه ممکن است بر نحوه‌ی عملکرد دارو نیز تأثیر گذارد؛ مثل سایمتیدین و دیسولفیرام و غیره.

سیگار کشیدن سطح کلردیازپوکساید را در خون کاهش می‌دهد. اگر سیگار می‌کشید یا به تازگی ترک کردید، به پزشک خود بگویید.

بسیاری از داروهای دیگری که باعث خشکی دهان و یبوست می‌شوند نیز ممکن است با داروهای ضداسپاسم یا آنتی‌کولینرژیک، مثل کلیدینیوم سی تداخل پیدا کنند. نام داروهای مصرفی دیگر خود را به دکتر یا داروخانه بگویید، مثل آنتی‌کولینرژیک‌های دیگر (آتروفین، گلیکوپیرولات، اسکوپولامین) سایر ضداسپاسم‌ها (مثل دی‌سیکلومین، پروپانتلین) بلادونا آلکالوئید، داروهای درمان پارکینسون (مثل بنزوتروپین، تری هگزیفنیدیل، بعضی از داروهای درمان ضربان نامنظم قلب (مثل دیزوپرامید، کینیدین) مهارکننده های MAO (ایزوکاربوکسازید، لینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، رازاگیلین، سافینامید، سلگیلین، ترانیل‌سیپرومین)، فنوتیازین‌ها (مانند کلرپرومازین) و داروهای ضد افسردگی سه دوره‌ای (مانند آمی‌تریپتیلین).
اگر این دارو همراه محصولات دیگری که خواب‌آلودگی و مشکلات تنفسی ایجاد می‌کنند مصرف شود، ممکن است احتمال ابتلا به عوارض جانبی (مثل تنفس آهسته یا بریده‌بریده، خواب‌آلودگی شدید و سرگیجه) افزایش یابد. اگر از داروهای دیگری مثل مخدرهای درد یا ضدسرفه (مثل کدئین، هیدروکودن)، داروهای خواب یا اضطراب (مثل آلپرازولام، لورازپام، زولپیدم)، شل‌کننده‌ی عضلات (مثل کاریزوپرودل، سیکلوبنزاپرین) یا آنتی‌هیستامین‌ها (مثل سیتریزین، دیفن‌هیدرامین) استفاده می‌کنید به دکتر یا داروساز خود اطلاع بدهید.
برچسب همه‌ی داروهایتان را چک کنید (مثل داروهای آلرژی، سرماخوردگی و سرفه و داروهای تقویتی)، زیرا ممکن است این محصولات موادی داشته باشند که باعث خواب‌آلودگی و بالارفتن ضربان قلب شوند؛ بنابراین حتما نحوه‌ی مصرف درست آن را بپرسید.
این دارو ممکن است بر نتیجه‌ی آزمایش‌های شما تأثیر بگذارد، بنابراین حتما از قبل به مسئولین آزمایشگاه اطلاع بدهید که این دارو را مصرف می‌کنید.

مصرف بیش از حد قرص کلیدینیوم سی

اگر شخصی بیش از حد دارو را مصرف کرد و علائم جدی‌ای مثل مشکل تنفسی یا غش کردن رخ داد، با اورژانس تماس بگیرید. علائم مصرف بیش از حد دارو یا «اُوردُز» ممکن است شامل: خواب‌آلودگی شدید، خشکی پوست یا بالا بودن دمای بدن، تب، سرگیجه شدید، تشنگی شدید، تغییرات ذهنی و خلقی (مانند سردرگمی، هیجان غیر‌معمول)، ضربان سریع یا غیرمعمول قلب، ضعف عضلانی، عدم توانایی حرکت (paralysis)، تنگی‌نفس، غش و تشنج باشند.

توجه

این دارو را به دیگران ندهید.

شاید برای مدیریت اختلالات گوارشی لازم باشد سبک زندگی را تغییر داد، مثل داشتن برنامه‌های کاهش استرس، ورزش کردن، ترک سیگار، و تغییر رژیم غذایی در کنار مصرف دارو. با پزشک یا داروساز خود در مورد تغییرات سبک زندگی که می‌تواند برای شما مفید باشد صحبت کنید.
اگر این دارو به مدت طولانی مصرف شود، ممکن است برای بررسی عوارض جانبی آن، آزمایش‌های پزشکی (مانند آزمایش خون، آزمایش‌های کبد) به صورت دوره‌ای انجام شود. برای جزئیات بیشتر با دکتر خود مشورت کنید.

فراموش کردن دارو

اگر فراموش کردید داروی خود را مصرف کنید به محض یادآوری آن‌ را بخورید؛ اگر به زمان قرص بعدی نزدیک بودید، مثل همیشه عمل کنید و دُز مصرفی را زیاد نکنید.

نگهداری

در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگه داری کنید. دارو را در دستشویی نگه ندارید. همه‌ی داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور کنید.
دارو را داخل دستشویی و مسیر آب نریزید؛ مگر اینکه در دستور خود دارو اینچنین نوشته شده باشد. اگر تاریخ انقضای محصول گذشته است یا دیگر احتیاجی به آن ندارید، به شیوه‌ی صحیح آن را دور بیندازید.

هشدارها

مصرف کلردیازپوکساید با داروهای مخدر یا اپیوئید (مانند کدئین و هیدروکودون) ممکن است خطر عوارض جانبی بسیار جدی ازجمله مرگ را افزایش بدهد. برای کاهش این خطر، پزشک شما باید کمترین دُز تأثیرگذارِ کلردیازپوکساید را برای کوتاه‌ترین زمان ممکن تجویز کند. اگر هرکدام از این عوارض جانبی بسیار جدی اتفاق افتاد، به موقع به پزشک مراجعه کنید: تنفس آهسته یا بریده‌بریده، سرگیجه‌های غیر معمول، خواب آلودگی شدید، سخت از خواب بیدار شدن.

منابع:

۱- دانشنامه‌آزاد
۲- سایت دارویاب
۳- سایت chetor.com