زانو درد شدید؛ علت و درمان
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان
زانو درد مشکل شایعی است که در هر کدام از ساختارهای استخوانی زانو از جمله مفصل زانو (استخوان ران، درشت نی، نازک نی)، کاسه زانو (کشکک زانو) یا رباط‌ها و غضروف (مینیسک) زانو بوجود می‌آید. اغلب مشکلات زانو به خوبی به روش‌های درمانی محافظه کارانه واکنش نشان می‌دهند و به جراحی نیاز ندارند.
علائم
محل زانو درد به این بستگی دارد که کدام ساختار زانو دچار مشکل شده است. با عفونت زانو، کل زانو متورم و دردناک می‌شود، در حالی که پارگی مینیسک یک استخوان تنها در یک محل خاص علائمی را بوجود می‌آورند. شدت درد زانو از دردی خفیف تا شدید و ناتوان کننده می‌تواند تغییر کند.
برخی از علائم دیگری که همراه با زانو درد ظاهر می‌شود از قرار زیر است:
- مشکل در راه رفتن به دلیل بی ثباتی زانو؛
- لنگیدن ناشی از ناراحتی؛
- قفل شدن زانو (ناتوانی در خم کردن زانو)؛
- خشکی مفصل زانو؛
- قرمزی، تورم و آب آوردن زانو؛
- ناتوانی در صاف کردن زانو؛
- ناپایداری یا خالی کردن زانو؛
- محدودیت حرکتی؛
- تغییر شکل زانو؛
- درد جلوی زانو؛
- درد پشت زانو؛
- حساسیت به لمس؛
- سوزش زانو؛
- صدا دادن زانو؛
علت
علت زانو درد را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:
- آسیب حاد: از قبیل شکستگی استخوان، پارگی رباط و…؛
- بیماری: آرتریت و عفونت‌ها؛
- بیماری‌های ناشی از استفاده بیش از حد و مستمر: آرتروز، سندروم استخوان کشکک، التهاب تاندون و بورسیت زانو؛
در ادامه لیستی از شایع‌ترین علل زانو درد ارائه می‌شود. در این لیست علت‌های رایج زانو درد در هر کدام از دسته‌های فوق شرح داده شده است.
آسیب دیدگی‌های حاد
- شکستگی: وارد شدن صدمه مستقیم به ساختار استخوان باعث شکستگی یک یا چند استخوان زانو می‌شوند. این یک آسیب دیدگی بسیار مشخص و دردناک است. اغلب شکستگی‌های زانو نه تنها زانو درد شدیدی را به همراه دارند، بلکه در عملکرد مناسب زانو اختلال ایجاد می‌کنند (برای مثال شکستگی کاسه زانو) یا باعث می‌شوند که زانو به سختی بتواند وزن بدن را تحمل کند (برای مثال شکستگی استخوان ساق فلات). تمامی شکستگی باید فوراً توسط پزشک بررسی شوند.
- آسیب‌دیدگی‌های رباط: شایع‌ترین آسیب‌دیدگی رباط، آسیب دیدگی رباط متقاطع قدامی (ACL) است. این آسیب‌دیدگی اغلب یک آسیب ورزشی و ناشی از توقف یا تغییر مسیر ناگهانی است.
- آسیب‌دیدگی‌های مینیسک زانو: مینیسک داخلی و خارجی از غضروف ساخته می‌شود و بین استخوان‌های زانو به عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کند. پیچ‌خوردگی زانو باعث آسیب دیدگی مینیسک می‌شود، که پیامد آن زانو درد شدید و تورم در ناحیه زانو است.
- دررفتگی: مفصل زانو می‌توان دچار دررفتگی شود که فوراً باید به آن رسیدگی شود. این آسیب‌دیدگی اغلب در طول تصادف با وسایل نقلیه موتوری و در هنگامی که زانو به داشبورد برخورد می‌کند، اتفاق می‌افتد.
- آتریت روماتوئید: یک بیماری خود ایمنی است که تمامی مفاصل بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری باعث درد و ناتوانی شدید می‌شود.
- نقرس: نوعی آرتریت است که عموماً در انگشتان بروز می کند، اگر چه زانو را نیز می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد، و باعث درد زانو شود.
- بیماری ازگود اشلاتر: این بیماری در کودکان می‌تواند باعث استخوان سازی بیش از مقدار طبیعی در ناحیه برجستگی استخوان درشت نی شده و منجر به زانو درد و مشکلات دیگر شود.
بیماریها
- آتریت روماتوئید: یک بیماری خودایمنی است که تمامی مفاصل بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری باعث درد و ناتوانی شدید می‌شود.
- نقرس: نوعی آرتریت است که عموماً در انگشتان بروز می‌کند، اگر چه زانو را نیز می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد، و باعث درد زانو شود.
- بیماری ازگود اشلاتر: این بیماری در کودکان می‌تواند باعث استخوان سازی بیش از مقدار طبیعی در ناحیه برجستگی استخوان درشت نی شده و منجر به زانو درد و مشکلات دیگر شود.
سایر بیماری‌هایی که می توانند از دلایل زانو درد باشند، عبارتند از:
- بیماری بورسیت؛
- کوتاهی عضلات پشت ران و ساق پا؛
- بیماری التهابی غیرعفونی زانو؛
- سندرم استرس پتلافمورال؛
- سندرم پلیکا؛
- کیست بیکر( درد پشت زانو)؛
- پای پرانتزی و پای ضربدری؛
بیماری‌های ناشی از استفاده بیش از حد
- التهاب تاندون کشکک زانو: التهاب تاندون‌های متصل کننده کشکک زانو به استخوان ساق پا است. التهاب تاندون کشکک زانو یک بیماری مزمن است که اغلب در بین افرادی اتفاق می‌افتد که حرکت مشابهی را تکرار می‌کنند (برای مثال در بین دوندگان و دوچرخه سواران).
- آرتروز: فرسایش غضروف مفصل به دلیل استفاده زیاد و افزایش سن.
تشخیص
هر علت احتمالی زانو درد مزمن به آزمایشات تشخیصی متفاوتی نیاز دارد. این آزمایشات شامل آزمایشات خون، معاینه فیزیکی، تصویر برداری با اشعه ایکس، سی‌تی اسکن یا ام‌آر‌ای و آزمایشات تصویر برداری دیگر می‌شود. نوع آزمایشاتی که باید انجام دهید، به بیماری که پزشک احتمال می دهد شما به آن مبتلا باشید، بستگی دارد.
درمان بدون جراحی
در صورتی که می‌خواهید زندگی روزمره خود را بدون درد از سربگیرید و بار دیگر فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهید، اولین اقدام معاینه اولیه در کلینیک تخصصی درد است. برنامه درمانی کلینیک تخصصی زانو درد یک روش جایگزین برای افرادی است که می‌خواهند از جراحی زانو و وابستگی به دارو اجتناب کنند.
دارو
داروهای متعددی برای کاهش و تسکین زانو درد وجود دارد که شامل داروهای تزریقی و خوراکی (قرص ها و کپسول) و داروهای مسکن موضعی (پمادها) است. نوع دارویی که باید مصرف کنید به منشأ درد شما بستگی دارند.
داروهایی که برای زانو درد تجویز می‌شوند در یکی از دو دسته زیر قرار می‌گیرند:
- داروهای ضدالتهابی؛
- داروهای مسکن؛
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی به کاهش و درمان زانو درد، از سرگیری فعالیت، بازیابی استحکام و تحرک آسان تر کمک می‌کند. اغلب این کارها با مجموعه ای از حرکات ورزشی و همچنین فیزیوتراپی که شامل چند روش درمانی کاهش درد زانو می‌شود، بدست می‌آید. فیزیوتراپی مخصوص زانو درد که منجر به درمان و تسکین زانو درد شود، عموماً به معنای شرکت در جلسات هفتگی در طول یک دوره سه تا شش ماهه است و به شدت بیماری بستگی دارد.
ورزش و حرکات اصلاحی
حرکات ورزشی یکی از روش‌های درمانی مؤثر برای از بین بردن زانو درد مزمن است. استحکام عضلات دور مفصل زانو با کاهش فشار بر زانو از شما در برابر آسیب دیدگی محافظت می‌کند. اما وقتی حرکات اصلاحی مخصوص زانو درد را انجام می‌دهید، باید مراقب باشید و از روش مناسبی بهره ببرند. شما می‌توانید برای مشکل زانوی خود از فیزیوتراپ، برنامه ورزشی مخصوص زانو را دریافت کنید.
تزریق اوزون
روش درمان زانو درد با استفاده از تزریق ازن برای انواع مشکلات زانو مفید و موثر می باشد. در انواع آسیب دیدگی رباط‌های زانو، این روش درمانی باعث بهبود جریان خون در بافت آسیب دیده می شود و بدین ترتیب با فراهم کرد مواد مغذی در بافت، باعث تسریع در بهبودی می شود. در این روش ترکیبی از ازون، پروکائین و ویتامین بی ۱۲ و مواد دیگر به بافت آسیب دیده زانو تزریق می شود، و باعث از بین رفتن تورم می شود و رسوبات فیبری را تحریک می کند، تا باعث شود سلول ها با استفاده از این رسوبات، بافت آسیب دیده را ترمیم کنند. تزریق ازن باید هر ۱ الی ۲ هفته یکبار تکرار شود، بیماران پس از یک الی دو جلسه درمانی به بهبودی و نتایج دلخواه (تسکین زانو درد و از بین رفتن تورم) می رسند.
تزریق PRP
تزریق PRP یا پلاسمای غنی از پلاکت، یکی از روش‌های درمانی موثر در درمان درد زانو می‌باشد. در این روش با استفاده از خون بیمار، پلاکت‌های تغلیظ شده را می‌گیرند، به دلیل این‌که پلاسمای غنی از پلاکت، حاوی فاکتورهای رشد است، باعث تسریع در روند بهبودی زانو درد می‌شوند.
هدف از تزریق پی‌آر‌پی درمان آسیب‌دیدگی توسط بدن می‌باشد، این روش نه تنها منجر به رفع علایم از جمله زانو درد می‌شود، بلکه باعث بهبودی نیز می‌شود. تاثیر این روش تا حدی است که گاهی لزوم استفاده از دارو و جراحی را برای بیمار از بین می‌رود. این روش برای درمان درد زانو ناشی از آسیب‌دیدگی‌های تاندون، رباط، غضروف و استخوان‌های زانو و همچنین در موارد ابتلا به آرتریت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ابتدا مقدار کمی خون از بیمار گرفته می‌شود، سپس با استفاده از دستگاه سانتریفیوژ در سرعت بالا چرخانده می‌شود، تا بدین ترتیب پلاکت‌ها تغلیظ شوند. سپس مایع حاصل دور ناحیه آسیب دیده و یا در نزدیکی آن تزریق می‌شود. غلظت فاکتورهای رشد با این روش ۳ الی ۵ برابر بیشتر از حالت نرمال خون می‌شوند.
با توجه به نوع آسیب‌دیدگی و واکنش اولیه بیمار به درمان، پزشک یک الی چند مرحله تزریق پی آر پی را تجویز می‌کند. هنگام تزریق پزشک از تصویربرداری با اشعه ایکس و یا اولتراسوند برای پیدا کردن محل دقیق تزریق استفاده می‌کند. این روش عوارض جانبی ندارد، زیرا پلاسمای غنی از پلاکت از خون خود بیمار گرفته می‌شود و درصد احتمال واکنش بدن به آن صفر می باشد.
تزریق استروئید
تزریق استروئید روش موثری برای درمان زانو درد هستند که معمولاً برای مشکلات بلند مدت‌تری از قبیل پارگی غضروف و آرتریت بکار برده می‌شود. تزریق کورتیکواستروئید ترکیبی از داروی بیحسی موضعی و استروئید می‌باشد که به کاهش درد و ورم کمک می‌کنند.
زانو بند طبی
زانوبندهای طبی روشی فوق‌العاده برای محافظت از مفصل زانو، کاهش درد و التهاب، حفظ گرما و تسریع درمان درد زانو هستند. استفاده از زانوبند طبی باعث می‌شود که فعالیت‌های ورزشی و روزمره آسان‌تر صورت بگیرد.
کفش و کفی طبی
کفش و کفی طبی باعث محافظت از قوس کف پا می‌شوند. کفی‌های طبی باعث تغییر نیروی بین پا و ساق پا می‌شود و به عنوان یک بالشتک عمل می‌کنند که باعث تسکین زانو درد می‌شود. کفی‌ها همچنین هم ترازی و حرکت پا را تغییر می‌دهد. کفش‌های طبی به عنوان یک راه حل کوتاه مدت و برای کمک به جلوگیری از آسیب‌های بیشتر مفید می‌باشند.
لیزر درمانی
لیزردرمانی روشی است که در آن از طول موج‌های مخصوص نور برای تماس با بافتی که آسیب دیده است استفاده می‌شود و به ترمیم بافت و تسریع فرآیند درمان زانو درد کمک می‌کند. این روش اغلب برای بیمارانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که بدنبال یک روش درمانی بدون جراحی و بدون درد برای کمک به تسکین و درمان سریع زانو درد شدید یا مزمن ورم مفصل و درد ناشی از آسیب دیدگی عضلات، تاندون، غضروف یا بافت‌های نرم دیگر هستند.
تعداد کل روش‌های درمانی که یک بیمار نیاز دارد به شدت مشکل وی بستگی دارد. روش لیزردرمانی سرد بدون جراحی، بدون درد و بسیار ایمن می‌باشد.
ماساژ
ماساژ دادن زانو باعث وارد رسیدن خون و اکسیژن به مفصل می‌شود، که این امر باعث می‌شود که زانو بتواند خود را آسان‌تر درمان کرد. ماساژ دادن زانو همچنین باعث انقباض عضلات زانو می‌شود و فشار را از عصب‌هایی که باعث درد زانو می‌شود، رفع می‌کنند.
طب سوزنی
طب سوزنی روش بسیار موثر برای تسکین درد زانو بدون مصرف دارو است. سوزن‌ها در نقاط متعدد دور بدن قرار داده می‌شود تا سیگنال‌های درد را مسدود کنند و گردش خون را بهبود ببخشند.
مطالعات نشان داده‌اند که طب سوزنی روش مفیدی در تسکین و کاهش زانو درد است، مخصوصاً برای درمان آرتریت. این روش درمانی باید توسط یک فرد متخصص و مجرب انجام بگیرد.
جراحی
اغلب، روش‌های درمان زانو درد ذکر شده در مقاله، درد را بخوبی برطرف می کنند. اما، گاهی اوقات آسیب دیدگی مفصل به جراحی نیاز دارد. این جراحی می‌تواند یک جراحی خفیف مثل آرتروسکوپی یا جراحی تعویض مفصل باشد، اما عموماً نتایج مثبتی را به همراه دارد.
زانو درد انواعی مختلفی دارد از جمله درد زیر زانو، جلوی زانو، پشت زانو، دردهنگام دویدن، پیاده روی کردن، بالا رفتن از پله و… روش‌های درمانی اتخاذ شده بستگی به مشکل به وجود آورنده درد دارد. گاهی زانو درد در حاملگی و به دنبال اضافه وزن مادر در دوران بارداری به وجود می‌آید که پزشک در این حالت باید از شرایط مادر آگاهی داشته باشد تا بتواند درمان مناسب را تجویز کند. گاهی زانو درد با علائم دیگری مانند تورم، درد و خشکی صبحگاهی و حساسیت به لمس همراه می‌باشد. خوشبختانه اکثر بیماران با روش‌های درمان بدون جراحی بهبود می‌یابند و تنها تعداد خیلی کمی از بیماران به درمان با جراحی نیاز دارند.
منبع: drheidarian.ir