آشنایی با التهاب مثانه ( سیستیت ) و علل آن
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان
سیستیت(به انگلیسی: Cystitis) یا در اصطلاح عام عفونت مثانه و در واقع التهاب در مثانه به علت جایگزینی و رشد عامل بیماریزا در آن و ایجاد عفونت است. شایعترین عامل ایجاد کننده سیستیت باکتری گرم منفی است.
علائم شایع بیماری سوزش ادرار، تکرر ادرار، احساس فوریت دفع ادرار و گاه احتباس ادراری است.
تشخیص قطعی با بررسی ادرار و کشت آن میباشد. درمان با آنتیبیوتیکهای متناسب با عامل بیماری است. درصورت عدم درمان ممکن است عفونت به سایر نواحی گسترش یابد و مثلا موجب پیلونفریت شود.
_ علل بیماری التهاب مثانه
علت اصلی و شایع التهاب مثانه نوعی خاص از باکتریها میباشد، ولی علل غیرباکتریایی هم دارد که عبارتند از:
• عفونتهای غیرباکتریایی
• قرار گرفتن در معرض اشعه X (رادیوتراپی ناحیه لگن)
• روابط زناشویی بیش از حد
_ عوامل تشدیدکننده التهاب مثانه
ο سابقه حساسیت یا آلرژی به داروها، غذاها، یا سایر مواد؛ تب یونجه یا آسم از عوامل تشدیدکننده بیماری التهاب مثانه است.
ο آرتریت روماتویید یک نوع شایع التهاب مفاصل نیز از عوامل موثر در تشدید التهاب مثانه است.
ο سابقه درآوردن رحم نیز بیماری التهاب مثانه را تشدید میکند.
_ چه کسانی به التهاب مثانه مبتلا میشوند؟
زنان ۸ برابر بیشتر از مردان مستعد ابتلا به بیماری التهاب مثانه هستند، به این دلیل که پیشابراه در زنان لولهای از مثانه که از طریق آن ادرار خارج میشود کوتاهتر بوده و نزدیکتر به مقعد باز میشود. ۱۵% از زنان هر سال به بیماری التهاب مثانه مبتلا میشوند و تقریبا نیمی از آنان، حداقل یک بار ابتلا به سیستیت را در طول زندگیشان دارند.
سایر فاکتورهای خطر برای التهاب مثانه عبارتند از:
داشتن دیابت، باردار بودن و فعال بودن از لحاظ جنسی.
_ علایم التهاب مثانه
¤ تکرر ادرار
¤ تعجیل در ادرار کردن به محض احساس دفع
¤ سوزش و درد حین ادرار کردن
¤ ادرار بودار
¤ خون در ادرار
¤ در التهاب مثانه بعضی از بیماران علائم غیراختصاصی دیگری مثل سردرد، دردهای عضلانی اسکلتی و علائم گوارشی را نیز، از خود نشان میدهند.
_ عواقب مورد انتظار در درمان التهاب مثانه
برای درمان التهاب مثانه روشهایی موجود هستند که به کمک آنها ممکن است بتوان علایم بیماری التهاب مثانه را کنترل کرد یا به حداقل رساند، اما این روشهای درمانی بیماری سیستیت را معالجه نمیکنند. تحقیقات پزشکی در زمینه تعیین علت بیماری التهاب مثانه، درمانهای سودمندتر و معالجه آن ادامه دارند.
خانمهایی که دچار التهاب مثانه هستند ممکن است شعلهور شدن و فروکش کردنهای این بیماری را تجربه کنند؛ ممکن است در بیماران مبتلا به التهاب مثانه درمانهای مختلف مؤثر واقع میشود. حتی در یک خانم هم، یک نوع درمان ممکن است اثر کند ولی بعد تأثیر خود را از دست بدهد.
_ عوارض احتمالی التهاب مثانه
علایم برطرف نشدهای که میآیند و میروند و شدت آنها ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد.
_ تشخیص بیماری التهاب مثانه
در التهاب مثانه بهترین وسیله برای تشخیص پزشک، شرح حال کامل بیمار است، ولی استفاده از آزمایش کامل ادرار هم در تشخیص بیماری التهاب مثانه کمک کننده است. در صورت آلودگی میکروبی، آزمایشات کشت ادرار و بررسی حساسیت آنتی بیوتیک لازم است.
در صورتی که پزشک به مشکلات دیگر مشکوک باشد، بررسیهای بیشتر تشخیصی انجام میشود که شامل عکسهای رادیولوژی و یا بررسیهای پیشرفتهتر میباشد.
_درمان التهاب مثانه (سیستیت) چییست؟
شیوههای درمان التهاب مثانه شامل موارد زیر میباشد:
♦ آنتیبیوتیکها، برای بیشتر زنان، درمان رایج التهاب مثانه مصرف یک دوره ۳ روزه آنتیبیوتیک میباشد. علائم بیماری التهاب مثانه معمولا طی یک روز و یا بلافاصله بعد از شروع درمان بهبود مییابند. به طور متوسط، خوردن آنتیبیوتیک طول مدت علائم بیماری سیستیت را تا حدود یک روز کوتاه میکند.
♦ در روش دیگر درمان بیماری التهاب مثانه، پزشک به فرد، تاخیر در تجویز آنتیبیوتیک را توصیه میکند. در این روش بهتر است که فرد چند روز قبل از گرفتن آنتیبیوتیک به منظور بهتر شدن علایم صبر کند، در صورتی که بعد از گذشت چند روز علایم التهاب مثانه بدتر شده و یا بهبودی حاصل نشود، مصرف آنتیبیوتیک ضروری میباشد.
♦ در بیماری التهاب مثانه معالجه نکردن ممکن است روش دیگری برای درمان باشد (در صورتی که فرد باردار نبوده و یا بیماری دیگری نداشته باشد). سیستم ایمنی فرد اغلب میتواند عفونت را رفع کند. بدون آنتیبیوتیک، التهاب مثانه یا سیستیت، به ویژه انواع خفیف، اغلب طی چند روز به خودی خود برطرف میشود. هرچند گاهی ممکن است در صورت مصرف نکردن آنتیبیوتیک علائم التهاب مثانه برای یک هفته ادامه یابند.
♦ یکی از روشهای سنتی در درمان التهاب مثانه نوشیدن آب به مقدار زیاد است.
در واقع شستشو دادن مثانه توصیهای سنتی است. هرچند دلیلی برای مفید بودن این روش در درمان التهاب مثانه وجود ندارد. برخی از پزشکان گمان میکنند این روش مفید نبوده و نوشیدن زیاد ممکن است باعث ادرار دردناک بیشتر شود. از این رو، دادن اطمینان درمورد این که آیا به مقدار زیاد آب بنوشید یا به طور عادی، دشوار میباشد.
♦ مسکنها مانند استامینوفن و بروفن، این داروها درد و ناراحتی بیماری التهاب مثانه را تسکین داده و همچنین باعث پایین آمدن تب میشوند.
♦ دلیل محکمی وجود ندارد که نوشیدن آبمیوه های گیاهی و مصرف محصولاتی که ادرار را قلیایی میکنند (از قبیل سیترات پتاسیم و یا بیکربنات) علایم التهاب مثانه یا سیستیت را بهبود میبخشند. اما به هرحال این دسته از محصولات گاهی برای معالجه بیماری التهاب مثانه عرضه میشوند.
_ در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
۱٫ اگر شما یا یکی از اعضای خانوادهتان علایم التهاب مثانه یا سیستیت بینابینی را دارید.
۲٫ اگر هنگام درمان التهاب مثانه، درد غیرقابل تحمل رخ دهد.
۳٫ اگر در بیماری التهاب مثانه دچار علایم جدید و غیر قابل توجیه شدهاید. داروهای مورد استفاده در درمان ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند.
۴٫ اگر پس از درمان التهاب مثانه علائم بیماری مجدداً بازگردند.
_ پیشگیری از بیماری التهاب مثانه
◊ از راههای پیشگیری از بیماری التهاب مثانه افزایش مصرف مایعات، حداقل روزی یک و نیم لیتر آب ( ۶ لیوان ) میباشد.
◊ در بعضی از بیماران مبتلا به التهاب مثانه مصرف بعضی از غذاها منجر به ایجاد علائم بیماری سیستیت میشود مانند گوجه فرنگی، شکلات، کافئین و الکل … که البته از نظر علمی کاملاً اثبات نشده است.
◊ استعمال دخانیات در بعضی از بیماران مبتلا به التهاب مثانه باعث تشدید علائم بیماری میشود.
◊ در پیشگیری از بروز بیماری التهاب مثانه، ورزش و آموزش نگهداری ادرار ( تمرین مثانه ) از جمله کارهایی هستند که میتوانند کمک کننده باشند.
منابع:
irna.ir
myhealth.ir