بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان

بافت‌مردگی بی‌خونی یا آواسکولار نکروز (avascular necrosis) نوعی بیماری است که در آن سلول‌های استخوان به‌علت اختلال در خون‌رسانی درست به این سلول‌ها می‌میرند. بدون خون سلول‌های استخوان می‌میرند و استخوان دچار فروپاشی می‌شود. این بیماری بیشتر در استخوان‌های مفصل‌ها بروز می‌کند.

_ آناتومی
استخوان یک بافت زنده است و حاوی سلول‌های به نام استئوسیت بوده که موجب رشد و استحکام آن می‌شوند. سر‌استخوان ران هم یک استخوان زنده بوده و استحکام آن مدیون فعالیت مداوم سلول‌های آن است که با نشاندن دائم املاح کلسیم بر روی داربست استخوانی موجب حفظ استحکام آن می‌شوند.استخوان مانند هر بافت دیگری برای زنده ماندن نیاز به اکسیژن و مواد غذایی دارد و این مواد از طریق جریان خون به آن می‌رسند. رگ‌هایی که خون را به سر‌استخوان ران می‌رسانند عمدتاً از داخل و اطراف گردن استخوان ران به آن وارد می‌شوند. سر‌استخوان ران فقط همین یک مسیر خون‌رسانی را دارد و در صورت اختلال انتقال خون از این مسیر راه جایگزین دیگری وجود ندارد.
نکروز استخوان معمولا در ران پا رخ می‌دهد. سایر مکان‌های بروز این مشکل عبارتند از: بازو، زانوها، شانه و آرنج دست.

_ نکروز استخوان با عنوان‌های زیر شناخته می‌شود
– نکروز آواسکولار
– نکروز آسپتیک
– نکروز ایسکمیک
نکروز استخوان اغلب در لگن‌ها ، زانوها ، شانه ها و قوزک پا مشاهده می‌شود. شما ممکن است در یک یا چند استخوان دچار نکروز شوید. در افراد دارای استخوان‌های سالم ، استخوان جدید همیشه جایگزین استخوان پیر و فرسوده می‌شود . این روند استخوان‌ها را قوی نگه می دارد وپروسه استخوان‌سازی در مواقع رشد کودکان و همچنین زمانی که در استخوان ضایعه ایجاد شود هم اتفاق می‌افتد. نسبت به جسم فردی که می‌تواند به اندازه کافی استخوان قوی و جدید بسازد، درفرد مبتلا به نکروز استخوان، اسخوان سریع‌تر می‌شکند. اگر شما درمان نشوید ، بیماری بدتر می شود و استخوان‌های مفاصل می‌شکنند .

_ چه کسی دچار نکروز استخوان می‌شود و علت آن چیست؟

هر ساله بیش از ۲۰۰۰۰ نفر دچار نکروز استخوان می‌شوند. بیشتر آن‌ها بین سنین ۲۰ تا ۵۰ سالگی قرار دارند.

در افراد سالم احتمال بروز این مشکل کم است و بیشتر در افراد مبتلا به یک بیماری و یا دچار آسیب بروز می‌کند.

_ علل احتمالی نکروز استخوان

– در رفتگی و یا شکستگی استخوان ران: این نوع آسیب روی جریان خون به سمت استخوان موثر است و باعث نکروز ناشی از آسیب می‌شود. در ۲۰ درصد افرادی که دچار دررفتگی مفصل ران می‌شوند، نکروز استخوان دیده می‌شود.

– استفاده طولانی مدت از داروهای کورتونی: استفاده طولانی از داروهای ضد‌التهاب کورتونی، چه به شکل خوراکی و چه به شکل تزریقی، با ۳۵ درصد موارد نکروز استخوان ارتباط دارد.
اگر بیماری بدتر شود و استخوان و مفصل آن متلاشی شوند، درد به قدری شدید می‌شود که نمی‌توانید مفصل خود را تکان دهید.

هر چند که علت دقیق این مسئله مشخص نیست، ولی پزشکان معتقدند داروهای کورتونی باعث کاهش توانایی بدن در تجزیه مواد چرب می‌شوند. در نتیجه چربی‌ها در رگ‌های خونی جمع می‌شوند و آن‌ها را تنگ می‌کنند و میزان جریان خون را به سمت استخوان کاهش می‌دهند.

– مصرف الکل: همانند داروهای کورتونی، مصرف الکل نیز باعث تجمع مواد چرب در رگ‌های خونی و کاهش جریان خون به استخوان‌ها می‌شود.

– لخته شدن خون، التهاب و ورم و آسیب سرخرگ‌ها نیز باعث توقف جریان خون به سمت استخوان‌ها می‌شود.
– افزایش فشار در استخوان
– داروهای استروئیدی
– فشار خون بالا

_ فاکتورهای خطر نکروز استخوان عبارتند از:
– پرتو‌درمانی
– شیمی‌درمانی
– پیوند کلیه و دیگر اندام
– کم‌خونی سلول داسی شکل
– پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)
-عفونت اچ آی وی (ایدز)
– بیماری‌های خودایمنی
– بیماری ناشی از کاهش ناگهانی فشار که در آن حباب‌های گاز در خون تشکیل می‌شود و دلیل آن کاهش ناگهانی فشار محیط است.

_ علایم نکروز استخوان
در مراحل اولیه، نکروز استخوان علامتی ندارد، اما با وخامت بیماری، درد ایجاد می‌شود.

در ابتدا با وارد کردن فشار روی استخوان درد را حس می‌کنید، ولی به مرور، درد دائمی می‌شود.

اگر بیماری بدتر شود و استخوان و مفصل آن متلاشی شوند، درد به قدری شدید می‌شود که نمی‌توانید مفصل خود را تکان دهید.

مدت زمان بین بروز علائم اولیه و از بین رفتن استخوان، می تواند چند ماه تا بیش از یک سال طول بکشد.

_ آواسکولار نکروز سر استخوان ران
در بیماری بافت‌مردگی بی‌خونی یا سیاه شدن سر استخوان ران به عللی که دقیقاً مشخص نیست عملکرد رگ‌هایی که خون را به سر استخوان ران می‌رسانند دچار اشکال شده و خون به اندازه کافی به سر استخوان ران نمی‌رسد. شکستگی گردن استخوان ران (مثلاً به دلیل تروما) نیز می‌تواند موجب بروز این مشکل شود. بدنبال کاهش یا قطع خون‌رسانی به سر استخوان ران، سلول‌های آن می‌میرند. مرگ سلول‌ها موجب می‌شود بعد از مدتی استخوان سفتی و قوام خود را از دست داده و نرم شود.
سر‌استخوان ران در مفصل ران تحت فشار نیروهای بسیار قوی قرار دارد که عمدتاً بر اثر وزن بالا تنه به آن وارد می‌شود. سر استخوان ران در حالت عادی به راحتی این نیروها را تحمل می‌کند ولی وقتی استخوان ضعیف و نرم شده باشد نمی‌تواند این فشارها را تحمل کند. این نیروها و فشارها بتدریج موجب تغییر شکل سر استخوان ران می‌شوند. سطح بالایی سر‌استخوان که بیشترین نیروها به آن وارد می‌شود بتدریج صاف و تخت شده و حالت گرد و کروی خود را از دست می‌دهد.
بدنبال تغییر شکل استخوان، چون یکی بودن و هماهنگی انحنای سر‌استخوان ران Femur و حفره‌ حفره حقه‌ای Acetabulum تغییر کرده است، حرکت این دو در ناحیه مفصل به راحتی صورت نگرفته و سایش این دو سطح ناهماهنگ آرام آرام موجب ساییدگی مفصل می‌شود.
در روند بافت‌مردگی (نکروز) و مردن سر استخوان ران معمولاً غضروفی که سر‌استخوان ران را پوشانیده هم بدون حمایت استخوان زیرین بتدریج از بین می‌رود و این تخریب غضروفی روند ساییدگی را شدت می‌دهد.
این بیماری در زبان عامیانه به سیاه شدن سر استخوان ران یا مفصل لگن معروف است. نکروز سر‌استخوان ران را در بچه‌ها بیماری پرتس می‌گویند.

_ چگونه نکروز استخوان تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص نکروز استخوان، پزشک شما به سابقه پزشکی و انجام معاینات فیزیکی و آزمایشگاهی رجوع می‌کند. پزشک شما یک یا چند تست می‌دهد که ببیند کدام استخوان مبتلا شده است : -اشعه ایکس -MRI -سی تی اسکن -اسکن استخوان -بیوپسی استخوان -اندازه‌گیری فشار داخل استخوان اگر بیماری زود تشخیص داده شود به درمان بیشتر کمک می‌کند.

_ نکروز استخوان چه کسی قابل درمان است ؟
شیوه درمانی مصون ماندن استخوان کمک می‌کند. بدون درمان، اکثر افراد مبتلا به این بیماری درد شدید خواهند داشت و در طی مدت ۲ سال حرکت مفاصل محدود خواهد شد.

_ برای تصمیم‌گیری درباره بهترین شیوه درمان پزشک معالج شما باید در موارد زیر اطلاعات داشته باشد
– سن شما

– مرحله بیماری

– محل و میزان نکروز استخوان

– مشخص بودن علت بیماری .
اگر علت بروز بیماری استروئید یا مصرف الکل است، درمان جواب‌گو نخواهد بود مگر این‌که شما مصرف این مواد را ترک کنید.

_ درمان
اهداف درمان نکروز استخوان عبارتند از
– بهبود کاربرد مفصل
– جلوگیری از آسیب بیشتر
– محافظت از استخوان‌ها و مفاصل برای بیماری در مراحل اولیه
پزشکان درمان غیر جراحی را ابتدا تجویز می‌کنند. اگر این روش‌ها کمک نکرد، ممکن است جراحی نیاز شود.

– شیوه‌های درمان غیر‌جراحی درمان‌های غیر جراحی در مدت زمان کوتاه درد را تسکین می‌دهند، اما بیماری را درمان نمی‌کند .
یک یا چند روش درمانی ممکن است هم‌زمان به کار رود.
– داروها: داروهای ضد‌التهاب غیر استروئیدی برای کاهش درد و ورم استفاده می‌شوند .
برای افراد مبتلا به مشکلات لختگی خون، مواد رقیق‌کننده خون برای پیشگیری از لختگی که مانع خون‌رسانی به استخوان است، مفید و موثر خواهد بود. اگر شما داروهای استروئیدی مصرف می‌کنید، داروهای ضد‌چربی برکاهش چربی خون موثر است .
– کم کردن وزن روی مفصل :
ممکن است پزشک شما پیشنهاد کند که فعالیت خود را محدود کنید یا از تکیه‌گاهی استفاده کنید که وزن بر روی مفصل تاثیر نگذارد. این امرموجب کاهش آسیب به استخوان می‌شود و کمی درد را التیام می‌بخشد. اگر این روش با داروهای ضد‌التهاب غیر‌استروئیدی همراه باشد، به شما در پیشگیری یا تاخیر جراحی کمک می‌کند .
– یک سلسله تمرینات و ورزش‌های حرکتی: ورزش مفاصل مبتلا به نکروز استخوان در افزایش کار آیی مفصل کمک می‌کند .

– تحریک‌الکتریکی (الکترو تراپی): تحقیق نشان داده شده است که این روش رشد استخوان را تحریک می‌کند.
– جراحی
اکثر افراد مبتلا به نکروز استخوان به موقع نیاز به جراحی دارند .
چهار نوع جراحی برای درمان نکروز استخوان وجود دارد. پزشک شما درباره نیاز شما به جراحی و بهترین نوع آن برای درمان تصمیم گیری می‌کند .
– جراحی برداشتن فشار روی استخوان و مفاصل: فشار داخل استخوان را برای افزایش جریان خون در استخوان کاهش می‌دهد.
– باز کردن استخوان و تغییر شکل آن: استخوان را برای کاهش فشار بر روی مفصل آسیب دیده برش می‌دهند.
– پیوند استخوان: استخوان سالم را از جای دیگر بدن می‌گیرند و آن را جایگزین استخوان بیمار می‌کنند.
– جایگزینی کل مفصل: مفصل مصنوعی جایگزین مفصل مبتلا به بیماری می‌شود .

_ رژیم غذایی
مصرف این مواد غذایی در بهبود بیماری کمک می‌کند.
– مصرف عصاره پای مرغ
– طبق تحقیقات انجام شده”پای مرغ” حاوی بسیاری ازپروتئین‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی و حیاتی است که بدن انسان قادر به تولید آن‌ها نیست. از همین جهت به افرادی که دچار مشکلاتی مانند: خمیدگی که ناشی از کمبود کلسیم است، پوکی‌استخوان، آرتروز،نرمی استخوان(راشیتیسم) در کودکان و بزرگسالان،روماتیسم، شکستگی استخوان و به طور کلی تغییرات ساختمانی در استخوان‌ها و نیز اختلال عملکرد عضلانی ناشی از کمبود کلسیم و ویتامین D را می‌توان با ااستفاده از این ماده غذایی درمان کرد، که در ادامه به خواص درمانی و روش مصرف آن خواهیم پرداخت.
– روش مصرف
– مقدار ۱ بسته پای مرغ را پس از تمیز و شستشو کرده به همراه ۳ تا ۴ لیوان آب داخل قابلمه‌ای قرار داده و مقداری پیاز را پس از پوست گرفتن اضافه کرده روی حرارت قرار داده و زیر آن را کم کنید و به مدت حداقل ۴ تا ۶ ساعت حرارت دهید البته با شعله ملایم، پس از گذشت این زمان محتویات قابلمه را داخل مخلوط کن ریخته و صافی کنید و در فریزر نگهداری کنید برای مصرف کافی است از “عصاره پای مرغ “ تهیه شده مقداری را به انواع سوپ و خورشت تهیه شده اضافه و سپس میل کنید.
– نکته‌ی مهم: افرادی که مبتلا به چربی خون و کلسترول بالا هستند باید هنگام خوردن این عصاره مقداری آب لیموترش و یا آب غوره به غذای خود اضافه کنند.

– مصرف این دمنوش‌ها
دمنوش گیاه‌های رازیانه، گزنه، سنجد و زردچوبه توصیه شده
روش استفاده:
۳ قاشق غذاخوری برگ خشک گزنه را در یک فنجان آب جوش ریخته و به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید.
۱ قاشق غذا خوری گیاه رازیانه را دریک فنجان آب جوش ریخته و به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید.
۴ حبه سنجد را در یک فنجان آب جوش ریخته و به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید و بعد میل کنید.
۱ قاشق مربا‌خوری در یک فنجان آب جوش ریخته و بگذارید ۱۰ دقیقه دم بکشد و بعد میل کنید.

– یک سیب در روز می‌تواند کاهش استخوان‌ را درمان کند. ترکیب منحصر به فرد آنتی‌اکسیدان‌ها مانند پلی‌فنول و فلاونوئیدها در سیب باعث می شود استخوان سالم نگه داشته شود.
به گفته محققان فرانسوی، فلاونوئید به نام phloridzin در سیب به زنان یائسه کمک می‌کند تا تراکم استخوان را افزایش دهد و التهاب مفاصل را درمان کند.
خوردن سیب با پوست منفعت آن را صد چندان می‌کند.
خوردن آلو (آلو خشک) به صورت روزانه از خطر شکستگی و کاهش استخوان پیشگیری می‌کند. یک مطالعه در دانشگاه ایالتی فلوریدا در سال ۲۰۱۱ در مجله انگلیسی تغذیه این مطلب به چاپ رسید.
آلو به علت داشتن پلی‌فنول‌ها، یک آنتی‌اکسیدان است که برای کاهش استخوان خوب است. به علاوه، آلو خشک منبع خوبی از مس، است که درتقویت استخوان تاثیر زیادی دارد.
توصیه می‌شود که افراد در همه سنین روزانه ۲-۳ آلو خشک بخورند، و به تدریج مقدار آن را به شش تا ۱۰ روز افزایش دهند تا از از کاهش استخوان پیشگیری کنند.
یک راه موثر برای کمک به پیشگیری از کاهش استخوان گنجاندن دانه کنجد در رژیم غذایی است. دانه کنجد دارای کلسیم غنی می‌باشد، یکی از مواد مغذی ضروری برای سلامت استخوان است. به‌علاوه، شامل مواد مغذی دیگری برای سلامت استخوان مانند منیزیم، منگنز، مس، روی، فسفر و ویتامین K و D است.
آناناس حاوی منگنز است که در پیشگیری و درمان کاهش استخوان سودمند است. کمبود منگنز با ناهنجاری استخوان و کاهش استخوان ارتباط دارد.
روزانه قبل از غذا یک فنجان تکه‌های آناناس تازه مصرف کنید. یک فنجان آناناس حدود ۷۵ درصد از دوز روزانه مورد نیاز منگنز را فراهم می‌کند.
متناوبا، شما می‌توانید روزانه یک فنجان آب آناناس برای جلوگیری از کاهش استخوان بنوشید.
تخم گشنیز سرشار از مواد معدنی است که در حفظ سلامت استخوان مفید است. هر دو برگ گشنیز و دانه‌ها سرشار از کلسیم، پتاسیم و منگنز هم‌راه با منیزیم و آهن می باشد. کلسیم و منگنز نقش کلیدی در درمان و پیشگیری از استخوان‌های ضعیف بازی کند. این مواد مغذی همچنین کاهش از دست دادن استخوان ستون فقرات در زنان مسن تر کمک کند.
مخلوط دو قاشق چای‌خوری از تخم گشنیز را در یک فنجان آب گرم. به مدت پنج تا ۱۰ دقیقه بماند سپس مقداری عسل اضافه کنید. دو بار در روزبنوشید.

_ ماساژ دادن محل درد
همچنین ماساژ دادن اندام‌ها با روغن بادام تلخ و اسانس نعنا نیز در کاهش دردهای استخوانی مفید است.

منبع سایت پیام سلامت