آشنایی با علایم انسداد روده
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان
انسداد روده انسدادی است که از عبور غذا و مایعات از روده کوچک یا بزرگ جلوگیری میکند. انسداد روده میتواند بخاطر نوارهای فیبری بافتهای شکم (چسبندگیهای داخل شکم) که پس از جراحی ایجاد میشود، غدههای التهابی یا عفونی روده، فتق و تومور ایجاد شود.
انسداد روده یا “قولنج الیاوسی یا بسته شدن روده (به انگلیسی: Ileus)توقف جریان رو به جلو و پیشروی محتویات روده بخاطر «راه بند»های مختلف است و میتواند در هر سنی، از نوزادی تا سالخوردگی، انسان را گریبان گیر کند. این بیماری یک خطر جانی بسیار مهم محسوب میشود که بایستی سریعاً بوسیله پزشک متخصص (ترجیحا جراح) درمان شود.
پیچخوردگی روده چیست؟
پیچخوردگی روده عبارتست از پیچخوردگی یا حلقه شدن روده است که منجر به انسداد روده میشود. وقتی روده کوچک تحت تاثیر قرار گیرد، به این بیماری پیچخوردگی روده کوچک گفته میشود، در حالی که وقتی روده بزرگ تحت تاثیر قرار گیرد، به این بیماری پیچخوردگی روده بزرگ گفته میشود.
در صورتی که پیچخوردگی روده در روده بزرگ اتفاق بیفتد، دو نوع پیچخوردگی روده وجود دارد، سیگموئید و روده کور (سکوم) است، که به محل پیچخوردگی روده بزرگ بستگی دارد.
انسداد این بخشهای معده به سرعت منجر به نکروز (مردن بافت) میشود، زیرا انسداد از جریان خون جلوگیری میکند. این یکی از اولین مشکلات در هر نوع انسداد روده کوچک یا بزرگ است و فورا اتفاق میافتد.
علائم با توجه به علتهای مختلف پیچخوردگی روده متغیر هستند و روشهای درمانی آنها نیز به همین شکل متغیر هستند. در صورتی که علائم پیچخوردگی روده را دارید، زمان آن رسیده که به پزشک مراجعه کنید.
چسبندگی روده میتواند باعث گرهخوردگی، پیچخوردگی یا کشیده شدن رودهها و در نتیجه انسداد روده شوند. انسداد کامل یا جزئی روده حرکت غذا یا مدفوع در رودهها را محدود میکند. انسداد کامل روده جان فرد را تهدید میکند و به مراجعه فوری به پزشک و اغلب جراحی نیاز دارد.
دلایل گرفتگی روده چیست؟
۱- گرفتگی مکانیکی روده باریک
منظور از گرفتگی مکانیکی آن است که چیزی بهطور فیزیکی (جسمی) روده را میبندد. دلایل گرفتگی مکانیکی روده باریک عبارتند از:
• چسبندگی روده: نوارهایی از بافت فیبروزی در داخل شکم که میتواند بعد از جراحی ناحیه شکم یا لگن ایجاد شود.
• بیماری روده باریک
• فتق: قسمتی از روده به طرف بخش دیگری از بدن برآمده میشود و بیرون میزند.
• تومورهای روده باریک
• بیماریهای التهابی روده مثل بیماری کرون
• پیچخوردگی روده باریک
• intussusceptions: یک اختلال نادر و خطرناک که در آن قسمتی از روده به داخل قسمت مجاور آن لیز میخورد و فرو میرود.
۲- انسداد مکانیکی روده بزرگ
دلایل این نوع انسداد روده عبارتند از:
ο سرطان روده بزرگ
ο دیورتیکولیت: کیسههای کوچک و برآمده در دیواره روده که ملتهب و عفونی میشوند.
ο پیچخوردگی روده بزرگ
ο مدفوع فشرده و سفت
ο تنگ شدن روده بزرگ در اثر التهاب یا جراحت
۳- ایلئوس فلجی
ایلئوس فلجی میتواند علائم انسداد روده را ایجاد کند، ولی شامل انسداد فیزیکی روده نیست. در ایلئوس فلجی، مشکلات عضلانی و یا عصبی، انقباض طبیعی عضلات روده را به هم میریزند و حرکت موادغذایی و مایعات را در دستگاه گوارشی، آهسته یا متوقف میکند.
ایلئوس فلجی میتواند هر قسمتی از روده را تحت تاثیر قرار دهد و دلایل آن عبارتند از:
– عمل جراحی شکم
– عمل جراحی ناحیه لگن
– عفونت (بیماری های عفونی)
– برخی داروها مانند داروهای ضدافسردگی و یا ضد درد که روی اعصاب و عضلات تاثیر میگذارند.
– اختلالات مربوط به عضلات و اعصاب مانند بیماری پارکینسون
چه عواملی خطر ابتلا به گرفتگی روده را افزایش میدهند؟
♦ عمل جراحی شکم یا ناحیه لگن باعث چسبندگی روده می شود که از علل شایع گرفتگی روده است.
♦ بیماری کرون که دیواره روده را ضخیم میکند، در نتیجه مسیر عبور غذها را تنگ مینماید.
♦ سرطان ناحیه شکم، به خصوص اگر برای برداشتن تومور ناحیه شکم تحت عمل جراحی قرار بگیرید و یا رادیوتراپی (پرتودرمانی) شوید.
علایم و نشانههای انسداد روده
از جمله علایم انسداد روده میتواند به موارد زیر اشاره کرد:
◊ نفخ شدید
◊ شکم درد
◊ کاهش اشتها
◊ تهوع
◊ استفراغ
◊ یبوست
◊ اسهال
◊ ورم شکم
◊ گرفتگی شدید عضلات شکم
◊ تنفس بدبو و تب میشود.
عوارض
عدم درمان انسداد روده عوارض جانبی شدیدی دارد و ممکن است جان فرد را به خطر بیندازد. این عوارض از قرار زیر هستند:
· مردن بافت: انسداد روده باعث قطع شدن رسیدن خون به بخشی از روده شما میشود. کمبود خون باعث از بین رفتن دیواره روده میشود. مردن بافت منجر به پاره شدن دیواره روده میشود و پاره شدن دیواره روده ممکن است باعث عفونت شود.
· عفونت: عفونت حفره شکم میتواند زندگی فرد را به خطر بیندازد و به مراجعه فوری به پزشک و اغلب جراحی نیاز دارد.
تشخیص انسداد روده
پزشک سوالاتی در مورد علائم، مشکلات گوارشی دیگری که داشتهاید و هر گونه جراحی ای که پیش از این انجام دادهاید سوالاتی میپرسد. پزشک برای تشخیص انسداد روده اقدامات زیر را انجام میدهد:
¤ توضیح علائم: جزئیات کامل علائم انسداد روده را به پزشک توضیح دهید.
¤ سابقه پزشکی: در مورد روشهای درمانی یا جراحی که اخیرا استفاده کردهاید و همچنین بیماریهای که اکنون به آن مبتلا هستید و داروها یا مکملهایی که مصرف میکنید با پزشک صحبت کنید.
¤ معاینه: پزشک شکم و هر قسمت دیگری از بدن که در آن احساس درد یا ناراحتی می کنید را معاینه میکند.
¤ آزمایشهای تصویربرداری: برای تشخیص انسداد روده، پزشک از تصویربرداری با اشعه ایکس یا سیتیاسکن استفاده میکند. تصویر برداری با اشعه ایکس به منظور باعث پیدا کردن انسداد روده بزرگ و کوچک میشود. گرفتن سیتیاسکن از شکم که به پزشک کمک میکند تا جزئی یا کامل بودن انسداد روده را تشخیص دهد.
¤ کولونوسکوپی: در صورتی که پزشک حدس بزند انسداد روده بزرگ اتفاق افتاده است، کولونوسکوپی را توصیه میکند. برای انجام این آزمایش داروی بیهوشی به شما تزریق میشود و سپس پزشک دوربینی را به انتهای یک لوله وصل کرده و آن را داخل روده بزرگ میکند. این کار به پزشک این امکان را میدهد تا قسمت داخلی روده بزرگ را مشاهده کند.
سندروم پیچخوردگی روده با انجام تنقیه با باریوم، تحلیل مدفوع و روش های تصویر برداری مثل رادیوگرافی، سیتیاسکن و ام آر ای صورت میگیرد. لاپاراتومی تشخیصی یا توضیحی، یک روش جراحی کم تهاجمی است که برای معاینه ارگانهای شکم توصیه میشود.
راههای درمان انسداد روده
روش درمان گرفتگی روده بستگی به علت آن دارد، ولی بیشتر اوقات بایستی در بیمارستان بستری شوید. بستری شدن در بیمارستان برای تثبیت وضعیت بیمار وقتی بیمارستان میروید، پزشک ابتدا وضعیت شما را تثبیت می کند تا بعدا تحت درمان پزشکی قرار بگیرید.
پزشک برای تثبیت وضعیت شما، کارهای زیر را انجام میدهد:
– سرم غذایی به دست شما وصل میکند تا مایعات مغذی را از این طریق دریافت کنید.
– لولهای را از طریق بینی وارد معده شما میکند تا هوا و مایعات شکم را برای کاهش ورم آن خارج کند.
– لولهای باریک و قابل انعطاف (سوند) را وارد مثانه میکند تا از طریق آن ادرار را خالی کرده و برای آزمایش جمع کند.
درمان گرفتگی جزئی مکانیکی روده
اگر گرفتگی مکانیکی روده جزئی باشد و غذاها و مایعات بتوانند تا حدودی از آن عبور کنند، در این صورت غیر از تثبیت وضعیت بیمار در بیمارستان، نیاز به درمان دیگری نیست.
ممکن است پزشک رژیم غذایی کم فیبری را برای شما تجویز کند که هضم و جذب آن برای روده راحتتر باشد. اگر گرفتگی روده خودبخود برطرف نشود، نیاز به عمل جراحی برای باز کردن روده است.
درمان گرفتگی کامل مکانیکی روده
اگر هیچ غذایی نتواند از روده شما عبور کند و روده کاملا مسدود باشد، برای باز کردن آن نیاز به عمل جراحی است. روش باز کردن روده به علت گرفتگی آن و قسمتی از روده که مسدود شده است، بستگی دارد. طی این عمل جراحی، قسمت گرفته شده روده و یا هر بخشی از آن که مرده یا آسیب دیده است، برداشته میشود.
متناوب با پزشک برای رفع گرفتگی، از استنت فلزی گشادکننده استفاده میکند. این استنت (لوله فلزی مشبک) توسط وسیلهای به نام اندوسکوپ و از طریق دهان یا روده بزرگ، وارد روده بزرگ میشود. این استنت به زور، روده بزرگ را باز می کند، در نتیجه گرفتگی آن از بین میرود.
این استنتهای فلزی معمولا در افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ و یا برای درمان موقتی افرادی که در معرض خطر زیادی به دلیل جراحی فوری هستند، به کار میرود. اگر مشکل شما همچنان وجود داشته باشد، باز هم نیاز به عمل جراحی خواهید داشت.
درمان انسداد روده فلجی
اگر پزشک تشخیص دهد که گرفتگی روده شما ناشی از ایلئوس فلجی است، یک یا دو روز در بیمارستان، وضعیت شما را کنترل میکند.
ایلئوس فلجی اغلب یک مشکل موقتی است و خودبخود بهتر میشود. اگر ایلئوس فلجی طی چند روز بهبود نیابد، پزشک داروهایی را برای انقباض عضلات روده تجویز میکند که میتوانند به حرکت غذاها و مایعات در روده کمک کنند.
اگر یک نوع بیماری یا دارو باعث انسداد روده فلجی شده باشد، پزشک آن بیماری زمینهای را درمان می کند و یا مصرف آن دارو را قطع مینماید.
روشهای درمان سنتی انسداد روده
این روشهای درمانی زمان زیادی نمیبرد و در پیشگیری از انسداد روده و پیچخوردگی روده به شما کمک میکنند، این روشهای درمان سنتی انسداد روده عبارتند از:
♠ نوشیدن آب زیاد: نوشیدن حداقل هشت لیوان آب در روز به شما کمک میکند تا رودههای شما فعالیت نرمالی داشته باشند. این کار برای کسانی که مشکلات رودهای مثل یبوست یا نفخ شکم دارند، بسیار مهم است.
♠ حفظ یک رژیم غذایی سالم: غلات کامل، میوههای تازه و سبزیجات برگدار سبز به عنوان درمان گیاهی انسداد روده موثر هستند، در حالی که از خوردن گوشت قرمزو غذاهای فراوری شده باید پرهیز کنید.
♠ تمیز کردن روده: تمیز کردن چند وقت یک بار روده به حذف مدفوع باقی مانده در بدن کمک میکند. این کار باعث پیشگیری از انسداد روده، پیچخوردگی روده و بیماریهای دیگری که با تنبلی دستگاه گوارش بوجود میآید، میشود.
♠ ورزش روزانه: به تحرک در آوردن بدن باعث به حرکت درآمدن دستگاه گوارش نیز میشود. ورزش روزانه باعث به جریان افتادن گردش خون میشود و این کار باعث از بین رفتن بسیاری از مشکلات از قبیل پیچخوردگی روده میشود.
منابع:drrezadoost.ir
tebyan.net