گیاهان دارویی؛ آشنایی با خواص و مضرات گل گاو زبان
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان , دارونامه
گل گاوزبان یک گیاه علفی به طول ۷۰ – ۴۰ سانتیمتر است. این گیاه در مزارع و گاهی زمینهای بایر میروید. منشأ اولیه آن دمشق بوده است.
از تجزیه شیمیایی گیاه گل گاوزبان مهمترین مادهای که به دست میآید نیترات دو پتاس میباشد و بیشتر خواص آن مربوط به این ماده است.
گل گاو زبان گیاهی طبی است که تقریباً تمامی اجزاء آن ، اعم از گلها و برگها و دانههای آن به عنوان دارو استفاده میشود. همچنین دانههای این گیاه را برای تهیه روغن مورد استفاده قرار میدهند.
گل گاوزبان دارای طبیعت گرم و اثر نشاطآور، مقوی تمام بدن و آرامشبخش است.
در معالجه تبهای دانهای مانند سرخک، آبلهمرغان مصرف دم کرده آن با لیموعمانی اثر شفابخشی دارد. این دم کرده در درمان دردهای ناشی از سنگ کلیه و دفع سنگ مثانه نیز بسیار مفید است.
اگر دچار آلرژیهای فصلی میباشید توصیه به مصرف دم کرده گل گاوزبان است. دم کرده گل گاوزبان برای درمان جوشهای دهان، آفت دهانی بسیار نافذ است.
• خواص درمانی گل گاو زبان
برای گل گاو زبان، فواید زیادی نام بردهاند، مهمترین آنها که به اثبات رسیده و تقریباً تمامی اطبا از گذشته تا حال بر آن توافق دارند؛ عبارت است از:
۱- تقویتکننده اعصاب و روان و حواس پنجگانه، و نشاطآور است.
۲-گل گاو زبان و برگ های تصفیه کننده خون است.
۳- آرام کننده اعصاب است.
۴- عرق آور است.
۵- ادرار آور است.
۶- گل گاو زبان کلیهها را تقویت میکند.
۷- سرماخوردگی را برطرف میکند.
۸- برگ تازه گل گاو زبان برای درمان جوشهای چرکین دهان اطفال، برفک، سستی بیخ دندان و رفع حرارت دهان موثر است.
۹- عرق گلگاوزبان برای امراض سوداوی، وسواس و خفقان مفید است.
۱۰- گل گاو زبان دارای منیزیم بوده و از سرطان پیشگیری میکند.
۱۱- در درمان اختلال حواس کاربرد فراوانی دارد.
۱۲- گل گاو زبان شکم را نرم و کیسه صفرا را باز میکند، اَخلاط سوخته سوداوی را از معده خارج و عوارض آن را از بین میبرد.
۱۳- در تنظیم اختلالات ادراری و تعریق، موثر است.
۱۴- گل گاو زبان در درمان برونشیت موثر است.
۱۵- بیاختیاری دفع ادرار را درمان میکند.
۱۶- التهاب و ورم کلیه را درمان میکند.
۱۷- گل گاو زبان در درمان بیماری سرخک و مخملک مفید است.
۱۸- ضماد برگهای گاو زبان برای رفع ورم موثر است.
۱۹- برگهای گاوز بان را بپزید و مانند اسفناج از آن استفاده کنید.
۲۰- برگهای تازه گل گاو زبان دارای مقدر زیادی ویتامین C میباشد و در بعضی از کشورها آنرا داخل سالاد میریزند.
گل گاوزبان، دمنوشی مفید برای سرفه، سرماخوردگی و آسم
دمکرده گل گاوزبان را به همراه کمی لیمو عمانی، یک دمنوش مناسب برای مقابله با سرماخوردگی است. این دمنوش به شرط ترش نبودن به خصوص در ابتدای شروع علائم سرماخوردگی، یک نوشیدنی مناسب برای بهبود حال بیمار است.
گل گاوزبان در درمان سرفههای مزمن، وقفههای تنفسی و آسمهای خفیف نیز موثر است. در درمان سرفههای خشک میتوان گیاه گل گاوزبان را با بابونه، سنبلالطیب، شقایق مخلوط نموده و دم کرده حاصل از این چند گیاه را استفاده کرد.
شربت تهیه شده از دَم کرده گل این گیاه دارویی به عنوان ترکیبی خلط آور برای درمان سرفه قابل استفاده است.
• فواید گل گاو زبان برای پوست ، مو و ناخن
جوشانده گل گاو زبان برای بهبود وضعیت مو، ناخن و پوست تاثیر فراوانی دارد.
عُصاره برگ گل گاوزبان به عنوان ترکیبی نرم کننده برای پوست خشک و برطرف نمودن خارشهای پوستی به کار میرود.
افشره برگ گل گاوزبان را میتوان با مقدار مساوی آب رقیق نمود و برای خشکی و یا خارش پوست و همینطور جوشهای عصبی روی پوست مالید.
• سایر فواید درمانی گل گاو زبان
جوشانده گل گاو زبان دارای خواص دیگری از جمله تقویت کلیه ها به دلیل ادرار آور بودن و آرامبخش بودن میباشد.
جوشانده گل گاو زبان دارای اسید های چرب ضروری مورد نیاز بدن است که میتوانند بر روی وضعیت روحی، روانی یا التهاب داخلی اثر مستقیم داشته باشند.
در صورتی که فرآیند متابولیک بدن مانند موارد وابسته به قلب و عروق به درستی کار نکند، مصرف این داروی گیاهی میتواند مفید واقع شود.
گل گاوزبان به دلیل داشتن سطح بالای کلسیم و آهن و مواد مغذی نظیر پتاسیم، روی، ویتامینهای C و B و بتاکاروتن برای زنانی که اغلب دچار کمبود این مواد ضروری هستند مفید است.
جوشانده گل گاو زبان باعث تصفیه خون میشود.
بیاختیاری دفع ادرار را نیز درمان میکند.
همچنین کاربردهای ویژه گل گاوزبان شامل رفع علائم سودایی از مغز، تقویت اعضای رئیسه بدن، جلوگیری از پیری زودرس، ضدگرگرفتگی، تنظیم عادات ماهیانه و درمان انزال زودرس است.
• مصرف گل گاو زبان در بارداری، شیردهی و در کودکان
زنان باردار بایستی از مصرف گل گاو زبان در ایام حاملگی خودداری نمایند. چرا که به علت داشتن آلکالوئیدها ممکن است باعث آسیب به جنین شود.
بسیاری تصور میکنند مصرف داروهای گیاهی برخلاف داروهای شیمیایی کاملاً بیضرر و بدون عوارض است؛ در حالی که امروزه ثابت شده عوارض داروهای گیاهی دست کمی از داروهای شیمیایی ندارد. این مسئله به خصوص در دوران بارداری اهمیت بیشتری دارد و زنان حامله بایستی از هرگونه مصرف خودسرانه انواع جوشانده ها یا دم کردههای گیاهی در بارداری خودداری کنند.
همچنین گل گاوزبان به علت داشتن آلکالوئید برای زنان شیرده و کودکان نیز مضر است، مصرف بیش از پنج روز متوالی این گیاه ممکن است باعث عادت ماهانه در زنان شود؛ بنابراین پس از پنج روز استفاده از آن در صورت نیاز، سه روز فاصله انداخته، سپس دوباره مصرف کنید.
با این حال، کارشناسان مصرف دَم کرده برگ گل گاوزبان همراه با رازیانه را برای افزایش شیر مادران شیرده توصیه مینمایند.
• فواید برگ گل گاو زبان
در بسیاری از کشورها، برگهای تازه این گیاه را در انواع سالاد استفاده میکنند.
در مراحل اولیه ناراحتیهای ریوی و یا سرماخوردگیهای همراه با تب، بهرهگیری از دَم کرده برگهای گل گاوزبان توصیه میشود.
• خواص روغن گل گاو زبان
– روغن گل گاو زبان، برای درمان اختلالات پوستی از جمله اگزما، درماتیت سبورئیک که اغلب باعث خارش، قرمزی و پوسته ریزی مخصوصاً در ناحیه سر می شود و درماتیت عصبی که واکنش پوست نسبت به فشار های عصبی است که منجر به پوسته ریزی و خارش پوست می شود، مورد مصرف قرار می گیرد.
• بهترین روش مصرف گلگاوزبان
برای استفاده از این گیاه، کافی است مقداری گلگاوزبان(دو تا پنج مثقال) را با نیم لیتر آب جوش، همانند چای روی حرارت غیر مستقیم بخار کتری یا سماور گذاشته و بگذارید تنها ۱۰ دقیقه دم بکشد، بهتر است پس از دمکشیدن، ده دقیقه بماند و بعد آن را میل کنید، زیرا در این صورت است که دمنوشِ شما لعاب بسته و خوشطعمتر میشود.
خاصیت آرامبخشی گل گاوزبان باعث میشود مصرف آن به عنوان نوشیدنی پس از شام توصیه شود.
• مضرات گل گاو زبان
مصرف متوالی دمنوش گل گاو زبان باعث میشود تا پشت پلک چشم گل مژه زده شود.
مصرف این گیاه در دوز زیاد یا دراز مدت، به دلیل داشتن موادشیمیایی خطرناکی به نام آلکالوئیدهای پیرولیزیدینی (PAS) میتواند باعث بروز سرطان کبد و یا آسیب به این عضو حیاتی شود.
به دلیل داشتن آلکالوئید های پیرولیزیدینی (PAS) زنان باردار باید حد الامکان از مصرف این گیاه خودداری کنند زیرا این ماده شمیایی ممکن است باعث شود که نوزاد در زمان تولد ناقص به دنیا بیاید.
همچنین مادرانی که در حال شیردهی به نوزاد خود هستند، حدالامکان از مصرف گل گاو زبان خودداری کنند زیرا احتمال انتقال این ماده شیمیائی خطرناک از طریق شیر مادر به نوزاد وجود دارد.
مصرف روغن گل گاو زبان ممکن است باعث افزایش و طولانی شدن مدت زمان خونریزی شود به همین دلیل استفاده از آن بر روی زخم ها باید بسیار با احتیاط انجام شود.
افرادی که بر روی آنها عمل جراحی انجام شده است در صورت مصرف گل گاو زبان، احتمال خونریزی در آنها افزایش مییابد به همین جهت حداقل تا ۲ هفته پس از جراحی باید از مصرف این گیاه خودداری کنند زیرا این گیاه تا حدی خون را رقیق میکند.
افرادی که به مصرف دمنوش گل گاوزبان علاقه دارند، باید بدانند این نوشیدنی میتواند باعث افزایش فشارخون در برخی افراد حساس شود.
به همین دلیل بهتر است دمنوش آن را با افزودن چند قطره آبلیمو میل کرد. بهترین شیرینکنندهای هم که میتوان همراه این دمنوش مصرف کرد، مقداری نبات است.
شما میتوانید نبات را از همان ابتدا داخل قوری دمنوش بیندازید تا طعم آن با طعم نوشیدنیتان ترکیب شود.
مصرف آن همراه با داروهای سیستم عصبی مرکزی مانند ضد افسردگیها، ضد اضطرابها، آرامبخشها، خوابآورها و آنتیهیستامینها میتواند بسیار خطرناک باشد.
هر دارویی اعم از طبیعی و غیرطبیعی، در کنار تاثیرات مثبت خود، اثرات منفی هم دارد که باید قبل از مصرف با پزشک مربوطه مشورت شود.
منابع
tebyan.net
seratnews.ir