سوال و پاسخ ( علائم انسداد روده کودکان زیر ۲ سال چیست؟)
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان,بهداشت کودکان , سوال و پاسخ
این گزارش در سایتهای healthofchildren.com و kidshealth.org منتشر شده است.
انسداد روده یا «قولنج الیاوسی» (بسته شدن روده) (به انگلیسی: Ileus) توقف جریان رو به جلو و پیشروی محتویات روده بخاطر «راه بند» های مختلف است و میتواند در هر سنی، از نوزادی تا سالخوردگی، انسان را گریبانگیر کند. این بیماری یک خطر جانی بسیار مهم محسوب میشود که بایستی سریعاً بوسیله پزشک متخصص (ترجیحا جراح) درمان شود. به گفته منابع مرجع، تنها راه درمان عمل جراحی است. این نقطه «بنبست» در هر مکانی از لوله گوارش یعنی روده امکانپذیر است، چه روده بزرگ و چه روده باریک. این اتفاق زمانی میافتد که روده در خود پیچیده میشود هنگامی که مواد غذایی در روده در حال حرکت است و انقباضات ریتمیک رخ میدهد حرکت موادغذایی در روده متوقف میشود. و علائم بالینی عموماً بر اساس مکان بسته شدن روده متفاوت هستند. نشانههای آن معمولاً شامل حالت تهوع و استفراغ، دلدرد کولیکی و عدم توانایی دفع گاز یا مدفوع است. انسداد روده بیشتر به خاطر چسبندگیهای داخل شکم، درهمروی روده، غدههای روده، فتق روده (ورود روده به یک محل سست یا پارگی در دیوارهٔ شکم)، گره خوردن یا چرخیدن روده و در کمتر موارد کرم روده، آبسه (دمل)های داخل شکمی، سنگ کیسه صفرا، بیماریهای کلیوی که سطح پتاسیم کاهش یابد، مواد مخدر و بعضی داروهای شیمیدرمانی مانند وینبلاستین (Velban، Velsar) و وین کریستین (Oncovin، Vincasar PES، Vincrex) همچنین می توانند باعث ایجاد بیماری و اجسام خارجی ایجاد میشود. و یکی دیگر از علل رایج انسداد روده، تخریب یا کاهش جریان خون به شکم است و روده میتواند تورم و خونریزی داشته باشد. افرادی که عمل جراحی شکم کردهاند بیشتر احتمال دارند که انسداد روده را تجربه کنند.
شایعترین عوارض شکمی در کودکان زیر ۲ سال انسداد روده است.
و در سن ۱ تا ۴ سالگی، از هر ۱۰۰۰ نفر نوزاد برای ۱ نفر اتفاق بیافتد و در نوزادان ۵ تا ۹ ماه رایج است، اگرچه کودکان بزرگتر نیز میتوانند آن را داشته باشند. و پسرها بیشتر از دخترها از خواب بیدار میشوند.
شایعترین عفونت در نوزادان مبتلا به فیبروز سیستیک ( انسداد یک ماده سبز تیره در روده نوزادان ) است.
فیبروز سیستیک ( به انگلیسی: Cystic Fibrosis) به صورت مخفف (به انگلیسی : CF) یا نوعی بیماری دگرگشتی (سوختوساز) بدن است که بر اثر آن ترشحات در بخشهای از بدن سفت و چسبنده میشوند.
_ زمانی که روده فعالیت خود را متوقف میکند این علائم رخ میدهد:
• گرفتگی شکمی
• اختلال شکمی (درد به دلیل افزایش استحکام افزایش مییابد)
• تهوع، استفراغ، و / یا اسهال / مایع زرد و سبز تلخ مزه
• عدم عبور گاز یا مدفوع
• کودک مبتلا زانو را به سمت قفسه سینه میکشد.
• بهدلیل درد شدید کودک با صدای بلند گریه میکند.
• درد معمولا میآید و میرود.
• خرخر کردن به خاطر درد
اگر نوزاد دفع گاز دارد روده مسدود نشده است ولی باید احتیاط کنید نوزاد مستعد انسداد روده میباشد.
با ادامه بیماری، ممکن است کودک به تدریج ضعیفتر شود. کودک ممکن است تب داشته باشد و به نظر بیاید که دچار شوک شده است. در اینحالت کمبود جریان خون در بدن صورت میگیرد و با کاهش ضربان قلب و فشارخون مواجه میشود.
در برخی از کودکان مبتلا ممکن است فقط خوابآلود به نظر برسند و در دیگر کودکان امکان دارد استفراغی صورت نگیرد فقط تغییر مدفوع یا تورم شکم داشته باشد.
_ علل
اغلب اوقات، پزشکان نمیدانند چه چیزی سبب بروز ابتلا به عفونت میشود، در برخی موارد ممکن است بیماری التهاب معده و روده و یا ” آنفلوآنزای معده ” را دنبال کند. عفونتهای دستگاه گوارش باکتریایی یا ویروسی ممکن است سبب ایجاد تورم بافت لنفاوی عفونی شود که روده را به سمت رحم منتقل میکند که ممکن است بخشی از روده را به سمت دیگر کشیده شود.
در کودکانی که از ۳ ماهگی یا بالاتر از ۵ سال سن دارند، احتمال ابتلا به اینفوگرافی به علت شرایطی مانند غدد لنفاوی بزرگ، تومور یا رگهای خونی در روده ایجاد میشود.
_ چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
باید با یک متخصص مراقبتهای بهداشتی تماس گرفته شود، نیز به این دلایل باید با پزشک تماس گرفته شده .هنگامی که در کودک حرکات طبیعی روده ای را نمیتواند تجربه کند یا علائم انسداد روده را دارد یا درد مداوم شکم و یبوست مزمن یا طولانی مدت.
_ تشخیص و درمان
در طول این دیدار ، پزشک درباره سلامت کلی خانواده، هر داروهایی که کودک مصرف میکند و هر گونه آلرژی که ممکن است کودک داشته باشد ، سوال خواهد کرد .
در مرحله بعد ، پزشک کودک را معاینه خواهد کرد و توجه ویژهای به شکم او خواهد داشت که ممکن است متورم و یا نرم باشد. و با گوشی (استتوسکوپ ) به شکم کودک مبتلا به انسداد روده گوش میدهد. صداهای رودهای کم و یا وجود ندارد.
که نشان میدهد حرکت در روده متوقف شده است یا خیر.
که میتوان با اشعه X شکم، اسکن کامپیوتری (سیتی اسکن) یا سونوگرافی تایید کرد. اگر کودک مبتلا به انسداد روده باشد ممکن است لازم باشد تستهای تهاجمی مانند آنمی باریم یا سری GI فوق را انجام دهد. و همچنین آزمایشهای خون ممکن است در تشخیص یبوست سودمند باشد.
بیماران ممکن است با استراحت در یک بیمارستان و استراحت روده درمان شوند. و بیماران از طریق لوله تغذیه شوند. که یک لوله از طریق بینی وارد گلو و شکم و روده میشود و سپس محتویات آنها از هم جدا می شوند به خصوص در جایی که یک مانع مکانیکی یا مرگ ( نکروز ) بافت روده وجود دارد، جراحی ممکن است ضروری باشد.
درمانهای دارویی که باعث تحرک روده ای می شوند مانند cisapride و vasopressin ( Pitressin ) ، تجویز میشوند.
_ درمان جایگزین
پزشکان درمان جایگزین را پیشنهاد میدهند از طریق یک رژیم غذای خوب با فیبر بالا، چربی کم و با دریافت مایع کافی.
کودکانی که جراحی کردند. با مدیریت بر روی مقدار غذایی که مصرف میکنند و مایع کافی که دریافت میکنند و اصلاح هر گونه اختلالات الکترولیت نظیر پتاسیم کم.
نتیجه جراحی معمولا موقت و حدود ۲۴تا ۷۲ ساعت طول میکشد.
_ پیشگیری
بیشتر موارد یبوست قابل پیشگیری نیست. جراحی برای از بین بردن تومور یا سایر انسداد روده میتواند به جلوگیری از عود مجدد کمک کند.
_ نگرانیهای والدین
هنگامی که فرزندشان با بیماری انسداد روده تشخیص داده میشود، والدین ممکن است در مورد ضرورت جراحی برای اصلاح مشکل نگران باشند. جراحی، تنها در شرایط اضطراری پزشکی و برای بیماران که درمانهای که با راههای درمان جایگزین ( رژیم غذای خوب فیبر بالا و چربی کم و دریافت کافی ) جواب ندهد، در نظر گرفته میشود.
با تاخیر درمان دنبال شود آسیبی که به کودک زده میشود غیر قابل برگشت است و احتمال پاره شدن روده، عفونت و مرگ را در کودک افزایش میدهد.
منابع:
۱- سایت kidshealth.org
۲- سایت healthofchildren.com