آشنایی با آنژین صدری و نشانه‌های آن
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان
آنژین صدری یا آنژین قلبی (به انگلیسی و از ریشه لاتین Angina pectoris) که به آن “چِست پین” هم گفته می‌شود به وضعیتی گویند که بیمار دچار درد قفسه سینه شده باشد که منشأ درد مشکل در شریان‌های کرونر باشد.
دلیل ظهور آنژین صدری فقدان اکسیژن کافی در ماهیچه‌های قلبی‌است. این درد بیشتر در ناحیه میان‌سینه چپ و با قابلیت انتشار (بیشتر در نوع ناپایدار) به بازوی چپ (گاه هردو بازو)٬ فک و بخش میانه دو شانه نیز دارد.
_ علت‌شناسی
آنژین (درد قفسه سینه) ناشی از انسداد نسبی شریان‌های کرونر قلب به مفهوم این است که قلب٬ خون کافی به‌خصوص در هنگام ورزش٬ فعالیت نیمه‌سنگین و سنگین و یا مواجهه با استرس دریافت نمی‌کند. اگر درد قفسهٔ سینه در هنگام استراحت وجود داشته ویا درد پس از تظاهر٬ ظرف چند دقیقه بهبود نیابد احتمال حمله قلبی وجود داشته و باید بیمار به نزدیکترین مرکز درمانی منتقل شود.
بعضی عوامل خطرساز پیدایش آنژین سن بالا٬ جنسیت با درصد بالای بروز در مردان٬ یائسگی٬ سابقه‌خانوادگی آنژین٬ دیابت٬ مصرف دخانیات٬ کلسترول بالا(هایپرکلسترولمی)٬ افزایش لحظه‌ای و یا زیادی فشار خون مزمن٬ چاقی٬ کمی تحرک و فعالیت بدنی و استرس می‌باشند.
_ انواع
معمولاً آنژین موقتی است و گاهی هم دردی مزمن و ماندگار است. از نظر پزشکی آنژین به دو نوع تقسیم می‌شود.
_ آنژین پایدار
آنژین پایدار(stable angina) نوعی ایسکمی در میوکارد است که بدلیل افزایش درخواست متابولیک ماهیچه قلب (میوکارد) رخ می‌دهد. دلیل بروز درد یا شرایط افزایش کار قلب شامل فعالیت بدنی٬ استرس با منشأ روانی و واکنش به هوای سرد بوده و یا بدلیل آسیب‌های غیر قلبی که نیاز به اکسیژن را افزایش داده و یا پرفیوژن قلبی را کاهش می‌دهند. از این موارد می‌توان به کم‌خونی حاد٬ هیپرتیروئیدیسم٬ فشارخون بالا و تب شدید اشاره نمود.
درد بیمار با هرکدام از دلایل بالا ظاهر گردیده و با استراحت محو می‌شود. مهم‌ترین علت ابتلا به آنژین پایدار وجود آترواسکلروز ثابت در شریان کرونر بوده که ۷۰ تا ۷۵ درصد مجرای شریان بسته شده باشد. مدت‌زمان بروز درد از یک تا ۲۰ دقیقه ممکن است متغیر باشد و پاسخ فارماکولوژیک بیمار به نیتروگلیسرین زیرزبانی مناسب است.
_ آنژین ناپایدار
آنژین ناپایدار(Unstable angina) می‌تواند بدون مقدمه ایجاد شود و یا آنژین پایداری که حتی در حالت استراحت توسط شخص حس شود، آنژین حالت ناپایدار به خود گرفته‌است. تمام شرایط و حالات آنژین پایدار شامل محدوده ایجاد درد و کیفیت آن در این نوع آنژین نیز وجود دارد اما شدت و تناوب و مدت‌زمان آن شدیدتر است.
آنژین ناپایدار بسیار خطرناک بوده و در ۱۰ درصد بیماران به یک سکته قلبی تبدیل می‌شود. علت آن کمبود اکسیژن مورد نیاز بافت ماهیچه قلب است. این کمبود اکسیژن به دلیل افزایش نیاز میوکارد نبوده و به علت ناتوانی قلب در پمپ کردن خون کافی درون شریان کرونر ایجاد می‌شود.
درد در این نوع آنژین نیز به علت وجود انسداد و تنگی پلاکتی درون کرونر است ولی شکسته شدن پلاک‌های درون کرونر و ایجاد میکروآمبولی می‌تواند منجر به انسدادهای دیگری شود. درمان و دخالت‌های پزشکی و پیگیری آنژین ناپایدار همان است که در آنژین پایدار وجود دارد.
_ علایم شایع
– احساس سفتی، فشرده شدن، فشار، یا درد در قفسه صدری
– بروز ناگهانی مشکل در تنفس (گاهی)
– درد قفسه صدری مشابه سوءهاضمه
– حالت خفگی در گردن
– درد قفسه صدری که به آرواره، دندان‌ها، یا گوش تیر می‌کشد
– سنگینی، کرختی، سوزن سوزن شدن یا درد در قفسه صدری، بازو، شانه، آرنج، یا دست، معمولاً در سمت چپ
– درد در بین دو کتف
– تعریق
_ علل
بیماری سرخرگ‌های قلبی، به عبارتی انسداد یا انقباض سرخرگ‌هایی که به قلب خونرسانی می‌کنند.
– کم‌خونی
– پرکاری تیرویید
– تندشدن ضربان قلب
– بیماری دریچه قلب
_ آیا آنژین صدری علل دیگری نیز دارد؟
آنژین صدری می‌تواند توسط بیماری‌های دیگری تشدید شود. این بیماریها عبارتند از:
ضربان قلب سریع و پایدار
بیماری‌های دریچه قلب مانند تنگی دریچه آئورت
هایپرتروفی یا افزایش ضخامت عضله قلب، که می تواند از فشار خون بالا در دراز مدت ناشی شود.
فشار بالا و غیرطبیعی در سمت راست قلب که اغلب به علت بیماری‌های ریوی بروز می‌کند و به ندرت نیز به صورت خود به خود اتفاق می‌افتد.
در موارد بسیار نادر، زمانی که تنگی ناشی از رسوبات چربی وجود دارد، ممکن است اسپاسم شدید عروق کرونر رخ دهند. در این حالت ظاهرا عروق کار خود را به خوبی و طبیعی انجام می‌دهند اما در واقع این‌چنین نیست. به این وضعیت آنژین پرینزمتال گفته می‌شود.
بیماری‌های دیگری نیز وجود دارند که علائمی مشابه به آنژین به وجود می آورند. شایع‌ترین این بیماریها، آسم است که می‌تواند همزمان با ورزش بروز کند. البته آسم معمولا با ایجاد صدای خس خس قابل توجه توسط بیمار و همچنین تنگی‌نفس همراه است.
ریفلاکس معده (بازگشت اسید معده به مری) نیز می‌تواند علائم مشابهی را ایجاد کند که در برخی از بیماران، ریفلاکس معده در هنگام ورزش کردن بروز می‌کند.
_ عوامل خطر آنژین صدری چه چیزهایی هستند؟
همه ما با درجاتی از رسوب چربی در شریانها مواجه هستیم. آترواسکلروز نیز می تواند در اوایل دهه سوم زندگی شروع شود.
_ اما عواملی هستند که خطر افزایش رسوبات چربی را افزایش می‌دهند. این عوامل عبارتند از:
سابقه خانوادگی تصلب شراین
سطوح بالای کلسترول LDL در خون
فشار خون بالا- سیگار کشیدن
مرد بودن (جنسیت)- دیابت – چاقی
استرس – عدم داشتن ورزش منظم– عدم تحرک، خستگی، کار زیاد
افزایش سن- – خوردن زیاده از حد چربی یا نمک
– قرار گرفتن در معرض سرما یا باد
_ علائم آنژین صدری یا درد قفسه سینه چه چیزهایی هستند؟
علائم به طور معمول با فعالیت‌های بدنی و یا استرس‌های عاطفی بروز می‌کنند و در آب و هوای سرد و گاهی اوقات بعد از صرف یک وعده غذای سنگین بدتر می‌شوند.
این علائم عبارتند از:
فشردگی و یا احساس فشار بر روی قفسه سینه
افزایش تنگی‌نفس در هنگام ورزش کردن
احساس سنگینی و بی‌حسی در بازو، شانه، آرنج و یا دست‌ها که معمولا در سمت چپ بدن بروز می‌کند.
احساس گرفتگی گلو
ممکن است احساس درد و ناراحتی به بازوها، فک، دندان‌ها، گوش، معده و در مواردی نادر به شانه‌ها نیز سرایت کند.
در برخی موارد ممکن است چربی‌های رسوب کرده پاره شوند و تشکیل لخته داده و باعث مسدود شدن جریان خون شوند. این حالت می‌تواند به سکته قلبی و یا آنژین صدری ناپایدار منجر شود.
_ تشخیص آنژین صدری چگونه است؟
تشخیص آنژین صدری بر پایه سه اصل کلی است:
وجود علائم اصلی
سوابق پزشکی بیمار
_ آیا گلیسریل ترینیت می‌تواند درد را تسکین دهد یا خیر؟
ممکن است پزشک برای شما نوار قلب تجویز کند. تست ورزش نیز در برخی موارد توصیه می‌شود. ممکن است پزشک برای شما روش‌های پیشرفته‌تری مانند CTscan نیز تجویز کند.
اما آزمایش استاندارد و اصلی هنوز هم آنژیوگرافی می باشد.
این روش تهاجمی بوده و پزشک در این روش یک لوله باریک را از طریق یکی از رگهای بدن شما وارد سیستم گردش خون شما می‌کند. احتمال آسیب دیدن و خطرناک بودن این روش بسیار کم است با این حال یک نفر از هر ۱۰۰۰ نفر در حین این آزمایش با یک عارضه جدی مانند حمله قلبی، سکته مغزی یا مرگ مواجه می‌شود.
احتمال خطر در افراد مسن و افراد مبتلا به دیابت بیشتر است.
_ پیشگیری
– درمان علل یا عوامل خطر زمینه‌ساز
– ترک سیگار
– خوردن غذاهای کم چرب و کم نمک. کاهش وزن در صورت اضافه وزن
– اجتناب از عوامل فیزیکی یا عاطفی استرس‌زا که باعث بروز حمله آنژین صدری می‌شوند.
– پس از مشورت با پزشک، به طور منظم ورزش کنید.
_ عواقب مورد انتظار
آنژین صدری خفیف با استراحت و استفاده از نیتروگلیسیرین و سایر داروها برطرف می‌شود. برای برطرف کردن بیماری‌های زمینه‌ساز ممکن است درمان‌های دیگری ضروری باشند.
_ عوارض احتمالی
– حمله قبلی
– نارسایی احتقانی قلب
– بی‌نظمی‌های ضربان قلب که بالقوه مرگبار هستند.
_ پزشک عمومی چه کاری برای شما می تواند انجام دهد؟
پزشک عمومی می‌تواند:
عوامل خطر را تشخیص داده و آنها را کم کند. به عنوان مثال می‌تواند کلسترول بالا و یا فشار خون بالا را تشخیص داده و کنترل کند.
برای تسکین آنژین صدری برای شما دارو تجویز کند.
در صورت لزوم برای انجام معاینات بیشتر شما را به پزشک متخصص ارجاع دهد.
_ درمان درد قفسه سینه چگونه است؟
پزشک برای کنترل علائم و بهبود آنژین، برای شما دارو تجویز خواهد کرد.
اگر آنژین شما شدید باشد و به دارو جواب ندهد، پزشک شما به منظور افزایش عملکرد قلب و همچنین کاهش احتمال سکته قلبی برای شما عمل جراحی را توصیه خواهد کرد.
_ برای پیشگیری از آنژین صدری چه کارهایی می توانم انجام دهم؟
بسیاری از عوامل خطر ابتلا به آنژین صدری را به کمک تغییر در سبک زندگی می‌توانید کاهش دهید.
رژیم غذایی متنوع و سالم، با مقدار زیادی سبزیجات برگ دار مصرف کنید. از غذاهای شیرین و چربی‌های اشباع شده موجود در گوشت و محصولات لبنی پر چرب اجتناب کنید.
سیگار را ترک کنید. برای این کار می توانید به پزشک یا مشاور مراجعه کنید.
اگر اضافه وزن دارید، وزن کم کنید.
بیشتر ورزش کنید.
اگر شما دیابت یا فشار خون دارید سعی کنید تمام نکات درمانی را رعایت کنید.
_ درمان
_ درمان دارویی
استفاده از داروهای نیترات دار همانند نیتروگلیسیرین: نیترات‌ها باعث انبساط موقت شریانها، و در نتیجه احیای جریان خون در رگهای جریان پایین می‌گردد. این دارو به فرم‌های متنوعی در بازار موجود است. از عوارض جانبی این قسم از داروها می‌توان به سرگیجه و سردرد اشاره کرد.
استفاده از داروهای بلوک کننده بتا: (نظیر پروپرانولول یا آتنولول)این داروها با توقف اثر اپینفرین بر روی گیرنده‌های بتای قلب و در نتیجه باعث کاهش سرعت فعالیت قلبی و فشار خون می‌گردند. بیماران آسمی از این دارو پرهیز داده می‌شوند.
استفاده از داروهای بلوک کننده کانال کلسیم: آنتاگونیست کلسیم(نظیر نیفدیپین) این داروها همانند نیترات‌ها عمل می‌کنند و باعث انبساط شریانها می‌گردند، اما طرز کارشان متفاوت است مانند نیفدیپین .
استفاده از داروهای آسپیرین: آسپیرین با اختلال در انعقاد خون باعث کاهش احتمال تشکیل لخته‌های خطر زا در قلب می‌شود.
استفاده از داروهای ضد-پلاکت: از این قسم داروها برای بیمارانی استفاده می‌گردد که به آسپیرین حساسیت دارند. نمونهٔ اینگونه دارو Clopidogrel تیکلوپدین است.
استفاده از داروهای رقیق‌کننده خون: داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین را می‌توان نام برد.
_ درمان تهاجمی(Invasive)
در صورت موثر نشدن داروها ممکن است جراحی لازم شود روش‌های مختلف جراحی جهت رفع انسداد عروق خونی یا گشاد کردن عروق وجود دارد که موجب جریان خون بهتر قلب می‌شود .
آنژیوپلاستی
بای‌پس یا عمل جراحی گذرگاه شریان کرنری
_ تغذیه
پرهیز از چربی‌های اشباع شده مانند گوشت قرمز و لبنیات پرچربی٬ کافئین و الکل و استفاده از سبزیهای تازه٬ غلات کامل و اسیدهای چرب ضروری در آنژین باید رعایت گردد. مکمل‌های غذایی بویژه اُمگا۳ نیز با تقویت عضله قلب٬ کاهش کلسترول و تقویت بافت همبند و تسهیل کار سلول‌های خونی موجب کاهش علایم آنژین می‌شوند.
منبع: سایت shafajoo.com