بواسیر؛ و غذاهایی که مناسب بواسیر نیست
بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان,تغذیه
بَواسیر (جمع باسور) یا باباسیل یا هِموروئید (به انگلیسی: Hemorrhoid) به اتساع رگ‌های وریدی در مجرای مقعدی می‌گویند که به کنترل مدفوع کمک می‌کنند. آن‌ها زمانی‌که متورم یا ملتهب می‌شوند «بیمارگونه» یا همان بواسیر می‌شوند. آن‌ها در حالت فیزیولوژیک خود مانند بالشتکی مرکب از مجرای سرخرگی-سیاهرگی و بافت همبند عمل می‌کنند.
بواسیر شایع‌ترین بیماری مقعد است. احتمالاً نیمی از افراد تا سن پنجاه سال، به بواسیر دچارمی‌شوند. بواسیرها ناشی از گرفتاری سیاهرگ‌های ناحیه مقعدی هستند. اگر به هر علتی، فشار بیش از حد به پایین راست روده (رکتوم) و ناحیه مقعدی وارد شود، به طور غیرطبیعی این سیاهرگ‌ها متورم می‌شوند. فشار زیاد، ممکن است به علت وارد آمدن فشار مکرر به سیاهرگ‌های مقعد یا راست روده عوامل افزایش دهنده خطر، رژیم غذایی بدون فیبر، نشستن یا ایستادن به مدت‌طولانی، چاقی، یبوست، کم‌شدن توان عضلانی در سنین بالا، جراحی راست روده یا پارگی مجرای تناسلی به هنگام زایمان و دوختن آن، بیماری کبدی، سرطان روده بزرگ، سکس مقعدی، بالا بردن فشار خون در سیستم سیاهرگی دستگاه گوارش باشد. بواسیرهای خارجی به صورت توده نرم و متورم و یا توده سفت در اطراف ناحیه مقعدی ظاهر می‌شوند. بواسیرهای داخلی در داخل کانال مقعدی ایجاد می‌شوند.
_ علایم شایع
علائم بواسیر بستگی به نوع آن دارد. بواسیر داخلی معمولاً همراه با خونریزی مقعدی بی‌درد است، اما بواسیر خارجی ممکن است علائم کمتری داشته‌باشد یا اگر ترومبوز باشد همراه با درد و تورم در ناحیه مقعد خواهد بود.
خونریزی. امکان دارد خون قرمز روش به صورت رگه‌هایی در اجابت مزاج دیده شود یا به دنبال اجابت مزاج، خون به مقدار کم و به مدت‌کوتاهی چکه کند.
درد، خارش یا ترشح مخاطی پس از اجابت مزاج
وجود یک برجستگی در مقعد
احساس این که پس از اجابت مزاج، راست روده به‌طور کامل تخلیه نشده باشد ( این حالت تنها در مورد بواسیر بزرگ دیده می‌شود).
التهاب و تورم
_علل
– وارد آمدن فشار مکرر به سیاهرگ‌های مقعد یا راست روده
– عوامل افزایش دهنده خطر
– رژیم غذایی بدون فیبر
– نشستن یا ایستادن به مدت‌طولانی
– چاقی
– یبوست
– کم‌شدن تون عضلانی در سنین بالا
– جراحی راست روده یا پارگی مجرای تناسلی به هنگام زایمان و دوختن آن
– بیماری کبدی
– سرطان روده بزرگ
– لواط
– بالا بردن فشار خون در سیستم سیاهرگی دستگاه گوارش
_ پیشگیری
برای اجابت مزاج عجله نکنید و در عین حال از زور زدن و نشستن طولانی‌مدت در توآلت خودداری کنید.
اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید.
مقدار فیبر غذایی را در رژیم خود افزایش دهید.
روزانه ۱۰-۸ لیوان آب بنوشید.
به‌طور منظم ورزش کنید.
_ عواقب مورد انتظار
بواسیر معمولاً با مراقبت مناسب خوب می‌شود، اما علایم ممکن است افت و خیر داشته باشند ( یعنی بواسیر ممکن است پس از یک دوره یبوست دوباره ظاهر شود). در مواردی که به درمان محافظه‌کارانه خوب پاسخ نمی‌دهند شاید جراحی مورد نیاز باشد.
_ عوارض احتمالی
کم‌خونی فقر آهن اگر خونریزی قابل توجه باشد.
درد شدید در اثر وجود لخته خون در بواسیر
عفونت یا زخم شدن بواسیر
_اصول کلی
برای تشخیص قطعی ممکن است یکی از روش‌های زیر انجام شوند: آنوسکپی ( دیدن مقعد با کمک یک لوله کوتاه به نام آنوسکپ، وسیله‌ای لنزدار و دارای یک منبع نورانی در سر آن است)، یا پروکتوسکپی (دیدن راست روده و قسمت پایینی روده بزرگ یا وسیله‌ای به نام پروکتوسکپ، که وسیله‌ای اپتیک و دارای یک منبع نورانی در سر آن است).
درمان با هدف تخفیف علایم صورت می‌گیرد.
هیچ‌گاه برای اجابت مزاج زور نزنید.
پس از اجابت مزاج، ناحیه را با ملایمت پاک کنید.
برای تخفیف درد، روزانه چندین بار هر بار به مدت ۲۰-۱۰ دقیقه در آب گرم بنشینید.
برای تخفیف درد و تورم ناشی از وجود لخته در بواسیر یا بیرون زدگی بواسیر، یک روز در رختخواب استراحت کنید و روی ناحیه کیسه یخ بگذارید.
در مواردی که مقاوم به درمان هستند، امکان دارد نیاز به جراحی وجود داشته باشد. روش‌های مختلفی وجود دارند:
بستن یک باند لاستیکی در قاعده بواسیر؛
اسکلروتراپی ( تزریق مواد شیمیایی برای بسته شدن سیاهرگ‌ها و تشکیل بافت جوشگاهی)؛
جراحی با سرما ( یخ زدن بواسیر با نیتروژن مایع)؛
انعقاد بواسیر ( با اشعه مادون قرمز یا لیزر)؛
در آوردن بواسیر
*** داروها
برای درد خفیف، خارش، یا کاهش تورم، می‌توان از داروهایی که اختصاصاً برای تخفیف علایم بواسیر ساخته شده‌اند استفاده کرد. اگر علایم بواسیر به هنگام حاملگی رخ دهند، از پزشک خود در مورد داروهای مناسب که در حاملگی مشکلی ایجاد نکند سؤوال کنید.
اگر نیاز به استفاده از مسهل باشد، از نرم‌کننده‌های اجابت مزاج استفاده کنید.
_ فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
محدودیتی برای آن وجود ندارد. کار روده با آمادگی جسمانی مناسب بهبود می‌یابد.
از ورزش غافل نباشید
ورزش کردن و بی تحرک نبودن به مدت طولانی برای شما مفید خواهد بود. برای مقابله و کاهش عوارض بواسیر لازم است که تغییراتی در سبک زندگی ایجاد کرده و سالم تر زندگی کنید. نشستن و یا سرپا ماندن های طولانی مدت باعث فشار مضاعف به عروق همورئیدی می شود. اگر شغل تان ایجاد می کند که زیاد پشت میز بنشینید توصیه می کنیم که هر از گاهی از جایتان بلند شده و قدمی بزنید و به طور کلی از نشستن های طولانی مدت بپرهیزید.
*** رژیم غذایی
برای پیشگیری از یبوست، یک رژیم متعادل حاوی مواد غذایی دارای فیبر زیاد، مثل میوه‌های تازه، کلوچه، حبوبات، سبزیجات و غلات سبوس‌دار داشته باشید.
روزانه ۱۰-۸ لیوان مایعات بنوشید.
اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کم کنید.
– بواسیر: آب بنوشید
اگر از این مشکل رنج می برید و یا نمی خواهید به آن مبتلا شوید بهتر است آب بیشتری بنوشید. چون بدون نوشیدن آب کافی فیبرهای مصرف شده کمکی به رفع یبوست و دفع راحت نخواهند کرد. آب همچنین استفاده ی دیگری نیز دارد. ترکیب آب و نمک اپسون باعث تسکین بواسیر می شود. این ماده باعث خارج شدن آب از خون شده و التهاب رگ‌های مقعد را کاهش می دهد. توصیه می کنیم روزانه بین ۸ تا ۹ لیوان آب میل کنید. نشستن در آب حاوی اپسون نیز برای کاهش علائم بواسیر مفید خواهد بود. بهتر است با پزشک تان مشورت کنید تا توصیه های بیشتری در این خصوص ارائه دهد.
– بواسیر: مواد غذای حاوی ویتامین K را دریابید
ویتامین K برای انعقاد خون لازم و ضروری است. مواد غذایی حاوی این ویتامین در صورت بواسیر خونی مفید است. از بین این مواد غذایی می توان به سبزیجات دارای برگ سبز، اسفناج، کلم پیچ، کاهو، مارچوبه و غیره اشاره کرد. توصیه می کنیم خانم‌ها روزانه ۹۰ میکروگرم و آقایان روزانه ۱۲۰ میکروگرم از این ویتامین را مصرف کنند که به راحتی با مصرف اسفناج، برگ شلغم یا بروکلی و مواد غذایی اشاره شده تامین می شود. توجه داشته باشید که چای سبز نیز یکی از دیگر از منابع ویتامین K است.
– بواسیر و مکمل‌های غذایی
ویتامین C : این ویتامین باعث کاهش التهاب شده و به احیای بافت‌های همبند مجاور واریس هموروئید و تقویت عروق کمک می‌کند. می‌توانید با دوز ۱۰۰۰ میلی‌گرم شروع کنید و به تدریج این میزان را افزایش دهید و سپس دوباره به مرور این میزان را کم کنید. این شیوه باعث می شود که ابتدا دفع راحت تر صورت گیرد و از اسهال نیز پیشگیری شود. البته توصیه می کنیم که در خصوص دوز و نحوه‌ی مصرف مکمل ویتامین C با پزشک‌تان مشورت کنید.
منیزیم: منیزیم باعث حفظ آب داخل مدفوع شده و آن را نرم می‌کند. در واقع این ماده ی معدنی خاصیت ملینی دارد. میزان مصرف این مکمل باید روزانه بین ۳۰۰ تا ۶۰۰ میلی‌گرم باشد.
– بواسیر: پسلیوم یا اسفرزه، ملینی گیاهی
اگر به هر دلیلی نمی‌توانید روزانه هفت واحد میوه و سبزیجات و غلات کامل مصرف کنید تا روزانه ۲۵ تا ۳۵ گرم فیبر دریافت کنید می توانید از ملین‌های گیاهی مانند اسفرزه استفاده کنید. توصیه می کنیم که روزانه بین ۱ تا ۳ قاشق غذاخوری اسفرزه را در آب حل کرده و میل کنید.
*** این موارد مناسب بواسیر نمی‌باشد
– فلفل قرمز باعث تشدید درد می‌شود
فلفل قرمز جزو مواد غذایی نامناسب و دردسرساز برای افراد مبتلا به بواسیر است و در زمان حملات آن باعث تشدید مشکل می‌شود. این تأثیر تحریک کننده ناشی از وجود ترکیبی به نام «کاپسایسین» است. یک ترکیب شیمیایی محرک که روی نورون‌ها تأثیر گذشته و باعث انتقال درد می شود. با این حال تاکنون هیچ پژوهش علمی این تأثیر را به اثبات نرسانده است و متخصصان تجربه و شکایت های بیماران را مبنا قرار داده اند. معمولاً افراد مبتلا به بواسیر بعد از مصرف فلفل قرمز از درد زیاد شکایت کرده‌اند.
– فلفل سیاه: باعث تحریک نورون‌های حس کننده‌ی درد می‌شوند.
اگر دوست دارید که غذاهای‌تان را تند کنید کمی محتاط باشید. اگر از بواسیر رنج می‌برید و تحت درمان هستید نباید غذاهای تند میل کنید. فلفل سیاه نیز مانند فلفل قرمز حاوی کاپسایسین است که باعث تحریک برخی نورون‌های حس کننده‌ی درد شده و می‌تواند احساس ناخوشایند دوره‌ی حمله‌ی بواسیر را تشدید کند.
چربی‌ها مضر مانند چربی‌های اشباع شده و ترانس برای شما مفید نیست. محصولات غذایی حیوانی مانند گوشت قرمز در صورت مصرف زیاد باعث بروز یبوست و تشدید بواسیر می‌شود.
– روغن آفتابگردان: احتیاط کنید
روغن کلزا، روغن آفتابگردان و غیره حاوی میزان زیادی چربی هستند. اگر از مشکل بواسیر رنج می‌برید نباید در مصرف این روغن‌ها دچار افراط شوید. محققان فرانسوی عادت‌های غذایی ۵۰ بیمار مبتلا به بواسیر را بررسی کرده و به این نتیجه رسیدند این افراد بیش از دیگران چربی مصرف می‌کنند. این محققان معتقد هستند که تغذیه‌ی ناسالم و سرشار از چربی یکی از عوامل بروز و تشدید هموروئید است. البته روغن‌هایی مانند روغن زیتون و روغن تخم کتان جزو روغن‌های خوب برای این دسته افراد هستند. مصرف مکمل روغن ماهی نیز با صلاحدید پزشک توصیه می‌شود.
– ادویه‌ی کاری: باعث بروز مشکلات گوارشی می‌شود
همان‌طور که گفته شد ارتباطی بین مصرف غذاهای تند و تشدید درد و مشکل بواسیر وجود دارد. به عقیده‌ی محققان دانشگاه کلمبیای ایالات متحده‌ی آمریکا، در مواقع تشدید بواسیر باید از مصرف مواد غذایی حاوی ادویه‌ی کاری نیز پرهیز شود. این ادویه باعث تحریک معده شده و مشکلات گوارشی به وجود می‌آورد. در نتیجه باعث تشدید بواسیر نیز می‌شود.
– الکل: گشاد کننده عروق است
اگر از بواسیر رنج می‌برید بدانید که مصرف برخی نوشیدنی‌ها مشکل‌زا هست. به عقیده‌ی متخصصان فرانسوی الکل گشادکننده ی عروق است. انبساط عروق خونی باعث تشدید هموروئید خارجی و داخلی می‌شود. به همین دلیل محققان توصیه می‌کنند که از مصرف نوشیدنی‌های الکلی پرهیز شود.
– از این‌‌ها نیز بپرهیزید
چربی‌ها مضر مانند چربی‌های اشباع شده و ترانس برای شما مفید نیست. محصولات غذایی حیوانی مانند گوشت قرمز در صورت مصرف زیاد باعث بروز یبوست و تشدید بواسیر می‌شود. مصرف ملین‌ها بدون دستور پزشک نیز توصیه نمی‌‌شود. چون باعث بروز اسهال شده و به نوبه‌ی خود می‌تواند باعث تحریک هموروئید شود. از مصرف مواد غذایی که باعث ایجاد گاز و نفخ می‌شوند بپرهیزید.
– چند توصیه‌ی کلی برای مقابله و پیشگیری بواسیر
اگر از بواسیر رنج می‌برید و تحت درمان هستید نباید غذاهای تند میل کنید. فلفل سیاه نیز مانند فلفل قرمز حاوی کاپسایسین است که باعث تحریک برخی نورون‌های حس کننده‌ی درد شده و می‌تواند احساس ناخوشایند دوره ی حمله‌ی بواسیر را تشدید کند.
_ درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر در همان جایی که بواسیر بوده است یک برجستگی سفت تشکیل شود.
اگر بواسیر باعث درد شدید می‌شود که با درمان‌های ذکر شده در بالا تخفیف نیابد.
اگر خونریزی زیاد باشد (بیش از مقداری که در قسمت علایم ذکر شد). البته باید به یادداشت که خونریزی ممکن است یکی از علایم اولیه سرطان باشد.
_ شیوه‌های جدید معالجه بواسیر
هموروئید یا بواسیر بیماری بسیار شایعی است که افراد را در سنین مختلف چه جوان و چه پیر مبتلا می‌کند اما بسیاری افراد به علت شرم از بیان آن و مراجعه به پزشک خودداری می‌کنند.
مقاله زیر به شیوه‌هاى جدید درمان این بیمارى مى پردازد.شما ممکن است با اسم هموروئید آشنا نباشید ولى حتماً کلمه بواسیر را شنیده‌اید. بایستى متذکر شد که هموروئید همان بواسیر است و یکى از بیمارى‌هاى شایع جراحى است و حدود ۷۵ درصد افراد به ویژه افراد بالاى ۳۰ سال در طول زندگى خود به این بیمارى مبتلا مى‌شوند.
منبع: هفته سلامت