تهوع و استفراغ چیست؟
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان, فرناز اخباری
به گزارش سایت healthline.com
استفراغ یک رفلکس غیرقابل کنترل است که محتوای معده را از طریق دهان خارج میکند. همچنین به آن «بیمار بودن» یا «پرتاب کردن» گفته میشود. تهوع اصطلاحی است که فرد احساس میکند ممکن است استفراغ کند، اما در واقع استفراغ نمیکند.
حالت تهوع و استفراغ علائم بسیار شایع است و میتواند توسط طیف وسیعی از عوامل ایجاد شود. این عوارض در کودکان و بزرگسالان مشاهده میشود، اگرچه احتمالاً بیشتر در خانمهای باردار و افرادی که تحت درمان سرطان هستند بیشتر دیده میشود.
چه عواملی باعث حالت تهوع و استفراغ میشود؟
حالت تهوع و استفراغ ممکن است با هم یا جداگانه ایجاد شود. آنها میتوانند ناشی از شرایط جسمی و روانی باشند.
حالت تهوع
شایعترین دلایل حالت تهوع درد شدید معمولاً ناشی از آسیب یا بیماری و یا سه ماهه اول بارداری است. همچنین تعدادی از علل نسبتاً شایع دیگر نیز وجود دارد پ، از جمله:
- دریازدگی؛
- استرس عاطفی؛
- سوءهاضمه؛
- مسمومیت غذایی؛
- ویروسها؛
- در معرض قرار گرفتن سموم شیمیایی.
اگر سنگ کیسه صفرا دارید، احتمالاً حالت تهوع خواهید داشت.
ممکن است متوجه شوید که بوی خاصی باعث ایجاد حالت تهوع شود. این یک علامت بسیار شایع در سه ماهه اول بارداری است، اگرچه ممکن است در افرادی که باردار نیستند نیز هم رخ دهد. حالت تهوع ناشی از بارداری معمولاً در سه ماهه دوم یا سوم برطرف میشود.
استفراغ در کودکان
شایعترین علل استفراغ در کودکان عفونتهای ویروسی و مسمومیت غذایی است.
با این حال، استفراغ همچنین میتواند ناشی از موارد زیر باشد:
- دریازدگی شدید؛
- سرفه کردن؛
- تب بالا؛
- پرخوری.
در نوزادان تازه متولد شده، روده مسدود شده نیز میتواند باعث استفراغ مداوم شود. رودهها ممکن است با ضخامت غیرعادی عضلانی، فتق، سنگ صفرا یا تومورها مسدود شوند. این امر غیرمعمول است، اما اگر استفراغ غیرقابل توجیه در نوزاد رخ دهد، باید بررسی شود.
استفراغ در بزرگسالان
بیشتر بزرگسالان به ندرت استفراغ میکنند. اما در صورت بروز، یک عفونت باکتریایی یا ویروسی یا نوعی مسمومیت غذایی باعث استفراغ شده است. در برخی موارد، استفراغ همچنین میتواند در اثر سایر بیماریها باشد، به خصوص اگر منجر به سردرد یا تب شدید شود.
بیماریهای مزمن معده
بیماریهای مزمن یا طولانی مدت معده اغلب میتواند باعث حالت تهوع و استفراغ شود. این شرایط میتواند همراه با علائم دیگری مانند اسهال، یبوست و معده درد باشد. این شرایط مزمن شامل عدم تحمل غذا، مانند بیماری سلیاک و عدم تحمل پروتئین لبنیات و لاکتوز است.
سندرم روده تحریکپذیر (IBS) یک بیماری شایع گوارشی است که باعث نفخ، حالت تهوع، استفراغ، دل درد، خستگی و دل پیچه میشود. این حالت هنگامی رخ میدهد که قسمتهایی از روده بیش از حد فعال شوند. پزشکان معمولاً با شناسایی علائم و رد سایر شرایط معده و روده، سندرم روده تحریکپذیر را تشخیص میدهند.
بیماری کرون یک بیماری التهابی روده است که معمولاً رودهها را درگیر میکند ، اگرچه ممکن است در هر جای دستگاه گوارش رخ دهد. بیماری کرون یک بیماری خود ایمنی است که در آن بدن به بافت روده سالم خود حمله کرده و باعث التهاب، حالت تهوع، استفراغ و درد میشود.
پزشکان معمولاً بیماری کرون را با استفاده از کولونوسکوپی تشخیص میدهند، در این روش با استفاده از یک دوربین کوچک روده بزرگ را بررسی میکنند. بعضی اوقات برای کمک به تشخیص این بیماری به یک نمونه مدفوع نیز نیاز دارند.
انتخاب سبک زندگی
برخی از انواع سبک زندگی میتوانند شانس داشتن حالت تهوع و استفراغ را افزایش دهند.
مصرف مقدار زیاد الکل میتواند به مخاط روده آسیب برساند. الکل همچنین می تواند با اسید معده واکنش نشان دهد. هر دوی اینها باعث حالت تهوع و استفراغ میشود. در برخی موارد، مصرف زیاد الکل همچنین میتواند باعث خونریزی در دستگاه گوارش شود.
اختلالات اشتها
اختلال در غذا خوردن زمانی است که فرد عادات و رفتارهای غذایی خود را بر اساس تصویری ناسالم از بدن تنظیم کند. میتواند باعث حالت تهوع و استفراغ شود.
پرخوری عصبی نوعی اختلال خوردن است که در آن فرد برای پاکسازی معده از هر ماده غذایی مصرف شده عمدی استفراغ ایجاد میکند. افراد مبتلا به بیاشتهایی نیز ممکن است به دلیل گرسنگی و اسید معده اضافی حالت تهوع داشته باشند.
شرایط جدی
اگرچه نادر است، اما استفراغ گاهی اوقات میتواند به عنوان علامت یک بیماری جدیتر رخ دهد، از جمله:
- مننژیت؛
- آپاندیسیت؛
- ضربه مغزی؛
- تومور مغزی؛
- میگرن.
اگر مدام استفراغ می کنید، به دکتر خود مراجعه کنید.
موارد اضطراری
اگر تهوع یا استفراغ بیش از یک هفته دارید، به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید. بیشتر موارد استفراغ طی ۶ تا ۲۴ ساعت پس از اپیزود اول برطرف میشود.
زیر ۶ سال
برای هر کودک زیر ۶ سال که موارد زیر را دارد مراقبت اضطررای نیاز است:
- هم استفراغ دارد و هم اسهال؛
- دارای استفراغ جهشی است؛
- علائم کمآبی بدن، مانند پوست چروکیده، تحریکپذیری، نبض ضعیف یا کاهش هوشیاری را نشان میدهد؛
- بیش از دو یا سه ساعت است که استفراغ کرده است؛
- تب بیش از ۱۰۰ درجه فارنهایت (۳۸ درجه سانتیگراد) دارد؛
- بیش از شش ساعت ادرار نکرده است.
بالای ۶ سال
اگر شرایط زیر در کودکان بالای ۶ سال بود نیاز به مراقبت اضطراری است:
- استفراغ بیش از ۲۴ ساعت طول کشیده است؛
- علائم کمآبی وجود دارد؛
- کودک بیش از شش ساعت ادرار نکرده است؛
- کودک گیج یا بیحال به نظر میرسد؛
- کودک تب بالاتر از ۱۰۲ درجه فارنهایت (۳۹ درجه سانتیگراد) دارد.
بزرگسالان
اگر علائم زیر را دارید، به دنبال مراقبتهای پزشکی فوری باشید:
- سردرد شدید؛
- سفتی گردن؛
- بیحالی؛
- گیجی؛
- خون در استفراغ؛
- نبض سریع؛
- تنفس سریع و پی در پی؛
- تب بیش از ۱۰۲ درجه فارنهایت (۳۹ درجه سانتیگراد)؛
- کاهش پاسخگویی؛
- درد شدید یا مداوم شکم.
درمان حالت تهوع و استفراغ
برای رفع حالت تهوع و استفراغ میتوانید از چندین روش، من جمله داروهای خانگی و داروها استفاده کنید.
خود درمانی برای حالت تهوع
برای درمان حالت تهوع در خانه:
- فقط غذاهای سبک و ساده مانند نان و بیسکوییت ترد بخورید.
- از خوردن غذاهایی که دارای طعم و مزه قوی، بسیار شیرین یا چرب یا سرخ شده هستند خودداری کنید.
- مایعات سرد بنوشید.
- بعد از صرف غذا از انجام هرگونه فعالیت خودداری کنید.
- یک فنجان چای زنجبیل بنوشید.
خود درمانی برای استفراغ
- وعدههای غذایی کم حجم و مکرر بخورید.
- مقدار زیادی مایعات بنوشید تا هیدراته بمانید، اما هربار آن را در جرعههای کوچک میل کنید.
- غذاهای جامد نخورید تا بهطور کامل استفراغ قطع شود.
- استراحت کنید.
- از استفاده از داروهایی که ممکن است معده شما را ناراحت کنند مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی یا کورتیکواستروئیدها خودداری کنید.
- برای جایگزینی الکترولیت های از دست رفته از محلول آب رسانی خوراکی استفاده کنید.
مراقبت پزشکی
قبل از تجویز دارو، پزشک از شما سوالاتی در مورد زمان شروع حالت تهوع و استفراغ و چه زمانی بدتر میشود از شما میپرسد. همچنین ممکن است از شما در مورد عادات غذایی شما و اینکه چه چیزی باعث استفراغ و حالت تهوع و بهتر یا بدتر شدن آن میشود سوال کند.
تعدادی از داروهای تجویز شده، از جمله داروهایی که میتوانید در دوران بارداری استفاده کنید میتوانند حالت تهوع و استفراغ را کنترل کنند.
شامل پرومتازین (فنرگان)، دیفن هیدرامین (بنادریل)، تریمتوبنزامید (تیگان) و اندانسترون (Zofran) است.
عوارض احتمالی استفراغ مداوم
بیشتر حالت تهوع و استفراغ به خودی خود برطرف میشود، مگر اینکه یک بیماری مزمن زمینهای وجود داشته باشد.
با اینحال، استفراغ مداوم میتواند باعث کمآبی و سوءتغذیه شود. همچنین ممکن است موها و ناخنهای شما ضعیف و شکننده شوند و یا استفراغ مداوم مینای دندان شما را خراب کند.
چگونه میتوان از حالت تهوع و استفراغ جلوگیری کرد؟
با خوردن وعدههای غذایی کم حجم در طول روز، آرام غذا خوردن و استراحت بعد از غذا میتوانید از حالت تهوع جلوگیری کنید. برخی افراد با اجتناب از برخی گروههای غذایی و غذاهای پرادویه میتوانند از بروز حالت تهوع جلوگیری کنند.
اگر احساس تهوع میکنید، قبل از بلند شدن بیسکوئیت ترد ساده بخورید و سعی کنید قبل از خواب یک غذای پر پروتئین مانند پنیر، گوشت بدون چربی یا آجیل مصرف کنید.
اگر استفراغ میکنید، سعی کنید مقدار کمی مایع شیرین مانند نوشابه یا آب میوه بنوشید. نوشیدن گیاه زنجبیل یا خوردن زنجبیل میتواند به بهبود معده کمک کند. از نوشیدن آب میوههای اسیدی مانند آب پرتقال خودداری کنید. آنها ممکن است معده شما را بیشتر ناراحت کنند.
داروهای بدون نسخه، مانند مکلیزین (بونین) و دیمن هیدرینات (درامامین)، میتوانند اثرات تهوع را کاهش دهند. و در هنگام رانندگی، تنقلات را محدود کنید و اگر مستعد تهوع هستید، از پنجره جلو به مستقیم نگاه کنید.
منبع: healthline.com