چه چیزی باعث دست درد میشود؟
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان,
دست درد شما چه علتی دارد و چه چیزی باعث به وجود آمدن درد دست میشود؟
دستهای انسان ساختارهای پیچیده و ظریفی دارند که شامل ۲۷ استخوان است. ماهیچهها و مفاصل دست امکان انجام حرکات ظریف، قوی و ماهرانه را فراهم میکند. اما دستها آسیبپذیر هستند. درد دست انواع و دلایل مختلفی دارد.
درد دست میتواند ناشی از قسمتهای مختلفی از ساختارهای اسکلتی پیچیده دست باشد، مانند:
- استخوانها؛
- مفاصل؛
- بافتهای همبند؛
- تاندونها؛
- اعصاب؛
علت درد دست میتواند موارد زیر باشد:
- تورم؛
- آسیب عصبی؛
- آسیب ناشی از حرکات تکراری؛
- پیچخوردگیها و شکستگیها؛
- چندین نوع بیماری مزمن؛
بسیاری از عارضههای مرتبط با درد دست قابل درمان هستند.
بسته به دلیل درد دستتان ممکن است داروها، تمرینها یا تغییر در سبک زندگی برایتان مفید باشد.
درد دست به علت آرتروز
آرتروز یا تورم یک یا چند مفصل اصلیترین دلیل درد دست است. آرتروز میتواند در هر جایی از بدن رخ دهد اما بروز آن در دستها و مچها شایعتر است.
بیش از ۱۰۰ نوع آرتروز وجود دارد اما معمولترین آنها استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید هستند. استئوآرتریت معمولاً بزرگسالان را درگیر میکند. طی سالها مفاصل دست دچار پارگی و فرسودگی میشوند. غضروف مفصلی یک بافت لغزنده است که انتهای استخوانها را پوشش میدهد و این امکان را ایجاد میکند که مفاصل راحت حرکت کنند. وقتی این غضروف به تدریج از بین میرود علائم دردناک شروع به ظاهر شدن میکنند.
آرتریت روماتوئید یک بیماری مزمن است که بر بسیاری از قسمتهای بدن تاثیر میگذارد. این بیماری موجب التهاب مفاصل و در نتیجه آن درد و سفتی آنها میشود.
این مشکل اغلب از دستها یا پاها شروع میشود و بر بعضی از مفاصل در هر دو طرف بدن تاثیر میگذارد.
علائم آرتروز
علائم آرتروز عبارتند از:
- درد مزمن یا سوزناک در مفاصل انگشتان یا مچ دست؛
- درد پس از استفاده بیش از حد از دست، مانند بلند کردن اجسام سنگین یا انجام حرکات تکراری؛
- درد و سفتی مفاصل در صبح؛
- تورم اطراف مفاصل؛
- ایجاد تغییراتی در اطراف مفاصل شست (کشیدگی بیش از حد)؛
- حس گرما در محل مفصل آسیبدیده در نتیجه التهاب؛
- حس ساییده شدن یا شل بودن مفاصل انگشتان؛
درمان آرتروز
درمانهای آرتروز عبارتند از:
- داروهایی که علائم درد و تورم را درمان میکنند؛
- بستن مفصل با اسپیلنت هنگامی که باید از آن مفصل زیاد استفاده شود؛
- جراحی؛
- ورزش درمانی و روشهای فیزیوتراپی؛
درد دست به علت سندرم تونل کارپال
تونل کارپال یک مسیر باریک برای رباط و استخوانی است که در نزدیکی مچ دست قرار گرفتهاند. عصب مدیان _ عصبی که از ساعد تا کف دست کشیده شده است_ و تاندونهایی که مسئول حرکت کردن انگشتان هستند در این تونل قرار دارند.
سندروم تونل کارپال ( Carpal tunnel syndrome ) وقتی اتفاق میافتد که عصب مدیان به علت باریک شدن تونل کارپال فشرده شود. باریک شدن این تونل میتواند به دلیل سفت شدن تاندونهای تحریک شده، التهاب یا هر چیز دیگری که ممکن است موجب تورم این ناحیه شود، باشد. علائم سندروم تونل کارپال به تدریج شروع میشود و میتواند به درجات مختلفی از شدت برسد.
علائم شامل سوزش مکرر یا بی حسی همراه با خارش در کف دست و انگشتان است. درد اغلب در اطراف شست، انگشت اشاره و انگشت وسط حس می شود.
موارد زیر از علائم دیگر سندروم تونل کارپال هستند:
- حس متورم بودن انگشتان حتی وقتی که تورمی وجود ندارد؛
- درد در طول شب؛
- درد و سفتی دست یا مچ دست در صبح؛
- کم شدن توانایی دست در گرفتن اشیا؛
- مشکل شدن در دست گرفتن اشیا کوچک یا انجام بعضی وظایف خاص؛
- از بین رفتن ماهیچههای پایین انگشت شست در موارد شدید؛
- عدم تشخیص یا مشکل شدن تشخیص تفاوت بین گرما و سرما؛
درمانهای معمول سندرم تونل کارپال
- بستن اسپیلنت؛
- فیزیوتراپی(لیزر درمانی، مگنت، طب سوزنی، ورزش و…)؛
- اجتناب از انجام فعالیتهای ناراحتکننده؛
- استفاده از یخ یا بستههای سرد؛
- مصرف داروهای مسکن بدون نسخه؛
- تزریق بیحس کنندهها یا استروئیدها؛
- مصرف استروئیدهای خوراکی؛
- تمرین کردن و انجام حرکات کششی؛
- جراحی؛
سندروم دکوروین
تنوسینوویت دکوران یک عارضه دردناک است که بر تاندونهای اطراف شست تاثیر میگذارد. تورم دو تاندون اطراف انتهای انگشت شست موجب میشود که ناحیه اطراف تاندونها ملتهب شود.
این التهاب به اعصاب اطراف فشار وارد میکند و موجب درد و بیحسی اطراف پایین انگشت شست میشود.
علائم دیگر تنوسینویت دکوران شامل موارد زیر است:
- درد در اطراف مچ دست در طرف شست؛
- تورم در نزدیکی انتهای انگشت شست؛
- مشکل بودن در دست گرفتن اشیا یا انجام حرکت نیشگان گرفتن؛
- حس گیر کردن یا جهیدن هنگام حرکت دادن انگشت شست؛
درمانهای معمول تنوسینویت دکوران شامل موارد زیر است:
- بستن اسپیلنت؛
- گذاشتن یخ یا بستههای سرد؛
- مصرف داروهای تسکیندهنده درد بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا آسپرین؛
- اجتناب از انجام وظایفی که موجب درد میشوند و انجام حرکات پیچشی؛
- فیزیوتراپی و ورزش درمانی ( لیزر درمانی، مگنت، طبسوزنی، ورزش و… )؛
- جراحی؛
- تزریق استروئید در آن ناحیه؛
کیست گانگلیون
کیستهای گانگلیون که در مچ دست و دست ایجاد میشوند معمولا دردناک نیستند اما ممکن است ناخوشایند باشند. آنها اغلب به صورت تودههای بزرگی که از پشت مچ دست بیرون زدهاند ظاهر میشوند. آنها همچنین میتوانند در اندازههای مختلفی در زیر مچ، انتهای مفصل انگشت یا انتهای انگشت ظاهر شوند. این کیستها از مایع پر شدهاند و ممکن است سریع از بین بروند یا تغییر اندازه دهند.
اگر کیست گانگلیون آنقدر بزرگ شود که بر اعصاب اطراف آن فشار اورد ممکن است دچار درد، سوزش یا خارش و بی حسی در بعضی قسمتهای دست یا مچ دست شوید. کیستهای گانگلیون اغلب بدون هیچ درمانی از بین میروند استراحت و بستن اسپیلنت میتواند سایز کیست را کم کند و ممکن است کیست به مرور زمان از بین برود.
اگر کیست برایتان ایجاد درد کند، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که آب درون کیست را خالی کند یا آن را کاملا بردارد.
نقرس
نقرس یک شکل پیچیده از آرتروز میباشد که به شدت دردناک است و میتواند هر کسی را درگیر کند. افراد مبتلا به نقرس حملههای ناگهانی و شدید درد را در مفاصل شان تجربه میکنند. نقرس اغلب بر مفاصل انتهای انگشت بزرگ تاثیر میگذارد اما میتواند در هر جایی در پاها، زانو، دستها و مچها ایجاد شود. اگر در دستها یا مچ دستهایتان دچار نقرس هستید، حملههای شدید درد، سوزش، قرمزی و حساسیت را تجربه خواهید کرد. نقرس اغلب موجب میشود که افراد به علت درد در نیمه شب از خواب بیدار شوند. ممکن است حس کنید که دستتان آتش میگیرد.
حتی وزن ملافه رختخواب نیز ممکن است غیرقابل تحمل باشد. چندین دارو برای درمان حملههای دردناک نقرس در دسترس است، مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و کاشیسین. همچنین داروهایی برای جلوگیری از بروز حملات بعدی و عوارض جانبی وجود دارد.
لوپوس
لوپوس یک بیماری خودایمنی است؛ به این صورت که سیستمایمنی بدن به اشتباه به سلولهای سالم حمله میکند و به بافتهای سالم آسیب میزند.
درد و سفتی مفصل اغلب اولین نشانههای لوپوس هستند. وقتی لوپوس شدت می گیرد، التهاب در تمام بدن ایجاد میشود. این التهاب موجب میشود که غشای نازک اطراف مفاصل کلفت شود و در نتیجه آن درد و تورم در دستها، مچ دستها و پاها ایجاد شود.
موارد زیر از دیگر علائم لوپوس هستند:
- درد ماهیچه؛
- تب غیرقابل توضیح؛
- قرمزی پوست ( اغلب بر روی صورت)؛
- ریزش مو؛
- رنگ پریدگی یا بنفش شدن انگشتان دست یا پا؛
- درد هنگام نفس عمیق کشیدن؛
- خستگی؛
- تورم در پاها یا دور چشم؛
درمانی برای لوپوس وجود ندارد اما چندین روش درمانی وجود دارد که به کنترل علائم کمک میکند. برای درد و سفتی در مفاصل مچ دست و دست موارد زیر را امتحان کنید.
- کمپرس گرم یا سرد؛
- مسکنهای درد بدون نسخه؛
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی؛
- فیزیوتراپی یا کاردرمانی؛
- استراحت دادن مفاصل دردناک و اجتناب از انجام فعالیتهایی که موجب درد میشوند؛
نوروپاتی محیطی
نوروپاتی محیطی (Peripheral neuropathy) عارضهای است که موجب بیحسی، درد و ضعف در دستها و پاها میشود. نوروپاتی محیطی وقتی اتفاق میافتند که اعصاب محیطی آسیب ببینند. چندین مورد وجود دارند که موجب آسیب عصب محیطی میشود، مانند دیابت، جراحتهای ناشی از تروما، عفونتها و مشکلات متابولیکی.
نوروپاتی محیطی میتواند بر روی یک یا چند عصب مختلف در سراسر بدن تاثیر بگذارد، مانند عصبهای حسی که لمس، دما و درد را حس میکنند و عصبهای حرکتی که حرکت ماهیچهها را کنترل میکنند. نوع و محل درد نوروپاتی بستگی به عصب آسیبدیده دارد.
علائم معمول نوروپاتی عصبی شامل موارد زیر است.
- بیحسی، حس گزش یا سوزش در پاها یا دستها که به تدریج بروز میکنند؛
- درد تیز، نبضدار، سیخ زننده یا سوزشی در دستها یا پاها؛
- حساسیت بیش از حد در دستها یا پاها؛
- ضعف یا فلج عضلانی؛
- عدم هماهنگی ( زمین خوردن)؛
موارد زیر از درمانهای معمول نوروپاتی محیطی هستند:
- تجویز داروهای که درد ناشی از اعصاب را درمان میکنند؛
- فیزیوتراپی؛
- تسکیندهندههای درد بدون نسخه؛
- تجویز تسکیندهندههای درد؛
- داروهای ضدصرع؛
- داروهای ضدافسردگی؛
سندروم رینود
سندروم رینود موجب میشود که وقتی استرس دارید یا در معرض هوای سرد قرار گرفتهاید، بعضی از قسمتهای بدنتان بخصوص انگشتان دست و پاها بیحس و سرد شوند. وقتی در هوای سرد هستید عادی است که بدنتان برای حفظ گرما حرکت خون را در پوست کند. بدن این کار را با باریک کردن رگهای خون انجام میدهد. برای افراد مبتلا به سندروم رینود واکنش بدن به سرما یا استرس شدیدتر است. رگهای خونی در دستها میتوانند خیلی سریعتر و بیشتر از حد نرمال باریک شوند.
علائم حمله رینود میتواند شامل موارد زیر باشد:
- سردی انگشتان دست و پا؛
- تغییر رنگ انگشتان دست و پا؛
- قرمز سفید یا آبی؛
- بیحسی یا سوزش یا حس ضربان و گزش؛
- زخم، قانقاریا یا آسیب بافت در موارد شدید؛
علائم در مراحل اولیه رینود معمولاً بسیار خفیف است و درمانی نیاز ندارد. اما رینود ثانویه که در نتیجه یک عارضه سلامتی دیگر ایجاد میشود میتواند شدیدتر باشد و ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. درمان بر پیشگیری از حملههای بیشتر و کاهش احتمال آسیب بافت تمرکز میکند. این کار اساساً به این معنی است که باید دستها و پاهایتان را در دمای پایین با پوشیدن دستکش، جوراب، چکمهها و گرما دهندههای شیمیایی گرم نگه دارید.
انگشت ماشهای
انگشت ماشه ای که همچنین با عنوان Stenosing tenosynovitis شناخته می شود، عارضه ای دردناک است که وقتی اتفاق میافتد که انگشت دست یا شست در یک حالت خمیده گیر میکند. وقتی که انگشتانتان را حرکت میدهید تاندونها در تونلهایی با نام غشای تاندون Tendon sheath سر میخورند زمانی که این تونلها ملتهب میشوند تاندون دیگر نمیتواند در آن سربخورد و گیر میکند.
اگر دچار انگشت ماشهای هستید ممکن است گرمای خفیفی را در بالای کف دست و در پایین انگشتانتان حس کنید.
علائم دیگر شامل موارد زیر است:
- حس جهش یا ضربه هنگام خم و راست کردن انگشت؛
- گیر کردن یک یا چند انگشت در حالت خمیده؛
- سفتی و ناتوانی در صاف کردن انگشت در صبح؛
- درد شدید در انتهای انگشت؛
درمانهای معمول برای انگشت ماشهای شامل موارد زیر است:
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی؛
- فیزیوتراپی؛
- تزریق مستقیم استروئید در غشای تاندون؛
- جراحی برای باز کردن غشای تاندون؛
جراحت ناشی از تروما
جراحتهای دست بسیار شایع هستند. ساختار پیچیده دست ظریف و آسیبپذیر است. دستها پیوسته در معرض خطر هستند. جراحتهای دست اغلب هنگام ورزش، ساختمانسازی و زمین خوردن اتفاق میافتند. ۲۷ استخوان کوچک در هر دست وجود دارد که ممکن است به طرق مختلفی بشکنند. شکستگیهای دست، در صورتی که بهطور مناسبی مورد درمان قرار نگیرند، ممکن است درست ترمیم نشوند. یک شکستگی خوب ترمیم نشده میتواند بهطور دائم ساختار و چابکی دست را تغییر دهد.
چنین ماهیچههایی در دست وجود دارند که ممکن است کشیده شوند یا دچار پیچخوردگی شوند. درمان شکستگیها و پیچخوردگیها بسته به نوع و محل جراحت متفاوت است. بستن اسپیلنت معمولترین گزینه درمانی است. همیشه برای اطمینان از این که دچار شکستگی نشدهاید برای گرفتن عکس اشعه ایکس نزد پزشک بروید. ممکن است به فیزیوتراپی نیاز داشته باشید. در موارد شدید ممکن است برای پیشگیری از آسیب بلند مدت، انجام جراحی ضروری باشد.
نکات عمومی برای تسکین درد
شما میتوانید برای تسکین درد دست از چند استراتژی استفاده کنید:
- اعمال گرما و سرما استفاده از کمپرس گرم برای سفتی و کمپرس سرد برای تورم؛
- استفاده از داروهای مسکن درد بدون نسخه؛
- این داروها میتوانند به طور موقت یا در کوتاه مدت درد را تسکین دهند؛
- استفاده از اسپیلنت برای پایدارسازی مفاصل و پیشگیری از جراحت بیشتر؛
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
دلایل مختلف و زیادی میتواند برای درد دست وجود داشته باشد عموماً شما باید زمانیکه هرگونه درد جدیدی را تجربه میکنید یا دردتان بهطور ناگهانی شدت میگیرد، به پزشک مراجعه کنید. بعضی از مشکلات دست به تدریج ایجاد میشوند. اگر شدت گرفتن تدریجی دردتان برای مدتی شما را با مشکل مواجه کرد، مشکلتان را با پزشک مطرح کنید.
هنگام رخ دادن یک جراحت ناشی از حادثه (تروما) به بخش مراقبتهای اورژانسی یا برای گرفتن عکس اشعه ایکس به مرکز مراقبتهای ویژه نزدیک خود مراجعه کنید.
منبع: drpourghasemian.ir