بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن از خواب - جامعه پزشکان ایران

بیدار شدن از خواب با سوزش یا بی‌حس شدن دست یک تجربه معمول برای بسیاری از افراد است. در اغلب موارد، خوابیدن به پهلو می‌تواند بر روی اعصاب دست فشار آورده و موجب احساس “سوزن سوزن” شود. در بعضی موارد، حتی ممکن است متوجه شوید که دست‌ها کاملا بعد از بیدار شدن از خواب بی‌حس شده‌اند. معمولا هنگامی که موقعیت بدن را عوض می‌کنید، حس به سرعت به دستان شما باز می‌گردد و سوزش از بین می‌رود. بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن از خواب گاهی علت دیگری دارد.
آسیب عصبی، سندرم تونل کارپ، بیماری‌های خودایمنی یا دیابت می‌توانند باعث بروز بی‌حسی و سوزش مزمن در دست شوند. در این حالت سوزش ممکن است در طول روز ادامه یابد.

چرا وقتی از خواب بیدار می‌شویم احساس بی‌حسی در دست‌ها می‌کنیم؟

محققان National Institutes of Health می‌گویند که نام پزشکی برای احساس سوزن سوزن شدن اندام‌ها، پارستزی است. احساس سوزش در دست معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که فشاری روی اعصاب دست وجود دارد. به عنوان مثال، خوابیدن با حالتی که سر روی دست قرار گیرد، چنین حسی را به وجود می‌آورد.

به نظر می‌رسد دست‌های ما به خصوص در ایجاد احساسات سوزن سوزن شدن در طول شب، حساس‌تر هستند.
پروفسور براندون جی. ویلهلمی می‌گوید که دست شامل مجموعه‌ای از اعصاب، رباط ها و عروق خونی است. ۳ عصب اصلی در دست که حساسیت دارند، مدیان، رادیال، و اولنار هستند. اگر هر کدام از این عصب‌ها فشرده، آسیب دیده یا تحریک شوند، ممکن است از ناحیه بازو احساس بی‌حسی کنید.

علائم مرتبط با بی حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن

اگر صبح‌ها با بی‌حسی دست از خواب بیدار می‌شوید، احتمالا این نشانه تنها علامتی است که ممکن است داشته باشید. با این حال، اگر علت دیگری به غیر از خواب رفتن دست وجود داشته باشد، ممکن است یکی از علائم زیر را تجربه کنید:

احساسی مانند شوک الکتریکی در انگشتان
احساس کشیدگی در بازو که به سمت شانه می‌رود
ضعف و مشکل در دست گرفتن گرفتن اشیاء
التهاب در مفاصل انگشتان یا مچ دست
احساس تنگ شدن یا بیحسی در هر دو دست و پا
بی‌حسی در پشت دست
سوزش درد هنگام بازگشت حس به دست

دلایل بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن

خوابیدن

خوابیدن در موقعیتی که باعث ایجاد فشار روی دست‌ها در طول شب می‌شود یکی از دلیل رایج بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن است. با توجه به مدت زمانی که فشار بر روی عصب بوده است، ممکن است خواب رفتن دست را نیز تجربه کنید.

مجله Plastic and Reconstructive Surgery یک مطالعه را منتشر کرد که نشان می‌دهد سوزن سوزن شدن دست و بی‌حسی در صبح در بیشتر موارد با موقعیت بدن در زمان خواب ارتباط دارد. محققان کشف کردند که خوابیدن به پهلو باعث خواب رفتن دست می‌شود.

برخی از موقعیت‌هایی که می‌توانند باعث بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن شوند عبارتند از:

گذاشتن سر روی بازو
خوابیدن روی کمر و بالا بردن دست‌ها
گذاشتن دست زیر بدن و خوابیدن بر روی شکم

فلج شنبه شب

یکی دیگر از دلایل بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن فلجی است که به عنوان “فلج شنبه شب” شناخته می‌شود.

مجله Neurosurgery گزارش می‌دهد که اصطلاح فلج شنبه شب برای افرادی استفاده می شود که با حالت مستی می‌خوابند. مسمومیت با الکل معمولا با ایجاد خواب رفتگی دست، فرد را از خواب بیدار می‌کند. نتیجه معمولا این است که فرد از خواب بیدار می‌شود و سردرد شدید دارد.

اغلب مصرف الکل بیش از حد با نوروپاتی الکلی نیز همراه است. این عارضه با سوزش در هر دو دست و پا مشخص می‌شود. دکتر کارول Dersarkissian در WebMD می‌گوید که مشروبات الکلی می‌توانند به بخش‌های انتهایی عصب آسیب برسانند یا باعث کمبود ویتامین و پارستزی دست شوند.

سندرم تونل کارپ

یکی از دلایل رایج بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن خواب، سندرم تونل کارپال است. فشار مداوم روی عصب مدیان در مچ دست باعث می شود کف دست در صبح بی‌حس شود.

براساس تحقیقات منتشر شده در مجله Neurologia Medico-Chirurgica، اولین علامت سندرم تونل کارپال، سوزش دست‌هاست. این عارضه ممکن است همراه با احساس سفتی در صبح باشد. همان‌طور که سندرم تونل کارپال پیشرفت می‌کند، فرد سوزش دست را در طول خواب و در طول تمام روز تجربه می‌کند.

دکتر Friedhelm Sandbrink، متخصص مغز و اعصاب، می‌گوید سندرم تونل کارپال می‌تواند در طول شب نیز باعث دردسر شود و فرد را از خواب بیدار کند.

بسیاری از افراد مبتلا به سندرم تونل کارپ می‌گویند انگشتان دست‌شان مانند سوسیس شده است، هرچند که تورم دست قابل مشاهده نیست. بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند که صبح به آرامی دست‌ها و انگشتان خود را تکان دهید تا احساس‌تان باز گردد.

فشرده شدن عصب اولنار

فشردگی عصب اولنار در دست می‌تواند دلیل بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن خواب باشد.

مجله Chiropractic Medicine گزارش می‌دهد که با وجود فشرده شدن عصب اولنار، سوزش در انگشتان دست در طول شب بدتر می‌شود. فرد مبتلا به فشردگی عصب اولنار ممکن است احساس ضعف در بازو را همراه با درد سوزشی داشته باشد. محققان همچنین خاطر نشان کردند که وضعیت بد بدن در طول روز می‌تواند علائم عصبی را در شب تشدید کند.

پزشکان American Academy of Orthopedic Surgeons گزارش می‌دهند که خوابیدن با آرنج خم، احساس بیحسی و سوزش در انگشت کوچک ایجاد می‌کند.

کمبود ویتامین

کمبود ویتامین و مواد معدنی نیز می‌تواند سبب سوزش دست یا بی حسی در صبح شود. اگر بدن نتواند ویتامین‌ها و مواد معدنی خاصی را جذب کند آسیب‌های عصبی رخ می‌دهد.

Clinics Journal Neurologic شرایطی را به نام نوروپاتی‌های تغذیه‌ای توصیف می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که عدم رعایت رژیم غذایی سالم، بیماری‌های دستگاه گوارش یا حاملگی می‌توانند بر روی سیستم عصبی تاثیر بگذارند. مبود‌های ویتامینی که می‌توانند مسئول بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن خواب باشند عبارتند از:

ویتامین B12. پزشکان می‌گویند که کمبود ویتامین B12 می‌تواند موجب آسیب عصبی شود و باعث شود فرد بی‌حسی در دست و انگشتان داشته باشد.
ویتامین B6. کمبود ویتامین B6 ممکن است با بی‌حسی و سوزش در پاها شروع شود و در نهایت به دست‌ها گسترش یابد. در نهایت، درد سوزشی در اندام ایجاد می‌شود. برخی تحقیقات به این واقعیت اشاره می کنند که کمبود ویتامین B6 می تواند باعث ایجاد سندرم تونل کارپال شود.

ویتامین E. بدن شما برای کارکرد صحیح اعصاب نیاز به ویتامین E کافی دارد.

سایر دلایل بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن خواب
تحت فشار بودن اعصاب شانه، دست ها یا باوزها شایع ترین علت بی حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن خواب هستند. با این حال، برخی از بیماری های زمینه نیز بدن را در معرض خطر بی حسی دست پس از بیدار شدن قرار می دهند.
دیابت و بی حسی انگشتان در صبح

دیابت می‌تواند اعصاب دست را تحت تاثیر قرار دهد و باعث شود که هر روز صبح با بی حسی خفیف و سوزش دست از خواب بیدار شوید. تحقیقات انجام شده توسط American Academy of Neurology دریافتند که یکی از نشانه‌های دیابت، ضعف، بی‌حسی یا احساس سوزن سوزن شدن در دست یا پا است. این بیماری نوروپاتی دیابتی نامیده می‌شود و باعث آسیب‌دیدگی اعصاب محیطی می‌شود.

پزشکان می‌گویند که دیابت بیشتر در اندام‌های فوقانی بدن باعث ایجاد بی‌حسی و سوزش می‌شود. دیابت می‌تواند درد در بازوها و ضعف عضلانی را نیز ایجاد کند. نوروپاتی دیابتی همچنین یکی از علل سوزش دست یا کف دست است.

سکته مغزی

سوزش خفیف یا بی‌حسی مداوم در دست می‌تواند یک عارضه از سکته مغزی باشد که به علت آسیب عصبی در بازوی چپ یا راست رخ می‌دهد.

پزشکان کلینیک مایو گزارش می‌دهند که بی‌حسی مزمن در بازو یا دست، یک عارضه معمول در سکته مغزی است. در بعضی موارد، بیماران مبتلا به سکته مغزی متوجه می‌شوند که همه حس‌شان را در یکی از بازوها از دست داده‌اند.

در برخی موارد، بیدار شدن در اواسط شب با بی‌حسی بازو ممکن است نشانه‌ای از سکته مغزی باشد

سایر علائم سکته مغزی شامل موارد زیر است:

فلج یا بی‌حسی بازو، پا و صورت که بر روی یک طرف بدن شما تاثیر می‌گذارد.
لکنت زبان
مشکلات بینایی
سردرد شدید

کلینیک مایو گزارش می‌دهد که با انتخاب سبک زندگی سالم، می‌توان از بسیاری از سکته‌ها پیشگیری کرد. انجام اقداماتی برای کاهش فشار خون، کاهش وزن و کنترل دیابت می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی کمک کند.

مولتیپل اسکلروزیس

گاهی اوقات بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن از خواب با مولتیپل اسکلروزیس (MS) همراه است.

پزشکان کلینیک مایو می‌گویند که مولتیپل اسکلروزیس هنگامی اتفاق می‌افتد که سیستم‌ایمنی بدن به غلاف‌های عصبی حمله می‌کند و موجب تخریب اعصاب می‌شود. بی‌حسی یا سوزش در دست و سایر قسمت‌های بدن، در این بیماران رایج است. گاهی اوقات درد می‌تواند ناگهانی و شدید باشد و مانند شوک الکتریکی حس شود.

دیگر دلایل بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن

به گفته پزشکان National Health Service، دلایل دیگری نیز ممکن است این حس را در دست‌ها ایجاد کنند. این دلایل عبارتند از:

بیماری رینود. این بیماری یک بیماری خود‌ایمنی است که با سفید شدن انگشتان و احساس سوزش در کف دست و نوک انگشتان مشخص می‌شود.
بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن گاهی اوقات اثر جانبی آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدتشنج است.

آسیب عصبی نیز باعث ایجاد بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن می‌شود.
مواد سمی. فلزات سنگین مانند سرب، جیوه و برخی داروهای شیمی درمانی می توانند باعث ایجاد احساس بی‌حسی شوند.
عفونت‌هایی مانند بیماری لایم می‌توانند احساس درد و سوزش در دست و پا ایجاد کنند. این علائم ممکن است سال‌ها پس از عفونت اولیه ظاهر شوند.

برای از بین بردن بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن چه کاری باید انجام دهیم؟

از فشار روی بازو اجتناب کنید.
۵ دقیقه بعد از بیدار شدن بازوها را تکان دهید تا با بهبود گردش خون، بی‌حسی از بین برود.
بازوها را ۵ ثانیه بالای سر نگه دارید.
در حالی که به آرامی سر خود را به سمت بالا حرکت می‌دهید و اعصاب گردن را می‌کشید، دست‌ها را بالای سر ببرید به‌طوری که باوزها با گوش در تماس باشند.
شانه‌ها را بالا و پایین و به جلو و عقب بچرخوانید.
هر روز صبح این روند را تکرار کنید.

چگونه از بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن جلوگیری کنیم؟

موقعیت بدن را در طول خواب عوض کنید.

به‌طور منظم ورزش کنید. ورزش منظم به بهبود گردش خون کمک می‌کند و باعث می‌شود خواب شبانه بهتری را تجربه کنید.
در طول روز، برای جلوگیری از ایجاد فشار عضلات و فشار عصبی در شانه، درست بنشینید.
اگر کارهای تکراری مانند تایپ کردن، دوختن یا بافندگی را به صورت منظم انجام می‌دهید، هر چند ساعت یک بار دست‌ها و انگشتان‌تان خود را به جلو بشکند و مچ دستان‌تان را بچرخانید.
اطمینان حاصل کنید که رژیم سالم و متعادلی دارید. این کار باعث می‌شود ویتامین‌ها و مواد معدنی کافی را وارد بدن کنید.

چه زمانی به دلیل بی‌حسی یا سوزش دست پس از بیدار شدن باید به پزشک مراجعه کنیم؟

پزشکان کلینیک مایو می‌گویند، زمانی که بیحسی و سوزش در دست‌ها با علائم زیر همراه است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:

سوزش به تدریج پایدارتر می‌شود.
احساس بی‌حسی به سایر قسمت‌های بدن شما گسترش یافته است.
سوزن سوزن شدن ثابت است و پس از آسیب‌دیدگی آغاز شده است.

فقط یک یا دو انگشت احساس بی‌حسی دارد.
به نظر می‌رسد که احساس سوزش در دست مربوط به کارهای تکراری است.