درد وسط کمر و درمان آن
بیماریها و راه درمان, دارونامه , ورزش درمانی , پیشگیری بهتر از درمان
درد وسط کمر معمولا با درد یا ناراحتی در ستونفقرات پشت قفسه سینه مرتبط است. در این ناحیه ۱۲ دیسک ستونفقرات، چندین استخوان مهره و عضلات و رباطهای بسیاری وجود دارند. تحریک یا آسیب هر کدام ممکن است به درد وسط کمر منجر شود. در متن زیر به درد وسط کمر، درد وسط کمر سمت راست و درد وسط پشت میپردازیم.
علل درد وسط کمر
علل زیادی از جمله آسیبدیدگی به این ناحیه از کمر گرفته تا طرز ایستادن یا نشستن غلط می توانند موجب درد وسط کمر شوند.
در ادامه بهطور خلاصه به بیان علل درد وسط کمر می پردازیم:
بالا رفتن سن
با بالا رفتن سن، احتمال بروز درد در هر قسمت از بدن افزایش می یابد. درد پشت در افراد ۳۰ تا ۶۰ ساله، شایع است اما این عارضه ممکن است در هر سنی ایجاد شود.
علل طبیعی درد پشت در افراد مسن عبارتند از:
• کاهش مایع میان مفاصل نخاعی
• کاهش تودۀ عضلانی
• نازک شدن استخوانها
آرتروزها
برخی از انواع مختلف عارضه آرتروز میتوانند به ناحیه پشت انسان صدمه بزنند. آرتروز شایعترین بیماری مفصلی است و باعث سائیدگی انتهای استخوانها به همدیگر و تولید درد، تورم و خشکی میشود.
اسپوندیلیت انکیلوزان نوعی آرتروز است که اغلب ستونفقرات را درگیر میسازد. علایم آن شامل درد و خشکی در ناحیۀ کمر است. به مرور زمان، اسپوندیلیت انکیلوزان موجب جوش خوردن مهرهها در ستونفقرات می شود و حالت بدن و حرکت را تحت تاثیر قرار میدهد.
مهره شکسته شده
ترک یا شکستگی در هر یک از مهرههای قسمت میانی پشت ممکن است در اثر حوادث ورزشی، تصادف اتومبیل یا سقوط از بلندی رخ دهد. بدتر شدن وضعیت ستونفقرات به مرور زمان در اثر مواردی مانند آرتروز نیز میتواند باعث شکسته شدن مهرهها شود. علایم مهره شکسته شامل درد شدید است که بر اثر حرکت افزایش مییابد. اگر این آسیبدیدگی بر نخاع اثر بگذارد، به گزگز، بیحسی و بیاختیاری ادرار منجر میشود. شکستگیها به درمان فوری پزشکی نیاز دارند.
فتق دیسک
دیسکها در فاصلهی بین مهرهها قرار دارند و بهعنوان بالشتک جذب کننده شوک عمل کرده و به حرکت افراد کمک میکنند. دیسکها پر از مایع هستند و ممکن است دچار پارگی شده یا بیرون بزنند. این وضعیت، فتق دیسک یا پارگی دیسک نامیده میشود و بر عصبهای اطراف فشار وارد می کند . فتق دیسک در قسمت میانی پشت همیشه علایمی ایجاد نمی کند اما ممکن است باعث درد، احساس گز گز یا بیحسی شود.
مشکلات کلیوی
مشکلات کلیوی میتوانند باعث ایجاد درد در قسمت میانی پشت، درست زیر قفسهی سینه در هر دو طرف ستونفقرات شوند.
عفونتها و سنگ کلیه، شایعترین علت بروز درد کلیه هستند. سایر علایم مشکلات کلیوی عبارتند از:
• تب
• مشکلات مربوط به ادرار کردن
• درد در هنگام ادرار کردن
• لرز
• تهوع و استفراغ
عوامل مربوط به سبک زندگی
عدم انجام تمرینات ورزشی به ضعف عضلانی و در نتیجه، بروز درد منجر میشود. افرادی که از تکنیکهای غلط وزنهبرداری استفاده میکنند، نیز ممکن است دچار درد در ناحیه پشت شوند. تحقیقات نشان دادهاند که سیگار نیز خطر ابتلا به درد مزمن پشت را افزایش میدهد. همچنین گفته شده است که رسیدن مواد مغذی به دیسکهای ستونفقرات در اثر مصرف دخانیات با مشکل مواجه می شود و به نوبه خود، درد، تخریب دیسک و آسیبدیدگی آن را افزایش میدهد.
پارگی عضلات یا پیچخوردگی
بلند کردن مداوم اشیاء سنگین یا حمل آنها به شکل نادرست میتواند موجب کشیدگی عضلات یا پارگی عضلات و رباطها در ناحیه پشت شوند.
چاقی
اضافه وزن یا چاقی، فشار بیشتری بر عضلات، استخوانها و بقیه ساختارهای پشت وارد میکند. مطالعات نشان داده اند که چاقی باعث افزایش خطر درد کمر میشود.
پوکیاستخوان
پوکیاستخوان نوعی بیماری استخوان است که در اثر آن، استخوانها شکننده می شوند. پوکیاستخوان هنگامی روی می دهد که بدن، نمیتواند به اندازهی کافی استخوانهای تازه تولید کند تا جایگزین استخوانهای از دست رفته شوند. افراد مبتلا به پوکیاستخوان در ناحیه ی پشت ممکن است به علت آسیب یا شکستگی ناشی از فشار دچار درد در قسمت میانی پشت شوند.
وضعیت نادرست بدن
وضعیت نادرست بدن در هنگام نشستن یا ایستادن یکی از علل اصلی درد پشت است. قوز کردن باعث می شود تا فشار بر ستون فقرات افزایش یابد. در این حالت، عضلات به ناچار کشیده می شوند تا تعادل برقرار شود.
سلامت روانی
معمولا خطر ابتلا به درد پشت در افراد مبتلا به افسردگی یا اضطراب بیشتر است. تحقیقات نشان دادهاند که احتمال بروز درد پشت در افراد مبتلا به افسردگی در مقایسه با افراد سالم، ۳۰ درصد بیشتر است.
اسکولیوز
اسکولیوز باعث خمیدگی یک طرفه ستونفقرات میشود. این بیماری به توزیع نامناسب وزن در کل قسمت پشت منجر شده و ممکن است درد در قسمت میانی پشت ایجاد شود.
تومور
با رشد تومور در قسمت میانی پشت رشد، ستونفقرات آسیب میبیند و عصبها، عضلات و رباطهای مجاور تحت فشار قرار میگیرند که میتواند موجب درد کمر و درد وسط کمر شود.
درد وسط کمر بهتر است در همان مراحل اولیه، برطرف گردد.
علایم درد وسط کمر
علایم درد وسط کمر بسته به علت اصلی درد تغییر میکنند. برخی علایم شایع در این مورد عبارتند از:
• احساس سوزش
• درد خفیف یا مداوم
• درد شدید و منقطع
• سفتی یا خشکی عضلات
علایم شدیدتر شامل موارد زیر هستند:
• احساس گزگز در بازوها، قفسه سینه یا پاها
• درد قفسه سینه
• بیاختیاری
• بیحسی
• ضعف
درمان درد وسط کمر
درمان درد در قسمت میانی پشت به علت اصلی آن بستگی دارد. در ابتدا، پزشکان معمولا درمان خانگی درد وسط کمر را توصیه میکنند اما ممکن است به مداخلات پزشکی و جراحی نیاز باشد.
درمان خانگی درد وسط کمر
روشهای درمان درد قسمت میانی پشت در محیط خانه عبارتند از:
استفاده از کمپرسها:
کمپرسهای متناوب سرد و گرم میتوانند بسیاری از انواع درد های بخش میانی پشت را تسکین دهند.
داروهای مسکن بدون نسخه
ایبوپروفن (ادویل) یا ناپروکسن (الیو) میتواند درد و تورم را کاهش دهند.
بهبود وضعیت بدن
برای کاهش درد باید وضعیت بدن را تصحیح کرد. میتوان تمرینات اصلاحی زیر را بهطور مرتب انجام داد:
• صاف ایستادن با شانههای عقب گرفته
• قوز نکردن
• زیاد نشسته نماندن یا استفاده از کامپیوتر
محلهای کار باید از نظر سلامتی و راحتی بهینهسازی شوند تا سلامت کمر تضمین شود. مردم باید ارتفاع و حالت صندلی، میز، صفحه نمایش کامپیوتر، صفحه کلید و موس خود را بر اساس نیاز تنظیم کنند.
تمرینات ورزشی
برخی از تمرینات ورزشی میتوانند با کشش و تقویت عضلات بخش میانی پشت به درمان یا پیشگیری از درد کمک کنند.
حرکات کششی مناسب عبارتند از:
• حرکت گربه – گاو: بر روی دستها و زانوهای خود قرار بگیرید. سپس تا جایی که میتوانید به پشت خود انحنا دهید (مانند یک گربه) سپس پشت خود را نسبت به زمین در حالتی U شکل قرار دهید (مانند یک گاو).
• حالت کبری: به حالت درازکش بر زمین بخوابید، از دستهای خود برای بلند کردن بالاتنه و ایجاد کشش در پشت استفاده کنید.
• چرخش در حالت نشسته: چهار زانو بنشینید، قسمت بالاتنه خود را به سمت راست بچرخانید، دست چپ را بر روی زانوی راست قرار دهید. این حرکت را برای سمت دیگر بدن خود تکرار کنید.
تمرینات مفید:
• فعالیتهای کمفشار: مناسبترین گزینههای شامل یوگا، شنا و پیادهروی است.
• ورزشهای تقویت کننده مرکزی: کار کردن با عضلات شکمی و پشت با استفاده از تمرینات پل و پلانک به تقویت کمر کمک میکند.
قبل از شروع هر گونه ورزشی، مشورت با پزشک یا فیزیوتراپیست ضروری است.
درمانهای پزشکی درد وسط کمر
در صورت تداوم درد پشت پس از گذشت چند روز یا عدم پاسخ به مداوای خانگی، فرد باید به پزشک مراجعه کند. درمانهای پزشکی ممکن برای درد قسمت میانی پشت عبارتند از:
• داروهای تجویزی:
شامل داروهای مسکن، شل کنندههای عضلانی یا تزریق استروئیدها
• فیزیوتراپی شامل ورزش و ماساژدرمانی
• جراحی برای درمان درد وسط کمر
اگر درد با دارو یا فیزیوتراپی کاهش نیابد، ممکن است به جراحی نیاز باشد.
انواع جراحی برای درد قسمت میانی پشت شامل موارد زیر است:
• دیسککتومی: افراد مبتلا به فتق دیسک ممکن است برای برداشتن بخش آسیبدیده دیسک و پیشگیری از آسیب بیشتر به دیسککتومی نیاز داشته باشند.
• فیوژن: روش فیوژن شامل اتصال دو مهره و استفاده از یک جداکننده برای تعویض دیسکهای صدمه دیده است.
• لامینکتومی: از این جراحی برای کاهش فشار بر نخاع استفاده میشود و در این روش، دیواره پشتی یک مهره (لامینا) برداشته میشود.
• لامینوتومی: در این جراحی، بخشی از لامینا برای مداوای عصب زیر فشار برداشته میشود.
برای درد وسط کمر چه هنگامی باید به پزشک مراجعه کرد؟
فرد باید در صورت ادامۀ هر یک از علایم ذکر شده به مدت بیش از ۳ روز و به ویژه عدم پاسخ به مداوای خانگی به پزشک مراجعه کند.
علایم درد شدید پشت که به درمان فوری پزشکی نیاز دارد، عبارتند از:
• احساس گز گز در بازوها، قفسه سینه یا پاها
• درد قفسه سینه
• بیاختیاری ادرار
• بیحسی
• ضعف
در صورت بروز درد پشت بر اثر سقوط، ضربه یا سایر آسیبها، فرد باید فورا تحت مراقبتهای پزشکی قرار گیرد.
پیشگیری از درد وسط کمر
تمام عللی که موجب درد وسط کمر میشوند، قابل پیشگیری نیستند اما مراحل زیر میتوانند خطر آسیبدیدگی را کاهش دهند:
• حفظ وزن سالم: اضافه وزن یا چاقی باعث فشار اضافی بر عضلات پشت می شود.
• خوابیدن به پهلو یا یک طرف پشت: افرادی که به روی شکم میخوابند، ممکن است دچار ناهماهنگی در ستون فقرات خود شوند. بهترین کار خوابیدن به پشت یا به پهلو در حالتی است که بالشی بین زانوها قرار داده شود.
• تمرین قرار دادن بدن در وضعیت صحیح: راست بایستید، شانهها را به سمت عقب متمایل کنید و لگن را در وضعیت تعادل نگه دارید.
• رعایت سادگی و راحتی در تمام محیطهای کاری: مطمئن شوید که کامپیوتردر موقعیت مناسب قرار دارد، از صندلیهایی دارای دسته و پشتیبان کمر استفاده کنید و کفشهای مناسب بپوشید.
• اشیا سنگین را با دقت بلند کنید: تا حد امکان از بلند کردن اشیا سنگین خودداری کنید یا از شخصی کمک بگیرید. هنگام بلند کردن اشیا، پشت را صاف نگه داشته و زانوها را خم کنید.
• فیزیوتراپی را امتحان کنید: از فیزیوتراپیست بخواهید که یک برنامه شخصی برای بهبود حالت قرارگیری بدن، تقویت بخش مرکزی بدن و تحرک برای شما تهیه کند.
منبع: shahranclinic.com