علت تشنج در سن بالا چیست، چرا بزرگسالان تشنج می‌کنند
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان, دوران سالمندی
یکی از مسائل مورد سوال برای بیماران این است که چرا در برخی بزرگسالان با وجود نداشتن پیشینه قبلی به‌طور ناگهانی تشنج اتفاق می‌افتد، اغلب اوقات زمین خوردن ناگهانی، تکان خوردن‌های بدن و همین‌طور از دست دادن هوشیاری تشنج تلقی می‌شود و این دسته به‌طور معمول در بین تشنج‌های تونیک کلونیک دسته‌بندی می‌شوند، با این‌همه این اختلالات الکتریکی در هر شخص ممکن است علائم مختلفی ایجاد کند، بیماری‌های مختلف نورولوژیک در افراد با افزایش سن، احتمال بیشتری برای وقوع دارند، که علت تشنج در سن بالا خواهند بود، این نوع تشنج بیشتر به عنوان علائم ثانویه ظاهر می‌شوند که در اغلب موارد با سن بیمار ارتباط دارند.
در مواردی که زمینه بیماری بررسی و تشخیص داده شود با از بین بردن زمینه ایجاد کننده، نیازی به مصرف داروهای ضدتشنج در بازه زمانی طولانی نخواهد بود.
علت‌هایی که می‌تواند باعث تشنج ثانویه در بزرگسالان شود چیست.
_ شایع‌ترین علت تشنج در سن بالا
پلی فارمسی اصطلاحی است که برای سالمندان در زمان مصرف چندین دارو به کار می‌رود، پلی فارمسی در حقیقت به معنی مصرف چند دارو همزمان است که با توجه به شیوع بیماری‌های مزمن در افراد مسن احتمال ایجاد این سندروم در آن‌ها افزایش می‌یابد و این سندروم یکی از شایع‌ترین دلایل تشنج در بزرگسالان محسوب می‌شود.
که البته نظام سلامت باید به سمتی پیش برود که با تشکیل پرونده‌های سلامت پزشکی الکترونیکی در بیماران از بروز این سندروم جلوگیری نماید
همچنین در رابطه با موضوع مطرح شده پس از پلی فارمسی سکته مغزی، ترک ناگهانی در اعتیاد الکل و تغییرات الکترولیتی خون به عنوان دلایل شایع مورد بررسی قرار می‌گیرند، در بین تمامی گروه‌های سنی عفونت سیستم اعصاب مرکزی (سی ان اس) ، سکته مغزی و نیز گرمازدگی به عنوان دلایل معمول مطرح می‌شوند.
به‌طور خاص در افراد مسن بیماری‌های مغزی و عروقی و انسفالوپاتی‌های متابولیک (به معنی بیماری مغزی که به دلایلی از جمله عفونت‌ها، تجمع سموم و یا نارسایی در اندام‌ها به وجود می‌آید) از دلایل تشنج هستند.
_ اختلالات تشنجی
اغلب اوقات تشنج و صرع تحت نام یک لغت معنی می‌شوند ولی تشنج یک کلمه غیرتخصصی برای این اختلال است و به معنی تغییرات ناگهانی است که در عملکرد مغز به دلایل مختلف رخ می‌دهد، در مقابل اپیلپسی یا صرع لغتی است که برای هر نوع اختلال در سیستم اعصاب مرکزی به‌کار می‌رود که می‌تواند منجر به تشنج‌های مکرر شود، یک اختلال پایدار مزمن که با صرع در ارتباط است.
علائمی که تشنج ایجاد می‌کند بسته به نوع تشنج بیمار است، هرچند می‌تواند از یک بیمار به یک بیمار دیگر متفاوت باشد ولی به‌طور معمول در یک بیمار به یک شکل اتفاق می‌افتد، این تشنج‌ها از یک حرکت کوچک تا تغییرات شدید در تشنج تونیک کلونیک متفاوت است.
_ بیماریها و اختلالات مغزی و دمانس
بیماری‌های مغزی از جمله سکته‌های مغزی هموراژیک (سکته در اثر خونریزی مغزی) از دلایل پر اهمیت در تشنج بزرگسالان است ( البته آمار آن در برابر سکته مغزی نان هموراژیک (بدون خونریزی) کمتر است)
این بیماران اکثرا در کمتر از دو هفته پس از سکته مغزی این علائم را خواهند داشت و اغلب بین بیست و چهار تا چهل و هشت ساعت پس از سکته آشکار می‌شود و تنها درصد کمی از آن‌ها دچار صرع هستند، صرع دیررس ممکن است مربوط به اختلالات بالینی در سکته‌های خفیف باشد.
_ تشنج در اثر داروهای تجویز شده
داروهای مختلفی می‌توانند با شروع تشنج در ارتباط باشند، در یک تحقیقات بیمارستانی ایزونیازید (داروی مطرح شده در درمان سل) و داروهای روانگردان بیشترین محرک در ایجاد تشنج بوده اند، برونکودیلاتور (درمان آسم برونش، بیمارانی که مبتلا به بیماری‌های مزمن انسدادی ریه هستند)، انسولین، داروی ایزونیازید (درمان سل) و لیدوکائین در ایجاد تشنج موثر بوده‌اند.
_ داروهای روانپزشکی
تقریبا تمامی بیمارانی که تحت درمان با داروهای روانپزشکی هستند در معرض خطر افزایش احتمال تشنج ناشی از دارو هستند، ریسک ابتلا در دسته‌ای از بیماران با شرایط زیر افزایش می‌یابد
افرادی که از قبل دچار سابقه تشنج بوده‌اند
سابقه تشنج در اثر مصرف دارو داشته‌اند
در نوار مغز آن‌ها رفتار غیرطبیعی در امواج مغزی مشاهده می‌شود
کسانی که در گذشته با بیماری‌های سیستم اعصاب مرکزی و یا ضربه به سر رو به رو بوده‌اند
این احتمال در زمانی که دارو ها با دوز بالاتر درمانی مصرف می‌شوند و یا این‌که شدت درمان بیمار افزایش پیدا می‌کند بالاتر می‌رود، داروهای کلرپرومازین (داروی آنتی‌سایکوتیک در درمان اختلالات شدید روحی) و کلوزاپین (داروی درمان روانپریشی) در ایجاد تشنج نقش بیشتری داشته‌اند.
در بین داروها الانزاپین نیز از دسته داروهایی مطرح شده است که می‌تواند علت تشنج در سن بالا در بین بیماران تشنج ناشی از دارو که نوار مغز آن‌ها نشان‌دهنده اب نرمالیتی یا غیرطبیعی بودن باشد بوده است، در بین این بیماران درمان با داروهای مطرح شده پیشنهاد نمی‌شود، به جای آن درمان در دوز کمتر داروهای آنتی‌سایکوتیک مطرح می‌شود، داروهایی از قبیل ریسپریدون، هالوپریدول، فلوفنازین، پیموزاید، داروی مولیندون، تری فلوپرازین و تیوریدازین.
_ آسیب تروماتیک مغز
تشنج در بزرگسالی ممکن است نتیجه یک آسیب وارد شده به مغز باشد، در بین بیمارانی که با آسیب‌های مغز مواجه هستند احتمال تشنج‌های دیررس در هفته‌ها، ماه‌ها و یا حتی سال‌های بعد نیز وجود دارد که احتمال رخ داد آن در اثر فشارهای عصبی ، بیشتر می‌شود. بسیاری از این تشنج‌ها به فاصله یک تا دو سال پس از آسیب شروع می‌شود، از آن‌جایی که آسیب به مغز و افزایش فشار داخل جمجمه احتمال ایجاد تشنج دیر رس را افزایش می‌دهد.
باید برای این بیماران اقدامات پیشگیرانه انجام شده و حتی الامکان سریع‌تر درمان شوند، در این شرایط پزشک از داروهای ضدتشنج پرولاکتیک استفاده می‌کند و البته طول درمان بسته به شرایط بیمار، نوع آسیب و نتیجه نوار مغز بیمار متفاوت خواهد بود، در صورتی که بیمار تشنجی نداشته باشد دارو به تدریج و پس از مدتی متوقف می‌شود زیرا ارزش داروهای ضدتشنج در جهت پیشگیری از تشنج اثبات نشده است.
_ گرمازدگی
هیپرترمی همراه با پاسخ التهابی سیستماتیک که باعث اختلال عملکرد چندگانه ارگان‌ها و اغلب مرگ می‌شود به عنوان گرمازدگی شناخته می‌شود، این نوع گرمازدگی نیز به عنوان علت تشنج در بزرگسالان مطرح می شود، در این شرایط بنزودیازپین‌های تزریقی (مثلا لورازپام یا دیازپام) برای پیشگیری از تشنج استفاده می‌شوند، تشنج ممکن است در مرحله خنک شدن برای درمان این شرایط ایجاد شود.
_ هیپومنیزیمی علت تشنج در بزرگسالان و کودکان
هیپومنیزیمی به حالتی از بدن گفته می‌شود که میزان منیزیم در خون کمتر از حد نرمال باشد، این شرایط می‌تواند با ایجاد تحریک‌پذیری در بافت مغزی سبب تشنج در افراد شود، کمبود منیزیم ممکن است در اثر برخی شرایط از قبیل رژیم غذایی نامناسب، عدم جذب منیزیم و یا کاهش جذب منیزیم در دستگاه گوارش، دفع منیزیم در کلیه‌ها به وجود بیاید، کمبود منیزیم می‌تواند منجر به تشنج و حتی ایست قلبی شود.
_ احتمال حمله تشنج در بیماران صرع در مراجعه به دندان‌پزشکی
بیماران مصروع و یا کسانی که دچار تشنج می‌شوند به این دلیل که برخی داروهای ضدتشنج عوارضی از قبیل التهاب لثه‌ها را به دنبال دارند و نیز این افراد در صورت ایجاد تشنج در مراحل عملیات دندان‌پزشکی ممکن است دچار آسیب‌های جدی در منطقه فک و صورت شوند اکثرا به دندان‌پزشکی مراجعه نمی‌کنند و یا در موارد اورژانسی مراجعه می‌کنند به همین دلیل دچار پوسیدگی و یا مشکلات دندان می‌شوند، این بیماران بایست برای محافطت از دندان مسواک زدن و استفاده از کلرهگزیدین را به‌طور منظم در برنامه‌شان قرار دهند.
و البته توجه به این موضوع ضروری است که بیماران تشنجی با شرایط حادتر بایست تنها در صورت اورژانس به دندانپزشک مراجعه کنند زیرا احتمال تشنج در این شرایط وجود خواهد داشت.
منبع: drmkeyhanifard.com