علائم، دلایل و درمان آب آوردن زانو
بیماریها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان
آب آوردن زانو به چه معناست؟ ضربه، آسیب‌دیدگی به خاطر کار کشیدن بیش از حد و بیماری‌های دیگر می‌توانند عامل آب آوردن زانو باشند. برای کشف علت این مشکل، پزشک باید نمونه‌ای از آب زانو را آزمایش کند و ببیند که علت تجمع آب در زانو به خاطر عفونت است یا ضربه و بیماری. بعد از تشخیص علت است که می‌توان از درمانی مناسب استفاده کرد.
علائم آب آوردن زانو چیست؟
دلایل آب آوردن زانو چیست؟
خطرات آب آوردن زانو چیست؟
جلوگیری از آب آوردن زانو چگونه است؟
تشخیص آب آوردن زانو چگونه است؟
درمان آب آوردگی زانو چگونه است؟
_ علائم آب آوردن زانو چیست؟
علائم و نشانه‌های آب آوردن زانو به طور کلی به شرح زیر است:
۱. تورم
جمع شدن آب اضافه در زانو باعث پُف کردن و متورم شدن این ناحیه می‌شود؛ به‌خصوص اگر زانوی آب‌آورده را با زانوی طبیعی مقایسه کنید، این موضوع مشهودتر و محسوس‌تر هم خواهد بود.
۲. سفت شدن زانو
با جمع شدن آب در زانو، امکان خم و راست کردن آن سخت می‌شود.
۳. زانو درد
بنا به ریشه و علت آب آوردن زانو، تحمل وزن بدن برای زانو غیرممکن یا بسیار دشوار می‌شود.
_ چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود؟
در موارد زیر باید به پزشک مراجعه شود:
مسکن‌ها و داروهای آرام‌بخشی که پزشک تجویز کرده یا خودتان از داروخانه تهیه کرده‌اید، به کاهش درد زانو کمکی نمی‌کنند.
زمانی‌که یکی از زانوها نسبت به زانوی دیگری که سالم است، قرمز می‌شود و احساس گرما و گُرگرفتگی در آن حس می‌کنید.
_ دلایل آب آوردن زانو چیست؟
دلایل متنوعی می‌توانند موجب بروز این مشکل در ناحیه زانو شوند. مثلا گاهی بیماری‌های مختلف یا ضربه و جراحت باعث تجمع آب در زانو می‌شود.
۱. ضربه و جراحت
ضربه و آسیب دیدن هر بخش از زانو می‌تواند موجب جمع شدن آب در نواحی مفصل شود. از جمله جراحت‌ها و ضرباتی که باعث تجمع آب در زانو می‌شود، باید به موارد زیر اشاره کرد:
پارگی رباط صلیبی داخلی (ACL)؛
پارگی غضروف (منیسک زانو)؛
آسیب‌دیدگی به دلیل کار کشیدن زیاد از پا؛
شکستگی استخوان‌ها.
۲. بیماریها و مشکلات جسمانی
بعضی از بیماریها و مشکلات جسمی پنهان هم می‌تواند باعث آب آوردن زانو شود. مثلا:
آرتروز؛
عفونت؛
نقرس؛
انواع کیست؛
انواع تومور؛
روماتیسم مفصلی.
۳. عوامل افزایش خطر ابتلا به آب‌آوردگی زانو
سن: با افزایش سن، احتمال آب آوردن زانو به خاطر ابتلا به روماتیسم مفصلی بیشتر می‌شود.
ورزش: ورزش‌هایی مانند بسکتبال که با احتمال پیچ‌خوردگی زانو همراه هستند هم بیشتر در معرض تورم زانو و آسیب‌دیدگی هستند.
چاقی: وزن زیاد هم به بافت و مفصل زانو فشار وارد می‌کند و موجب تجمع آب در این قسمت بدن می‌شود. چاقی خطر ابتلا به آرتروز را هم افزایش می‌دهد.
_ خطرات آب آوردن زانو چیست؟
تحلیل رفتن ماهیچه‌ها: مایع موجود در زانو می‌تواند باعث آسیب دیدن ماهیچه‌های زانو شود. این آسیب‌دیدگی، ماهیچه‌ها را ضعیف می‌کند و موجب تحلیل رفتن آنها می‌شود.
کیست بِیکر: وجود مایعات در زانو باعث به وجود آمدن کیست بیکر در ناحیه پشت زانو می‌شود. کیست بیکر متورم دردناک است اما معمولا به کمک کیسه و کمپرس یخ بهبود پیدا می‌کند. اگر وضعیت کیست وخیم باشد، نیاز به خارج کردن مایع از آن به وجود خواهد آمد.
_ جلوگیری از آب آوردن زانو چگونه است؟
تورم زانو و تجمع آب در آن معمولا به خاطر ضربه یا وجود یک مشکل جسمانی است. برای مدیریت وضعیت سلامت عمومی و جلوگیری از آسیب‌دیدگی:
ماهیچه‌های اطراف زانوها را تقویت کنید. قوی بودن مفاصل و ماهیچه‌ها باعث دفع فشارهای وارد بر زانو می‌شود.
ورزش‌های سبک انجام بدهید. انجام ورزش‌های سبکی مانند ایروبیک در آب و شنا مانع از وارد شدن فشارهای سنگین و مداوم بر مفاصل زانو می‌شود.
تعادل وزن خود را حفظ کنید. اضافه وزن باعث فشار آمدن به زانوها و آب آوردن زانو می‌شود.
_ تشخیص آب آوردن زانو چگونه است؟
پزشکان برای تشخیص آب آوردن زانو معاینات فیزیکی انجام می‌دهند و سوابق پزشکی بیمار را بررسی می‌کنند. آزمایش‌های مختلفی هم برای تشخیص دلایل پنهان ابتلا به آب آوردگی زانو انجام می‌شود.
_ آزمایش‌های تصویربرداری
تصویربرداری از زانو به تشخیص ناحیه آب‌آوردگی کمک می‌کنند.
اشعه ایکس: عکس‌برداری با اشعه ایکس به تشخیص نقطه‌ای از بدن کمک می‌کند که دچار شکستگی یا دررفتگی شده است.
سونوگرافی: از این آزمایش برای تشخیص ابتلا به آرتروز یا اختلالات تاندون و رباط‌ها استفاده می‌شد.
ام.آر.آی (MRI): به کمک این آزمایش هم می‌توان به تشخیص آسیب‌دیدگی تاندون‌ها، رباط‌ها و بافت‌های نرمی پرداخت که با اشعه ایکس قابل رؤیت نیستند.
_ بزل مفصل
گاهی‌اوقات، پزشکان با برداشتن بخشی از مایع زانو یا بزل مفصل سعی به کشف موارد زیر در آن دارند:
وجود خون که ممکن است به دنبال ایجاد جراحت یا اختلالات خون‌ریزی در مایع زانو باشد.
وجود باکتری در مایع موجود در زانو که باعث عفونت می‌شود.
وجود کریستال که به واسطه بیماری نقرس یا شبه‌نقرس ایجاد می‌شود.
_ درمان آب آوردگی زانو چگونه است؟
با توجه به سابقه ابتلا به مشکل آب‌آوردگی زانو، شدت تورم و علت آن، درمان این مشکل متفاوت خواهد بود. برای درمان آب آوردن زانو، معمولا یا آب را خارج می‌کنند یا داروهای ضددرد و مسکن برای بیمار تجویز می‌شود.
۱. داروها
اگر مسکن‌های بدون نسخه‌ای که مصرف کرده‌اید، افاقه نکرده‌اند باید پزشک معالج به سراغ تجویز مسکن‌های خوراکی دیگر برود. برای التیام التهاب، داروهای کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزون (prednisone) تجویز می‌شود. انواع دیگر داروهای استروئیدی هم مستقیما به مفصل زانو تزریق می‌شوند.
۲. جراحی و روش‌های دیگر درمان
درمان مشکلات ریشه‌ای زانو نیاز به اقدامات زیر دارد:
بزل مفصل: خارج کردن مایعات از زانو باعث التیام بخشیدن و کاهش فشار بر زانو می‌شود. بعد از خروج مایع از زانو، پزشک با تزریق کورتیکواستروئید به مفصل، التهاب را از بین می‌برد.
آرتروسکوپی: لوله باریکی موسوم به آرتروسکوپ از طریق برشی باریک وارد زانو می‌شود. ابزارهایی که به آرتروسکوپ متصل هستند، بافت‌های هم بند را از بین می‌برند و زانو را درمان می‌کنند.
جایگزینی زانو: اگر تحمل وزن بدن برای زانوها دشوار باشد، نیاز به عمل جایگزینی زانو به وجود خواهد آمد.
تمرین‌هایی برای تقویت و بهبود عملکرد زانو در کنار فیزیوتراپی هم معمولا تجویز می‌شود.
۳. تغییر سبک زندگی و درمان‌های خانگی
مراقبت از خود در هنگام آب آوردن زانو شامل موارد زیر می‌شود:
استراحت: از انجام فعالیت‌هایی که نیاز به تحمل وزن بدن می‌شود به شدت خودداری کنید.
استفاده از کیسه یخ: برای کنترل درد و تورم از کیسه یخ به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه هر دو تا چهار ساعت در طول روز استفاده کنید. وقتی روی زانوها یخ می‌گذارید، به کمک یک بالش، زانوها را بالاتر از سطح قلب قرار بدهید.
مسکن‌های درد: مصرف مسکن‌هایی مانند استامینوفن (تیلنول و…) یا ایبوپروفن (ادویل، موترین، IBو…) هم به کاهش درد کمک می‌کنند.
_ آمادگی برای دیدار با پزشک
برای درمان آب آوردن زانو باید به متخصص مفاصل و اسکلت عضلانی مراجعه کنید. و:
علائم خود را از زمان وقوع یادداشت کنید؛
درباره مشکلات و وضعیت پزشکی خود صحبت کنید؛
درباره وضعیت سلامت جسم و روان خود مثلا وجود استرس‌های مختلف با پزشک صحبت کنید؛
فهرستی از مکمل‌ها، داروها و ویتامین‌های مصرفی در اختیار پزشک قرار بدهید؛
اگر عضوی از خانواده‌تان به بیماری های خودایمنی دچار بود حتما به پزشک اطلاع بدهید؛
یکی از دوستان یا اعصای خانواده را برای همراهی با خود ببرید؛
پرسش‌های موردنظرتان را یادداشت کنید تا از پزشک بپرسید.
_ سوال‌هایی که باید از پزشک بپرسید
محتمل‌ترین دلیل علائم موجود در بدنم چیست؟
چه آزمایش‌هایی باید انجام بدهم؟
گزینه‌های درمانی پیش رو چیست؟
اگر دچار مشکلات دیگر هم هستید درباره ارتباط این دو مشکل از پزشک سؤال کنید.
پرسش‌های دیگر خود را هم بدون خجالت و رعایت مطرح کنید.
_ چه انتظاراتی از پزشک داشته باشید؟
پزشک هم از شما سؤالاتی خواهد پرسید. برای پاسخ‌گویی به این پرسش‌های احتمالی آماده باشید:
آیا اخیرا به زانوی خود ضربه‌ای وارد کرده‌اید؟ چطور و چگونه؟
آیا احساس قفل‌شدگی یا ناتوانی در ثابت نگه داشتن زانو دارید؟
آیا تب کرده‌اید؟ در زانو احساس گرگرفتگی و التهاب دارید؟
آیا به طور تفریحی به ورزش خاصی می‌پردازید؟
آیا به انواعی از آرتروز مبتلا هستید؟
آیا سابقه بیماری‌های خودایمنی یا خانوادگی دارید؟
منابع:
۱- chetor.com
۳- mayoclinic.org/diseases-conditions