بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان, سوال و پاسخ , بهداشت بانوان

 

واریس سیاهرگ‌ها (به انگلیسی: Varicose veins) که از ریشه واژه لاتین واریکس Varix به معنای پیچ خورده گرفته شده، به گشاد شدن سیاهرگ‌ها یا تورّم ورید گفته می‌شود. واریس، شایع‌ترین بیماری عروقی انسان است که حدود ۲۰-۱۰٪ جمعیت را مبتلا می‌کند. سیاهرگ‌های واریسی به صورت رگ‌های دراز، گشادشده و پرپیچ‌ و خم و غالباً در سطوح درونی اندام تحتانی دیده می‌شوند.

بیشترین میزان شیوع واریس در زنان بین سن ۴۹-۴۰ سالگی برآورد شده‌ است. رگ‌های واریسی بزرگ، کاملاً ً برجسته و گاهی قابل لمس و متسع و طویل می‌باشند و گاهی قطر بالاتر از ۴ میلی‌متر پیدا می‌کنند.

سیاهرگ‌های متورم و بیرون زده از پوست به رنگ‌های آبی، بنفش و یا تیره رنگ عمومی‌ترین شکل ظاهری یک ورید مبتلا به واریس می‌باشد و در پاره‌ای از موارد این رگ‌ها ممکن است دردناک شوند و در نهایت باعث ایجاد ناراحتی برای فرد و یا حتی سختی در راه رفتن شود. که البته جهت درمان انواع واریس روش‌های درمانی متنوعی وجود دارد و در حال حاضر در کشور ما ، متخصصان زیادی با تبهر در امر تشخیص انواع واریس پا، روش‌های درمانی متناسب با آن را برای افراد توصیه واجرا می‌نمایند.

 

درمان‌هایی سریع ، بدون درد و مؤثرو دوره نقاهت بسیار کوتاه مدت.

_ واریس ورید صافن کوچک
ورید صافن کوچک از قسمت بیرونی تاندون آشیل شروع می‌شود و به ورید عمقی که در پشت زانو قرار دارد متصل می‌شود. زمانی که این سیاهرگ دچار عارضه واریس شود نواحی پشت زانو و پشت مچ پا را درگیر می‌کند. همچنین واریس ورید صافن کوچک معملا در کنار واریس ورید صافن بزرگ دیده می‌شود.

_ واریس ورید صافن بزرگ
یکی از رگ‌هایی که اغلب دچار واریس می‌شود، ورید صافن بزرگ نام دارد. صافن بزرگ وریدی است که از داخل مچ پا بالا می‌رود و به ورید فمورال در ناحیه کشاله ران متصل می‌‌گردد. رگ‌های واریسی که بر روی انشعاب‌ها یا شاخه‌ی اصلی ورید صافن ایجاد می‌شوند، واریس ورید صافن نام دارند. نواحی که بیش از همه دچار واریس ورید صافن بزرگ می‌شوند عبارتند از: ساق پاها، قسمت بیرونی ران‌ها و پشت ران‌ها.

_ واریس شاخه‌ای
در این نوع واریس وریدها بصورت تکه ‌تکه ‌به حالت برآمده و بزرگ است که از ورید صافن اصلی بزرگ منشعب می‌شود. واریس شاخه‌ای اغلب در زیر زانو و گاهی به صورت تکی دیده می‌شود. خصوصیت این نوع واریس این است که نسبت به واریس ورید صافن باریک‌تر است.

_ واریس مشبک و عنکبوتی
واریس مشبک عموما به شکل بیرون ‌زدگی وریدهای بسیار ریز زیرپوستی در ناحیه‌ای به اندازه ۲ تا ۳ میلی‌‌متر است که در این ناحیه رگ‌ها به صورت یک توری پخش شده‌اند. واریس عنکبوتی نیز مویرگ‌های اتساع یافته‌ای هستند شامل رگ‌های مشبک باریک ‌تر و در ناحیه‌ای به شعاع کمتر از ۱ میلی‌متر قرار دارند.

این مویرگ‌ها درست در زیر پوست هستند. واریس عنکبوتی برعکس واریس ورید صافن اصلا برآمده نیست و بیشتر در میان زنان شیوع دارد و ممکن است در هر قسمتی از پا ایجاد شود، اما معمولاً در داخل زانو و خارج ران دیده می‌شود.

_ واریس متوسط
در واریس با شدت متوسط وریدهای درگیر به‌طور کامل قابل ‌رویت هستند. اندازه‌ی این رگ‌ها معمولا بزرگ است، در زیر پوست برآمده می شوند و رنگ کبودی پیدا می کنند. رگ‌های واریسی، با شدت متوسط ممکن است در ابتدا تنها از لحاظ زیبایی برای بیمار ایجاد نگرانی کنند، اما در صورتی که برای درمان آن اقدامی نشود ممکن است مشکلات جدی‌تری را برای فرد ایجاد نماید. در این مرحله به توصیه متخصص آزمایشات تشخیصی مخصوص واریس انجام می‌شود تا تعیین شود که مشکل واریس بر اثر بیماری وریدی مزمن است یا خیر.

این بیماری علائم بسیار دیگری به همراه دارد و می‌تواند مشکلات جدی‌ تری برای سلامتی فرد ایجاد کند. رگ واریسی با شدت متوسط نمی‌تواند به نحو مؤثری خون را به جریان بیندازد و خون در وریدها جمع شده و به سمت قلب حرکت نمی کند، بنابراین بدن از یک جریان جایگزین در اطراف رگ‌های واریسی کمک می‌گیرد. درمان واریس متوسط با روش‌های پیشرفته‌ ی درمانی شامل لیزرتراپی و اسکلروتراپی با هدایت اولتراسوند انجام می‌پذیرد و در نهایت گردش خون موثر در پا را بازیابی نموده و سلامت عمومی بیمار را بهبود می‌ بخشد.

_ واریس شدید
در صورتی که رگ‌های واریسی درمان نشوند، می‌توانند سلامتی فرد را به خطر بیاندازند و علاوه بر این، ظاهر این رگ‌ها نیز ناخوشایند است. بیماری مزمن عروقی یکی از عوارض شایع بیماری واریس در مرحله‌ی پیشرفته است که مورد درمان قرار نگرفته.

بیماری مزمن عروقی موجب مشکلات بسیاری از جمله ضخیم شدن بافت و پوست، زخم پوستی، تغییر رنگ پوست و تورم شدید می‌شود. در این مرحله نیز انجام درمان‌های مخصوص رگ‌های واریسی می‌تواند مؤثر باشد اما به احتمال زیاد لازم است که جلسات درمانی تکرار شوند و بیمار مراقبت‌ها و درمان‌های لازم برای مشکلات دیگری که به وجود آمده‌اند را انجام دهد.

واریس شدید پا هرگز نباید نادیده گرفته شود و لازم است که معاینات تشخیصی آن توسط متخصص عروق انجام شود تا بهترین و مؤثرترین روش درمان را برای شما تجویز کند.

_ واریس لگن یا سندرم احتقان لگن

واریس لگن یا سندرم احتقان لگن یا PCS نوعی شرایط مزمن است که در اثر واریسی شدن عروق ناحیه لگن ایجاد می‌گردد. وریدهای واریسی در نتیجه عملکرد ضعیف، متورم و پیچ خورده می‌گردند.

_ علائم واریس لگن دردی کسل کننده در ناحیه لگنی می‌باشد که در زمان‌ها و موقعیت‌های متفاوت تشدید می‌گردد. برخی متخصین بر این باورند که علت درد مزمن لگن در زنان در ۳۰ درصد موارد بروز سندرم احتقان لگن می‌باشد.

_ واریس مری (به انگلیسی: Esophageal varices)، واریس عروق مری در قسمت انتهایی است که اغلب به دنبال سیروز پیشرفته کبدی و افزایش فشار ورید باب روی می‌دهد. با اینکار بدن می‌کوشد با انتقال خون به سیستم عروقی وناکاوا از فشار ورید باب بکاهد. خطر اصلی واریس مری، پارگی عروق متسع و خونریزی گوارشی است که چون اغلب بیماران به دلیل بیماری کبدی پیشرفته دارای مشکلات زمینه‌ای (مانند اختلال در انعقاد خون) نیز هستند بسیار خطرناک و نیازمند درمان اورژانسی است.

_ واریس لگن چیست؟
در دوران بارداری، بدن مادر خون بیشتری تولید می کند که این موضوع نیز باعث وارد شدن فشار بیشتر به رگ‌های خونی می‌شود. واریس بارداری در پاها یکی از مواردی است که اکثر خانم‌ها از آن شکایت دارند و اغلب در پاها، اطراف لگن و حتی در ناحیه تناسلی ایجاد می‌شود. بارداری چند قلویی احتمال بروز واریس را افزایش می‌دهد. سندرم احتقان لگن (PCS )، یکی از بیماری‌های خطرناک برای تمامی زنان است که اغلب برای افرادی ایجاد می‌شود که قبلاً چندقلو باردار بوده‌اند.

در ابتدا خود را به صورت واریس شدید در پاها و لگن نشان می‌دهد اما این رگ‌ها نسبت به واریس معمولی، دردناک ‌تر و آزاردهنده‌تر هستند. این درد ممکن است با انجام فعالیت‌های خاص، نزدیک به زمان پریود ماهانه، درزمان مقاربت جنسی یا بعد ازآن شدید‌تر شود. سایر علائمی که این بیماری ایجاد می‌کند شامل نفخ و بی‌اختیاری ادرار می‌شود.

انجام درمان‌های مربوط به واریس در رفع علائم ناشی از واریس بارداری و سندرم احتقان لگن بسیار مؤثر و نتیجه‌بخش است. انجام اسکلروتراپی با هدایت اولتراسوند خصوصاً برای واریس بارداری بسیار مؤثر است و انجام سایر درمان‌ها نیز حداقل این اطمینان را می‌دهد که حتی اگر رگ‌های واریسی مجدداً بازگشت کنند موجب درد و ناراحتی موقتی و بسیار کم می‌شوند.
به‌جز موضوع بارداری، زنان به طور کلی بیشتر از مردان در معرض بروز بیماری واریس هستند. داشتن سابقه‌ی خانوادگی نیز در ابتلا به واریس مؤثر است. در صورت داشتن هر مشکل یا علائم مشکوک باید به متخصص واریس مراجعه کنید تا مطمئن شوید که این مشکل کوچک در آینده به مشکل بزرگ و چالش‌برانگیزی تبدیل نمی‌شود.

_ واریس لگن یا سندرم احتقان لگن

واریس لگن یا سندرم احتقان لگن یا PCS نوعی شرایط مزمن است که در اثر واریسی شدن عروق ناحیه لگن ایجاد می‌گردد. وریدهای واریسی در نتیجه عملکرد ضعیف، متورم و پیچ خورده می‌گردند.

علائم واریس لگن دردی کسل‌کننده در ناحیه لگنی می‌باشد که در زمان‌ها و موقعیت‌های متفاوت تشدید می‌گردد. برخی متخصین بر این باورند که علت درد مزمن لگن در زنان در ۳۰ درصد موارد بروز سندرم احتقان لگن می‌باشد.
_ علائم واریس لگن یا سندرم احتقان لگن

خانم‌های مبتلا به سندرم احتقان لگن معمولا درد مزمنی را گزارش می‌کنند که در موقعیت‌های زیر تشدید می‌شود:

ایستادن‌های طولانی مدت
روزهای پیش از قاعدگی
هنگام غروب
در طول نزدیکی جنسی و بعد از آن
در اواخر دوران بارداری

_ شدت علائم واریس لگن در بین افراد مختلف متفاوت است. این علائم عبارت است از:

دیسمنوره (پریود دردناک)
خونریزی غیر نرمال در طول دوران قاعدگی
کمردرد
افسردگی
خستگی
عروق واریسی پیرامون ولوو، باسن و پاها

ترشحات غیرنرمال واژن
ورم واژن یا ولوو
تحریک و حساس شدن ناحیه زیر شکم
افزایش ادرار
علائم مربوط به سندرم روده تحریک پذیر
درد مفصل ران

_ علل و فاکتورهای خطر مربوط به واریس لگن یا سندرم احتقان لگن

تصور بر این است که بارداری شایع‌ترین علت ایجاد واریس لگن یا سندرم احتقانی لگن می‌باشد. دلایل متعددی وجود دارد که ارتباط بین بارداری و بروز این مشکل را نشان می‌دهد:

بارداری می‌تواند تغییرات ساختاری را در ناحیه لگن خانم‌ها ایجاد کند. این تغییرات می‌تواند بر عروق خونی تاثیر گذاشته و احتمال ابتلا به این نوع واریس را افزایش دهد.

فاکتور خطر دیگری که در ایجاد واریس لگن نقش دارد احتباس مایعات و اضافه وزن دوران بارداری است. برخی اوقات وریدها نمی‌توانند افزایش حجم مایعات را تحمل کنند. دریچه‌های موجود در عروق آسیب دیده و خون به درستی جریان نمی‌یابد، در نتیجه احتمال ابتلا به این نوع واریس وجود خواهد داشت.
تصور بر این است که افزایش مقدار استروژن در بارداری سبب تضعیف دیواره‌های عروق خونی می‌گردد و به این ترتیب احتمال ابتلا به واریس لگن یا سندرم احتقانی لگن افزایش می‌یابد.

بنابراین خانم‌هایی با سابقه بارداری در خطر ابتلا به واریس لگن قرار خواهند داشت.

_درمان واریس لگن یا سندرم احتقانی لگن

_ تشخیص سندرم احتقانی لگن

تشخیص واریس لگن با انجام آزمایشات تشخیصی متعددی صورت می‌پذیرد:

سونوگرافی
لاپاراسکوپی
سی تی اسکن
ام آر آی

انجام سونوگرافی در خط اول تشخیص واریس لگن قرار دارد؛ زیرا بررسی احتمال ایجاد واریس همچنین امکان ارزیابی جریان خون را فراهم می‌آورد.

درمان واریس لگن یا سندرم احتقانی لگن معمولا متمرکز بر کاهش علائم می‌باشد. متاسفانه درمان قطعی واریس لگن روشن نیست و انتخاب‌های درمانی موجود نیز با چالش‌هایی همراه هستند.

_ داروهای به کار رفته در کاهش علائم واریس لگن عبارتند از:

مسکن‌های ضد‌التهابی غیراستروئیدی
مسکن‌های مربوط به دردهای مزمن مانند گاباپنتین همراه با آمی‌تریپتیلین
امبولیزاسیون ورید لگن یا PVE. در این روش عروق واریسی دخیل در این واریس از بین خواهند رفت. خیلی از تحقیقات بهبودی را در علائم واریس لگن در خانم‌هایی نشان داده است که امبولیزاسیون ورید لگن را انجام داده‌اند. باید یادآور شد امبولیزاسیون ورید لگنی برای همه خانم‌ها گزینه درمانی مناسبی نمی‌باشد.

_ واریس لگن یا سندرم احتقان لگن در بارداری

علائم واریس لگن یا سندرم احتقان لگن در مراحل آخر بارداری مادامی‌که جنین بزرگ تر و سنگین تر می‌گردد تشدید می‌شود. فشار اضافی بر عروق واریسی شده لگن منجر به تشدید درد می‌گردد.

به‌طور کلی باید توجه داشت واریس لگن یا سندرم احتقان لگن می‌تواند تاثیر معنی داری بر کیفیت زندگی داشته باشد. علائمی مانند درد مزمن، درد حین نزدیکی جنسی و دیسمنوره می‌تواند منجر به کاهش فعالیت فیزیکی و ایجاد افسردگی شود. همچنین باید بدانیم درمان واریس لگن مشخص نیست و درمان‌های موجود تنها از شدت علائم می‌کاهند.

منابع:

۱- سایت mahanmedical.com

۲- سایت dorvana.com