لکه‌های کبدی چه هستند؟
بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان
لکه‌های کبدی یا لکه‌های پیری می‌گویند. لکه‌های قهوه‌ای روشن یا تیره‌ای که روی صورت یا پشت دست‌ها ظاهر می‌شوند و شبیه کک و مک بزرگ است که اندازه آنها شاید به ۵/۲ سانتی‌متر هم برسد اشعه UV یا ماورای بنفش تولید ملانین را زیاد و در نتیجه پوست را لکه‌دار می‌کند؛ این لکه‌ها را غالباً به عنوان لکه‌های کبدی یا پیری می‌شناسند؛ این لکه‌های پوستی، صاف و قهوه‌ای رنگ است و به علت بسیاری از عوامل محیطی و به تدریج بر روی پوست ظاهر می‌شوند.
معمولاً لکه‌های پیری بعد از ۴۰ سالگی ظاهر می‌شوند؛ این لکه‌ها بیشتر در پشت دست‌ها، صورت، ساعد دست، پیشانی و شانه‌ها نمایان می‌شوند.
_ این لکه‌ها بیشتر در چه افرادی پدیدار می‌شود؟
این لکه‌ها بیشتر در افراد مسن و میان‌سال و افرادی که بیشتر در معرض آفتاب بوده‌اند ظاهر می‌شود.
_ علائم لکه‌های کبدی
لکه صاف با رنگ قهوه‌ای مایل به سیاه، بدون درد، علل ایجاد لکه‌های کبدی و قرار گرفتن در معرض نور خورشید، هنگامی در معرض اشعه نور خورشید قرار بگیرید، تولید ملانین (رنگدانه پوست) زیاد می‌شود و موجب ایجاد لکه روی پوست می‌شود.
وراثت، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها مانند تتراسایکلین، داروهای ادرار‌آور، افزایش سن، برخی غذاها یا مواد شیمیایی مانند پسورالن، تأثیرات اشعه آفتاب را بر پوست زیاد می‌کنند؛ البته باید گفت این مواد لکه‌ها را به وجود نمی‌آورند؛ بلکه حساسیت پوست را نسبت به نور خورشید زیاد کرده و لکه‌های پیری را ایجاد می‌کنند.
_ دلیل بروز این لکه‌ها چیست؟
این لکه‌ها در اثر برخورد نور خورشید با پوست و تغییر رنگ سلول های اپیدرمی پوست به وجود می‌آیند. رادیکال‌های آزاد سلول اولیه اپیدرم را تخریب کرده و تخریب DNA مثل بازی دومینو ، پشت سرهم ادامه می‌یابد..
بسیاری از مردم بطور ارثی در معرض ابتلا به این لکه‌ها هستند ، پس اگر والدین شما دارای لکه‌های قهوه‌ای روی دست و صورت‌شان هستند ، مراقب خود باشید.
_ با این لکه‌ها چه باید کرد؟
از آن‌جا که عامل اصلی بروز این لکه‌ها نور خورشید است جلوگیری از برخورد اشعه خورشید با پوست ساده‌ترین راه جلوگیری از بروز آن است. پوشاندن پوست یا استفاده از یک کرم ضد‌آفتاب قوی ( حداقل با SPF 15) راه مناسبی است.
خوب کار کردن کبد ، نکته کلید‌ی دیگر در جلوگیری از بروز این لکه‌ها و حفظ سلامت پوست است. می‌دانید که کبد فیلتر بدن است . خون از کبد عبور می‌کند و مواد زائد و سمی آن در حین عبور، حذف می‌شود. اگر کبد رادیکال‌های آزاد را از خون بردارد، احتمال تولید این لکه‌ها خیلی کم می شود. راه کاهش رادیکال‌های آزاد در بدن ، مصرف مواد غذایی و مکمل‌های غنی از آنتی‌اکسیدان است که مانع از ادامه تخریب سلول‌ها شود.
_ آیا این لکه‌ها خطرناک هستند؟
این لکه‌ها خوش‌خیم یا غیرسرطانی و معمولاً بی‌ضرر و بدون درد هستند . فقط از نظر زیبایی مشکل‌زا هستند ( در تصویر بالا لکه‌های قهوه‌ای بر روی دست، با علامت فلش مشخص شده‌اند. )
گاهی اوقات روی پوست لکه‌های کراتوزی ایجاد می‌شود که شبیه لکه‌های کبدی است، ولی در اصل این لکه‌های قرمز مرحله اول ایجاد سرطان پوست است و از این رو به همه افراد مبتلا به کک و مک‌های تیره، خال یا لکه‌های کبدی توصیه می‌شود یک چک آپ سالیانه انجام دهند.
_ توصیه‌های عمومی
از برخورد اشعه خورشید با پوست صورت و دست‌ها جلوگیری کنید ، خصوصاً بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعداز‌ظهر که میزان اشعه ماوراء بنفش خورشید در این زمان زیاد است. اگر در این ساعات مجبور هستید از منزل خارج شوید، از کلاه لبه‌دار یا نقاب استفاده کنید.
_ رژیم درمانی
همانطور که بیان شد بهترین راه مقابله با رادیکال های آزاد، مصرف مواد غنی از آنتی‌اکسیدان است . به همین منظور بهتر است روزانه حداقل ۵ واحد میوه یا سبزی مصرف کنید.
برای بهبود عملکرد کبد باید از مصرف همه مواد لبنی پرهیز کنید، از جمله شیر، ماست ، پنیر، خامه، کره، بستنی و شکلات و غیره. مواد لبنی صنعتی حاوی میزان بالایی آنتی‌بیوتیک ، استروئید و هورمون‌های رشد مصنوعی است که گاوداران برای جلوگیری از بیماری دام و بیشتر شدن شیر، به دام‌ها می‌دهند که وارد شیر آنها هم می‌شود. شیر سویا جایگزین خوبی برای محصولات لبنی است.
– از مصرف کلیه روغن های گیاهی جامد و مارگارین‌ها اجتناب کنید.
– مواد غذایی کاملاً سرخ شده را مصرف نکنید.
– محصولات فرآیند شده شیرین را حذف کنید.
– مرغ و بوقلمون کمتر مصرف کنید، زیرا حاوی هورمون های مصنوعی، آنتی‌بیوتیک و استروئید است که بار کاری کبد را افزایش می‌دهند.
– هر روز ۲ لیتر آب و مایعات بنوشید.
– از مصرف شیرین کننده‌های مصنوعی اجتناب کنید.
_ شیرین کننده‌های مصنوعی
شیرین کننده‌هایی که باید از خوردن آنها بپرهیزید: اسپارتام، نئوتام (NEO TAME)، سوکرالوز (SUCRA LOSE)، آسه سولفام (ACESULFAME K)، سیکلامات (CYCLAMATES)، ساخارین (SACCHARIN)
شیرین کننده‌هایی که می‌توانید استفاده کنید: مالت جو، عصاره میوه، شربت برنج، عسل، فروکتو الیگو ساکاریدها(FOS)، آماساک (AMASAKE) و STEVIA که برای دیابتی‌ها بی‌ضرر است.
درمان با عصاره‌ها
دکتر کابوت مطالب زیادی در مورد اثر درمانی شگفت آور عصاره‌ها بیان کرده است. او خودش توسط این نوع درمان عمر دوباره به مادر بزرگ‌ش داده است. عصاره‌های مورد استفاده او اثر درمانی شگفت آوری بروی عملکرد کبد، روده و کلیه‌ها دارد و موجب حذف مواد سمی و زائد از پوست می‌شود.
آب هویج یکی از این عصاره هاست که به عنوان یک منبع خوب بتا‌کاروتن که پیش ساز ویتامین A است برای محافظت پوست توصیه می‌شود.
_ مکمل درمانی :
MSM به همراه ویتامینC
MSM متیل سولفونیل متان یک فرم طبیعی گوگرد است که به تولید صفرا و حذف مواد سمی از کبد و تصفیه خون کمک می‌کند. عنصر گوگرد برای تولید آنتی‌اکسیدان هایی قوی در بدن به نام گلوتاتیون لازم است.
ویتامین C نیز رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌کند و اثر تخریبی آنها را از بین می‌برد. در صورت وجود میزان بالای ویتامین C در کبد، مواد سمی خیلی کمتر اثر می‌گذارند. از این رو پوست، مو، دندان‌ها و ناخن‌ها سالم‌تر می‌ماند. در ایران چنین محصول تجاری در دسترس همگان نیست. از این رو بهتر است از مواد طبیعی حاوی این مواد استفاده کرد. یکی از آنها کلم است. کلم جزء سبزیجاتی است که هم گوگرد دارد و هم ویتامین C ، خصوصاً کلم بروکسل که ویتامینC بالاتری دارد.
سلنیوم:
سلنیوم یک ماده معدنی آنتی‌اکسیدان است که از تخریب کبد جلوگیری می‌کند. منبع سلنیوم، ماء‌الشعیر است که حاوی ویتامین B نیز است.
ویتامین E طبیعی :
با مصرف روزانه حداقل ۵۰۰ واحد بین المللی ویتامین E می توان جلوی تخریب دیواره سلول‌های کبدی توسط رادیکال‌های آزاد را گرفت.
البته باید مطمئن شوید ویتامین شما از نوع طبیعی (D-ALPHA-TOCOPHEROL) است. فرم‌های سنتز شده آن (DL-ALPHA-TOCOPHEROL ) از مواد نفتی گرفته می‌شود که اثرات جانبی دارد. مصرف مکمل‌های ذکر شده به سلامت پوست شما و رفع این لکه‌ها کمک می‌کند.
۱-درمان در طب نوین : در طب نوین درمان اختصاصی برای کبد چرب وجود ندارد، ولی شما با کنترل بیماری‌های زمینه‌ای از قبیل کاهش وزن، چربی‌های خون، دیابت و یا قطع نمودن داروهای مسبب (قطعا با نظر پزشک معالج نه به طورخودسرانه) می‌توانید از پیشرفت این بیماری جلوگیری نمایید.
۲- درمان و پیشگیری در طب سنتی: در طب سنتی با استفاده از خواص بعضی گیاهان و عصاره‌گیری از آنها می‌توان ترکیباتی بدست آورد که بوسیله آنها براحتی و با موفقیت کامل کبد چرب درمان می‌شود، در ذیل به یکی از نسخه‌های مجرب و آزموده شده که به راحتی کبد چرب را درمان نموده اشاره می‌کنیم.
_درمان خانگی لکه‌های کبدی
حداقل هر ۲ روز یک بار، آب لیمو را بر لکه‌های پیری بمالید ولی بعد از آن در معرض نور خورشید قرار نگیرید؛ یک قطره از ویتامین C در نور آفتاب، می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری را بوجود آورد.
به اندازه مساوی ماست و عسل را با هم مخلوط کرده و مخلوط حاصل را بر لکه‌ها بمالید؛ این مخلوط را یک بار در روز و به مدت یک ساعت و نیم بر روی لکه‌ها بگذارید و سپس بشویید.
ژل آلوئه‌ورا را ۲ بار در روز روی لکه‌ها بمالید؛ سرکه سیب را با ماست ساده مخلوط کنید و به مدت ۲۰ دقیقه بر پوست خود بگذارید.
_ عوارض لکه‌های کبدی
همانطور که گفته شد این لکه‌ها عارضه‌ای ندارند، اما ممکن است موجب ناراحتی روحی فرد شوند؛ برخی مواقع، وجود این لکه‌ها تشخیص سرطان پوست را دشوار کند؛ در صورت هر نوع تغییر در ظاهر این لکه‌ها، حتماً به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.
_ تأثیرات پسورالن در لکه‌های کبدی
ماده شیمیایی پسورالن در بسیاری مواد غذایی یافت می‌شود؛ پسورالن، حساسیت پوست را به اشعه UV زیاد می‌کند و باعث تسهیل آفتاب سوختگی و لکه‌های پیری می‌شود.
پسورالن برای درمان ویتیلیگو استفاده می‌شود؛ ویتیلیگو (برص یا پیسی) یک بیماری پوستی است که در اثر فقدان رنگدانه پوستی ظاهر می‌شود، در این بیماری پوست دارای لکه‌های سفید می‌شود.
اجتناب از غذاهای دارای پسورالن ممکن است خطر ایجاد لکه‌های پیری را به تعویق اندازد؛ این ماده در هویج وحشی، لیمو، جعفری و کرفس یافت می‌شود؛ دست زدن به این غذاها باعث تجمع پسورالن در پوست می‌شود.
_ غذاهای مفید برای لکه‌های کبدی
بیشتر میوه‌ها و سبزیجات باعث ایجاد لکه پوستی نمی‌شوند؛ این مواد به دلیل داشتن آنتی اکسیدان، مانع از تجمع ملانین در پوست شده و پوست را از خطرات اشعه UV محافظت می‌کنند؛ توت‌ها، آلبالو، آناناس، کیوی و گریپ فروت منبع غنی از آنتی اکسیدان و فاقد پسورالن هستند؛ کلم، آرتیشو (کنگر فرنگی)، اسفناج و چغندر قرمز برای حفاظت از پوست و کاهش لکه‌ها مفید هستند.
بازگرداننده مهمان: لیلا خوش‌گفتار