بیماری‌‌ها و راه درمان, پیشگیری بهتر از درمان,

آرتروز زانو و تمامی مفاصل به دو دسته اولیه وثانویه تقسیم می‌شود و آرتروز اولیه اغلب به دلیل افزایش سن و تغییرات فیزیولوژیکی بدن است که پدیده پیری در همه سلول‌های بدن با افزایش سن رخ می‌دهد و اگر پیری در بافت غضروفی اتفاق بیفتد سبب تغییراتی در آن مانند کاهش آب و ضخامت غضروف می‌شود که در نهایت آرتروز در بافت غضروفی را سبب می‌شود.
برخی فاکتورها مانند ژنتیک و وزن بدن در ابتلا به آرتروز اولیه موثر هستند، نوع ثانویه علت‌های دیگری به جز دلایل اولیه برای ابتلا به آرتروز و ساییدگی مفاصل از قبیل تغییرات راستای اندام تحتانی به صورت پاهای پرانتزی همچنین آسیب‌های مفصلی مانند ضایعات لیگامانی، شکستگی های داخلی مفصلی, رماتیسم, نقرس و بیماری‌های التهابی داخل مفصلی که می‌تواند باعث تغییراتی در غضروف مفصل و تبدیل به ساییدگی و آرتروز مفصل شود.

نوع اولیه به طور معمول در سنین بالاتر رخ می‌دهد و همان طور که با افزایش سن موی سر سفید می‌شود و تغییراتی در بینایی رخ می‌دهد، تغییراتی در بافت غضروفی نیز ایجاد می‌شود که زمینه‌های ژنتیک و افزایش وزن می‌تواند باعث تشدید آرتروز شود.
دلایل دیگری به جز افزایش سن دارد که شکستگی ها،‌ضایعات لیگامانی، بیماری های التهابی مفصلی مانند رماتیسم و بیماری‌های متابولیک را می‌توان دراین خصوص نام برد که باعث شیوع بیماری آرتروز در سنین پایین‌تر و جوانی می‌شود.
باید از عواملی که باعث تشدید آرتروز می‌شود جلوگیری کرد که در این خصوص داشتن وزن متعادل و رعایت عادات زندگی به نحوی که فشار کمتری به زانوها وارد شود برای پیشگیری موثر می‌‌باشند.
افراد وزن خود را کنترل کنند و از افزایش آن پیشگیری کنند زیرا در برخی موارد به ازای هر یک کیلوگرم اضافه وزن، بین ۵ تا ۷ برابر یعنی در حدودد ۵ تا ۷ کیلوگرم به زانو فشار می‌آید.
در یک مطالعه جدید گروهی از محققان آمریکایی به بررسی روی ۲۴۰ فرد بزرگسال چاق پرداختند که به آرتروز زانو مبتلا بودند. این افراد برنامه کاهش وزن برای مدت زمان ۱۸ ماه را دنبال کردند.

محققان مشاهده کردند هرچه میزان وزن کاهشی افراد شرکت کننده در این مطالعه بیشتر باشد، علائم همراه با درد ناشی از آرتروز در این بیماران بیشتر تسکین پیدا کرده است همچنین بیمارانی که ۱۰ درصد یا مقدار بیشتری از وزن خود را از دست داده بودند علاوه بر تسکین درد، قدرت حرکت آنان بهبود پیدا کرده است.
به گفته محققان، هر چه بیمار سنگین وزن‌تر باشد هنگام حرکت فشار بیشتری به زانوهایش وارد می‌شود. علاوه بر این، چربی مازاد در بدن ممکن است بافت‌های مفاصل را ملتهب کند.
و برخی عادت زندگی به خصوص درایرانیان به زانوها فشار زیادی وارد می‌کند، بسیاری از فعالیت‌ روزانه در زندگی ما ایرانی‌ها در حالت حداکثر خمیدگی زانو مانند روی زمین نشستن به جای استفاده از مبل و صندلی، استفاده از توالت ایرانی‌هاست که باید تغییراتی در این عادات ایجاد کنیم و آنها را اصلاح نماییم.
تعادل و قدرت عضلانی بر روی محافظت از زانو بسیار موثر است که خصوصا حرکات ورزشی ایزومتریک به محافظت از زانو و به ویژه استخوان کشکک آن می‌تواند کمک کند.

انجام حرکات ورزشی با آمادگی کامل جسمانی و عضلانی باید باشد تا از فشارهای نامتعادل بر زانو جلوگیری کند، در فعالیت‌های دیگر بدنی مانند کوهنوردی و یا بالا و پایین آمدن از پله، طبیعتا در پایین آمدن از پله فشار زیادی به مفصل کشکک و زانوها وارد می‌شود که باید مراعات لازم را به عمل آورد.
تغذیه مناسب و پرهیز از سیگار می‌تواند به حفاظت از غضروف کمک کند که در خصوص آرتروز ثانویه درمان علت اصل آرتروز می‌تواند در پیشگیری ودرمان آن موثر باشد که در این زمینه به طور مثال اگر انحرافی در اندام تحتانی فرد خارج از حد طبیعی وجود دارد درمان و جراحی آن می‌تواند به پیشگیری از آرتروز کمک کند.
درمان سریع و به موقع آسیب‌های زانو را برای پیشگیری از آرتروز ثانویه موثر دانست. پارگی‌های لیگامانی اگر به موقع درمان نشوند می‌توانند آسیب‌های غیر قابل درمان برای غضروف ایجاد کنند، همچنین درمان مناسب شکستگی‌ها و بیماری‌های التهابی می‌توانند به آسیب کمتر مفصل زانو کمک کنند.
هرچه عضلات این ناحیه قوی‌تر باشند، بهتر می‌توانند فشار ناشی از وزن بر زانوها را جذب کنند. در نتیجه فشار کمتری به غضروف و سطوح مفصلی وارد می‌شود. افرادی که پاهای پرانتزی دارند نیز بیشتر به آرتروز و ساییدگی زانو مبتلا می‌شوند بنابراین افرادی که شدت پرانتزی بودن پاهای‌شان زیاد است، حتما باید قبل از بروز آرتروز با عمل جراحی آن را اصلاح کنند.

اگر آرتروز درمراحل اولیه باشد پیشگیری می‌تواند در به تاخیر انداختن آن کمک کند و اگر درمراحل پیشرفته قرار داشته باشد، با اعمال جراحی مختلف مانند ترمیم میسیک و غضروف و حتی تعویض زانو که مرحله انتهایی آرتروز پیشرفته صورت می‌گیرد می‌توان به درمان این بیماری کمک کرد.

منبع: مجله سلامت